जब म सानै थिए,
अत्यन्तै खुशी हुन्थें।
हाँस्नु मेरो दिनचर्या थियो।
मट्याङ्रा र गुच्चा सगै बिताइदिन्थे दिनहरु।
बल्छी हान्नु साह्रै मज्जा हुन्थ्यो ।
जब-जब उमेरले गती लियो,
दिनचर्या मा पनि अदल-बदल पक्कै जरुरत थियो।
किन नभै रहन्थ्यो र त्यो वास्तविकता,
म आकुल भए,ब्याकुल भए।
प्रतिक्षा गर्नु कस्टप्रद ब्यथा रहेछ,
कसैको प्रतिक्षाले निरास तुल्यायो।
शारिरिक असन्तुलनमा ब्यापकता ल्यायो ।
मानसिक रोग थियो त्यो,
डाक्टर साहेबले पल्टा खाए।
जब- जब उनको माँयामा निकटताको आभाश हुन्थ्यो,
तब- तब आराम र सुखको भान हुन्थ्यो।
बिबशता र बाध्यताले उनको प्रतिक्षा निरर्थक भयो।
अप्राप्ती साह्रै हृदयविदारक हुदो रहेछ,
म अर्ध – पागलमा साबित् भएँ।
अन्धो समाजको कहाँ छ र चेतना
उ ठम्याउन सक्दैन,
को कसरी पागल हुन्छ!
Tag: Nepali Kavita
Lakshmi Mali – Sarangkot
सारङ्गकोट
पोखरा बिउँझिन्छ
तिम्रै मधुरो मुस्कानको आभाषसँगै
तिमी कुहिरोसँग लुकामारी खेल्दै
न्यानो आतिथ्यमा ढोका उघार्दै
पोखराका पाहुनाहरुलाई
माछापुच्छ«े र धवलागिरीहरुको संघार बनी
सूर्योदयको प्रतीक्षामा
सधैं–सधंै मायाप्रितिका लहरहरु बोकेर
तरेलीहरुमा
मुसुक्क मुस्काएर
पाहुनाहरुको विश्वास सँगालेर
पर्खिरहेकी छौ
प्रकृतिका सौन्दर्य सिर्काहरुले
हार्दिकता पस्किरहेकी छौ ।
सारङ्गकोट
शरद ऋतुमा पनि
चिसा–चिसा सिरेटोहरुले
पाहुनाहरुलाई ढपक्क ढाकेर
एउटा जीवनलाई ताजापनमा घोलेर
सुन्दर भावना छर्किरहेजस्तो
न्यानो सत्कारमा तल्लीन छौ
सूर्योदयको शाश्वत सत्यको नमूना बनी
उभिरहेकी छौ ।
सारङ्गकोट
तिमी पोखरामा हराएर
फेवा र माछापुच्छ«ेसँग माया साटेर
हाँसिरहेकी छौ
तिम्रो माया र सद्भावलाई
न्यानो आतिथ्यको स्पर्शलाई
सम्झिँदै, तरङ्गित हुँदै
तिम्रो सुन्दर सेरोफेरोलाई बिर्सन नसकेर
तिमीसँग फेरि भेट्ने धोको छ ।
सूर्योदयको किरणसँगसँगै,
एउटा ताजापनको आभाष भएको क्षण
हिमालहरुले रुप फेरेको दृश्य
स्वप्निल तरङ्गहरुझैं
कताकता रङ्गहरु भरेको क्षण
ए सारङ्गकोट !
कसरी बिर्सन सकिन्छ तिमीलाई ?
