नेपाली कविता को बिशाल संग्रह
योगेन्द्र राज शर्मा ‘प्रकार अन्तर’ – सरकार चोर
मान्छे मान्छेसँग
र मान्छे बाटोसँग लाज मान्छ
र झ्यालमा पर्दा लगाउँछ ।
मान्छे मान्छेसँग
र मान्छे बाटोसँग डराउँछ
र ढोकामा चुक्कल लगाउँछ ।
हरेक मध्यमवर्गीय Continue reading “Yogendra Raj Sharma – Sarkar Chor”
सोमराज अभय – हाम्रै छ ठूलो जगत्
(मधुपर्क २०६६ असोज)
पैसा गोरखनाथको, मुलुक नै श्रीपस्पतिनाथको !
साँढेमा सुनका चढेर शिवजी रक्षा गरून् देशको !
छोडून् पौरख गर्नलाई सबले बाँधून् दुवै हात नि !
हाम्रो Continue reading “Somraj Abhaya – Hamrai Chha Thulo Jagat”
सरोज धिताल – स्फटिकको चिसोभित्र कैद इतिहास
एकचोटी
एउटा इतिहास–
एकादेशको कथाभन्दा
धेरै सत्य एउटा इतिहास
पग्लिएर आफ्नै आगोमा
बलेछ लाभा झैँ ।
एउटी वीराङ्गना
दन्त्यकथाकी परीभन्दा
धेरै सत्य एउटी वीराङ्गना
जन्मिएर आफ्नै गर्भबाट उठिछ जीवन झैँ ।
थाहै भएन
निलेछ त्यो लाभाले जीवनलाई कि
पिएछ जीवनले तातो लाभालाई
ती एकाकार भए
अहँ
थाहै भएन
लपेट्यो इतिहासले उसलाई वा
धारण गरी वीराङ्गनाले इतिहास
ती साँच्चै एकाकार भए
तर
जमेकी छ ऊ आज
चिसो इतिहाससँगै
स्फटिकको ठण्डीभित्र कैद भएर
दूर क्षितिजमा सुनिँदैछ
धारिलो, चिसो
बरफको धारले आहत
घाइते मान्छेको क्रुद्ध आवाज
“के अब कहिल्यै बग्दैन
लाभा इतिहासको
आगो के मरिसक्यो ?
जीवन के उठ्दैन फेरि?
के दन्त्यकथा भई
वीराङ्गना ?”
बिक्रम सुब्बा – पिलो
युगौँदेखि उत्तानो आँ…खोलेर बसेको
कान्तिपुर
कहिल्यै नअघाउँने खञ्चुवा मुख
जसको अनुहारबाट सर्वत्र पीपैपीप खस्या’छ
किनभने पीलोझैँ पाकेर निधारमै
ढ्याक्क सिंहदरबार बस्या’छ ।
आचार्य प्रभा – यो बर्ष हाम्रै हित बनेर आउनेछ
बिस्मृतिको धुलोमा
पुरिँदै, धसिँदै
अनि कुना,कन्दरा र डाली डालीमा
लहराउँदै आयो भन्छन्
नयाँ बर्ष।
मनमष्तिस्कमा
बिझाउँदै,पोल्दै
अनि आँखा र अधरहरूमा
लोलाउँदै, मुस्काउँदै
सुसायो भन्छन्
नयाँ बर्ष ।
खै त! अतितमा झै
उल्लास र उमंग
नयाँ बर्षको?
खै त! बिगतमा झै
हर्ष र खुशियाली
नव आगमनको?
