Lalijan Rawal – Shatru Lai Sira Bokyoun (Nepali Gajal)

ललिजन रावल – शत्रुलाई सिरा बोक्यौँ (गजल)
(असोज मधुपर्क, २०६८)

शत्रुलाई सिरा बोक्यौँ सधैँ आफ्नै ठानी
र त युगौँदेखि झेल्यौँ कैयौँ घामपानी ।
पूराना ती रातहरू जति ढले पनि
उदाएको छैन अझै नौलो त्यो बिहानी ।
आँखाबाट पीडाका ती नदीहरू बग्दा
पिरतीका रमाइला हुन्नन् कुराकानी ।
हाम्रो भाग्यमा केही हुन्न, हामी सधैँ लाटा
बाठाहरू लगिहाल्छन् सबै छानी-छानी ।
सुख टाढा क्षितिजमा कतै लुकेको छ
जे गर्दा नि रित्तिदैन दुःखको यो खानी ।
सङ्घर्षको ज्वालालाई जीवनभरि बाल्यौँ
खेर जाने हो कि कतै हाम्रो त्यो लगानी ।

Ananda Ram Paudel – Barta (Nepali Short Poem)

आनन्दराम पौडेल – वा॒र्ता॒
(Sent To Sanjaal Corps Via Email)

सवै सम्वाद,गोष्ठी
विमर्श,वार्ता र अन्तर्कृयाले
सधैं मुख्य प्रश्नलाइ पन्छाउने गर्छ
यस्तो लाग्छ
गम्भीर विषयबाट ध्यान हटाउनकै लागि
गोष्ठी,वार्ता हुने गर्छ।

Rakesh Karki – Aba Piyera Ke Garnu

इन्जिनियर राकेश कार्की – अब पिएर के गर्नु

अब पिएर के गर्नु
आफैँले आफैँलाई गिराए पछि
झन् झन् गिर्दै जाने छौ
नशाले मोहनी लगाए पछि

खोइ त्यो सुरक्षा वरिपरी
शान इज्जत थरीथरी
शक्तिधारी रानो पाए पछि
उडेर गए सबै मौरी

कता भाग्ने कता लाग्ने
सामर्थ छैन फेरी जाग्ने
निभाउने, बल्ने माथि माथी
अँध्यारोमा लड्यो साथी

समयले हो कि बिराएर हो
धन सम्पतिले तिर्मिराएर हो
गर्नु नगर्नु गर्दै जाँदा
पल्टियो जनताकै रगत खाँदा

त्यो मजा त्यो आनन्द
खुल्दैन अब सधैँलाई बन्द
ढोग्नेहरुले सरापी थुक्न थाले
बिराजमान हुने सामु झुक्न थाले

कोही भन्छन् तँ जनता भइस्
कोही भन्छन् तँ सिद्धिइस् गइस्
बाजे बराजुको पौरख आफ्नै देश
बिरानो भयो सब भाषा भेष

अब अर्कै बसे दरबारमा
साँध लगाउँदैछन् तरबारमा
भण्डार सबै मिलिजुली खाए
के गर्छौ ? टुलु टुलु हेर्नु सिवाय

– लस् एन्जेलस्

Hem Nath Ghimire – Falaun Bish Tyo

हेमनाथ घिमिरे – फालौँ बिष त्यो

कालो मेघ मडारियो गगनमा धर्ती मलीनी भईन् ।
सारा अन्ध भयो यहाँ जगतकी ज्योती कहाँ ती गईन् ।।
चारैतर्फ बगे नदी रगतका, बस्ती जले दन्दनी ।
आयो के कलि यो अहो यति छिटै दाह्रा किटी फन्फनी ।। १ ।।

बस्थे ढुक्क भई छिमेक सब ती सन्तान नाना थरी ।
मिल्थे आपसमा सदा भरगरी ढुङ्गा र माटो सरी ।।
गर्थे काम सधैं मिली सहज ती बिर्सेर पीडा सबै ।
मान्थे चाड रमाउदै सबथरी तेरो र मेरो नभै ।। २ ।।

हुन्थे तत्पर ती छिमेकहरुमा गाह्रो कतै पर्दथ्यो ।
जुट्थे एक भई निमेष भरमा बाधा सबै टर्दथ्यो ।।
पालो पर्म गरी असार अनि त्यो मंसीर टार्थे तिनी ।
रम्थे ती खुस भै सकेर सबको दाईं भकारी पनि ।। ३ ।।

