Kunta Sharma – Aama

कुन्ता शर्मा – आमा

कवि ! सजिलो हुन्छ
आमाको प्रशंसामा कविता लेख्न
उत्कृष्ट शब्द संयोजन गर्न
भावविह्वलताको प्रदर्शन गर्न
हो साँच्चै नै सजिलो हुन्छ
आमाको महानताको कविता लेख्न ।

आमाका चाउरी परेका गालाहरू
आमाका धूमिल हुँदै गएका आँखाहरू
आमाका श्रवणशक्ति हराउँदै गएका कानहरू
आमाको सन्तुलन गुमाउँदै गएको शरीर
अनि स्मरणशक्ति हराउँदै गएको मस्तिष्क
त्यतिबेला साँच्चै नै गाह्रो हुन्छ
अति नै असहज हुन्छ
कवि ! स्नेहपूर्वक छेउमा राख्न आमालाई ।

आमाको गर्भावस्थाको सकस
आमाको कठिन प्रसववेदना
आमाले आँखा चिम्म गर्न नपाएको रात
आमाले थकाइ मार्न नपाएको दिन
अहिले कल्पनामा पनि नआउन सक्छ तिमीलाई
अनि टाढै राख्न खोज्छौ तिमी
जर्जर भएकी असक्त आमालाई ।

चाउरीले पुरिएका आमाका गालाहरू
अस्थिपञ्जर भएको शरीर
यौवनका मधुर आकाङ्क्षाहरू
सबैसबै नै पोखिए तिमीमाथि
नियास्रो, फुस्रो अनि एक्लो जीवनका
कष्टकर क्षणहरू बिर्सँदै
छोराको कोमल र मृदु मुस्कानमा
कसरी जीवन उत्सर्ग गरिन् आमाले
आफ्नो लावण्ययुक्त यौवन
कसैको न्यानो अँगालोमा रमाउने चाहना
हजारौँ इन्द्रधनुषी सपनाहरू
कसरी तिलाञ्जली दिइन् आमाले ।

फर्केर आउँदैन बितेको समय
नदीमा बग्दै गएको छालजस्तो
आमाले आफ्नै बारेमा सोचेको भए
आफ्नै सुखमा मात्र रमाएको भए
के हुने थियौ होला आज तिमी ?
लुटाहा, फटाहा या हत्यारा
हली, गोठालो या चाकर
आफ्नो जीवन उजाडेर
सारीको सप्कोभित्र
तिमीलाई नअटाएको भए
छोराछेउ बग्दै आउने आँधीबेहरीहरूबाट
पहाडजस्तो उभिएर नजोगाएको भए
के हुने थियौ आज तिमी ?

त्यसैले कवि !
सुन्दर शब्दहरूको संयोजन गर
वाक्यवाक्यमा भावुकता भर
रसाऊन् पाठक र श्रोताका आँखाहरू
बढून् मुटुका स्पन्दनहरू
सजिलो बाटो चुन
कवि ! साँच्चै नै गाह्रो हुन्छ
वृद्धा आमालाई स्नेहको छहारी दिन
बरु एकदमै सजिलो हुन्छ
आमाको महानतामा लच्छेदार कविता लेख्न ।

कवि ! मृत्यु भएपछि आमाको
सजिलो हुन्छ मूर्ति बनाउन
बिहानैपिच्छे फूल चढाउन, धूप बाल्न
आमाको नाममा सानो–सानो पुरस्कार स्थापना गर्न
श्राद्ध गर्न अनि गतिला–गतिला पिण्ड बटार्न
काजक्रियामा खर्च गर्न
दान गर्न, भागवत पढाउन
सजिलो हुन्छ सबै कुरा गर्न
तर निकै गाह्रो हुन्छ
असक्त आमालाई आफ्नो सामीप्य दिन
आमाका सुखदुखका दुईचार कुरा सुन्न
आमाको जर्जर शरीरलाई सुम्सुम्याउन
आमाका गालाहरूमा स्नेहको चुम्बन गर्न
आमाका थोते गिजाहरूमा हाँसो छर्न
कवि ! बरु साँच्चै सजिलो हुन्छ
आमाको महानता बखानेर कविता लेख्न ।

Kunta Sharma – Sapana Haru Bhayabaha Hunchhan Kina

कुन्ता शर्मा – सपनाहरू भयावह हुन्छन् किन ?

भयभीत–भयभीत भएर विषम बिपनासित
थाकेर फत्रक्क गलेर पल्टिएपछि निद्रादेवीको काखमा
बिर्सिएर विसङ्गतियुक्त बिपनालाई
सुन्दर शीतल स्वप्नलोक भेटिए हुने
बिपनालोकका झञ्झावातहरू मेटिए हुने ।

हत्या, हिंसा र त्रासदीयुक्त वर्तमानहरू भोगेर
युद्ध, रक्तपात र आर्तनादहरू खेपेर
थाकेको आतङ्कित विश्वप्राङ्गणमा
आजित भएर अत्यासलाग्दो बिपनासित
सपनामा राहतको परिवेश भेटिए हुने
बिपनालोकको निराशा मेटिए हुने ।

जँघारजस्तो जाग्रत् अवस्था छाडेर
आक्रान्त भएर लथालिङ्ग बिपनासित
प्रवेश गरेपछि स्वप्नलोकमा
दुखेर मरणान्त भएको चेतना
पुगेपछि विश्रान्तिको स्वप्नमन्दिरमा
मन कष्टका पहाडहरूले नथिचिए हुने
हृदयकुञ्जमा चिन्ताको तिर नरोपिए हुने ।