हो सबै प्रश्नहरू
अनुत्तरित छन्
सबै जिज्ञासाहरू
मौन छन्
किनकि हामी सबै
यस घडी मौनताको
छाँयाभित्र अल्मलिएकाछौं
त र पनि हामी
हौं, आशाबादी
यो बर्ष हाम्रै हित
बनेर आउनेछ,
यो समय हाम्रै जीत
बनेर छाउनेछ।
पन्साऊँ नकारात्मक
सोंचहरूलाई,
हटाऊँ बैमनष्यताका
पर्खालहरूलाई,
गरौं न्वारान
आउने नयाँ शिशुको
राखौँ नाम
शान्ति र सद्भाव भनी ।
पर्दैन गर्न स्वागत
फूलको हत्या गरेर
पर्दैन गाउन गीत
शुभकामना भनेर
गरौं चोखो आत्माले
भाव स्वच्छ पोखेर
मिलाऊँ हातहरू
नयाँ बर्ष सुखद
होस् भनेर।
यही कामना गरौ
सबै मिलेर,
नयाँ भावना जगाउँ
नव बर्ष फलोस्, फुलोस
भनेर।
क.
दिनकरको बीउ झन्डै उम्यो
मिरिमिरि–माटो फारी, दृश्य
बदली निशिभर गाइरहिथिन्
प्रकृति, तिनले रोपिन् अवश्य !
ख.
हेर ! टुसाई आउँछ कलिलो,
लाल पत्ती ली दुई बादल !
मानो लुँडेका बीज पलाउँदा
हात ठटाउँदा Continue reading “Laxmi Prasad Devkota – Ek Asar Ko Bihana”
युद्धप्रसाद मिश्र – छौं हामी बदमास
व्यथा दूर भई निम्न वर्गमा
शान्तिको लिन सास
आयो क्रान्ति ठूला-ठालुको
उडे होस हवास
लाखौं झुपडीका प्रगतिमा
महलहरूको नाश
जीवन सारा लुटिएकाको
खुकुरीमा विश्वास
हाम्रा श्रमले महल-महलमा
हुन्छन् हास बिलास
रण्डी नाच्छन् व्हिस्कि ब्राण्डी
ढल्छन् कयौं गिलास
जाग्यौं अब सन्तान देशका
पार्छौं एकै गाँसर्
वर्ग शत्रुका निम्ति हामी
उग्रवादी हौं खास
लुटिएका छौं पिटिएका छौं
खै हाम्रो घरबास
प्रति हत्याका वीर सिपाही
छौं हामी बदमास
जाडो बढिरहेछ
निरन्तर जाडो बढिरहेछ
मान्छेहरू यसबेला आगोको खोजीमा छन् ।
जाडो सहिनसक्नु भएपछि
म खोज्दै हिँडे आगो
यो देशको हरेक कुनाकाप्चासम्म
मान्छेहरू सबै यस बेला आगो ताप्न चाहन्छन्
तर, कसले ल्याउँछ Continue reading “Chanki Shrestha – Jado, Ago Ra Sapanaharu”
रुपेश राई – बाह्य स्मृति दापबाट…
स्वस्थ
तर, अस्वस्थ,
कति रोए ‘दार्जीलिङ’,
ठीक, म बाल्यावस्थामा थिएँ ।
आशा
तर, निराशा,
कति रिक्त भावना,
ठीक, म अक्षरावस्थामा थिएँ ।
‘ख’
तर, ‘भू’
कति खोजे बिकल्प
ठीक, म यौनावस्थामा थिएँ ।
भोक
तर, भोजन
कति यत्न प्रत्याशा
ठीक, म भोगावस्थामा थिएँ ।
विवेक
तर, पिँजड़ा
कति चाहे स्वतन्त्र
ठीक, म बाध्यतामा थिएँ ।
चीर
तर, नग्न
कति लागे कलङ्क
ठिक, म लथालिङ्ग थिएँ ।
पाए
तर, खोसिए
कति लुटे अस्मिता
ठीक, म वेहोशीमा थिएँ ।
मान
तर, अपमान
कति सहे उनले
ठीक, म षड़यन्त्रमा थिएँ ।
देखे
तर, अन्धो
कति भए सहिद
ठीक, म मेचमा थिएँ ।
कलम
तर, हिंसा