Anup Joshi – Buwa
अनुप जोशी – बुवा (कविता)
पहिले पहिले
बुवा कुनै कामले काठमाण्डु आउँदा
मलाई पनि शहर देखोस् भनेर ल्याउनुहुन्थ्यो
उँहाको पाइला माथि पाईला खप्ट्याउँदै गर्दा
मेरो दृष्टि उहाँको चोर औँलाको पारीपट्टि हुन्थ्यो
भन्नुहुन्थ्यो –
“त्यो सिँहदरबार हो ”
मेरो जिज्ञासालाई शान्त पार्नुहुन्थ्यो –
” यहाँ सिँह भन्दा’नि हिँस्रक जनावर बस्छन्”
र सडकका हरेक पसल-पसलबाट छानेर
मलाई सबैभन्दा सुहाउने लुगा किनिदिनुहुन्थ्यो ।
अहिले कहिलेकाँहि अचाक्ली रोगले थिच्दा
बुवा यात्रुबस चढेर यहाँ आईपुग्नुहुन्छ
सँगै, बाहिर कतै निस्कियौँ भने
म अघि-अघि हिँड्छु
अक्कमकिए जस्तो
उहाँ पछिपछि सुस्ताउँदै आउनुहुन्छ
पछिल्लो डेढ दशकमा कति सिँहदरबार थपिए भनेर सुनाउन
न मसँग फुर्सद हुन्छ
न त खिइँदै गएको उहाँको गोल्डस्टार जुत्ता फेरिदिन
मेरो जेबमा लक्ष्मीको नै बास हुन्छ ।
Ratna Shamsher Thapa – Bainsh Futi Rahechha Dhungako Kaai Ma Chiplera
रत्नशमशेर थापा – वैंश फुटी रहेछ ढुंगाको काईमा चिप्लेर
टक्टकिएर बकुल्ले बादलको
प्वाँख-प्वाँखको दूधे जराबाट
केशदेखि खुट्टाको बुढी औँलासम्म
ओढाउन सेतो बर्को हरियालीलाई
अर्घ चढाउँदै सूर्यलाई
आरती उतार्न बालिएका
मन्दिर, आँगन र चोक चोकमा
कातेका बत्तीहरू निलेर सलक्क
फुलिरहेछन् हिउँका फूलहरू झपक्क
चहुरका जाँघ भरी
नर्सरीका झ्यांग भरी
पाखा र भन्ज्यांग भरी
फुसफुसाउँदै बेसुरा राग फुकेर ।
नियालेर प्रतिविम्ब
बैँश ।
निलो पोखरीमा
फुटी रहेछ
ढुंगाको काईमा चिप्लेर ।
Samba Dhakal – Trial Balance Namileko Jindagi Sita
साम्ब ढकाल – ट्रायल व्यालेन्स नमिलेको जिन्दगीसित
दुःखका थुप्रै खातहरूमाथि उभिएर
मैले खोज्न थालेको सुखको उज्यालो
यतैकतै हराएको छ ।
मलाई जिन्दगी किन कहिल्यै अनुप्रासझैँ मिलेको
मलाई जिन्दगी किन कहिल्यै ठ्याक्कै बीजगणितको सूत्रझैँ मेल खाएको
मलाई जिन्दगी किन कहिल्यै कुनै लेखापालको ट्रायल व्यालेन्सझैँ रूजु भएको
कहिल्यै लागेन कहिल्यै ।
जिन्दगीलाई यहाँसम्म ल्याउँदा
प्रवाहशील नदीजस्तो अविरल
पहाडजस्तो दृढ
सालको रूखजस्तै धैर्यशील
हावाजस्तो चलायमान बनाउन निक्कै भगिरथ यत्न गरेँ ।
आँसुमा मैले कैयनपल्ट पौडी खेलेँ
रगत र पसीनाको नदी तरेँ
एकै पाइलाबाट लामोयात्रा शुरू हुन्छ भनेको सुनेकै थिएँ
खुबै हिँडेँ/दगुरेँ
तर कतै पुगिनँ ।
माफ गर्नुस्
म पुग्नभन्दा हिँड्न रमाउने
जम्नभन्दा बग्न रमाउने
हिँडिरहने,सधैँ हिँडिरहने
टुङ्गो भेट्न कहिल्यै नसक्ने
यसरी नै यहाँसम्म टिकाएको रहेछु ।
जिन्दगी यहाँसम्म टिकाउन मसँग
समयका सुन्दरक्षणहरू सँगसँगै हिँडिरहे
दुःखका पहाडहरू उचालिरहेकाहरूसँग सानिध्यमा रहेको
सुखहरूले हरपल दपेटिरहँदा
दुःखका हूलले रखवारी गरेको
समस्याले घेरेका बेलेका
समाधानका बथानहरू आँटका सुरूङबाट फुत्तफुत्त निस्केको
हो मलाई यिनीहरूले नै टिकाएका हुन्
नमिलेका जिन्दगीका हिसाबकिताब यस्तै आकस्मिकताहरूले मिलाएका हुन्
अनेकन उबडखाबडहरूले नै मिलाएका हुन्
मैले बाँचिरहेको जिन्दगीको नमिलेको ट्रायलव्यालेन्स ।
Gopal Prasad Rimal – Timi Ra Ma
भैगो भन्या’ भैगो;
तिम्रो दया मलाई चाहिन्न;
बरु तिमीले दिएको जहर सिनित्तै म रित्याइदिउँला
तर तिम्रो दयार्को क थोपा पनि मलाई ताहिन्न ।
जब संसारबाट उप्केर मेरा आँखा
आकाशतिर हेर्न लागेका हुन्छन्;
जब Continue reading “Gopal Prasad Rimal – Timi Ra Ma”
Basanta Biwas Acharya – Maile Chadhnu Chha Euta Ajanga Ko Pahad
बसन्त “विवश”आचार्य– मैले चढ्नु छ एउटा अजंगको पहाड
विस्तारै विस्तारै अँध्यारो अत्याचारवाट
उज्यालो न्यायतिर वामे सर्दै गरेको
शरणार्थी समयलाई
विषाक्त विचारको कोर्राले हिर्काउँदै
बेईमान परिवेशको धुमिल छाँयामा
किशोर उज्यालोको हत्या गर्नेहरुसंग
म विजयको वाँसुरी वजाउन सक्तिन
रित्तोपेट,स्वतन्त्रताका फुलहरु
मनभरि फुलाउदै
जीवनको जोड घटाउ वास्तै नगरि
फाटेको कछाडमा
सडक थर्काएर
बालेको यो आगोले
जबसम्म,रोल्पा र रुकुम जलाएर
काठमाण्डौलाई न्यानो दिईरहन्छ
म कसरी मेरो यात्रामा
पुर्णविराम लगाउन सक्तछु ?
