मेरो देशको सिमाना हराएपछि
सप्तकोशी किनारै किनार
सगरमाथा छ छैन थाहा पाउन
बैशाखी टेकेर
म लगडो नागरिक
जादैछु नाम्चेतिर
सप्तकोशी ब्यारेजबाट हुत्तिएर
जब मेरो देश
पारिपट्टिको बगरमा पछारियो
तब दन्दनी Continue reading “Seema Abhash – Desh Ko Simana”
नेपाली कविता को बिशाल संग्रह
मेरो देशको सिमाना हराएपछि
सप्तकोशी किनारै किनार
सगरमाथा छ छैन थाहा पाउन
बैशाखी टेकेर
म लगडो नागरिक
जादैछु नाम्चेतिर
सप्तकोशी ब्यारेजबाट हुत्तिएर
जब मेरो देश
पारिपट्टिको बगरमा पछारियो
तब दन्दनी Continue reading “Seema Abhash – Desh Ko Simana”
ईन्द्र कुमार सुनुवार – आओस अब दशै
आउछ दशै बर्ष पुर्याइ
जान्छ दशै ऋण बोकाइ
जसोतसो जोर जाम गर्नैपर्छ
महान पर्ब खुशीले मान्नैपर्छ
अहा!कती राम्रा घरहरु रङ्गिएका
पिङ्गमा बासका लिङ्गोहरु बाङ्गिएका
खुशी र आनन्दको बिकुल फुक्दै
रमाउछन केटाकेटी पिङ्गमा झुल्दै
नातागोता इष्टमित्र सबै भैइदिदा भेला
घर आगनमा लागिदिन्छ खुशीको मेला
हत्या र हिङ्शाले देश रोएको बेला
हासोखुशी बाडौ शान्तिदुतको भैइ चेला
धेरै बली चडिसके सपुतहरु देशका लागि
अत्याचारले डङ्क फुक्दा जिउनु पर्यो भागि
दसा नेपाल आमाको सकिएर आओस अब दशै
२०६६ सालको बडाचाड खेर नजाओस त्यसै
युद्धप्रसाद मिश्र – विद्यार्थी आवाज
दानवताकन दूर धकेल्दै
जनजागृतिको दैलो खोल्छु
न्याय उठाउन बन्दूक खुकुरी
खुर्पि खुँडाको भाषा बोल्छु
नेपालीको ज्यान बचाउन
भर्तिकेन्द्रको बाटो मास्छु
शहर शहरमा जुलुस निकाल्छु
पर्चा छर्छु पोष्टर टाँस्छु
निम्न वर्गको ख्याति जगाउन
कलम रगड्छु आगो पार्छु
जरजर दुनियाँमाथि परेको
बर्बरताको शेखी झार्छु
वेग वेगका छाल उठेका
बाँध फुटेको धक्का झेल्छु
शहर गाउँका भेदभावको
गहिराइमा पौडी खेल्छु
हिजो गरेका जति बदलाको
रगत निचोरी धरती पोत्छुर्
धर्मपशु अनि धनपशुलाई
हलो भिर्राई पर्ती जोत्छु
आज पढेको शब्द शब्दले
जागृत गर्छु झुप्रा झुप्री
काला धनको छातीमाथि
खेल्छु कपर्दि उफ्री उफ्री
विद्यार्थी हूँ पीडित जनता
मुक्ति हुने अभिभारा बोक्छु
राजनीतिमा भाग नलेउ
भन्नेलाई ठोक्छु ठोक्छु
जागृतिको कर्नाल फुक्छु
भोका नांगा अघि अघि र्सार्न
नसा नसामा रगत उमाल्छु
भोलीको दिन झलमल पार्न
सडे गलेका चिथरा भिर्ने
डोको बोक्नेको दुनियाँमा
हुने र्समर्पण प्राण बिर्छाई
हृदयदेखिको मेरो धामा
अवधि पुगेका पीडक दुर्बल
सके हुँदै गई क्षीण मनोबल
प्रगतिशीलको उदित किरण नव