कति पढ़े ‘मुर्ख’
ठीक, म सन्धानमा थिएँ ।
सम्झौता
तर, विडम्बना
कति पर्खे ‘दार्जीलिङ’
ठीक, म अन्योलमा थिएँ ।
उन्नति
तर, अवन्नति
कति देखे भ्रष्टचार
ठीक, म महलमा थिएँ ।
सम्झे
तर, बिर्से
कति हतास आत्मा
ठीक, म चिकित्सामा थिएँ ।
यत्न
तर, विफल्
कति फोरे चक्षू
ठीक, म नजरबन्दमा थिएँ ।
विश्वास
तर, घात
कति फिक्सन ‘प्रदेश’
ठीक, म मुट्ठिमा थिएँ ।
विजय
तर, पराजय
कति भए अन्य
ठीक, म स्तिपामा थिएँ ।।
दार्जीलिङ
लावण्यराज निरौला – गीत
(मधुपर्क बैशाख, २०६७)
विश्वास गरी मायागर्दा
धोका पनि मिल्छ अरे
त्यसैले त कसैसँग
बरु माया नलाउनु रे ।
चोखो माया गर्नेसम्म
झुटा पनि चोखै हुने
पग्लिनेलाई फसाएर
हेप्ने उल्टै ठूलो हुने ।
प्रेमको सट्टा प्रेम नमिल्ने
कोमल मनलई तोडिदिने
सुखमा नै मात्र साथ
दुःख पर्दा छोडिदिने
साँचोमाया त्याग गर्नु
सार छैन स्वार्थीलाई
कमलो मन दुग्छ भने
तोडे हुन्छ बन्धनलाई ।
झुटो भए माया गर्छन्
साँचोलाई हेला गर्छन्
साँचोलाई झुटो पार्न
झुटकै अनेक खेला गर्छन् ।
इन्जिनियर राकेश कार्की – तताउदै जवानी (गजल)
कसैले इसारा गरेझैँ भएथ्यो
कि यो दिल उनैमा मरेझैँ भएथ्यो
रहरमा म हाँसे अधर त्यो गुलाबी
नजरमा उज्यालो छरेझैँ भएथ्यो
तताउदै जवानी रमाउदै खुसीले
दगुर्दै Continue reading “Rakesh Karki – Tataundai Jawani (Nepali Gajal)”
मनसुन – मेरो देश
अजब हुन खोज्दैछ मेरो देश
अताली रुन खोज्दैछ मेरो देश
फैलियो पापै पाप यहाँ निरन्तर
पुण्य धुन खोज्दैछ मेरो देश
जन्मिदै दुस्कर्म को पाठ पढी
अखडा छुन खोज्दैछ मेरो देश
हरेक मान्छे Continue reading “Manoj Kafle (Mansoon) – Mero Desh”
सन्तोष खडका – क्षितिजपारिको शान्ति र प्रेम
म अविच्छिन्न कुरिरहेको छु क्षितिजपारिको सुन्दर जीवनलाई
जहाँ सदाबहार प्रेम र शान्ति छ
तर म बाँचिरहेको छु कृत्रिम जिन्दगी
जहाँको बस्ती प्रेम र शान्तिको अनिकालले Continue reading “Santosh Khadka – Kshitiz Pariko Shanti Ra Prem”
बैद्यनाथ उपाध्याय – प्रतिबिम्ब
मरूभूमि जस्तो अतृप्तता
छ जीवनमा
कुनै चीजले पनि
तृप्त गराउन सक्दैन!
जानी-जानीकन भिडिएको छु
सूर्योदय देखि सूर्यास्तसम्मको दौडमा
म र मेरोको रंग पोतेर
उज्ज्याला अनुहारभरि
केवल आफ्नो तस्वीर हेर्न चाहने म मान्छे!
म चाहन्छु
मेरो समयमा
आफ्नै अनुहारको बिम्ब उत्रयोस
मेरो क्यानभासमा पीडाको ध्वाँसो खनिएर
धमिलिएको यो समय
चाहनाहरूको रंग पोखिएर
छताछुल्ल छ यो रात
असमन्जसमा छु
मैले उतार्न चाहेको त्यो प्रतिबिम्ब कुन हो?
