Yuddha Prasad Mishra – Bidhyarthi Biralo (Nepali Bal Kabita)

युद्धप्रसाद मिश्र – विद्यार्थी बिरालो (नेपाली बाल कविता)

फलफूल चाहिँ नमिठो मान्छु
मासु पाए खुसीसित खान्छु
दही दूधको सौखिन भारी
म हुँ बिरालो मुसा सिकारी

छैन कसैसित झगडा मेरो
कुकुरसितको केवल फाटो
टोक्न मलाइ जगर फुलाई
भुक्दै आउँछ छेक्दछ बाटो

भाषा कोमल हिक्मत चर्को
म हुँ बिरालोः होइन अर्को
आफ्नो दाउ माथि पारी
आए त्यसकन पंजा मारी
नबनी नहुने पढ्न र्समर्थ
नपढेको जुनी अर्थ न र्व्यर्थ
त्यसै हुनाले नसकी अड्न
आएँ स्कूल म पनि पढ्न
घडी हातमा बान्नु भएका
धेरै धेरै पर्ने दाम
आधा आँखा चिम्ली कुर्सीमा
गर्नु हुने आराम
हेल्मेट जसको नाउँ छ सिंगै
टाउको छोप्ने फलाम
मोटरसाइकलका हे मालिक
मास्टर साहेब, सलाम सलाम

२०४५ भाद्र २५
(बालकोसेली वर्ष ४, अंक १२)

Bimal Nibha – Bakhra

बाख्राको थुन
दूधले भरिएको छ
निहुरिएकी छे माता पृथ्वीतलमा
हावा एउटा लयमा
बहिरहेछ
बाहिर प्रचण्ड गर्मी छ
रुखहरु ट्वाल्ल परेर उभिएका छन्
साना–साना पाठाहरु
झगडा गर्दैछन् दूध पिउन
एकजोडी आँखामा
प्रेम र करुणा टम्म छ
एकाएक हुरी आउँछ
र झर्न थाल्छन् पातहरु
नजिकैको शाखाबाट
उडेर जान्छ एउटा भँगेरो
केही क्षणपश्चात्
झ्यापुल्ले केश
र बाक्लो पन्जा भएको
मानिस आउँछ
र बाल्टीभरि दूध लिएर
जान्छ
(२०५०)

Rabindra Nath Thakur – Birat Roop [From Geetanjali]

जबसम्म तिमी र म क्रीडा गरिरह्यौँ, मैले तिम्रो नाउँ–गाउँ सोधिनँ,
तिमीसँग मलाई लाज थिएन, भय पनि थिएन,
तिम्रो–मेरो जीवन हर्ष–उल्लासको तरंगमा बगिरहेको थियो !

सूर्योदयको वेलामा तिमीले मलाई कतिचोटि आह्वान Continue reading “Rabindra Nath Thakur – Birat Roop [From Geetanjali]”