सकिदैन, दरिद्र मानसिकताको भारि वोकेर
क्लियुगका कुम्भकर्णहरुसंग
काँधथापेर नयाँ युगको जग वसाल्न
त्यसैले त,
अब एक्लै गर्नु छ यात्रा
हरेक पाईलाहरुवाट नयाँ डोवहरु बनाउदै
मैले चढ्नु छ एउटा अजंगको पहाड
वासिङ्गटन र दिल्लीको गीतमा नाँचेर
वसन्त क्रान्तिको ताल नै भुल्ने
सत्ताको ललिपपमा ¥याल चुहाउदै
महान् यात्राको गन्तव्य नै तुहाउने
सुद आवरणका
अंगारे मनहरु छिचोल्दै
वेहोस युगलाई व्युताएर
मैले वाल्नु छ ,
डोल्पा र हुम्लालाई न्यानो हुनेगरि
फेरि अर्को क्रान्तिको आगो
वुद्ध आँखाहरुमा
त्रासदिको चश्मा लगाएर
समयका अक्टोपस हातहरुले
ज्तिसुकै,
किशोर युगको चित्र कोरेपनि
म रङ्ग पोत्न सक्तिन
दुईपाईला अगाडि वढ्दैमा
अहमताको फुल सिउरिएर
गन्तव्य भेटेको उत्सव मनाउने सुकिला निरोहरुसंग
हजार जँघार तरेर पनि
यात्रा आरम्भको महसुस नगर्ने
मेरो सोचाईसंग समिकरण हुन सक्दैन
विध्वँश र विद्रोहको बैरागी वादलले
सारा धर्ति अँध्यारो पार्दा पनि
बुढानिलकण्ठको मुर्ति झै
ट्वालट्वाल्ति हेर्ने
बगरे मनहरुमा
नयाँ युगको नयाँ दीप सल्काउदै
आँखा अगाडि लम्पसार सुतेको
निलो बाटो काटेर
मैले चढ्नु छ अजंगको पहाड
होसियार ,
छद्मभेषी तिम्रो परिवर्तनले
मेरा पाईलाहरु तान्न नखोज
विरक्त समयलाई
उर्जा दिने तिम्रो निजी क्रन्दन
भो, मलाई चाहिदैन
आसुँले भरिएको पोखरीमा
कमलका दीयोहरु वोकेर हिडिसके
म चढ्नलाई एउटा अजंगको पहाड ।
तुलसीपुर, दाङ्ग
Manu Lohorung – Jiundo Murda Ko Atmosarga
मनु लोहोरुंग – “जिउँदो मुर्दा”को आत्मोत्सर्ग
उकालो मसानघाटबाट
सगरमा बदलिँदो
निलिमाको उद्बोध हेरेर
अब “जिउँदो मुर्दा”
आत्मोत्सर्गको
संजीवनी पिउँदैछ l
उसले उद्घोष गर्दैछ…..
म आत्माभिमानी हुँ !