बस्थे भाइ सरी छिमेक सब ती ऐले कहाँ त्यो गयो ।
लड्छन् आपस दाइ–भाइ किन हो बुझ्नै नसक्ने भयो ।।
कस्ले के बिष रोप्दियो हृदयमा उल्टो भयो त्यो सबै ।
फालौँ है सबले चिनेर बिष त्यो बाँकी नराखी कतै ।। ४ ।।

रोकौँ ! फैलन हुन्न घात जनमा यस्ले सबै डस्दछ ।
फालौँ फेद, जरा सबै जलन त्यो मौका कुरी बस्दछ ।।
आफू मै छ अपार त्यो बलभने अर्को गुहार्ने किन ।
हामी एक भई मिलेर ल जुटौँ फर्कन्छ हाम्रो दिन ।। ५ ।।

हेमनाथ घिमिरे,
बाहुन डाँडा, लमजुङ् ।

Pralhad Pokhrel – Swabhimanko Goreto

प्रल्हाद पोख्रेल – स्वाभिमानको गोरेटो

लम्क-
क्रान्तदर्शी पुरुषहरु ! लम्क
वीराङ्गना नारीहरु ! लम्क
क्षितिजमा उज्यालो आउँदैछ, कलिला बालकहरु !
जीवनको बिहानैदेखि
आव्हान गरेर सम्प्राप्तिको देदीप्यमान सुर्यलाई
लम्क-
स्वाभिमानको उज्यालो गोरेटोतर्फलम्क ।
शान्तिले यतै कठाङग्रिन नपरोस्
मृतशान्तिको चीसो सिरेटोमा
सिर्जनाले कतै जम्न नपरोस्
गतिहीनताको निस्प्राण पोखरीमा;
शान्ति सेलाएर अनायास
सिर्जनाको गतिशीलता हराउँदैछ अचेल
बुद्धका ज्योतिर्मय आँखाहरु !
घन्क-
अर्धमुदित नयनहरु
अब शान्तिका ज्वालाहरु दन्क ।
विस्फोट ब्यूँझन्छ उत्पीडनमा
ज्वालामुखी लप्लपाउँछ त्राटनमा
घन्क-
संसारभरका स्वतन्त्रता र शान्तिकामी आवाजहरु !
उज्यालो छेकिंदैन हत्केलाको छेकाइले
घन्क-
साहसको महासागरमा
स्वाभिमानका ज्वारभाटा चलाएर घन्क ।
राष्ट्रियता-
आफ्नो महान् मुटुमा राख,
देश-
आफ्नो विशाल मस्तिष्कमा राख,
सिङ्गै सगरमाथा अट्न सक्छ तिम्रो छातीभित्र
एउटा काँधमा अन्नपूर्ण राख,
अर्को काँधमा धवलागिरी राख ।
समेटेर सम्पूर्ण देशलाई
आत्मशक्तिका अजस्र स्रोतहरुमा
चम्क-
शौर्यशाली युवाहरु ! चम्क
स्वाभिमानी सपूतहरु चम्क !
बालेर अस्तित्वको झर्झाउँदो अग्निशिखालाई
आफ्नै यज्ञशालामा
तिमी स्वदेशको पूजा गर
चढाएर इमान्दारीको सुन्दरतम पुष्प गुच्छालाई
आफ्नै मातृधर्तीमा
तिमी शहीदको बन्दना गर ।
लम्क-
क्रान्तदर्शी युवाहरु ! लम्क
वीराङ्गाना नारीहरु ! लम्क
आव्हान गरेर सम्प्राप्तिको देदीप्यमान सुर्यलाई
लम्क-
स्वाभिमानको उज्यालो गोरेटोतर्फलम्क ।

Kali Prasad Rijal – Abakash Prapta Samaya

कालीप्रसाद रिजाल – अवकाशप्राप्त समय
(मधुपर्क असार, २०६७)

कुनैबेला अरवी घोडाजस्तै
र्फदवाल दौड्ने समय
अहिले आएर
चिप्लेकीराजस्तै
घिसि्ररहेछ !
के भएको होला
यो घामलाई पनि ?
हिँड्दा हिँड्दै कहिले
कुनै Continue reading “Kali Prasad Rijal – Abakash Prapta Samaya”