Phanindra Raj Khetala – Mero Yo Mahanagar

फणीन्द्रराज खेताला – मेरो यो महानगर

अप्राप्य सुखको कल्पनामा
निसास्सिने कल्पना बोकेर
हरित्गृहभित्र
ध्वनि, धुवाँ र धूलोसँग
होली खेल्दै
हिँडिरहेको छु म
आफ्नै महानगरको–
राजमार्गमा
हो, यो मेरो महानगर
भानुभक्तको अमरावति
मेरो जन्मथलो
काल्पनिक–
हराभरा र स्वच्छ नगर
महानगर कान्तिपुर
कोलाहलकोबीच
भाषण बाजी हुन्छ
धाक धक्कु फुल्छ
रातारात सिमेन्ट कङ्क्रीटको
नयाँ जञ्जाल उम्रन्छ
साँस्कृतिक धरोहर ढाकिन्छ
यो महानगर
जहाँ काल भैरव निदाएका छन्
महाँकाल निसास्सिएका छन्,
भोलेबाबा पशुपति
शुद्ध जलको अपक्षाा राख्दै
बागमती किनारमा तपस्यारत छन् ।
घण्टाघर रुन्छ
धरहरा चित्कार्छ
उपहासमा बाँचेको
वसन्तपुर
आफैँ आफैँ निसासिन्छ
अनि
हनुमान ढोका–धरोहर प्रतापमल्लको,
पाटन दरवार
पचपन्न झ्याले दरवार
अतीत सम्झी
आँसु झार्छन् ।
रोक्ने छेक्ने कसको ?
सार्वभौम जनता हामी–
कर्तव्य होइन
आज अधिकार बराबर
कानुनी पुस्तकले दिएका
खोस्ने कसले ?
छेक्ने थुन्ने कसले ?
बाटो फोहोर भएर के भो ?
कल्पनामा त
सफा–सुग्घर, हराभरा
हङकङ वा सिङ्गापुरको छ
तर
मेरो यो कान्तिपुर– राजधानी
मुटु देशको
धड्कन राष्ट्रको
विभिन्न युगका
विभिन्न कर्मठ कालिगढले
निर्माण गरेको साँस्कृतिक धरोहर
कुपोषित रोगीझैं
जीर्ण हुँदैछ
फोहोर र प्रदूषित
धूलो र धूवाँले–
यसको कायामा
क्यान्सर प्रवेश गराउँदैछ ।
यो महानगर–
काष्ठमण्डप
सेरो फेरो यसको परिधि
दिनमा सूर्य हेर्न
आँखा च्यात्नु पर्छ
सास फेर्न
नाकमा बूजो कोच्नु पर्छ,
यसका हर्ता कर्ता र भाग्य विधाता
जनप्रतिनिधि
विदेश भ्रमणमा मस्त
कर्मचारी आफैँमा अस्तव्यस्त
छाडा साँढे रे
लुते कुकुरको जमातले
ढाकेको
मेरो यो नगर
महानगर !

Manoj Bogati – Khaderi

पसीनाहरू दिनभर काम गर्न आउँछन्‌
माटोसित खेलेर फर्कन्छन्‌।
पसीना माटोजस्तो गन्हाउँछ
माटो पसीनाजस्तो गन्हाउँछ

त्यो गन्धमा बॉंच्छ
बस्तीको भोक।
भोकहरू गीत गाउँछन्‌
हो हो माले हो हो -हरूको
स्मारकपत्र हातमा बोकेर।

हरेक शताब्दीले माटो दिएर पालेका भोकहरूले लेखेर पठाएको
सहुलियतहरूका अपीलपत्रको आँगनमा बसेर
आउने भोटकै समीक्षा गर्दैबस्छन्‌
नीति निर्माता मन्त्रीहरू।

खेत र ग्रामपञ्चायत
सँगै बसेको
ग्रामसंसदबाट
न्यायपालिकाको मृत्युको खबर ढुक्कैले सुनाउँछन्‌ मण्डल बाजे।

पसीनाहरूलाई पनि भोक लाग्छ
भोक लागेको देखाउँदैनन्‌ तिनीहरू।

ठण्डा महीनाको छुट्टी बिताउन आएका
शहरे पढ़न्ते छोराहरूलाई
अनौं थमाएर सामुहिक स्वरमा भन्छन्‌ पसीनाहरू-
“…जोत्नू अब तिमीहरू आफै तिमेरका अक्षरहरू…”

खेतको धानबाली अनि उनीहरूको होमवर्क
दुवैले
टाउकोभरि उठाएका छन्‌
ऋण र दायित्वको एक थाक नयॉं संस्करण।

सरकार भत्किँदै बनिएको कति भयो
खेत जोत्ने हलो फेरिएन
न फेरियो खेत भिजेको हेर्ने सपना झुण्ड्याएर
आँखामा नै चर्किएको बूढ़ाबाको मोटो चश्मा।