उदयगिरिबाट
मृतसंजीवनी बोकेर
युग उन्मेषको लागि
गाउँको गौंडा-गौंडा हिन्छु l
जहाँ अतिक्रान्त पसिना
अझै लुटिईएका छन्,
अभावको कोर्राले
बिनाकसुर चुटिएका छन्
तिनीहरुको मोचनको निम्ति
युग क्षेपक ओकाल्दै हिड्नेछु l
शहरको कोलाहल छिचोल्दै
गगनचुम्बी भवनहरुमा पस्छु l
जहाँ लालची आँखाहरु
झुण्डमा झुण्डमा
यश भजाउदै गरेका छन् l
तिनीहरुको बिचैमा पसेर
भूतल भोग-चलनको
किराय असुल्नेछु l
मातृबलात्कारको अभियोगमा
नाङ्गो सडकमा उभ्याएर
सद्धामको मृत्युवरण अंगाल्न
बाध्य नहून् !
बिचराहरु………!!!
सडकको छातीमाथि
यामिक पहरेदार भएर
आध्यांत सम्म हिंडी रहन्छु l
अतीव उदासिनताको
खापैखापमा च्यापिएर
उच्छवृतिमा “जिउँदो मुर्दा”
रहन दिन्न, कसैलाई पनि !
यो सामरिक मरुथलका
जीवित मुर्दाहरुलाई
पैशाची प्राकृतबाट उम्काएर
सह अस्तित्वको खल्यानमा
जीवनको धिप्कोमा
दिप्ती भरण गर्न
सम्मोहित पुष्प शैय्यामा
रश्मीसंग जीवन सटाउँछु
Basanta Mohan Adhikari – Ama Ko Bani (Nepali Gajal)
बसन्त मोहन अधिकारी – आमाको वाणी
वसन्तको पासमा लाली गुराँस सधैं
हिमाल र हिमचुलीको सुनगाभा सँगै
रहेसम्म मेरो प्राण यही देह सँगै
सबै जना बास बस म नेपालसँगै ।
घैया कोदो जौ फापर तीन महिना सधैं
हिमालका नेपालीलाई जोड तराई सँगै ।
गर्मी बढ्यो मन डढ्यो खेल हिउँसँगै
दुःख पीडा हर्ष आँशु साट सँग-सँगै ।
जन्म हाम्रो मानवको मानव धर्मसँगै
बुद्ध सीता भृकुटीलाई राख मनमा सधै ।
हिमालको स्याउ टिप्न आऊ साथ-साथै
धान चामल स्याउ साट साट आफ्नो सँगै ।
तराईको गर्मी छल्न उक्ल चामलसँगै
जडीबुटी औषधी लिई झर तराईतिरै ।
दूध दही बाख्रापालन गर पहाडसँगै
जलस्रोत र पर्यटनले हुन्छ विकास सबै ।
ऐंचोपैंचो आफूभित्र तिनै जनासँगै
हिमाल पहाड तराईको नाता गाँस सधैं ।
प्रकृति र कला कृति संरक्षणमा सधैं
मेल मिलाप गरी बस जन्म दातासँगै ।
चेतनाको प्रयोग गर मानव धर्मसँगै
स्वर्ग सरी बस्न पाउँछौ नेपाल आमासँगै ।
Gopi Krishna Prasain – Kina Yesari Batas Chalchha
गोपीकृष्ण प्रसाईं – किन यसरी बतास चल्छ
मनै चसक्क छुने गरि
मुटुनैं दुख्ने गरि
यो बतास चलिरहेछ
प्रकृतिको उपहार नैं होला
शान्त भएर बसुँ भन्छु
शुशेली हान्दै आउँछ हतासमा
कोठाको छेउमा
झोक्का दिएर आउँछ
त्रास दिनलाई छाउँछ
यो वतास,
कुनै स्वरुप विनाको
कनै आकार बिनाको
स्पष्ट आवाज पनि छैन
चैतन्यलाई पनि देखेको छैन
तर पनि अस्तित्वमा छ
यो त एउटा विज्ञानको सिद्धान्त हो
भूमण्डलीय चक्र
ठाउँ पिच्छेकै भिन्नताहरु
यसरी छिल्लिएर आज वतास आईरहेछ
मनको सन्नाटा
धेरै धरै तर्कनाहरु
राक्षसी रुपमा मलाई गिज्याईरहेछ
मेरो मन यसले मोडिदिन्छ
मलाई यस दुनियाँमा एक्लै एक्लै छोडिदिन्छ
म गम्भीर हुन्छु
बाहिर रुखका हाँगाहरु भाँचिन खोजेका छन्
वस्तीका सुन्दर फूलहरुको समेत छहारी खोजेका छन्
तर उन्मक्त साँढेजस्तो
यो एक तमाससीत छाडा भइरहेछ
बिभिषिकाले चपेटामा पारेर
ती पंक्षीहरु कति रुँदै होलान्