Gayatri Bhattarai – Shabda

गायत्री भट्टराई – शब्द

शब्दको
विष्फोटमा छताछुल्ल
मनका भावनाहरू
सगबगाएर
फेरी
शब्दलाई
नअङ्गालेकोभए

शब्द
शब्द नरहने
अर्थ
अनर्थ
बन्ने सङ्केत पाइयो ।

< भानुजयन्ती, 2012>

Komal Shrestha Malla – Sabai Lai Chetana Bhaya

कोमल श्रेष्ठ मल्ल – सबैलाई चेतना भया

पावन,पुण्य,तपो,कर्म र शान्तिभूमी हो
कपिलबस्तु लुम्बिनी नेपालको ।
अमर,महान,जीवन्त गहना हो नेपाल आमाको ।
मेरो बुद्ध, सिद्धार्थ गौतम बुद्ध ।
अहो ! खुलम खुल्ला अन्याय अत्याचार गरेर
कपिलबस्तु लुम्विनी अन्त कतै बन्न,सर्न सक्तैन
ए बिश्व, शान्तिका अनुयायी तिमी साक्षी छौ,
रोकी देऊ मेरो कपिलवस्तु लुम्बिनीको चोरीलाई,
लुट्न,चोर्न,सार्न र मार्न नदेऊ
मेरो कपिलवस्तु लुम्बिनीलाई ।
मेरो सगरमाथा !
सहीद बिभूति र वीर वीरग्ङनाको गाथा
अजय छ, अमर छ, सुन्दर र शान्त छ ।
दक्षिणको उदन्डताको निरन्तरताले
नेपाल आमाका वीर सपूतहरुको हात,काध
र साथ बिस्फोट नहोस, जस्ले तहस नहस गर्नेछ
ए बिश्व तिमीलाइ थाह छ ?
अशान्तिले के के गर्छ ???
मेरो कपिलबस्तु लुम्विनीले सश्त्र अश्त्र बोक्दिनन्
तर
सहनुको अर्थमा
उस्का सन्ततिहरु चुप लागेर बस्न पनी सक्तैनन्
आगो बनेर दन्कन सक्छन,
पानी बनेर उर्लन सक्छन,
पवन बनेर लम्कन सक्छन ।
तिमीलाइ थाहा छ ?
बुद्ध हो नेपाल,
नेपाल हो बुद्ध ।
केबल शान्तिमा हेर्छ,
शान्तिको स्वास फेर्छ,
शान्तिमा बाँच
र सधै शान्तिलाई बचाउ भन्ने गर्छ ।
हो, सत्य हो शान्तिको प्रयोगशाला हो
कपिलवस्तु लुम्बिनी सिङ्गै नेपाल,
माया प्रीत श्नेह,भातृत्व र शान्तीको उदगम
पावनभूमी हो कपिलवस्तू लुम्बिनी नेपाल
अहो ! यो शान्ती
अशान्तीमा बिस्फोट भए के होला ?
ज्वालामूखी आँधी तुफान,आगो भै दन्के के होला ?
अतिबृष्टी रन्के, अनावृष्टी सन्के के होला ?
त्यसैले चेतना जगाई देऊ चोरको ।
कपिलवस्तू लुम्बिनी सबैको साझा हो
नेपाल,नेपाली र विश्व शान्तिको राजा हो ।
शान्ति, केबल शान्तिको थलो
मेरो कपिलवस्तू लुम्बिनी नेपाल
बिस्फोट हुन नपरोस
सबैलाई चेतना भया ।

Rakesh Karki – Suta Timi (Nepali Geet)

इन्जिनियर राकेश कार्की – सुत तिमी (गीत)

सुत तिमी परेलीमा म छाउनेछु
सम्झ मात्र सधैँ नजिक आउनेछु

नरम औँलाले छोउ
म गितारको झंकार बनुँला
अंतर मनले छोउ
प्रकृतिको उपहार बनुँला

विविध रंग सजाउ
मुस्काउदै म दर्पण हुँला
पवित्र प्रेम सजाउ
भावनामा समर्पण हुँला

Dhirendra Premarshi – Hajur (Nepali Gajal)

धीरेन्द्र प्रेमर्षि – हजुर!