(Sent to Sanjaal Corps via Email)
भ्यागुतोत्सव
सर्पखाने सर्पहरु
म्याग्नाकार्टा वोकेर हिडिरहेछन्
वालुवाका नदीहरुमा
शवगृहः पिटिसन अफ् राइट
राजा चाल्र्स – क्रमवेल नियतिका समीकरणहरु
छेपारोका रङ्ग समिश्रित
‘म नै राज्य हुँ !’ वुरबनवंशीय अहम्नादहरु
मेडम घाटा – रानी एन्टोनियटका वुर्जुवाई अज्ञानताहरु
‘पाउरोटी छैन भने केक खाउ
केक खाउ’
गिलेटीनका मुहानबाट जन्मन्छन् जिन्दगीका
रक्तिम इतिहासहरु
खोई नेपोलियनका उदयहरु ?
निमुखा बुद्धका सन्तााहरु, आउ
हिटलर जन्माऔं
पुनरावृत कोतपर्वहरु
यो कुरा स्वयंशिद्ध छ, मौका पाए
सबै नेपाली जङ्गबहादुर बन्छन् सबै जङ्गबहादुर
नेपाली बन्छन्
के आइ सिँह विद्रोहहरु
चार्लच्याप्लिन मार्काका हाँसोहरुमा डुब्छन्
ए, लौहपुरुषहरु ?
अजस्रधारा – लौहभष्महरुमा अनुदित छन्
आउ, कम्युटर रेसिङ क्याफेतिर जाऔं
क्रेडिट, अक्टोपस कार्ड किनेर
व्रेकिङ न्यूज ः दुनियाँ जलिरहेछ किन जेनहरु
ध्यान बस्दैछन् ?
टाइफुन नं आठ नेपाली वेश्याहरु सोध्छन्
नेपाली सज्जनहरुसित – ‘वोर्डरमा वस्नेहरुलाई सोध ’
‘हत्या गर अनि बाँच !’ सैतान देवताका सृष्टिहरु
आह ! सिलहट बुद्धका छाँयामन्तिर जंगली डिङ्गेहरु
शवगृहनिर्वाणमा लागेका छन्
महामूर्ख संगायनाः वुद्धिमानहरु कता भागे ?
जिन्दगीको अढाँट तथ्य रामनाम सत्य होइन
रावण नाम सत्य हो ।
हिमालहरुको देशः हिउँका कर्निसहरु चढौं
हाम्रो नारा छँदैछ – ‘राष्ट्रिय अराष्ट्रवाद !’
जिन्दावाद !
जिन्दावाद !
जिन्दावाद !
लेखनाथ पौड्याल – पतित-पावनी श्री गङ्गाजीको झाँकी
ठाडै कैलाशदेखी
द्रुततर गतिले गड्गडाएर झर्दी
झर्दा श्रीशङ्करैको
गल-गलित ठुलो सर्पझैं सल्ल पर्दी ।
लाखौं चट्टान चिर्दी
विकट गिरिशिला-कन्दरा चूर्ण Continue reading “Lekhnath Paudyal – Patita-Pawani Shree Gangaji Ko Jhanki”
चन्द्र घिमिरे – आलेखमा सुनिल बस्ताकोटी
ट्यामचरो बासे
जो कोही फकिन्छ
तन्नेरी टाँगा चढेको
सुनिल बस्ताकोटी पनि सल्कियो
जूनको म्यानहटनमा गुँड लाउने
‘ठूलो मान्छे’ बन्ने लोभमा
छिरेथ्यो राजमार्गको पाइपमा
बिसौनीमा भो जम्काभेट
ऊ र झल्लु साहुजी सहरको
त्यो पैलो एपिसोड ।
दोस्रो एपिसोड
सुनिल जुहारीमा
गरिखान सडकदेखि सडकसम्म
फलेन जीविकायोग्य धुन
दगु¥यो ऊ धावक झैँ
न मौलायो कुरिलोझैँ सुरिलो धुन
हरेश गुमे के गर्छ मान्छेले ?