आफ्नो छहारी र बासस्थान अलपत्र हुँदा
प्राणीहरु कति आँशुले मन धुँदै होलान्
प्रकृतिको एउटा अपसकुन,
एउटा अनर्थले बतास चलिरहेछ
प्रकृति भित्रकै म मान्छे
बताससँगै यो मन गलिरहेछ
झरि पनि परेको छ
प्यास मेटाउन घरि घरि पानी पिउँछु
तरै पनि यो म जलिरहेछ
देशमा कोशी बाढीले मनहरु दुखेका छन्र्
दर्दनाक पीडाले बस्तीहरु छट्पटाएका छन्
यही परिवेशमा यो मन आज दुखिरहेथ्यो
मेरो जिजीविषा आज झुकिरहेथ्यो
तिनै आफन्तहरुको आँशुको
तिनै जीवनहरुको गुनासोमा
मैले यी हातहरु बढाउन नसकिरहेको बेला
मेरो ध्यान अनायासै मोडिन्छ
म झस्कन्छु, कोल्टो फेर्छु उपद्रया बतासले मेरो निन्द्रा भंग गर्छ
यसले मेरो नियमित चक्रलाई ऐठन गर्छ
मेरो विचलित मन
र अस्तव्यस्त जीवन देखेर
छिल्लिदै यो बतास दंग पर्छ
सुन्दर बर्खा बहारमा हुर्केका मुजुराहरुलाई लुटेर
आतकंको उसैको दुनियाँमा यसले नयाँ रँग भर्छ ।
त्यसैले यो छाडा बतास अनायासै जन्मिने पीडा रहेछ
मनभित्र उब्जिरहने एउटा चिडचिडा रहेछ
रातभरि यो आफ्नै जीवन छ
यो यसरी युक्तिवान, वीर्यवान भएर बलिरह्यो
एउटा अनिच्छा एउटा त्रास
मेरो मन नचाहेरै गलिरह्यो
यो बर्खाको बेला
भदौरे भरिको झमेला
जीवनहरु गाउँबस्ती भित्र घोटिएका छन्
अनाज फलाउन धर्तीमा
सबै सबै किसानहरु
खेतबारिमा परीक्षा चलेको छ
एकाग्र चित्तले जोतिएका छन्
एकातिर बारी पैह्रोको चपेटा
अर्कातिर अतिवृष्टि, अनावृष्टि अनि हुरी बतास
म सवै सवै सम्झिहाल्छु
आज नौटंकी गर्दै बतास चलेको छ
म लण्डनमा छु
मेरो देशबाट टाढा
पश्चिमी गोलार्धमा
तर मन आठर्राई हाङ्गपाङ्गमै डुलिरहेछ
तर मन ताप्लेजुङ्गमै दुखिरहेछ ।
किन किन यो बतास उग्र रुपमा प्रस्तुत भईदिन्छ
सुस्त सुस्त भएको भए मनै छुन्थ्यो होला
सरर बहेको भए मलहम पट्टी बन्थ्यो होला
तर उल्टो यसले आला घाउहरु बढाउने भयो
खाटा बसेका घाउहरु समेत यसले बल्झाई गयो
नयाँ गोरेटो खोजेर अघि वढ्दै थिए यी पाइलाहरु
यस मध्यरात्रीमा यसले मलाई काँडाघारी तिर अल्झाइरह्यो ।
यो वतास अविछिन्न रुपमा चलेको छ
बताससँग पानी पनि परेको छ
यो हाङ्गपाङ्गको बस्ती
यो बिजुली सहित आकाश गर्जेको समय
यो अत्यासलाग्दो कालो रात
सँगसँगै मुसलधारे बर्षा
बेरिएर, हान्निएर हुरी बतास चलिरहेछ
जसै भरेका किरणहरु पृथ्वीमा पर्छन्
स्थिति साम्य भईसकेको हुन्छ
हामी र हाम्रो परिवार
खेतवारीमा नजर डुलार्इर्र्हेका हुन्थ्यौं
गाई वस्तु अनि बाख्राहरु……..
आशा क्षितिज अनि प्रकृति
यिनै विवरणहरु सँगालेर हामी हाम्रो जिन्दगी जिउँथ्यौ ।
बतासले व्यास नजन्माओस
बतासले वस्तीमा नयाँ दुलही नअन्माओस
बतास भित्र हामी यथार्थलाई स्वागत गरौं
प्रकृति हो,
विध्न बाधाहरु सहन जानुपर्छ
हामी बाँचेको यो धरती अनि डार्विनको सिद्धान्त
प्रकृतिको अकाट्य सिद्धान्तलाई पनि मान्नुपर्छ ।
संझौता, जिन्दगी र फरक प्रकृतिहरु
जीवनलाई यसैविच खोज्नुपर्छ
हुरी वतासबाट जोगिएर
हिउँ अनि बर्षको नृत्य पनि रुझ्नुपर्छ
के यही जीवन हो त ?
