Harihar Dahal – Bighatit Nahunu Parne Thiyo Timi

आशाले बाँचेका मनका भित्ताहरुमा-
झुटा आश्वासनका पर्चाहरु टाँगेर,
भाबाबेशमा-संबन्धका सर्तहरु बिर्सिएर
नयाँ गन्तब्य,
नितान्त फरक यात्रा थालिछौ।

बाटाहरुमा,
आहात् नेत्रले निर्निमेश हेरिरहेछु।
समय,ओईलिएर चाउरिरहेछ।
म त सम्झौतापूर्ण अनुक्रममा थिएँ।
किन भङगालिनु पर्थ्यो यात्रामा ?

अभाब र गरीबि मात्र,
जीवन कहाँ हुन्थ्यो होला र!
भरोशा गर्नु पर्थ्यो-मेरा कोशिसहरुमा।
विश्वाश गर्नु पर्थ्यो-मेरा परिश्रमहरुमा !
आत्मासँयमतालाई अलिकति,
बढाएकै भए पनी त हुन्थ्यो |
महत्वाकांक्षालाई थोरै,
दबाएकै भए पनि त हुन्थ्यो |

बिभक्त मनहरु- घायल छन
पुराना चोटहरु-
आलो घाऊ बनेर चर्किरहेछन्।
असम्मतीपूर्ण प्रस्थानले,
पिंडा भोगिरहेछु।

जीवन-दरिद्रतामा बाँच्ने निस्चितता नै के थियो र!
भबिस्य-उन्माद हाँसो हाँस्थ्यो होला!
भबिस्य-सफलताको उत्सब मनाँउथ्यो होला!
कती हाँसिन्थ्यो होला खुशीहरुमा-सँसगैं!

बिचलित् नहुनु पर्ने थियो बचनमा|
न भङ्गालिनु पर्थ्यो यात्रामा।
बिघठित् नहुनु पर्ने थियो तिमी जीवनमा ।

Harihar Dahal – Salaam Gorkhali

लेकली स्याउ का बगैंचा र आलुका बुँङ्हरुमा-
ब्वाँसाको अतिक्रमण बाट थकित् हुँदै,
मलसाप्रे र डेंडुले बालिहरु सखाप पारेको झोंकमा,
ठुलेकान्छो हिजो मलाया भर्ती लागेछ।
अभावमा बाँचेर दिनदिनै मर्नु को औचित्य खै?
आलु र पिंडालु मात्रा जीवन हो भने
एक पटक मर्नै पर्ने ध्रुबसत्य
हङ्कङको सेकङ डाँडाँमा प्रमाणित किन नहोस्!
नानी- बाबु लाई पापा र बुबुमा अल्मल्याएर
ठुलिकान्छी झुम्केफुली र मारबाडी मा रनभुल्ल भएपछी
एउटा थोत्रे थैलोमा-
तिनै फाटेका जिर्ण फेरुवा हरु
कम्मरमा भोजपुरे खुकुरी
अनी कुइरे काट्ने साहष बोकेर
काइतक बिमानास्थलमा ओर्लिएछ।
एउटा सेतो मान्छे ,तर साहेब
हार्दिक स्वागत गोर्खालिका नाममा
अनी भोलिपल्ट सेकङ डाँडामा राइफल ट्रेनिङ सकिएपछी
फोक्लेन्ड टापुमा ठुलेकान्छाको डफ्फा
उतातिर बाट अर्जेन्टिनाको एटमबम
तर के डेर्थे हाम्रा बिरहरु!
पर्सिपल्ट ठुलिकान्छिका नाममा एउटा पत्र
लेखिएको थियो-
ठुलिकान्छी !मिठो खानु झुम्केफुली झुन्ड्याएर
आलु र पिंडालु सँग एक छाक डिंडो पनि।
यँहा बिरगती पायो तिम्रो पतिदेबले।

(युद्ध हुदै गर्दा लेखिएको कबिता)