बलात्कृत विखण्डित बिपनासँग थाकेपछि
सन्त्रासको डढेलोले नराम्ररी पाकेपछि
अप्रिय अत्यासलाग्दा चित्रहरूले
बिपनालाई नपछ्याए हुने
प्रस्तर स्वप्नलोकमा काँडा नओछ्याए हुने ।
दिनदिनै अनुहार फेरेर आउने
समस्याका तिरहरूले
हरेक घुम्ती र दोबाटामा भेटिने
चिन्ता र पीरहरूले
कतै चिमोटिएर कतै लुछिएर
भुतुक्क दुखेको मन
भतभती पोलेको छाती
फत्रक्क गलेको शरीर
जब पस्रन्छ गहिरो नीँदको दुनियाँमा
त्यतिखेर त्यो सपनाको स्पर्शहीन लोक
सुन्दर शीतल भए हुने
बिपनाको व्याकुलताले नछोए हुने ।
बारूदको धुवाँभित्र हराएका गाउँ र सहरहरू
दन्किएका डढेलाहरू अनि भताभुङ्ग भएका रहरहरू
बर्बरताका हृदयविदारक दृश्यहरू
मूच्र्छित–मूच्र्छित हुन पुग्दै
समस्याका पहाडहरूले ङ्याकिएर बिपनामा
निद्रापछि शान्त प्राङ्गण भेटिए हुने
निराशाको कालो छाया मेटिए हुने ।

आजित भएर लथालिङ्ग बिपनासित
सिरानी हालेर अस्तव्यस्ततालाई
बल्लतल्ल आएको एकझप्को निद्रा
आँखाहरूसँगै बाँधिएपछि
चेतना अवचेतनामा फेरिएपछि
प्रवेश गरेपछि स्वप्नलोकमा
शरीर निचेष्ट भएपछि पनि
रातको पर्दामा सपनाको
पोखिँदै जान्छन् अनिष्टतम दृश्यहरू
घेरिँदै जान्छन् भयावह ध्वनिहरू
अनिच्छित युद्ध र सन्त्रासहरूले
पछ्याउन छाड्दैनन् किन ?
सपनाहरू भयावह हुन्छन् किन ?

सपना त आखिर सपना न हो
के जान्छ कसैको
त्यो त छहारीमुनिको चौतारीझैँ भए हुने
त्यो त वसन्तको सुन्दर फूलबारीझैँ भए हुने
डढेलोजस्तो परिवेशले पोलेको मनमा
उमङ्गका तरङ्गहरू डुलिदिए हुने
प्रसन्नताको इन्द्रधनुष झरिदिए हुने
तर सबै–सबै कल्पना हुँदै छ
विकृतिले बिपनाको सपनालाई छुँदै छ
सबै कुरा उस्तै–उस्तै छ
सपना पनि बिपनाझैँ दुरूस्तै छ
चाहना तनावमुक्तिको, चाहना आत्मसन्तुष्टिको
बलात्कृत, तिरस्कृत हुन्छन् किन ?
सपनाहरू भयावह हुन्छन् किन ?

रातहरू अझ प्रपातयुक्त बन्दै छन्
कोमल स्पर्शहरू अझ आवेगयुक्त बन्दै छन्
मगनमस्त छन् सबै आफ्नै धुनमा
ग्रहण लागेको छ सद्भावनाको जूनमा
छाडिदिऊँ बिपना त जे छ जस्तो छ
पुगेपछि विश्रान्तिको स्वप्नमन्दिरमा
दुखेको चेतनालाई, घाइते भएको मनलाई
शीतल लेप गरिदिन पाए हुने
तर उपेक्षित गर्दै सुख–शान्तिका तिर्सनाहरू
अवसादका छायाहरू निरन्तर पछ्याइरहन्छन् किन ?
सपनाहरू भयावह हुन्छन् किन ?

Damodar Pudasainee – Masada Bhagnawashesh Ma Jeevan Ko Sugandha

दामोदर पुडासैनी किशोर – मसाडा भग्नावशेषमा जीवनको सुगन्ध

मन बलियो बनेको बेला
नचाउँन सकिन्छ सँसारलाई
आफ्नै मुठ्ठिमा
निष्फिक्री चाल्न सकिन्छ पाइला
घनघोर साँपमार्ग र अग्नीनदीहरूमा
र ,खडा गर्न सकिन्छ दरबार
शुष्क मरूभूमिका डाँडाहरूमा
हजारौ मान्छेका पाइलाहरू
सँगै हिँडदैमा सुरक्षित नठान
कहिलेकहि
जीवनभन्दा मृत्यु प्यारो लाग्ने क्षणपनि आउँनसक्छ
सामुहिक यात्रा त्यागेर
सामुहिक आत्महत्या सवल र मीठो लाग्नसक्छ
बिउ च्याप्न नसक्ने माटोमाथि
कसैले ठड्याइदिनसक्छ आलिसान महल
उभ्याइदिनसक्छ जतासुकै किल्लाहरू
परेड खेल्छन् सिपाहीहरू
घामको ओजदार छातिमा
समय ढलेपछि भने
खण्डहरमा परिणत हुनु बाहेक
के गर्न सक्तछ र जीवनले पनि ?
बाँच्ने क्रममा
कुन अनकन्टारकोलागि खनियो बाटो
कहाँ कहाँ खनिए आशाका कुवाहरू
कत्ति गरिए अहमका घोषणा
जीवनका खण्डहर र भग्नाबशेषहरूसँग सोधिरहेछु
घरका केही अवशेषहरू भेटिए
केही भेटिँए पुराना लत्ता कपडा
भेटिए केही पुराना चित्र,गीत र सँबादका हरफ
यिनै साक्षीहरूका माझमा बसेर
जीवनको मीठो जूनको रोशनी चाखिरहेछु
जीवनका खण्डहरहरू छामेपछि
मृत सागरमा पनि
एउटा बिरूवा उमार्ने साहस बढेकोछ
खण्डहरनै होस्
कसैको उपस्थितीले मात्र ब्युँझनेरहेछ जीवन
म एक्लै छु
र ,सधैं तिमी आउँने बाटोमा
आँखाहरू उमारिरहेछु