वेदनाको लहरले मुटु जब छुन्छ हजुर
ढुङ्गा जस्तो मुटु पनि त्यतिखेर रुन्छ हजुर

रुन सक्नु भनेको नि वीरताकै निशानी हो
छल-छाम, अहङ्कार आँसुले नै धुन्छ हजुर

विषालु हो, टोक्छ पनि, टोक्ने मात्र हैन तर
पिरतीको गीत गाए सर्पले नि सुन्छ हजुर

हत्केलामा ज्यान राखी बतासमा कावा खाने
माकुराले बाध्यतामै जालो सधैँ बुन्छ हजुर

जिन्दगीको यात्रामाझ् निद्रासँगै रात चल्छ
परेली उघार्‍यो कि त बिहानी नै हुन्छ हजुर

Ishwar Ballav – Duita Fula Deurali Ma

ईश्वर बल्लभ – दुइटा फूल देउरालीमा

दुइटा फूल देउरालीमा साथै राख्यौं जस्तो लाग्छ
कतै टाढा जाँदाखेरि सँगै हिंड्यौं जस्तो लाग्छ
देखेजस्तो पनि लाग्छ बोलेजस्तो पनि लाग्छ
कतै टाढा जाँदाखेरि सँगै हिंड्यौं जस्तो लाग्छ

गुलाफको तरेलीमा शीतको थोपा परे जस्तो
टल्किने त्यो निधारमा पसिना
सुकाइदिए जस्तो लाग्छ पात हम्की पीपलको
बिसाउनीमा जिन्दगीको पसिना
लत्रेका ती परेलीको सम्झना छ जस्तै लाग्छ
कतै टाढा जाँदाखेरि सँगै हिंड्यौं जस्तो लाग्छ

राति फुल्ने फूल टिपी सिउरिदिए जस्तो लाग्छ
कुनै रात बसेको त्यो बासमा
ओतमुनि आकासको छायाँमुनि धरतीको
रातमुनि बसेको त्यो बासमा
बिर्से बिर्से जस्तो लाग्छ सम्झे सम्झे जस्तो लाग्छ
कतै टाढा जाँदाखेरि सँगै हिंड्यौं जस्तो लाग्छ

शब्द – ईश्वर बल्लभ
स्वर – नारायण गोपाल

Ritu Ashik – Bhoomi

ॠतु आसीक – भूमि

यो भूमिमा
हाम्रा धुकधुकिहरु फेरी फर्केर आउनेछन|
स्वतन्त्रताका फूलहरु फेरी फक्रिन्छ
र हामी
यो भूमि माथि
शहिदको सम्झनामा
झन्डाहरु उठाउछौ |
हामीले
रगतले बनाएको झन्डा
अविचल अक्षुण फरफरिने छ
शताब्दिको अन्तसम्म |
यो भूमिका वासिन्दाहरुको पुकार
हावामा लहलाउँछन
भूमिलाई स्वतन्त्र पार्दै
जन्जिरभित्रबाट उठ्नेछन|

जीवनको गर्जन उर्लदो नदी जस्तो भएर
उनीहरुले आफूलाई
नव निर्माणको साँचोमा ढाल्ने छन्|
यो सबै
यी भूमिमा पनि हुनेछ |
हाम्रा भाग्यका छाँयाहरू टडकारो छ |
यो भूमिका शहिदहरुले
जसरी आँखामा न्यानो सपना देखेथे
यो भूमिमाथि उभिएर
हामी प्रतिज्ञा गर्छौ
तिमीले चाहेको यो भूमि हुनेछ ।

Komal Bhatta – Chhachalkyo Jawani Ubayo Kasaile

कोमल भट्ट – छचल्क्यो जवानी उबायो कसैले (गज़ल)

छचल्क्यो जवानी उबायो कसैले
कसी प्रेम पाशमा डुबायो कसैले

अति प्रीतले मन्द मुस्कान छर्दै
सुधा जल खन्याई नुवायो कसैले

हुँदा अर्ध चेतमा पियाएर प्याला
समाएर तान्दै खुवायो कसैले

कुहू कोयली झैँ मधुर कण्ठ खोली
सुरिला गीतैमा रुवायो कसैले

छुटी स्नेह सामिप्यले मन दुखायो
छताछुल्ल आँसु चुहायो कसैले

पुरानो नैकाप,काठमाडौँ
हाल:-न्युयोर्क,अमेरिका

Bharat Baglunge – Yaksha Prashna

भरत बागलुङे – यक्ष प्रश्न

हाम्रो घरमा
रोग छ
भोक र शोक छ
तिम्रो घरमा पनि यस्तै भए
तिमी के गथ्र्यौ ?