Harihar Dahal – Bhok Ra Mrityu

मैले उनीहरूलाई भात माँगें-
उनीहरूले मलाई भात र बन्दुक दिए
मैले पेट्भरि भात खाएँ र बन्दुक पड्काएँ |

थुप्रै छातीहरू च्याँतेँ
अनगिन्ती टाउकाहरू पड्काएँ
रगतका फाल्सा र लासका डुंङुरहरूसँग
मनभरी रोंएर पेट्भरि खाएँ |
मैले माटो खाएँ, रगत पिएँ र ढुङ्गा सुतेँ |
घाइतेहरूको आर्तनादसँग
मानवता बाँचिन, क्रुरता ओकलेँ
तिनीहरूलाई निचोरी – निचोरी मारेँ|
र मैले उनीहरूको नुनको गुन फर्काएँ|

ठीक तेसबेला उनीहरू
इन्क्लाब-जिन्दाबादका आवाजहरूले
मृत बस्तीहरूमा बिजय उत्सब मनाउदै थिए|

र मैले यसरी भोकसँग मृत्यु साँटें,
मनभरि रोएर पेट्भरि खाएँ |

Harihar Dahal – Ko Kasori Pagal Hunchha

जब म सानै थिए,
अत्यन्तै खुशी हुन्थें।
हाँस्नु मेरो दिनचर्या थियो।
मट्याङ्रा र गुच्चा सगै बिताइदिन्थे दिनहरु।
बल्छी हान्नु साह्रै मज्जा हुन्थ्यो ।
जब-जब उमेरले गती लियो,
दिनचर्या मा पनि अदल-बदल पक्कै जरुरत थियो।
किन नभै रहन्थ्यो र त्यो वास्तविकता,
म आकुल भए,ब्याकुल भए।
प्रतिक्षा गर्नु कस्टप्रद ब्यथा रहेछ,
कसैको प्रतिक्षाले निरास तुल्यायो।
शारिरिक असन्तुलनमा ब्यापकता ल्यायो ।
मानसिक रोग थियो त्यो,
डाक्टर साहेबले पल्टा खाए।
जब- जब उनको माँयामा निकटताको आभाश हुन्थ्यो,
तब- तब आराम र सुखको भान हुन्थ्यो।
बिबशता र बाध्यताले उनको प्रतिक्षा निरर्थक भयो।
अप्राप्ती साह्रै हृदयविदारक हुदो रहेछ,
म अर्ध – पागलमा साबित् भएँ।
अन्धो समाजको कहाँ छ र चेतना
उ ठम्याउन सक्दैन,
को कसरी पागल हुन्छ!

Harihar Dahal – Samjhana Ma Ama Haru

मैले आमा को आबाज भुल्न थालेको छु
मैले आफ्नै आमालाई पिरोल्न थालेको छु
आमा सँग लुट्पुटिदाका स्‍मृतिहरु
दिन दिनै क्षिण हुँदै जाँदै छन

कती सुन्दर थिए ति भोगाइहरु!
बिर्सि नसक्नुका ति संबन्धका सम्झनाहरु!

जबरजस्ती घ्यु थप्ने दयालु हात
अनि- ज्वरो,खोकी र पखालाहरुमा
सुम्सुम्याउने कोमल स्पर्शहरु!

ओभानो ढुँगामा बसाएर
घाँसका भारिहरु भरिदिन्थ्यौ
र मुक्त कन्ठले सुनाउथौ –
मोराले बिछट्टै घाँस काट्यो आज|
कती आत्मिय थिए ति पुल्पुल्याँईहरु !

मेरा छुल्याई र हुर्मत हरुलाई
सपक्क शब्दले ढाकिदिन्थ्यौ
र निशंकोच भन्थ्यौ- उसले तेसो कदापी गरेन|
कती उत्कृष्ट थिए ति ढाकछोपहरु !