-२०७५ फागुन ३० विहीबार(२०१९ मार्च १४)
मसाडा,इजरायल

Shyam Dahal – Mero Rampur

श्याम दाहाल – मेरो रामपुर
(मधुपर्क जेठ, २०६८)

नागी नाघेर लेकाली कुद्छ कुइरो उँभैतिर
चुइँयाँ स्थान पुगी फक्र्यो, पानी बोकेर बादल
गज्र्यो धुम्धाम आकाश चम्की बिजुली झिलमिल
पानी वर्षेर माटाको, सुगन्धमय रामपुर
उच्च पर्वत मालाले, घेरेको छ उपत्यका
छाँगा सुन्दर झर्नाले, चारैतिर सुशोभित
हिमका कण बोकेर वायु घुम्छ सबैतिर
यिनकै काखमा जन्म्यो सुरम्य टार रामपुर
लेक-बेँसी घुमी पन्छी यसैभित्र रमाउँछन्
प्रकृतिका नयाँ भाका, घर-घरै पुर्‍याउँछन्
यहीँको पञ्चतत्त्वमा, बिउँत्यो सकल जीवन
शिवदूती बगिरहन्छिन् जीवन-मरण-साथमा
कोसौँ पाउ पसारेर, सुतेझैँ लाग्छ रामपुर
सबैका साथमा आशीष दिन्छन् उनका दुवै कर
बाहुन, क्षत्री, दमैं, सार्की, घर्ती, कामी, सबैतिर
जन्म-मरणका घाट, सबै हिन्दू बराबर
दिन-रात खियाएर, पौरखी कर्म-पाखुरा
पसिना फल्दछन् मोती भाग्य-रेखा बनी पूरा
दायाँ-बायाँ कर्म-नदी, सुसाई बग्दछन् जब
लाखौं तरङ्ग फालेर, जगाई दिने रामपुर
मनका भाव बिउँझेर, देखिन्छ दिव्य-सुन्दर
जेसे, पातले सोलाखर्क, थुम्की ककनीका वन
चिसापानी कटुँजेकै, थाप्ला छन् हिमका घर
ओर्लिन्छन्, दूधका छाँगा, मनमोहक सुन्दर
वन-पात सँगै हिंड्ने काम आफ्नो भए पनि
मन बोकेर अर्काको, आफैँभित्र लुकाउने
कहाँ-कहाँ ? पुगेका छन् ? गाउँ थियो एकै घर
सम्झनाका तरेलीमा उर्लिंदै आउँछ रामपुर

रामपुरटार, ओखलढुङ्गा

Rakesh Karki – Gaunle Haru

इन्जिनियर राकेश कार्की – गाउँलेहरु

रातदिन कुटोकुम्लो गर्ने गाउँलेहरु
जति जोताए पनि मुस्काउने गाउँलेहरु
भोकभोकै बगेका पसिना सुकाउनेहरु
मन भरीको दुःख आफैभित्र लुकाउनेहरु
तर पनि भोलीको मिठो आशमा रमाएकाहरु
एक्कैछीन आनन्दले हातगोडा फिंजाएकाहरु
आज अलपत्र यत्र तत्र छरिएका छन्
कति त माटो मुनी त्यसै पुरिका छन् ।।
मास्न सक्नेले शुरुमै जड्गल मासे
पशु पंक्षी अनि वन्य जन्तु नाशे
अहिले हेर गाउँलेहरु मासिदै छन्
गाउँ गाउँ निसास्सिदै छन् ।।
अन्तरिक्षमा घुम्दै मार्ग खोज्नेहरु
मङ्गल ग्रहमा पनि पुग्न खोज्नेहरु
यहाँ मङ्गल ग्रह पुग्नुभन्दा कति गाह्रो छ
नवैवटा ग्रह चढनुभन्दा कति साह्रो छ
आफू जन्मेको गाउँ पुग्नलाई
आफू हुर्केको आँगन टेक्नलाई
भोकै भए पनि हातगोडा फिजाउनलाई
निष्फिक्री पसिनाले शरीर भिजाउनलाई ।।
निराशा छ गाउँलेसँग अब आशा छैन
मेलापातमा रमाउने पिरतीको भाषा छैन
पसिना छ गाउँलेसँग गाउँको खेत बाँझो छ
विस्तारित परिवार अब सास धान्न गाह्रो छ
तरुल भ्याकुर खोतलुँ भने आफ्नो गाउँ छैन
अलपत्र शहरको पेटीमा, भीख मागेको हैन
बोल्दै बोल्दैन गाउँले खाली मनभित्र रुन्छ
गाउँलेले बोले पनि अब कसले पो सुन्छ ।।

लस् एन्जेलस्

Prakash Sapkota – Jasai Timro Hridaya Ko (Nepali Gajal)