निस्केको छु ज्योतित भइ अब
भूखमरीको शक्ति श्रोतले
देशद्रोहितको हरकत ढाल्छु
नूतनताको आवाहनमा
युग पुरानुको लाश निकाल्छु
देश चाहिँ यो कृषि प्रधान
किसान पाउँदैनन् खान
सहन शक्तिको परिधी टुट्नु
स्वाभाविक हो मैले उठ्नु
आर्थिक पीडा परदा असहन
हृदय जलेको देश छ दनदन
कटु अनुभवको आगोमाथि
खेल्नु छ मैले राख्नु छ ख्याति
भोका नांगा दाजुभाइ
चाहिँ दुनियाँमा छरिएका
दूर देशका वेश्यालयमा
दिदीबहिनीहरू भरिएका
युवक हृदयले प्राण बिर्सजन
गनैं पर्ने ज्ञात भैसक्यो
नेपाली हूँ भन्न पनि अब
लाजमर्नुको बात भै सक्यो
२०४०
(युगविजय-१)
सरिता तिवारी – जुन, म र शहर
फक्रनै लागेका
मेरा समयहरु
मैले जुनलाई दिएँ
जुनले मलाई
असंख्य न्याना उज्यालाहरू दियो
र
मैले आफ्नो अनुहार
जूनै जूनले धोएँ
जूनसंगै फुलेका
सम्पूर्ण रहरहरु शीतलाई
दिएर Continue reading “Sarita Tiwari – Joon, Ma Ra Shahar”
तारा सुवेदी – सहर
(मघुपर्क पुस, २०६८)
-आँखाभरि
इन्द्रेनी सपनाहरू रोपेर
ओसिएका मनहरू सहर पसेका छन्
सहरमा मान्छेहरू
कोही काम खोज्दैछन्
कोही माम खोज्दैछन्
कोही बादलभित्र हराएको
जीवनका पारिलो घाम Continue reading “Tara Subedi – Sahar”
कोमल श्रेष्ठ मल्ल – देश बोक
मैले बोक्ने देश तिम्रै
दाजुभाई बोक्न आउ
तिम्ले बोक्ने देशलाई
मलाई पनि बोक्न लाउ
हात हात जोडे पछि
सगरमा देश पुग्छ
काध काध जोडे भने
स्वर्ग सरि देश हुन्छ
मनोज बोगटी – कुवाको स्वर
१.
मलाई तिम्रो कुवा मनपर्यो
तिमीले त्यहॉंबाट कराइरहेको पनि मन पर्यो।
मैले मन पराएर तिम्रो कुवा संसार हुँदैन
के गर्छौ
मैले मन पराएर तिम्रो कुवा जीवन हुँदैन।
तिम्रो स्वर पनि राम्रो छ
संगीत पनि राम्रो छ
लय पनि राम्रो छ।
सप्पै राम्रो छ
के गर्छौ
सुन्ने स्पेस फराकिलो छैन
कुवाको भित्ता छेड़्दैन।
तिमी त्यहीँ बसेर फुल्लिनू
र त्यहीँ फुट्नू।
तर याद राख तिमी फुट्दा निस्कने आवाज
कुवा बाहिर उछिटिनेछ
त्यो आवाजले सुनाउने छ सबैलाई
कुवाको मर्म र मृत्यु।
के गर्छौ
त्यतिबेला तिमी नै हुनेछैनौं।
भ्यागुतालाई भन्ने कुरा यो भन्दा ठूलो हुँदैन।
२.
कुवाभित्र पसेर नहेरेको भए
मैले यो अक्षर पाउने थिइनॅं
यो साहस पाउने थिइनॅं।
कुवाबाहिर ननिस्किएको भए
कुवा निर्माता चिन्ने थिइनॅं।
कुवा नायक चिन्ने थिइनॅं।
त्यो सर्जकलाई चिन्ने थिइनॅं
जसले लेख्यो तिम्रो निधारमा
उचाल्नै नसक्ने दुर्भाग्य।
र भोग्न पाउने थिइनॅं
जीवनको यो जटिल अर्थ।
३.