घरभित्र आज म यस्तै यस्तै कल्पनामा छु
संझनामा छु
तमोर खोलाको तीरै तीरै मन डुलिरहन्छ
मेवा खोलाको दोभानतिर मन पौडिरहन्छ
ताप्लेजुङ्ग हरियालीमा यो मन झुलिरहन्छ
ठिकै छ, अव बतास सँगै मन पनि डुल्न जान्ने भो
बताससँगै मनले पनि बाँच्न जान्ने भो
आहा
प्रकृति कति सुन्दर छ
जीव, जंगल र चराचर
वताससँगै मनले पनि हाँस्न जान्ने भो ।
Asha Gurung – Narou Nepal Aama
आशा गुरुङ – नरोउ नेपाल आमा
हे नेपाल आमा ! सुनेकी छु तिमी दिनहुँ रुन्छौ रे
तिम्रा सन्तानहरुले तिम्रो पुकार नसुनिदिदाँ
कति लाचार हुँदै हेरेउ होला तिमी
भाईभाईमा आपसी लडाईं भइरहदाँ
तिमी चिरा चिरा भइकन फाटी बाचेउँ होला
तिम्रो छातीमा सधैंजसो आन्दोलनको त्यो चर्को धुवाँ बल्दा
कति मन रोयो होला तिम्रो
तिमीलाई पटक पटक मरेको लास झै जलाईदा
कसरी तिमी छट्पटायौ होला एक्लै
तिम्रो छात्तीमा निरन्तर गोली, बारुद पड्किदा
कसरी सहयौ होला त्यो आमा हुँदाको पीडा
जसले तिम्रै ब्रक्षस्थलमा यसरी लात मारिदिदाँ
किन होला बुझेर पनि नबुझे जस्तो गरे तिम्रा सिदान्तहरु
र भड्किए कोलाहल,आशान्ती अनि अराजकता छर्न
कहाँ गल्ती हुन पुग्यो र तिम्रो भरणपोषण मा
त्यसैले त तम्सिए तिम्रो अस्तित्व चकनाचुर पार्न
कुन चाँही रगत मिसियो होला तिम्रो सन्तानमा
र त हिंडे लाज नमानि तिम्रो बिरुद्दमा
तिमीले पढाएका ती स्वाभिमानको पाठहरु
एउटा कुनामा फ्याँकी
कति सजिलै मानी चुम्छन् बरु बिदेशीका गोडाहरु
तिम्रो ईतिहासको बहादुर कथाहरु पलटन्नन् अब
पलटिन्छन् त मात्र दस बर्षे युद्दका ती क्रुर चित्रणहरु
देश चलाऊने हरुले पनि कहाँ अङाले र ?
तिम्रा मुल्य र मान्यताहरु
केबल स्वीकारे त आफ्नै स्वार्थका पोकाहरु
बिर्सिदैछन् हिजोका दिनहरुलाई
आश्वासनका ती बोलीहरुलाई
कुर्सीका घोर प्रेममा मग्न भैरहेकाहरु
आँज साचै साकार भए लक्ष्मी प्रसाद देवकोटाका यी शब्दहरु
“मै खाउँ,मै लाउँ सुख सयल वा मोज मै गरु
मै हासुँ, मै नाँच् अरु सबै मरुन दुर्बलहरु ”
तर,
अब नरोउ नेपाल आमा
किनकि तिमी गलत हुन सक्दिनौ
तिमीले डोराएका हात हरु झुटो हुन सक्दैनन्
तिम्रा सबै सन्तानहरुले तिम्रो टाउकोमा टेक्न सक्दैनन्
अझै छन् यहाँ तिमीलाई अगाध प्रेम गर्नेहरु
तिम्रो आसुँहरुलाई पुछ्न हरतरह प्रयास गर्नेहरु
तिम्रो दुधका धारा मेटाउन समर्पित भैरहेका छन्
त्यसैले तिमी अझै अलिबेर पर्ख आमा,
तिम्रा कुशल सन्तानहरुले तिमीलाई पूर्ण बनाउन आईरहेछन्
चाहे उनीहरु क्षितिजपारी नै किन नहोस्
तर तिम्रो अस्मिताको लागि उनीहरु लड्दैछन्
आत्माभरि मात्र तिम्रो तस्बिर साँची अघी बढिरहेका छन्
चाहे त्यो शान्तिपूर्ण शब्दबाट होस् या साहित्य बाट
त्यसैले अब तिमी नरोउ नेपाल आमा