प्रकाश सापकोटा – जसै तिम्रो हृदयको (गजल)

जसै तिम्रो हृदयको आकार बदलियो
सोच्यौ होला तिमीले यो संसार बदलियो

सम्झन्छु नानाथरिका कसम, किरिया ती
हो, छैन फाइदा अब जो पत्यार बदलियो

गाउँछु, गाउँछु नि जिन्दगीको गीत अझै
त्यो अर्कै कुरा हो, सहसा झन्कार बदलियो

जिउँछु जिन्दगि, सकार्छु भोगाई अनौठा
फरक यत्ति हो, जिउने आधार बदलियो

– ट्रोम्सो, नर्वे (05.11.2012)

Damodar Pudsainee – Dunai

दामोदर पुडासैनी किशोर – दुनै

डाँडाका छालहरूमा
कुहिरोको टोपि पहिरेर
जूनेली चित्रमा
अनुबाद हुन खोज्दैछन् पहाडहरू
नदीका महान मूर्च्छनाहरू सुँघेर
खोजिरहेछु मैले कसैको
पहाडभन्दा अग्लो बिश्वास

साँझहरू सर्बस्व सुम्पेर
सपना देख्न लालायित छन्
जीवन भित्रका पिलपिले ताराहरूको

हरेक साँझ
पिउँदा पिउँदै थकित बनेको शरीर
र, यारचा गुन्भुको जोड घटाउ
ठूली भेरीको बहाब जस्तै अनन्त बनेको छ
जसरी
गुमनाम भागेको
पतिको संझनालाई इख्याउँदै
पालैपालो जिल्लाका
ठूला हाकिमहरूलाई
स्कचका बोतलबाट
झिँगिन टि सर्ब गरेर
ईच्छा आकाँक्षाका सूचिहरू
सूचिकृत गराउँन
सफल हुन्छिन् सधैं
सहरकै सर्बोत्कृष्ठ मैतालु मैसाब

शहरका
घरका छानामाथि ठड्याइएका लिँगाहरूमा
मायाका नेजा फेर्ने हतारो छ हरेक नीला शरदहरूमा

लुकिचोरी लाएको मायाको मोल
नौ लाख चुक्ता गरेको छ भर्खरै
भियाग्राको पारखी यारचा ब्यापारीले
हरेक क्षण चुकुलको चाँजोपाँजोमा तम्सिरहेका
सरकारी कर्मचारीहरूबाट
तल्लो दुनैदेखि उपल्लो दुनैसम्मका होटलहरूमा
कटुवाल घोषणामा हुँदैछ
पाएको,लाएको र खाएको
अमिलो पारदर्शन

जागिरमा भर्खर छिरेका लोक सेवाका प्रियपात्रहरू
‘यसमा के छ ?’ र ‘ यो के कुरा हो ? ‘ को जबाफ खोज्दै
भौतारिरहेछन् भेरीका किनारहरूमा

उता भर्खरैको निर्वाचनमा
जोड घटाउ बिगार्न सफल जनप्रतिनिधि
दफा उपदफा लेखेको पुस्तक नभेटेर
र, कर्मचारीको अपब्याख्यामा धर्मराएर
कुर्लेर भाषण गर्छ –
तालाकुचि बोक्न्याहरूलेनै यहाँ
ध्वस्त पारिरह्याछन् राष्ट्रको ढुकुटी

जुफाल ,मोतिपुर र कार्कीबाडाबाट
पाचघण्टा पैदल हिंडेर
दश रूपैयाँ दाना स्याउ बेचेका
रानीसाहेब र मैसाबहरूले
झिसमिसेमै सुरूप सुरूप पिएका छन्
सिन्के चाउचाउको पिरो झोल
र किनेका छन् साँझलाई
एक बोतल खोयाबिर्के
फर्कदा भेरीको झोलुँगे पुल तरेर
माग्दैछन् डाक्टर श्रीकान्त अग्रवालसंग
रातमा पसिना आउँने र दिनमा पेट फूल्ने
रोगको औषधि
भित्रभित्रै उगुच पल्टेका कयौ घाउहरूले
टनटनि दुखाइरहन्छ रात र दिनलाई
त्यो सबै डाक्टरलाई देखाउन
लाज लागिरहेछ उनीहरूलाई

जिल्लाको ब्यथा टुँगियोस् जिल्लामै
नआओस् राजधानीमा
एउटा गहन चिन्तनमा छ सिँहदरबार
उता छार्का ताँगसोँग,भिजेर,तिन्जे र सालदाँगमा
राज्य पुग्नै नसक्ने निर्णयमा पुग्यो
जिल्लाका भद्र भलाद्मी र कर्मचारीको बैठक

लावन,शहरतारा र धो तिरबाट झरेका
एकहूल घोडचढीहरू
भर्खर ओर्लेका छन् पहेला घोडाहरूबाट
ठूलीभेरीलाई कहाँनेर थिचेर
बिच्छ्याउन सकिन्छ एउटा आरामदायी ओछ्यान
कर्के नजरले हेर्दैछन् कुना कुनाका मान्छेहरू

हतारमा गाँसिएको एउटा दूनो
फनफनी घुमिरहेछ
भेरीको अलल्ले छालहरूमा

सुनको सिरानीमा मस्त निदाइरहेको राजकुमार
सपना देखिरहेछ ब्यूँझेपछि धामी पतुर्ने

दुनै,डोल्पा,२०७४ भाद्र ३० गते शनिबार ।

B J Bantawa Rai – Buwa

बि. जे. बान्तवा राई  – बुबा!