कुवा, भ्यागुता र मबीचको नाता
अब त ठम्याइसक्नु भो की?
उहिल्यै–उहिल्यै…
फूलहरू कविता लेख्थे ।
फूलहरू–
आदिकवि थिए
महाकवि थिए
युगकवि थिए
जनकवि थिए
उहिल्यै–उहिल्यै…
एकदिन–
अनायास यौटा फूल हरायो
सारा फूलहरू रोए
असङ्ख्य भावुक फूलहरूको जीवन दुःखमा डुब्यो ।
अर्को दिन
अर्को फूल हरायो–
फूलको संसारभरि हाहाकार मच्चियो
सारा फूलहरू आगो भए
धर्तीको सौन्दर्य धुवाँ भएर अक्कासियो
फूलहरू–
राजा भए
नेता भए
किसान भए
मजदुर भए
अफसोच ! फूलले फूललाई नै शोषण गर्न सुरु गर्यो !
कवि फूलहरूले विद्रोह गरे
न्याय र समानताको कविता लेखे
मुक्ति र स्वतन्त्रताको कविता लेखे
शोषित फूलहरू जुरमुराए
उठाए हतियार र भिरे आआफ्ना कम्मरमा
असङ्ख्य फूलहरू फूलहरूबाटै शहीद भए
सारा फूलबारी रङ्गियो प्रभाती किरणले ।
धेरै पछि–
मान्छे फेरि त्यहाँ पुग्यो
फूलहरू–
आफ्नै हृदयको रगतले पोतिएको झन्डा फरफराइरहेका थिए–
भीर
पहरा
गमला र आँगनवरिपरि…
मान्छे चुपचाप फर्कियो र भन्यो
हे ईश्वर ! सबै फूलहरू मान्छे भइसकेछन्
मैले तपाईंलाई फूल चढाउन सकिनँ !
उहिल्यै–उहिल्यै…।
हेमनाथ घिमिरे – दुःखी चेली
लहरै फुले जाही र जुही बेली र चमेली ।
फुलीनौ तिमी किन हो कैल्यै भन न ए चेली ॥
आएन बैंश लागेन मात जवानी सकियो ।
मनका ईच्छा सपना सारा मनमै रोकियो ॥ १ ॥
दाउरा घाँस मेला र वन जीन्दगी यै हो कि ।
हाँसो र खुसी उमंग सबै अरुकै पो हो कि ॥
चन्द्रमा जस्तो मुहार तिम्रो चाँदनी छाएन ।
जीन्दगी भयो औंशीको रात पूर्णिमा आएन ॥ २ ॥
छोपेर आयो बूढ्यौली कैले थाहा नै भएन ।
बैंसालु मन जवानी पन आउँदै आएन ॥
पन्ध्र र सोह्र नलागी कनै पच्चीस पुगेकी ।
संसार के हो थाहा नै छैन घुम्टो मै लुकेकी ॥ ३ ॥
बिहान साँझ ढिकी र जाँतो कुवा र पँधेरो ।
पढ्नु र लेख्नु केही नि छैन जिन्दगी अँधेरो ॥
पसिना श्रम रात र दिन अरुकै बन्धकी ।
न मीठो खाना न राम्रो नाना के यस्तो जिन्दगी ॥ ४ ॥
बाहुनडाँडा लमजुङ्
अन्जु सुबेदी – यो मन्दिको बजारमा
(Sent to Sanjaal Corps via Email)
यो मन्दिको बजारमा
मेरा फसलहरु
काटूं की नकाटूं अन्यमनस्क।
……………………….
……………………….