किनकि अझै तिम्रा सन्तानहरुले होस् गुमाएका छैनन ।।
Bibek Dulal Chhetri ‘Damak’ – Hardai Gayeko Kheladi Ko (Gajal)
विवेक दुलाल क्षेत्री “दमक” – हार्दै गएको खेलाडीको (गजल)
हार्दै गएको खेलाडीको स्कोर थिए म
प्रियशीको हृदय लुट्ने चोर थिए म
थिए सबै राम्रा राम्रा सुकिला सुकिला
एकाबिहानै फ्यालेको फोहर थिए म
अरूकै उमंग धेरै हुन्थे जोड्दा खेरी
गहुँबारीमा उम्रिएको तोर थिए म
सफलताको चुचुरो बैरीले चढेका थे
हमेसा रुपैयाभन्दा मोहोर थिए म
कोहि आइ बिबेकको नाम लिएन छ
वर्तमानले बिर्सिएको पोहोर थिए म
Renuka Bhatta – Desh Bato Khojirahechha
रेनुका भट्ट – देश बाटो खोजीरहेछ
बनाउँनेले बाटो
टेकेर कहिल्यै त्यहाँ हिड्न पाएनन्
हिड्नेहरुले कहिल्यै आफ्नो बाटो बनाएनन्
आफ्ना बलिया मेरुदण्डझैँ
हाम्रा बाबु बाजेले निर्माण गरेका बाटाहरु टेकेर
हिँडिरहे राजा-महाराजा र ठूल्ठूला शासकहरु
जंगलतिर शिकार हान्न
र गाउँ-गाउँ सुसारे यूवती खोज्न
अथवा गौँडा र कुमारी चोकतिर
रैतीहरुको थैलीबाट तिरो असुल्न
तिनीहरू कसरी पुग्थे
हाम्रा पुर्खाले नखनेका भए बाटाहरु
पटक पटक हाम्रा पूर्खाले खने मात्र
तर, सुखको भारी बोकेर आफैँ
नाँच्दै गाउँदै कहिल्यै हिँड्न पाएनन्
टेक्न पाएनन् आफ्नै पसिनाले भिजेका बाटामा
हामी पनि खनिरहेका छौं नयाँ बाटाहरू
को को हिँड्लान् हामीले खनेका बाटाहरूमा?
खेत बारी जोत्ने किसान कि गाउँका मुखियाहरू?
मायालु जोडीहरू कि कसैलाई लुट्न हिँडेका डाकाहरू?
तीरो तिर्ने जनता कि भ्रष्ट सरकारी हाकीमहरू?
गाउँ फर्किरहेका लाहुरेहरू कि अरब हिँडेका लेबरहरू?
आन्दोलनलाई ठोक्ने बुट-लाठीहरू कि इन्क्लाबी जुलुस?
को को हिँडलान् हामीले खन्दै गरेका नयाँ बाटाहरूमा?
Biplav Pratik – Birodh
बिप्लव प्रतिक – विरोध
तिमी बारम्बार
हाँस भन्छौ मलाई
तर, यता म आफू हाँस्नुको कुनै महत्व देख्तिनँ ।
म आफू आफैँलाई पोलिरहेछु
आफ्नै नङ्ग्राहरू चिथोर्दैछन् आफ्नो छातीलाई
कति बीभत्स हुन्छन् हगि रगताम्य Continue reading “Biplav Pratik – Birodh”
Kundan Kumar Panta – Bhranti (Nepali Muktak)
कुन्दनकुमार पन्त – भ्रान्ति (मुक्तक)
(मधुपर्क माघ, २०६७)
कसैको कुरा सुन्दा अब यो देशमा शान्ति हुन्छ
कसैको कुरा सुन्दा अझै यो देशमा क्रान्ति हुन्छ
यस्तैयस्तै अन्योल र अनिश्चित कुराहरूले गर्दा
जनतामा सधैँ सधैँ नै अनेकौं भ्रान्ति हुन्छ ।
Kusum Gyawali – Shauchalaya 2
लुछेर वस्तीका हजारौं
कुमारी युवतिका कोमल अंगहरू
बटुलेपछि धार्नीका धार्नी अवैध सून
बनाउँछन् बादशाहहरूले सुनैसुनका शौचालय
अनि पार्टी कार्यालय जस्ता घरका मालिकहरू
निस्कन्छन् हरेक दिन पूजा गर्न त्यो शौचालय