बुबा!
कतै तिम्रा सन्तानहरुको मायाबाट
ओझेलिएका त छैनौ, तिमी?
सबैले आमा सम्झिदा आमासँगै
लहरिने बुबालाई बिर्सिंदा, तिमीलाई
पिंडाले भतभती पोलेको त छैन?
लाग्दो हो तिमीलाई, मैले कहिल्यै माया
मेरो सन्तानलाई दिन सकेनछु ताकी
आज म मेरै सन्तानको माया बाट,
सम्झना बाट क्षितिज भित्र थुनिएको छु।
लाग्दोहोला कहिलेकाहीं तिमीले गरेका
सबै दुख तिम्रा सन्तानहरुले देखेनन।
लाग्दो होला तिमीले एकान्तमा रुएका
आँशुहरु कसैले देखेनन अनी तिम्रा
ति फोका उठेका हातका निशानीहरु
तिम्रा सन्तानले देखेनन, लाग्दो होला
कतै तिमी एक्लै त छुईन यहाँ भनेर,
सुम्सुम्याउदो होलाउ तिम्रो पिल्सिएको
पिठ्युँ, अनी तिम्रा तालुहरु जहाँ
सन्तानको भारले किचिएका,
अनी पटक पटक कर्तब्य बोक्नुको पिंडा,
त्यसै त्यसै छटपटी हुँदोहोला,
डाको छोडी रोऊँ भने हुतीहारा भन्ने डर,
नरोऊँ भने आज बैंशले डाँडा काट्दा
सन्तानहरुले आमा च्यापी बिर्सिंदाको
पलहरु तिमीलाई धेरै दुख्दो हो,
तिम्रा ति पाईतलाहरुमा अझै
ति तिखा काँढाको डोबहरु होलान,
हिंजो सन्ताहरुको लागी त्यो उकालो ओरालो
अनि भञ्ज्याङ चौतारी गर्दै
बिताएका क्षणहरु कतै तिम्रा
ति मस्तिष्कमा कालोबादल झैं
मडारिएका त छैनन?
तर,,,, तर,,,,
यदी तिमी यी सोंचहरु सँग
निस्सासिएका छौ भने,
अनी यी कालामन सँग आत्तिएका छौ भने,
आजै त्यागी देऊ सबै ति तिम्रा
शंकाहरु, तिम्रा सन्तानहरु तिम्रा लागी
मात्र मौन छन, तर तिम्रो महत्व
त्यहाँ छ, स्वास र जिबन झैं
तिम्रा सन्तानहरु तिमी बिना
अनी तिमी तिम्रा सन्तान बिना
कहिल्यै कहिल्यै पुरा हुन सक्दैनौ।
तिमीलाई मौनतामा छोडेर कहिल्यै
भाग्न सक्दैनन तिम्रा सन्तानहरु,
उनीहरुलाई थाहा छ, तिमीले दिएको ओतहरु
तिमीले पिएका चोटहरु, अनी तिमीले मेटाएका
दुखका खोटहरु, तिमी त्यो अँध्यारो जलिरहने
एउटा दीप हौ, मोतीको उज्यालो केवल
अँध्यारोमा देखिन्छ रे, तिमी त्यो मोती हौ,
जुन युगौंयुग असल पिता बनेर उभिएका छौ
नि-सन्देह, नि-संकोच अटल सगरमाथा झैं
अटल हिमालय झैं

Saroj Dhital – Aanshu Ra Utsav

सरोज धिताल – आँसु र उत्सव

सक्नेहरू भन्छन्
उत्सव हो जिन्दगी– रमाऊ
हावामा उडिरहेछन् अवसरहरू
हात बढाऊ
र च्याप्प समाऊ ।

आँखामै अल्झिन्छु एकछिन् भन्दा पनि
मुहारमै टल्किन्छु एकछिन् भन्दा पनि
आश्रय Continue reading “Saroj Dhital – Aanshu Ra Utsav”

Yuddha Prasad Mishra – Janaghosh

युद्धप्रसाद मिश्र – जनघोष

हाम्ले आज अमानवी दमन यो बिर्सेर के पाउने
बाँचेको छ परम्परा रगतको सट्टा रगत नै लिने
खाई घातक मार दुर्दमनका पीडा सहन्नौं अब
खप्नुसम्म खप्यौं दुरापद ठूला हेरी रहन्नौं अब

आगो आज उठी सक्यो झुपडीमा बन्दै गई उन्मना
हाम्रो के अब झुक्न सक्छ र यहाँ विज्ञानवादी फना
उठ्दैछन् हँसिया हलो र खुकुरी खुर्पी खुँडा बञ्चरा
उठ्दैछन् नवचेतना सजग भै आत्मा भएका दरा

पथ्र्यो के जनमुक्तिको विजय श्री अध्यात्मदेखि तल
टथ्र्यो के बदला नलिकन त्यसै हाम्रो रगतको भल
दिन्छौं पारि सखाप नै प्रतिक्रियावादीहरूको हठ
उम्लेको छ असह्य भै हृदयको हाम्रो व्यथा उत्कट

धर्तीमा सुखशान्तिका किरणले र्छाईदिने लक्ष्यका
हामी न्याय उचाल्न वीरगतिको बाटो लिने पक्षका
पीडाग्रस्त बनी गई शरणमा पर्दै ठूलाका मुनि
सच्चाइसित थर्र थर्र डरले नार्मदको के जुनि ?