अभाब र गरीबिले बिरक्तिएका मनहरुलाइ
मुटुभित्र दबाउथ्यौ र संपन्नता को ढिंडों पस्किन्थ्यौ|
कती स्वादिस्ट हुन्थे ति भोकहरु !

थर्थरी काँप्ने हीउँदे जाडोहरुमा
आफु जाडोले चिसिन्थौ
र मलाई छाती भित्र गुट्मुट्याएर न्यानो दिन्थ्यौ|
केशरासि भित्र लिखा र चम्कानाहरु खोज्दै गर्दा,
म भुसुक्कै निदाउथें|
कति निस्फिक्री थिए ति निदहरु!

घाँस, दाउरा,मेलापत र चुला-चौका संहाल्दै
उकाली ओरालीहरुमा निरन्तर कुदिरहन्थ्यौ
सहनशिलताकी नमुना थियौ तिमी|
कती निर्मल मुस्कुराउथ्यौ अभाबहरुमा !

आफु भोकै बस्थ्यौ र पोल्टा भित्र खाजा उबार्थ्यौ
रक्तअल्पता ले गलेको आफ्नो जिर्ण शरीर भुलेर
मेरा भोकहरुमा फिक्री गर्थ्यौ|
कती महान थिए ति समर्पणहरु !

मनै- मन ले भरिएको
सगरमाथा जत्रो मन बोकेर
आफु भित्र- भित्रै रुन्थ्यौ र अरुलाइ हँसाउथ्यौ
कती सहजै हाँस्थ्यौ पिंडाहरुमा !

माया नै मायामा लपेटिएर पुल्पुलिएको
मेरो बाल्य जीवन का भोगाइहरु
स्‍मृतिको मानसपटल बाट
दिनदिनै बिलाउदै छन आजकल|
हो आमा,
दिनदिनै बिलाउदै जाँदै छन हरपल|

तिम्रो त्यो पुल्पुलिएको, लाचारी छोरो
बिबेक शुन्य भएको छ भिडहरुमा |
खालि-खोक्रा मनहरु बोकेर
“हाउ मे आइ हेल्प यू” को यान्त्रिक आवाजहरुमा
क्रिस्टिना र जुली हरुलाई
लाचारी- फिक्का मुस्कान बमन गर्दै
कहिल्यै नभरिएको मन- भर्न
कहिल्यै नकमाइएको धन- कमाउन
अहोरात्र लागिपरेको छ|
आउछु र फर्कन्छु को तारतम्य मिलाउदै,
पराधिनता को जीवन बिताउदो छ|
गन्तब्यहिन यात्रामा लम्कदो छ|

Harihar Dahal – Naya Barsha Yesto Hos

अन्यायका बिरुद्ध बुलन्द आबाजहरु चर्कियुन
गरीब र असक्तहरुका आशा फर्किउन|

भात्किएका संरचनाहरु बन्न सुरु गरुन
समान्तबाद र तानाशाही सबै मरुन|

सरकार माथि जनताको भरोसा बढोस
देस द्रोहीको योजना कुहेर सडोस|

अपहरण र हत्याका स्रिंखलाहरु सकिउन
बिछोडमा तड्पिएका मनहरु फकिउन|

शरिर,मन र बिचार स्वस्थ्य रहुन
सबै नेपालि एक्-अर्काका मित्रु होउन|

गाउ, शहर र बस्तिहरुमा शान्ती छाओस
नेपालीले नेपाल माथि गर्ब गर्न पाओस|

Harihar Dahal – Aba Afain Aghi Badhne Po Ho Ki

फुल फुलाउनेहरु बोट निमोठ्छन
फल फलाउनेहरु हाँगा भाँच्छन
बालि रोप्नेहरु जोत्दैनन
खन्नेहरु खन्दैनन
औजार हुनेहरु किन आँफै अघि सर्दैनन ?
अब आँफै जोत्ने पो हो कि!