….निस्सारताको तातो कुण्डमा स्नान ।
तेस्रो एपिसोड
बारीको लाईकिरा लागेको घाम
बाँझो तिघे्र दिन
थुइक्क…केही गर्न सकिनँ
एउटाको भिसा गँुथेर
उड्यो सुनिल रकेट गतिमा— अन्जान देशतर्फ ।
काफ्का भए किन्थे होलान्
अरूले किन किन्थे ?
डालामा नबिकेका
सुनिलका नैराश्य शेयरहरू ।
अन्तिम एपिसोड
पानी थाप्दा
भर्छ पँधेराले गलाउने प्रश्नहरू
सुनिल कहाँ छ अवतरित ?
दुखिया वा सुखिया टापूमा ?
विदुर ‘बस्ताकोटी बा’ र
बाइफोकल ‘बा–चश्मा’लाई
रिप्ले भैरहन्छ
दुःखले हुर्काएको छोरो ।
नगरवधु रेनुकाकहाँ
लाभ–खातालाई भा छ पिनास
गाउँदेखि सुनिल निक्लेदेखि ।
सुनिल…हुन्थ्यो कि आइन्स्टाइन !
चमडा उतारेर के छ गर्दै ?
सब–वेमा शरणार्थी उङदै ?
वा म्याकडोनाल्डमा उमेर ठुङदै ?
टंक सुब्बा – म मदन र मेरी मुना
उता नेपालबाट म मदन र मेरी मुना
सपनाहरू खोज्दै
अर्को भोट हङकङ टेकेको पनि
बर्षौ वितिसकेछ
तर म मदन र मेरी मुनाका
सपनाहरू
सपना बनेर अझै आएका छैनन्
घाम भएर अझै उदाएका छैनन्,
हङकङमा हामीले
परीपरीका सपनाहरू देख्यौ
तर मात्रै देख्यौ
थरीथरीका सपनाहरू भेट्यौ
तर मात्रै भेट्यौ
किनकी यहाँ त ती सपनाहरू
देख्ने र भेट्ने संयोग मात्र मिलेको छ
तर पनि त्यसको मोहले
छुन खोज्दा
यहाँको अग्लो महलहरू भन्दा माथि
अग्लिएकाछन् सपनाहरू
चुम्न खोज्दा
यहाँको भूमिगत रेल भन्दा
तिव्र गतिमा
हुईकिएकाछन् सपनाहरू
भेट्न खोज्दा
यहाँको दुईतले गाडीभन्दा
हतार-हतार
गुडेकाछन् सपनाहरू
त्यसैले म मदन र मेरी मुना
सपनाहरूको रमिते मात्र भएकाछौँ
तै पनि हाम्रा मनहरू
त्यसै त्यसै लोभिएकाछन्
सपनाहरूलाई देखेर
यसकारण सपना खोज्नेहरूको
भीडमा धकेलेर
हङकङ शहरमा
बर्षौदेखि हराई रहेकाछौँ
उत्ता गाउँलेहरू सोच्दै होलान्
मदनले
सपनाको महल ठड्याई सक्यो
उत्ता शहरका
आफन्तहरू भन्दै होलान्
मुनाले सपनाको भकारी
भराई सकि
तर यता हङकङ शहरमा
म मदन र मेरी मुना
जीउँनुको बाध्यताले
जीवन यन्त्रवत बनाई रहेकाछौँ
किनकी दिनभरीको
जोखीम र हैरान मोलेर
हरेक साँझ लखतरान
निदाएका हुन्छौँ
र हरेक विहान
अल्लामको घण्टिले
शिथिल जीउलाई उठाईरहेका हुन्छौँ
यो यन्त्रवत जीवनको भोगाईहरूमा
खोई कहाँ छ र ?
बिहानीको त्यो मीठो निंद्रा
खोई कहाँ छ र ?