(युगज्योति २०४६)

Saroj Dhital – Samjhana

सरोज धिताल – सम्झना

चकचके बादल
जबर्जस्ती छेक्न खोज्छ
पूर्णिमाको जूनलाई

मायाले
विस्तारै पन्छाएर जतनका साथ
झलमल्ल लाग्छ जून
र मुसुक्क हांस्छ मतिर हेर्दै

जसरी–
वर्षौं पहिले
शिवरात्रिका दिन
बाटो छेकेर बसेका बच्चाहरूलाई
मायाले
विस्तारै पन्छाएर जतनका साथ
सुस्तरी अघि बढेकी थियौ तिमी
र मुसुक्क हांसिथ्यौ मतिर हेर्दै ।

नोभेम्बर २००१

Rakesh Karki – Timro Sandhai Jit Kasto (Gajal)

इन्जिनियर राकेश कार्की – तिम्रो सधैँ जित कस्तो (गजल)

तिम्रो सधैँ जित कस्तो आफ्नो हराइले मार्यो
आयो जवानी या उन्को मन पराइले मार्यो

व्यर्थै रिसाको बेला एक्लै हुँदा मर्माहत
छाती भरी बल्झेको उफ् घाउ चराइले मार्यो

बस्दा नबोलेरै केही पश्चातको सम्झौता
झन् आँसु टिलपिल गहमा थोपा झराइले मार्यो

टाँस्सेर पश्चाताप गर्दै सास लामो फेर्दै
फुर्काउने लाडे मीठो बात गराइले मार्यो

अङ्कुश सुरू भइगो झट्टै फेरि यो गर् त्यो गर्
मन्जुर छ मान्या मान्यै तिम्रो अराइले मार्यो

(बहर : मुतकारिब मुसद्दस् अस्लम मुदाइफ
सूत्र : मुस्तफ्इलुन्++ + +म‌फ्ऊलुन् +‍ मुस्तफ्इलुन् + म‌फ्ऊलुन्++++
SSIS SSS SSIS SSS)

Manu Lohorung – Upasana

मनु लोहोरुंग – उपासना

खण्डवृष्टिको
सुगन्धित अत्तरको
मोहमा लट्ठिएर
निशाले नछोडेका

बादशाहहरुको
भीड कुल्चेरै
यो पवित्र-भूमिमा
अनुरागको तोरण टाँग्न
आउँनु पर्छ
जसरी पनि
तिमी आउँनु, प्रिय !

अभ्यर्थी भएर
तिमी मार्फत
अमरलोकमा
यो हृदयउद्गार चढाउँछु
सबै अनुयायीहरुको
आलिंगनमा हरदम बस्नु
युग-युग,
अश्मिभूत भएर
प्रिय ! म यही चाहन्छु

एक बराबर
हजारौं सपनाहरु
टुटेर के भो र ?
जीवन्त मानव-मनोहर हाँस्न
प्रतिबोधी लोकलाई
अलौकिक अप्सानी
चढाउँन चाहन्छु।
प्रिय ! म यही अर्जी गर्छु

युगान्त पछिको युग
फेरि मधुमास बोकेर
निहारिका उदाँउदो छ l
इज्जतका निशानीहरु
उत्खनन गर्न,
उराठ खडेरीमा
सागर उरालेर
गोधुलिको असिम प्रेम
लिएरै आउँनु प्रिय !

त्यसैले असमिपक
युगिन सहगामी हुन
तिम्रै समीभूतमा राख्न
दर्शन कुँद्ने हतियार
बोकेर तिमी एकलव्य,
जगको अभिमुख रहन,
तिमी आउँनु पर्छ
जसरी पनि आउँनु !
प्रिय !
म यही उपासना गर्दछु !!!

रचना समय :- ३१ जेष्ठ २०६७ – सोमबार
शितलपाटी – ६, संखुवा-सभा

Shashikala Tiwari – Akash Ko Khojima Niskiyen

शशीकला तिवारी – आकाशको खोजीमा निस्किएँ

स्यानो छँदा
म सपनामा उड्ने गर्थेँ
एउटा रूखबाट अर्को रूख
एउटा पहाडबाट अर्को पहाड
बादलसितै माथिमाथि उडिरहन्थेँ
तर… तर पछि एकाएक
मेरो उडान रोकियो
मैले उडेको सपना देख्न छोडेँ
तर मैले आफ्ना पखेटाहरूलाई
कुँजिन दिइन
जतनसाथ राखिरहेँ,
ती आफ्ना पखेटाहरूलाई
एक दिन अनौठो भयो…
घाममा सुकाएका पखेटाहरू हेर्दाहेर्दै
आफैँ उड्न थाले
माथिमाथि आकाशमा
फन्को लगाउन थालेँ
कावा ?… रगन थालेँ
आश्चर्यचकित भएर
उडिरहेका आफ्ना पखेटाहरूलाई
मैले हेरिरहेँ
आँखा झिमिक्कै नगरी
एक टक हेरिरहेँ
हेर्दाहेर्दै तर केही वेरमै
केही समयमै
पखेटाहरू एकाएक
अचानक काटिएको चङ्गाजस्तै
मेरो अगाडि आएर फ्यात्त खसे
काँपिरहेका भयभित
ती पखेटाहरूलाई
मैले विस्तारै उठाएँ
अनि सुम्सुमाएँ … ढाढस दिएँ..
आतङ्कित पखेटाहरूलाई
विस्तारै विस्तारै सुम्सुमाएँ
र सोधेँ…
किन डराएको ? किन फर्किएको
आज यति छिट्टै किन फर्किएको ?
चिरबिर चिरबिरको
आवाज निकाल्दै
पखेटाहरूले कम्पित स्वरमा भने
अब हामी यो आकाशमा उड्दैनौ
यो विषाक्त भयावह आकाशमा
अब कहिलै कहिलै उड्दैनौ
हामीलाई एउटा अर्कै आकाश दिनोस्
एउटा यस्तो आकाश जहाँ
मृत्युको जाल थापिएको नहोस्
जहाँ गुलेली र बन्दुकको गोलीको
त्रास नहोस्
भयमुक्त भएर उड्न सकियोस्
हामीलाई स्यानै भए पनि आफ्नै
एउटा स्वतन्त्र आकाश खोजिदिनोस्
जहाँ स्वतन्त्र भएर
निश्चितताका साथ उड्न सकियोस्
यो सुनेपछि
म स्तब्ध भएँ
मेरो उड्ने रहर पनि
एकाएक पग्लिएर आँखाबाट खस्यो
मैले आफ्ना ती पखेटाहरूलाई
चुपचाप ब्यागभित्र राखे
र नयाँ आकाशको खोजीमा निस्किएँ ।