थाम्नेहरु हात छोडि दिन्छन
हाँक्नेहरुले गन्तब्यमा पुर्‍याउदैनन
लान्छु भन्नेहरुले लाँदैनन
गएकाहरुले बोलाँउदैनन
खुट्टा हुनेहरु किन आँफै हिड्दैनन?
अब आँफै हिंड्ने पो हो कि!

चौकिदारले चोर्न थाले पछी
भण्डार कँहा सुरक्षित रहन्छ र!
बिस्वासमा संकट आएको बेला हो यो
तालाचाबी खोस्ने पो हो कि!
भण्डार भित्र आँफै पस्ने पो हो कि!
सानो मान्छेको ठुलो स्वर भनी’सेला

रिसानी माफ हजुर,
हजुरहरु सबैलाई
कालो मोसो धस्ने पो हो कि!

किन- विश्वास तुहिन्छ बारम्बार?
किन- भरोसा भत्किन्छ दिनदिनै?
किन- कँही, कतै, केहि हुदैन ?
किन- नहुनु पर्ने मात्र हुन्छ आजकाल ?

अब आँफै अघी बढ्ने पो हो कि!

Harihar Dahal – Dashain Byaaj Ra Narapichas Haru

बालीनालीहरू थन्क्याउन थाले होलान गाउँघरतिर
मकैका थाङ्राहरूले बारीका पाटाहरू सजिएका हुनन्

सुने,
काकी बितेर जुठो परेछ ठुलाघरेहरूलाई,
मेरो समबेदना सुनाइदिनु ।
कठै! कति रोए होलान् बिछोडमा आफन्तहरू!
दशैं Continue reading “Harihar Dahal – Dashain Byaaj Ra Narapichas Haru”

Harihar Dahal – Bhabisya

मैले भिरपाखा र भन्ज्याँङहरुलाई सोधें
कतै “भबिस्य” लाई देख्यौ कि?
भक्कानो छोडेर रुदै उनिहरुले भने
बम र बारुद बनेर आकाशमा उड्दै होला|

मैले मखमलि फुल लाई सोधें
उसले रिसाएर भन्यो
म आफ्नै समस्याले Continue reading “Harihar Dahal – Bhabisya”

Harihar Dahal – Simana Kataune Bela

गाउँ,शहर र बस्तीहरु
अनाधिकृत रुपमा मिचिएको बेला हो यो।
बुद्धी नभएका स्वाँठ भुसतिघ्रेहरुबाट
निर्बलहरु किचिएको बेला हो यो।

घरभित्र चोर छिरेको खुशीयालिमा
सर्वस्व लुटिदा पनि
सर्बाङ नाँचिएको बेला हो Continue reading “Harihar Dahal – Simana Kataune Bela”

Harihar Dahal – Hosiyar Sing Le Unera Marlan Gai Harule

डाँगाहरू फुकेछन् गोठबाट
दाम्ला चुँडाएछन
बारेका चित्राहरू सखाप पारेछन् उनेर
आफू आफू लडेछन
सिंङ् भाँचेछन् गोरुहरूले
रक्ताम्मे भएछन् जुधेर गोरुहरू
गोरुहरू छाडा भएछन् फुकेर
चोरेर बाली खाने गोरुहरू
साँडे झैं मोटाएछन
भुँडी फुट्ने गरी खाएछन् गोरुहरूले
गाई चाहर्ने गतिछाडा गोरुबाट
बाच्छा-बाच्छी बचाउन हम्मे हुने भो
मिचिएर मर्ने भए बाच्छा-बाच्छीहरू
कति छिल्लिएका हुन मुर्दाहरू
हुनत, गतिलो गोठ धनी नभएपछि
गोरुहरू छाडा हुने नै भए
बालीनाली चोर्ने नै भए
साँढेझैं मोटाउने नै भए
भुँडी फुट्नेगरी नखाए के गरुन बिचरा गोरुहरू!
गाई खोज्दै नहिडे के गरुन गतिछाडाहरू!
होसियार! सिङले उनेर मार्लान् गाईहरूले।