मखमलको त्यो नरम ओछ्यान
खोई कहाँ छन् र ?
ती आफन्त जनहरू
यहाँ त सपनाले सवै सुखशान्ति
र चयनहरू
निर्मम लुटि दिएको छ
निर्मम खोसी दिएको छ,
हङकङका चाईनिज सिफुहरू
सपना दौडेको देख्छन्
घोडारेसमा
र घोडासँगै दौडाउँछन्
महिनाभरी कमाएको सपना पनि
तिनै सिफुहरू
सपना नै छापीएको देख्छन्
मार्क सिक्समा पनि
र स्वास्नीको सपनाले
किनी दिन्छन् मार्क सिक्स
तर, जब घोडा दौड सकिन्छ
र मार्क सिक्स खोलीन्छ
तब उनीहरूको हातबाट
सपना टाढी सकेको हुन्छ
तत्क्षण पाश्चातापले पोलिँदै
रीसले मुर्मुरीदै
र्फकन्छन् खाली हात आफ्नै घरतिर
यसरी सपनाले
म मदन र मेरी मुनालाई
मात्र नभएर
चाईनिज सिफुहरूलाई पनि
छक्याउँनसम्म छक्याएको छ
तै पनि हामीले
सपनालाई खोज्न छोडेनौँ
खोजीरहेकाछौँ
यता हङकङ पसेदेखि
त्यसकै पछिपछि दौडिरहेकाछौँ
थाहा छैन सपना कहिले भेटिने हुन् ?
थाहा छैन सपना सपना भएर
कहिले आउँने हुन् ?
तर पनि खोज्ने क्रम निरन्तर जारीछ
यसरी हङकङमा
म मदन र मेरी मुनालाई
वर्षौ देखि सपनाले अल्मल्याएकाछ ।
लालीगुराँश – च्यात्तिएको मन
मोजमस्ती मै डुबेछु म, थाहा थिएन कहाँ छु
ईच्छा रहर मरीसके, अहिले जीउँदो लास भाछु
खोटो रहेछ भाग्य मेरो, पाउनु दुःख पाएं
पटक पटक जीवनमा मैले धेरै धोका खाएं ।
किन होला अब मलाई आफ्नै भरोसा छैन
साधन मात्र भएँ जहिल्यै इज्जत कहिल्यै पाइन
सबै आउँछन् मिठो बोल्छन् सपना मात्र बाँड्छन्
वास्तविकता जाने पछि मिलौं दुर भाग्छन् ।
जीवन भोग्न जानीनछु अल्लारे थियो बेला
जीवन साथी साट्दा साट्दै पुगेछु देहब्यापारको मेला
धेरै पछि चाल पाएँ यो त जीउँदो नर्क रहेछ
सयौं प्रयास गरें सुध्रिन तर धेरै ढिलो भएछ ।
संगतको फलले मलाई पिर्नु सम्म पिर्यो
आफ्नो मात्र कहाँ होर परिवारकै साख गिर्यो
कसरी धानौं बाँकी जीवन जीउने रहरै छैन
समाजले नि पिर्छ मात्रै आधार कहीं पाईन ।
लक्ष्य योजना केही छैन झरेको पात भो जीवन
बोझ लाग्न थाल्यो झन् झन् मरीसक्यो यो मन
ब्यापार पनि चल्न छाड्यो खस्क्यो क्यारे जोवन
अझै कति टालौं, कति गाँसौं च्यात्तिएको यो मन ।
अझै कति टालौं, कति गाँसौं च्यात्तिएको यो मन ।
राकेश कार्की – फेसबुकको उज्यालो
पहिले ऊ उनैमा हराएकोथ्यो
एकदम औधी मन पराएकोथ्यो
पोज पोजको फोटो सजाएकोथ्यो
फेसबुकमा जताततै छाएकोथ्यो
लाइक गर्नेका ताँती थिए
नाता गोता साथी थिए
कमेन्ट उन्को, दङ्ग Continue reading “Rakesh Karki – Facebook Ko Ujyalo”