Dr. Biswadeep Adhikari – Dhungama Thikkiyeko Paani

डा. विश्वदीप अधिकारी – ढुङ्गामा ठोक्किएको पानी

नर्तकीहरूको नाचमा
कोही छमछम नाच्छन्
कोही यताउति खुर्र दगुर्छन
सङ्गीतले कहिले
दोहोलो पारेर नचाउँछ
कहिले नाच्दा नाच्दै टक्क
अड्याइदिन्छ ।
पाखा पर्वतबाट Continue reading “Dr. Biswadeep Adhikari – Dhungama Thikkiyeko Paani”

Samarthya – Man Ek Tamas Ko Bhaye Pachhi

सामर्थ्य – मन एकतमासको भएपछी

विकासको कुरा
निकासको कुरा
निरास हुँदामा हतासको कुरा
केही ठीक लाग्दैन
प्राकृतिक लाग्दैन;

भर्खरै आइपुगेर एक हात पानी पिउने रहर
बटिदारले आफ्नो बनाइदियो
बुखार लागेछ गिरत भन्दैछ अब्बास
निधार छाम्ने हर्कत गर्न मन छैन
निधारसम्म पुग्ने तागत पनि छैन
योपल्ट मौसमले बडो घात गरिदियो
व्यग्र भएर भनिरहेछ आफ्नो कुरा
एकाग्र भएर सुनिदिनुछ उसको कुरा
र यससँगै,
चार मन पैचो तिर्ने रहरले
फेरि अर्को टिकट काटेको छ
बडो अदबका साथ उसले गरेको नमस्कारले
मानसिकता त्रस्त भएको छ
मन एकतमासको भएपछी
बतासको कुरा
आकाशको कुरा
निरास हुँदामा अब्बासको कुरा
केही ठीक लाग्दैन
प्राकृतिक लाग्दैन
कारण:
भर्खरै उसकाे जाबाे एउटा समाचारले
समय संकटग्रस्त भएकाे छ;

मन एकतमासकाे भएपछि…….॥

Dr. Mohan Prasad Joshi – Bimba Banai Basauna

डा. मोहनप्रसाद जोशी — बिम्ब बनाई बसाउन

तिमी आकाशबाट ओर्लियौ
बर्सात भई |
मैले तिमीलाई
छतबाट झरेको
पानीको रूपमा हेरेँ,
तप-तप खसेका
थोपाका रूपमा सुनेँ
र माटोलाई भिजाएर
मीठो गन्ध
नाकमा पु र् याउने
प्रथम वृष्टिको रूपमा सुंघें |

तिमी पर्वत शिखरमा बस्यौ
हिमानी भई |
मैले तिमीलाई
चन्द्रकिरणमा चम्किने
पहाडको पोसाकको रूपमा हेरेँ,
पहिलो घामको झुल्का पर्दा
माछापुच्छ्रेलाई
हेम दृश्यमा परिणत गरी
अविस्मरणीय बनाउने
शृङ्गारको रूपमा देखेँ |

तिमी पृथ्वीमा फैलियौ
रसिक भई |
मैले तिमीलाई
निरन्तर बगिरहने
नदीको रूपमा देखेँ
र तिम्रो किनारमा हिँडेर
आनन्दका क्षणहरु लुटें,
अन्नपूर्णालाई आफूभित्र
उल्ट्याई बसाउने
बेगनास तालको रूपमा हेरेँ,
र सबै सरिता समेट्ने
सागरको रूपमा भेटें |

तिमी मनभित्र बसिसकेका छौ
सञ्चित भई |
मलाई थाहा छ प्रिय,
तिमी अहिले फेरि
सागरबाट उडी
बर्सातको बादल बनिरहेछौ
र मेरो घरतिर आइरहेछौ |
म प्रतीक्षारत छु,
तिमीलाई
छतको बलेंसीबाट
झरेको हेर्न,
थोपा बनी
तपतप खसेको सुन्न,
माटोसित मिलेको
गन्धको रूपमा सुँघ्न,
पुलकित हुँदै
जीउमाथि बर्साउन
र बिम्ब बनाई
मनमा बसाउन |

(डा. मोहनप्रसाद जोशीको ‘कहाँ छ ठाउँ ‘ नामक कवितासङ्ग्रहमा समावेश भएको |)

Prakar Antar – Traas

प्रकार अन्तर – त्रास
(Sent to Sanjaal Corps via Email)