सकेपछि Continue reading “Kusum Gyawali – Shauchalaya 2”
Ratna Shamsher Thapa – Abhilasha
रत्नशमशेर थापा – अभिलाषा
वसन्त भै फुलीदिन्छु नयाँ रङ्ग छरी
सुगन्ध भै फैलीदिन्छु तिम्रै वरिपरि
व्यर्थै लिन्छ्यौ माया किन ? पीर जिन्दगीमा
छामी हेर छुन्छु म त तिमै्र ढुकढुकीमा ।
घाम बनी झुल्कीदिन्छु तिम्रै बिहानीमा
जून बनी मुस्काइदिन्छु तिम्रै शिरानीमा
तन टाढा भए पनि मन हुन्न पर
त्यसैले म भन्छु पि्रया विलौना नगर ।
कैले भेट्छौ उकालीमा कैले ओरालीमा
हामीसँग सँगै हुन्छौ कैले द्यौरालीमा
मेटिँदैन युगौँसम्म मायालु यो गीत
छुट्दैन जन्मजन्म तिम्रो हाम्रो प्रीत ।
Krishna Prasai – Duryodhan Satsang Ma Bhijeka Chhan
कृष्ण प्रसाई – दुर्योधन सत्संगमा भिजेका छन्
देशमा विभिषणहरू ज्यूदैं छन् ।
देशमा जालन्धरहरू पनि छन् ।
जे जति अर्जुनहरू छन्-
ती अब कुनै हालतमा,
कृष्णको बहकाउमा,
अर्को महाभारत लड्न चाहँदैनन् ।
र पश्चतापको भाषामा-
उल्टै सम्झाइरहेछन् कृष्णलाई ,
फेरि अर्को युद्धको तयारी-
अब कसैगरी गर्नु हुन्न भनेर ।
अझै जिकिर छ कृपाचार्यको ?
उनले चाहेका भए ,
विगतमा पनि –
युद्ध टाल्न सकिन्थ्यो भनेर ।
निरीह धृतराष्टहरूले –
पहिला पनि कहाँ सिमाना देखेका थिए र !
दुरद्रष्टा भनिने,
सञ्जयहरू पनि हड्तालमा जुटेका छन्
उनीहरू अब ,
कुनै द्रृष्टिहीनको पाउभक्तिमा,
आफ्नो समय उर्त्र्सग गर्नर् चाहँदैनन् ।
र
चाहँदैनन् –
पुत्र मोहको नाउँमा,
एउटा सिंगै सभ्यता नाशियोस् ।
दाउको राजनीति छोडेर,
शकुनी पनि सुध्रिएका छन् ।
सभ्यता टिकिरहनु पर्छ भनेर-
दुर्योधन सत्संगमा भिजेका छन् ।
इच्छा छैन कसैलाई-
अब कुनै युद्ध चम्कियोस-
र
खरानी बनोस् कुरुक्षेत्र ।
म, मेरै देशको अगम शिखरको चौतारीमा बसेर,
तल समथर सम्पदा हेरिरहेछु –
मेरो देश-
आजभोलि जहाँ ,
हस्तिनापुरमा नभएका-
केही पुराना लेन्डुपहरू छन्-
केही लेन्डुप हुन खोज्दैछन्-
र
भर्खर जन्मेका नयाँ लेन्डुपहरूलाई-
स्कुले नानीहरू,
पुतला बनाएर जलाउँदैछन् ।
Nawaraj Subba – Yo Kasto Badhyata
मौसम न हो
झरी धेरै परे पनि डराउनु पर्छ,
बगाई न हो
नदीले आफै लगाएको साँध पनि
कुल्ची बग्ने गर्छ,
तर किन दुई मन मिलेर बाँधेको बाँध
जस्तोसुकै आँसुको भेलमा पनि
एक्लै सम्हाल्नु पर्छ
आफै सम्हाल्नु पर्छ Continue reading “Nawaraj Subba – Yo Kasto Badhyata”
Homnath Pathak – Chhori (Nepali Bal Kabita)
होमनाथ पाठक – छोरी
भृकुटी र सीता जस्तै म नेपालकी छोरी
नेपाली राष्ट्रियता मेरो छातीभरि
विश्वमा सगरमाथाको माया मैले छर्नु पर्छ
गौतम बुद्धको पदचाप मैले बन्नु पर्छ
वीर, वीरंगना सहिदको म पार्छु सपना Continue reading “Homnath Pathak – Chhori (Nepali Bal Kabita)”