हेर्नू,
यसपालिको भोट पनि खड़ेरीले नै जित्यो।

Rakesh Karki – Hinda Hindai Chhodna Sakchha (Nepali Gajal)

इन्जिनियर राकेश कार्की – हिँड्दा हिँड्दै छोड्न सक्छ (गजल)

हिड्दा हिड्दै छोड्न सक्छ बाटोमा हिड्नेले
टुना जादू गर्न सक्छ भाटोमा हिड्नेले

ऐस आराम नसाले भुल्न खोजे पनि
भुल्दैन त्यो रगतको टाटोमा हिड्नेले

फेरी उक्काउन सक्छ किचीदिन सक्छ
बिसेक हुने घाउको खाटोमा हिड्नेले

तिम्ले पसिना सिँचेको धरती नै काटेर
बेच्न सक्नेछ स्वार्थी भई माटोमा हिड्नेले

Prakash Sayami – Bato Bhari Aashai Aash Chhan [Geet]

बाटोभरि आशैआश छन्
आँखाभरि प्यासैप्यास छन्
दुवै भाव मिल्न सके
भाव एउटै हुनसके
हाँस्न सके हाँसिदिन्थेँ
रुन सके रोईदिन्थेँ
दुई मन एउटै भए अरु पनि के के हुन्थेँ

वरिपरि साँझैसाँझ छन्
तिमीसित मातैमात छन्
दुवैलाई गाँस्न सके
जिन्दगी नै जुठो पार्थेँ
हार्न सके हारिदिन्थेँ मर्न सके मरिदिन्थेँ
एकलाश जिन्दगीमा अरु पनि के के हुन्थेँ

Yatiraj Ajanabee – Aaja Mero Salik Ko Anawaran

यतिराज अजनबी आज मेरो सालिकको अनावरण

मलाई कुनै उदभास थिएन
न थियो कुनै आस नै
समय शेक्स्पियर बन्छ भन्ने
तर थाहा पाऍ जब
म छक्क  परें

म बाँचिरहेंको  थिएँ
नाचिरहेंको  थिएँ
मेरै दुनियाँमा
तर मलाई
विधीका Continue reading “Yatiraj Ajanabee – Aaja Mero Salik Ko Anawaran”

Manoj Kafle (Mansoon) – Sakiyo Jharera Anshu

मनोज काफ्ले मनसुन – सकियो झारेर आँसु

सकियो झारेर आँसु अब रूदा पासको छ
चोटमा दुखेको मन बन्चराले तासेको छ

उसलाई मायाको हाँसो हास्नपनी सिकाएँ
आज उ दिनरात अर्कैको खुसी हासेको छ

उसलाई प्रीतिको फुल गास्नपनी सिकाएँ
आज उ अर्कैलाई फूलमाला गासेको छ

उसलाई दुखामा छातीपनी थाम्न सिकाएँ
आज उ अर्कै संगको छातीमा टासेको छ

जस्ले बाचुन्जेल हसाउने कसमपनि खायो
उसैले आजमेरा अनामोल मोती नासेको छ

मनसुन

Acharya Prabha – Teej [Nepali Gajal]

नसम्झनु दाजु मलाई तीजमा आइन भनेर
अरुले झैं तीजको गीत बहिनीले गाइन भनेर

आँखा त्यसै रसाउँछ, पीडा बढ्दैछ मनभित्र
नसोँच्नु पाप है , माया चेलीले लाइन भनेर

नसम्झनु दाजु मलाई तीजमा आइन भनेर
अरुले झैं तीजको गीत बहिनीले गाइन भनेर

आँखा त्यसै रसाउँछ, पीडा बढ्दैछ मनभित्र
नसोँच्नु पाप है , माया चेलीले लाइन भनेर

झ-झल्कोले सताउँछ, मुटु पनि चर्किरैछ मेरो
मन त्यसै रोइरैछ, माइती भेट्न पाइन भनेर

परदेशमा रुँदैछु म, भेट हुने दिन गन्दै आज
नसोँच्नु है दाजुभाइ, तीजको दर खाइन भनेर

(समर्पित शिशु तीज गजल जो चेलीहरु
आफ्ना माइतीबाट टाढा रहनु भएको छ )