मनले भन्यो
यो Continue reading “Anju Subedi – Yo Mandi Ko Bajar Ma”
भूपिन ब्याकुल – प्रेमीहरु
प्रेमीहरु
सिर्फ सम्मोहीत पुतलीहरु हुन्
जो प्रत्येक रात
आफ्नै सपनाहरुको मलामी जान्छन्
र प्रेमास्थाको उज्यालो बत्ती वरीपरी
मृत्युको तयारी गरिरहन्छन्
बारम्बार
आगोको समुन्द्र Continue reading “Bhupin Byakul – Premi Haru”
धेरै कुरा बद्लिएको छ
यो मानवशालामा ।
नबद्लिएको एउटा कुरा छ यो
त्यो हो परिभाषा ।
परिभाषा ।
सबैका दुइटा भएको छ ।
नया र पुरानो ।
दरबार नया
सडक नया
कानुन नया
संविधान नया
तर मान्छे पुराना भएका Continue reading “Prakash Sayami – Paribhasha”
माट्टैसरिको हातमा बज्छ मोबाइल फोन
फोनबाटनै सुनाउँछ लालेलाई परदेशमा बोलेको छोरोको आवाज
फोनको नयॉं रिङटोन बज्दा लालेले कान हल्लाउँछ
लालेले बुझेको छ खेतमा उम्रेका नयॉं अक्षरहरू
खेतमा मोबाइल बज्न थाले पनि
उम्रन छोड़ेको छैन कृषकको सपना
अझै पनि बीऊ काड्छे हरिमाया
हर्के अझ पनि हली नै छ।
लालेहरूको पुर्ख्यौली हड्डी कुहिएर बनिएको खेतमा
उम्रने अक्षर पढ़ेर हुर्किएको देश कसको अनुहार?
खेतमा कुलो हाल्ने ठेलाभन्दा अग्लो छैन अमेरिका।
खेतमा उम्रने तोरीको फूलभन्दा सुन्दरी छे ऐश्वर्य राय?
बाङ्गोटिड़ो बाटोभन्दा ठूलो व्यामायल कहॉं छ?
सयबर्षे बूढ़ो चश्माबिना पनि देख्छ
आफ्नो अनुहारको चाउरी ऐनामा।
यही गोठ हो
संसदभवन
जहॉं अचेल
दूध फाट्न थालेको छ
मही बिग्रन थालेको छ।
घिऊ जस्तो नीतिहरूमा कीरा पर्न थालेको छ।
गोठमा धूपबत्ती गर्न नजान्ने गोठालोहरू पठाएपछि
गोठको देउता बिग्रेको छ।
किसानहरू जुलूसमा छ
हामीलाई हाम्रै अनुहारको छाला चाहिन्छ
हामीलाई हाम्रै माटोको चिहान चाहिन्छ।
अक्षरहरू खेतलाई पढ़ाइरहेछ
टेक्नोपोलिटिक्स।
खेतमा लेखिएका लालेहरूको इतिहासलाई
किनारीकृत गर्ने लेखकराज्यका
रसायनिक मन्त्रीहरूको बिरूद्ध
कोदोको बाला जस्ता मुठ्ठीहरू उठाउन सिकाइरहेका
ती अक्षरहरूले पनि बोकेका छन्
च्यातिएका बाजेका अनुहारहरू।
कोमल श्रेष्ठ मल्ल – परेड खेल्नेछ
संङ्कीर्ण
पार्टीगत स्वार्थमा केन्द्रित भएर,
मात्र राष्ट्रबादको ?
मुकुण्डो लगाइरहने हो भने
सफलता मर्छ,
बुर्की छर्दै आमाको लास उठाउदै
पार्टीहरुले कृयाकर्म गर्नु पर्नेछ
र
मलामी जनताहरुले सधै आशोच बार्नु पर्नेछ
त्यसैले,
शान्ति प्रतिको
प्रतिबद्दता,गम्भिरता,
र
ईमान्दारिताको सहीछाप गर्नेहरु
राष्ट्रभक्ति बोकेर
होस्टेमा हैसे गर
नत्र बिस्तारबादीले
यहाँ संधै परेड खेल्नेछ ….
निरुङकुसताको पातहरु
झर्यो झारियो,
हाङ्गाहरु भाँचिए भाँचियो
रुख ढल्यो, ढालियो
तर नबिर्स
जराहरु अझै उखेल्न बाँकी छ ।
नयाँ नेपाल ?