ब्रह्मलाई
शुन्य बाकसमा राखेर
म भुँडी मात्र लिएर
बाटोमा हिंड्छु

म स्वतन्त्रताको
सिमाभित्र छैन
म बाहिर छु
यहाँ,मान्छेहरु
अराजकतालाई नै
स्वतन्त्रताको सगरमाथा ठान्छन्

म दशगजाभित्र पनि छैन
त्यहाँ हुनू, नहुनु जस्तै हो
म एउटा सिमाभित्र अवश्य छु
यहाँ कुनै विधान छैन
वातावरणको
बन्दुकका सीमान्त आकाशबाट
छिनछिनमा
ताता ओला बर्षन्छन्
छिनमै परिवर्तन हुन्छ पर्दा
र जब,
उखरमाउलो घामले
टाउकाहरुमा टेकेर
उत्ताउलो नाँच देखाउँछ
म सबै बिर्सन्छु,
कहाँ छन् आफन्तहरु
यहाँ वरीपरी त्रास मात्र देखिन्छ ।

Krishna Pakhrin – Jeni Suteki Chhe Nani Suteki Chhe

कृष्ण पाख्रिन – जेनी सुतेकी छे ! नानी सुतेकी छे !

भर्खरै कोलाहल, होहल्ला गरेर
तिनको असन्तुष्टीमा एउटा नयाँ महाभारत सकेर
कसरी – कसरी
जेनी सुतेकी छे !
नानी सुतेकी छे !!
यहाँ हल्ला नगर !!!
तिमीहरुको हल्लाले ऊ ब्युंझिन सक्छे ।
तिमीहरु कोलाहल नबन !
ऊ फेरी श्री ३ भएर हल्ला गर्न सक्छे ।
आज दिनभरी नानीले
भाडाकुटी, वनभोज खेलेर
राष्ट्रिय सँस्कृतिका उदाहरणहरु
लाखेनाच, घोडेजात्रा
पल्टनजात्रा, गाईजात्रा इत्यादी
खेलहरुको लाममा
धेरै बेरसम्म
थाकुन्जेल खेलेकी छे ।
अहिले नानी सुतेकी छे ।
ए, हल्ला गर्नेहरु !
हल्लालाई लगेर खबरकागजमा देउ
त्यो राष्ट्रिय खबर हुन सक्छ ।
तिम्रा हल्लाहरु उम्मेदवारलाई देउ
आम निर्वाचनको घोडादौडमा, हल्ला दौडिन सक्छ ।
अथवा जनमतको तैयारीमा हल्लाहरु
समर्थक, विरोधी दुवैको
हल्लाको पोस्टर भएर भित्तामा टाँसिन सक्छ ।
तर जेनी सुतेकी छे !
यहाँ हल्ला गर्न मनाही छ ।
हो-हल्ला, कोलाहल ऊ आँफै नै हो ।
बन्देज छ तिमीलाई !

नानी सुतेको बेला
हिजोआज खबर केही छैन ।
त्यसैले खबर नभएको अखबारपत्रले
खबरकागजको राम्रो भ्रम दिएको छ ।
त्यो खबरकागजमा नानी सुतेको खबर छैन ।
अथवा हल्ला, कोलाहल मच्चाउने
एउटा सिंगो खबरकागज ऊ आँफै हो
कसैलाई केही थाहा छैन ।

ए सपनाहरु !
तिनको निंद्रालाई तिमीले नछेक !!
सपनाहरु, कतै तिमीले तिनको निंद्रामा
अतिक्रमण त गरेका छैनौ ?
तिनको निंद्राको स्वयत्ततामा
कतै कसैले पर्खाल लगाउनु त खोजेन ?
तिनको निंद्रामा
कतै कसैले तन्द्राका अभेद्य जंगलहरु रोपेर
बिकासका बिज्ञापन त बनाएन तिनको निंद्रालाई ?
नानी निंद्रामा मस्त छे, जेनी सुतेकी छे ।
हल्ला निषेध छ, बन्देज छ, मनाही छ ।
नानीसँगै आमा
आमासंगै परिवार
र परिवारसँगसँगै मध्यरातमा
यो देश नै सुतेको छ ।
ब्युँझाउने बिकासे भालेहरु
बेला, कुबेला बास्ने गर्छन् ।
अलार्म लगाउने थोत्रे घडी
घडीसाजकहाँ बिग्रिएर थन्केको छ ।
यी सबैको अर्थ नानीलाई के थाहा ?
जेनी सुतेकी छे, नानी सुतेकी छे ।


उनको निंद्रासँगसँगै परिवार
समाज, वातावरण र देश नै सुतेको छ ।
सावधान ! सावधान !!
यो बेला हो-हल्ला नगर, बन्देज छ, मनाही छ,
र निषेध छ ।
जेनी सुतेकी छे, नानी सुतेकी छे ।
जेनी जस्ता अहिले धेरै धेरै नानीहरु सुतेका छन् ।

Bhupin Byakul – Euta Pratiksha Ko Bipaksha Ma

भूपिन ब्याकुल – एउटा प्रतिक्षाको विपक्षमा

बरु मलाई
एक लर्कन गलत बाटो हिँडीराख
र पर्खिराख त्यो पुरानो चौतारीमा भन
बरु मलाई
यात्रामा चाहिने जुत्ता सिलाइराख भन
अनुहारमा सौन्दर्यहरु मुजा परेको कविताहरु Continue reading “Bhupin Byakul – Euta Pratiksha Ko Bipaksha Ma”