Manu Brajaki – Aina Heri Karauna Thale Manchhe (Nepali Gajal)

ऐना हेरी कराउन थाले मान्छे
आफूसँगै डराउन थाले मान्छे

मसानमा बसे बरू ढुक्क होला
घरबाटै हराउन थाले मान्छे

हाँस्दाखेरि रगतमा भिज्नुभन्दा
आँसु मनपराउन थाले मान्छे

चराएन पशुले त पशुलाई
अब मान्छे Continue reading “Manu Brajaki – Aina Heri Karauna Thale Manchhe (Nepali Gajal)”

Sarita Tiwari – Laal Bahadur

सरिता तिवारी – लालबहादुर

तिमीले देख्तैनौ
तिमीले बुझ्दैनौ
पढ्छौ मात्र
लालहदुरको कथा
जो आगोको मुस्लोबाट हुर्रिदै
दासताको बगरमा थेचारिन्छ

किताबका पन्नाहरुमा
लालबहादुर छापिन्छ:
उ पीडा गायनका अन्त:धुनहरु
शीत Continue reading “Sarita Tiwari – Laal Bahadur”

Krishna Bahadur Chhetri – Afain Lai Samjhindai

अवस्था मेरो सधैँ
प्यासले छट्पटाएको
समयको विचित्र खेल
रातमा तारा नभएको आकाश जस्तो
थाहै नपाई बितेको दिनमा
पानीमा आफ्नै रुप नदेखे जस्तो
को भन्न सक्छ ? मन उडेपछि
संयमले के गर्छ मलाई
झल्याँस्स जब बिउँझन्छु आफैँमा
नाघी पर्खाल बाध्यताको बनाउँदै हिँड्छु स्नेहको आकाश
मानिस भई खुशीले बाँचूँकी भन्दै !

Bharati Gautam – Raat Ra Sapana

भारती गौतम – रात र सपना

क्षितीज भरी छरिएको हिमालमा
सबेरै घामको पारिलो दृष्टी पोखिदा
आखावाट निद्राको मात बाँकी हुदाहुदै
बिहान संग भेट होला भनी भागेको रात
सपनाको सिरानेमा लुक्न आउछ।

रात र बिहानको त्यति मिल्ति रहेनछ,
आपसमा धेरै नै सामञ्जस्य देखिए पनि
एकको बिना अर्को सधै अपूरो नै रहे पनि
रात र बिहान कहिल्यै एकै ठाउमा रहदा रहेनछन।

बिहानले देख्छ भनी ठुस्किएर रात सधै अदृष्य भैदिदो रहेछ,
बिहान पनि रातलाई फकाइ फूल्याइ लान सकिन्छकि भनी
घामको डोली बोकेर चराको पंचेबाजा बजाई
शीतको मोती गहनाले लोभ्याउदो रहेछ।

आफूसंग लुक्न आएको रातलाई गुटिमुटि सिरकमा लुकाएर
सपना मस्त निदाउछ, बिहानलाई पत्तै हुदैन,
सपनाको जादूमा लटपटिएको रात
सपनाकै अंगालोमा अरु दरिलो कसिदै जान्छ,
बिहान आज पनि रात बिनाको रित्तोहात
चुपचाप घामको साथ लुरुलुरु बेपत्ता भईदिन्छ,
रात र सपनाको साइनो मौन स्वीकारी दिन्छ ।

Abir Khaling – Bichaar

अबिर खालिङ्ग – विचार

अँध्यारो रातमा आत्मदाह गरेपछि कोइलीले
भोलिपल्ट बिहान
गीत खोज्नेहरु थिए /
लाश रुंग्नेहरु
कोही थिएनन ।