नयाँ नेपाल निर्माणको नक्सा कोर्नेहरु
शिखरमा शान्तिध्वजा फहराउन बाँकी छ
त्यसैले राष्ट्रभक्ति बोकेर
होस्टेमा हैंसे गर,होस्टेमा हैंसे गर
नत्र बिस्तारबादिले
यहाँ सधै मृत्युको परेड खेल्नेछ …
डा. मोहनप्रसाद जोशी — पन्ध्र मिनेट अनौठो रह्यो
बेलुकीको टाइम थियो
सान्ध्य भ्रमण भइरहेको थियो
सूर्य भर्खर डुबेको थियो
सानो गोरेटो बाटो थियो
खोल्सो सँगसँगै बनेको थियो
पानीको कलकल आवाज थियो
हावा Continue reading “Dr. Mohan Prasad Joshi – Pandhra Minet Anautho Rahyo”
यज्ञेशध्वज कार्की – आस्था
आस्था हृदयका कुनाकाप्चामा खोज, खोताल
मसीका मन्त्र, बोलीका प्रवचनमा होइन,
त्यहाँ सायद,
झुठा आश्वासनले बन्दी ईश्वर
मुक्तिकालागि तिम्रो प्रतिक्षा गरिरहेछन्।
श्रीशीशा राई – छोरी–देश
आँखाको डिलतिर उक्लिँदै गएको निन्द्रा
र
विपनातिर ओर्लिँदै गरेको सपना
दुवै सामुन्ने आईपुगेपछि थाहा भयो–
मध्यरात रहेछ
कतै सुनियो च्याँ…. आवाज–
छोरी रहीछ
‘बुबु…बुबु…’ भन्दै आमाको आङ तानिरहेको त्यो दृश्य
आफ्नै हस्तरेखा र निधारका धर्काहरुले कोरिएको
देशको मानचित्र जस्तै लाग्छ
छोटा छोटा निन्द्रा पिच्छे
छटपटी र भोकको कर्कस चिच्याहट
– ज¥याकजुरुक उठेर हेर्छु
छोरी– म र मेरी श्रीमतिको वीचमा
दुई ढुंगा बीचको तरुल सुतेकी छ –
चिसो लागेको छ नाक बन्द छ
शायद हाम्रो अस्वस्थताको तापले
चाकमा घाउ छ, खाना खाँदैन
सारा निन्द्राहरुलाई झुलवाट हटाएर
ब्युँझिएर पनि छोरी ओछ्यानमै छे
एकोहोरिएकी छे
उठेर
बेडको एकछेउ उभिएकी छोरी
भर्खर बाथरुम छिरेको आमा खोज्दै रुन्छे
ठुलो टाउको र जिङ्ग्रिङ्ग केश मुन्तिर
गलामा
आयातित पण्डितको मन्त्र र अनिश्चित भविष्यको
निश्चितता पोको पारेको बुटि झुण्ड्याएकी छे
कहिलकाँही
छोटा मसिना हातखुट्टा र
चाउरिँदो नाबालक अनुहारमा
विहानको किरण पर्दा पनि
आकारको सिमाना झन झन
अस्पष्ट, अस्थिर र कुपोषित बन्दैछ
अन्तद्र्धन्द्ध र द्धेषहरुका बीच
यसरी नै देश
यतै मसीना खुशीहरु भएपनि
अन्तै केही खोजीरहेछ
बाउ भएर पनि
केही गर्न सकेको छैन रे मैले छोरीका लागि
‘आमा भएर चैँ खै के गर्न सक्यौ त छोरीका लागि ?’
अहँ…………..