चट्यांगको प्रहारले चिरा चिरा भएको रुखले
सावनको झरी
पर्खेर बसेको छ कि
कुन Continue reading “Abir Khaling – Bichaar”

Saroj Dhital – Gaun Ko Tyo Budho Manchhe

सरोज धिताल – गाउँको त्यो बुढो मान्छे

जस्तै धूमिल होस् आकाश
जस्तै चिसो होस् धरती
मुसुक्क पोतेर मुस्कान
चाउरी परेका गालाहरूमा
स्वागत गरिरह्यो उसले मलाई
त्यो निष्ठुर जाडो भरी
र गुन्जिरह्यो आकाश भरी
त्यो मधुर गान ।

कौतूहलले एकछिन छाडेन मलाई ।

थाम्नै नसकी उत्सुकताको भेल
जब सोधेँ— बूढा बा ! के हो यो खेल ?
कहाँबाट निचो¥यौ यो मुस्कान ?
भावनाको यो खडेरीमा
तिम्रो मनको मुरलीमा निस्कन्छ कसरी या सुरिलो तान ?”

दिव्य आभा झुल्कियो
त्यो बूढो अनुहारमा
र देखेँ मैले त्यो आभामा
उसको र जगतबीचको सीमा
पग्लिँदै विलिन हुदै गइरहेको छ
ऊ नै ब्रम्हाण्डमा लिन भइरहेको छ
सिङ्गो ब्रम्हाण्ड
उसमै विलिन भइरहेको छ

उसको सिङ्गो अस्तित्व
दिनुमै अडिएको छ
फुलेका सेता केसहरू—दिइरहेका छन्
चाउरी परेका गालामा देखिने
स–साना तरङ्गहरू—दिइरहेका छन्
उसका शब्दहरू दिइरहेका छन्
गाँठा पार्न थालेका औँलाहरू—दिइरहेका छन्
र ऊ भने आफैँ
कृतज्ञताको
पवित्र सरोवरमा नुहाइरहेको छ

स्वप्नबाट बिँउझेसरी
फेरि
उसको दम्भरहित
दिव्य अनुहार
मेरा आँखाअघि झुल्किए
उसलाई सोध्न
मसँग कुनै प्रश्न बाँकी थिएन ।

Radheshyam Lekali – Ma Bikri Ma Chhu

राधेश्याम लेकाली – म बिक्रीमा छु

मेरो जोस, जाँगर र रहरहरू बिक्रीमा छन्
मेरो आँखा, कान र मुख सबै बिक्रीमा छन्
छौ कोही किनेर मेरा खुट्टाहरूले हिंड्न चाहनेहरू
आऊ यी पनि बिक्रीमा छन्
सबै सोकेसमा सजिएको सामानझैँ बिक्रीमा छन् ।

मेरो योजना, प्रतिवद्धता र दृढताहरू बिक्रीमा छन्
मेरो कलम, शब्द र भावनाहरू सबै बिक्रीमा छन्
छौ कोही किनेर मेरा उमङ्गहरूले रमाउन चाहनेहरू
आऊ यी पनि बिक्रीमा छन्
सबै सोकेसमा सजिएको सामानझैँ बिक्रीमा छन् ।

मेरो विवेक, चाहना र दृष्टिकोणहरू बिक्रीमा छन्
मेरो सिर्जना, दर्शन र इतिहासहरू सबै बिक्रीमा छन्
छौ कोही किनेर मेरा सपनाहरूले रमाउन चाहनेहरू
आऊ यी पनि बिक्रीमा छन्
सबै सोकेसमा सजिएको सामानझैँ बिक्रीमा छन् ।

मेरो आत्मा, चिता र श्रद्धाहरू बिक्रीमा छन्
मेरो मोह, त्याग र बलिदानहरू सबै बिक्रीमा छन्
छौ कोही किनेर मेरा सैयौं मृत्युहरूमा रमाउनेहरू
आऊ यी पनि बिक्रीमा छन्
सबै सोकेसमा सजिएको सामानझैँ बिक्रीमा छन् ।

Geeta Tripathi – Atut

गीता त्रिपाठी – अटुट…
(Source : Himal Khabar)

जब शीर्षस्थ हुन्छौ तिमी
मेरा हरफहरू
गीत भएर बग्न थाल्छन्― तिमीतिरै
तिम्रो केन्द्रदेखि
मेरो परिधिसम्मको
अनन्त दूरीमा
लाग्छ,
बगिरहेछ युगौँदेखि
विश्वासको Continue reading “Geeta Tripathi – Atut”

Sudeep Pakhrin – Amoeba Bichar

सुदीप पाख्रिन – अमिबा बिचार

निराशाहरुको
थिलियम* पिएर बाँचिरहेका — हामी
प्रायश:
संवेदनाहरुको गुरुत्वाकर्षणभित्रै घस्रिरहेका हुन्छौं
र, खियाइरहेका हुन्छौं पानाहरुमा घोट्दै घोट्दै
जीवन्त मस्तिष्कहरुलाई ।
मस्तिष्कहरु
र पानाहरुको घर्षणको प्रतिफल
उत्पन्न भइरहन्छन् — नीला तापहरु
जो लैजान्छौं
थिलियम पिएर बाँचिरहेका — हामी
उनीहरु समक्षमा ।
उनीहरु
हरेक मौसमलाई
जाडोको मौसम ठानी
गड्यौंला भैंm मस्त शीत–निंद्रामा हुन्छन्
हामी
नीलो तापभित्रका मूक आवाजहरु
नीलो तापभित्रका मौन हरफहरु
चूपचाप दोहोराइरहन्छौं
इलेक्ट्रोनिक मस्तिष्क बोकेकाहरु सामु ।
कुनै प्रतिकृयाहरु जन्मदैनन्
— रोबोट अनुहारहरुमा
मात्रै मुस्कुराइरहन्छन् — प्रायोजित मुस्कान
र, भट्याउँछन् — कृतिम ‘रेकर्डेड’ शब्दहरु
हामीहरु
संवेदनाहरुको हिउँ पग्लिन्छ कि खोज्दैं
— लौह मानवहरुका आँखाहरुमा
चकित हेरिरहेछौं
अमिबा%–बिचारहरुका आकृतिहरु
जो
प्रतिपल
आफ्ना आकारहरु बदल्दै
इतिहासको कालो गुफामा निश्चिन्त प्रवेश गरिरहेका छन् !
इतिहासको अंधकार गुफातिर निर्लज्ज दगुरिरहेका छन् !!
ओ !
अमिबा बिचारहरुका
तथाकथित स्वामीहरु !!
नीला तापहरुको तापक्रममा
किन पग्लदैनन् — तिम्रा इलेक्ट्रोनिक मस्तिष्कहरु ?
किन तरल बन्दैनन् — तिम्रा लौह मानसिकताहरु ??
☼☼☼

*मन्द बिष
%साह्रै सानो जीव जसलाई माइक्रोस्कोपले मात्र हेर्न सकिन्छ र जसको निश्चित कुनै आकार हुदैन अर्थात आफ्नो आकार बद्लिइ रहन्छ ।

Manoj Kafle (Mansoon) – Mero Bhagya

मनोज काफ्ले ‘मनसुन’ –  मेरो भाग्य

भुलेर न गजल झैँ जिवन शेरीयेर बन्यो
अन्यौलमा मेरो भाग्य “केरिएर” बन्यो

भए अशान्तिले मनमा अतिनै सतायो
जन्जालै जंजालमा जीवन “बेरिएर” बन्यो

न निर्मुल भो बेदना Continue reading “Manoj Kafle (Mansoon) – Mero Bhagya”