यस्ता तनाव, ग्लानी र आवेशहरुको रुख्याईमा एकछिन पनि बाँचेर कर्तव्य–सारङ्गी रेट्नुछैन
हामी छोरीलाई अब
छिमेकी–अनाथालयको जिम्मा लगाउँदैछौँ
धरान
नचल्ने घोषणा गर्दैमा बराजुले
पानी अचल हुन सक्तैन
बादलका कोमल गुल्थाहरूले पनि
पानी बनेर सहजै भत्काउँछन्
प्रतिवन्धका चट्टानी कानूनहरू
लाग्दो हो बराजूलाई देखेर अग्ला बाँधहरू
आदेशहरूले अविछिन्न थुन्न सकिन्छ पानीलाई
पातले छाँगाबाट हाम फाल्दा लाग्दो हो वराजुलाई
एकै चिहानमा गाड्न सकिन्छ सहजै पानीलाई
बोकेर पनि छातिमा आगो
शान्त र ठन्डा भएरै बग्छ पानी
निस्कँदा अविराम संघर्षयात्रामा खोला-खोल्साहरूमा पानी
ठट्टा गर्छ असारका ब्यस्त रोपाहारहरूसँग
अराजक मानिदैन पानीले नमान्दा पनि कुनै
शक्तिका अकाट्य सिमानाहरू
समुन्द्रको शालीन गाम्भीर्य नाप्न सकिएको
मानक गहिराइ हो
पानी थुन्न खोज्दाखोज्दै पहिरोका लामा हातहरूले
पहिरोमै बगेका छन् कैयौं घमन्डी पहाडहरू
भासीएको सेतीको पानीसंग मान्छेले नभेटेको
लज्जाको गहनता हुन्छ
पूराणले रङ्ग घोल्दैमा पानीमा
पानी कहिल्यै रङ्गिएन उन्मादले
हराउँछन् पढ्न नभ्याउँदै पानीमा लेखिएका
सिमानाका आकारहरू
तिनै अक्षरहरूका लागि
भयानक युद्ध लडे मान्छेहरूले
युद्ध समाप्तीको टेवुलमा
नभेट्दा पानीमा कुनै आकृति
पानी कहिलै दोशी मानिन सक्तैन
बराजु ! तिमीले पढ्न सकेनौ भनेर
संघर्षका गतिशील पानीयात्रा
गतिहिन बन्न सक्तैन पानी
बुझ्न नसकेपछि ओजोनका प्वालहरू
ग्रहण पखाल्न सक्तैन पानीले
पानी परिभाषित हुदैन
पूराना जंगली गीतहरूले
नवजात शिशुलाई नुहाई दिंदा
पानीमा अलिकति आमा बग्छे
खसीरहँदा नशामा स्फटिक स्लाइनको प्रवाह
पानीमा अलिकति प्रेयसी बग्छे
भञ्ज्याङ्गमा प्यास मेटाउँदा भरियाको
पानीमा अलिकति जीवन बग्छ
त्यसैले
छिमेकीले देख्ने गरी मलाई पानीको इतिहास लेख्न देऊ
झुप्राको वस्ती नडुब्ने गरी मैदानमा
मलाई पानीको आत्मावृत्तान्त लेख्न देऊ
सपनाहरूको राजधानी हो पानी
मलाई गहिरो आस्थाले सलाम गर्न देऊ।
इन्जिनियर राकेश कार्की – लस् एन्जेलसको ट्राफीक र नेपालको संविधान (कविता)
काममा जान ढीलो भैसक्यो
घडी हेर्दाहेर्दै समय गैसक्यो
बढ्दै बढ्दैन
हिँड्दै हिँड्दैन
झण्डै झण्डै छोएको
कस्तो जाम भएको
ढेप्पिदै Continue reading “Rakesh Karki – Los Angeles Ko Traffic Ra Nepal Ko Sambidhan”
ईश्वर बल्लभ – हजार सपनाहरूको माया लागेर आउँछ
हजार सपनाहरूको माया लागेर आउँछ
बाँच्ने रहर जस्तो फेरि भएर आउँछ
मैले बाँचेको परिवेश सानो त्यति थिएन
परदेशी जस्तो कोही एक्लो पनि थिइन
अल्झें कहीं त के भो बाटो भुलेको छैन
भाँचिसकेको विश्वास फेरि भएर आउँछ
मेरा ती स्वरहरूलाई थुन्नु त्यति भएन
सबले भुलेको जस्तो भुल्नु पनि भएन
खुसी नै हो क्या हो मनमा भएर आउँछ
छिनमा लहर अनेकौं मनमा उठेर आउँछ
शब्द – ईश्वरबल्लभ
स्वर, संगीत – भक्तराज आचार्य