हाम्री आमाको
बुढो धोती फाटेर
लाज असरल्ल पोखिएको छ
बा को इज्जत
लगौंटीले रोक्न सक्दैन
हाम्रो Continue reading “Bharat Baglunge – Yaksha Prashna”

Manoj Bogati – Aarop

मनोज बोगटी- आरोप

तिमीले समातेर मात्र मेरो हात बलियो भएको होइन
किन भने हात समातिन्न।

हात समातेर राख्न सकिन्न
फुस्किन्छ
समात्नु र फुस्कनुको घर्षणले जन्मिन्छ
आरोप।

आरोप पनि आफ्नै सृजना हुन्छ
जसलाई कसैले स्वीकार्दैन।

एकदिन तिमी भन्दा पनि बलियो हुन्छ आरोप
र तिमीलाई जित्छ।
जसलाई कसैले स्वीकार्दैन।

जब आरोपहरूको जनसंख्या बढ्छ
उसले आफ्नो संस्कृति माग्छ
सुरक्षा माग्छ
चिन्हारी माग्छ।

आरोपको सुरक्षामा कानून बनिन्छ
लेखिन्छ संविधानमा आरोपको अधिकार।
आरोपलाई पनि बॉंच्ने अधिकार छ।

आरोप अन्तिम उपाय हो
आफूलाई चिनाउने।

जब आरोप ठूलो र तिमी सानो बन्छौ
तब औपनिवेशिक प्रपञ्चले धार पाउँछ।

को सुन्तुष्ट छ आरोपसित?
तिम्रो आरोप
यसरी बॉंच्छ।

आरोप रङ हो
मैले तिमीलाई दलें
तिमीले मलाई दल्यौ।
वा हुन सक्छ यसको विपरित।

आरोप अक्षर हो
तिमीले मलाई लेख्यौ
मैले तिमीलाई लेखें।
वा हुनसक्छ यसको विपरित।

आरोप छैन भने
गति छैन।

यसकारण तिम्रो आरोपसित मलाई गुनासो हुँदैन।
तिमीले पठाएको आरोपलाई
मैले पिरामा बसाएँ, बुझाएँ, खुशी पारें
अनि तिमीलाई नै फर्काएँ।

सुन्यौ, आरोप दास हुनसक्छ
अन्तमा नाश हुनसक्छ।

जुनदिन आरोपको चेतना यसरी ठोक्किएररै पलाउँछ
त्यही दिनदेखि
जीवनको परिभाषा हराउँछ।

एति सुनिराख
आरोपको आफन्त हुँदैन।

अनि म तिम्रो आफन्त हुँ।

Narayan Tiwari – Basi Basi Khane Manchhe (Nepali Bal Gajal)

नारायण तिवारी – बसी-बसी खाने मान्छे

बसी-बसी खाने मान्छे, देख्या होलाऊ तिम्ले
काम गरि खाने पनि, लेख्या होलाऊ तिम्ले

सुति-सुति खानपाए गर्नुहुन्न काम ?
मनैमन गुन्ने मान्छे छेक्या होलाऊ तिम्ले

बिनाआर्जन पुर्ख्यौलीको हात पर्ने धन
तुजुक र फुटानी नि रोक्या होलाऊ तिम्ले

यस्तो रीति रुने थिति बदलिने पो हो कि
सबै हाँस्ने गाउँतिर टेक्या होलाऊ तिम्ले

Nischal Regmi – Yuva Ankha Haru

निश्चल रेग्मी – युवा आँखाहरू

युवा आँखाहरू आजका
दीनताका दर्पण बनेर
समुद्र पर टोलाइरहन्छन्
पुगूँ कसरी त्यो किनारा भनेर!

दीपावलीको सेल रोटीको
स्वाद भूलेर
सारङ्गी र बाँसुरीको
निनाद भूलेर
फागु Continue reading “Nischal Regmi – Yuva Ankha Haru”

Yuyutsu R.D. Sharma – Khola

युयुत्सु आर. डी. शर्मा – खोला

तिम्रो सङ्गमर्मरी काँध
र, मेरो चौडा छातीको बीचमा
गर्जिरहेछ एउटा खोला
आँसु, आँसु, आँसु ।

तिम्रो गुलियो मुख
र, मेरो सुगन्धित जिब्रोको बीचमा
एउटा फिलिङ्गाहरुको रात
टल्काइरहेको तयो न्यानो नरम त्वचा
त्वचा, त्वचा, त्वचा ।

तिम्रो मांसल जीउ
र मेरा कामिरहेका हातहरुको बीचमा छन्
बादलहरु मात्तिएका लालीगुराँसे वनको सुगन्धले
सुगन्धले, सुगन्धले, सुगन्धले ।

तिम्रो बदामी आँखा र मेरो तातो मुखको बीचमा
खसेका छन् पानीका थोपाहरु मोतीझैं
जंगलका बाक्ला हरिया पातहरुमािथ
पातहरु, पातहरु, पातहरु ।

तिम्रो चम्किरहेको सेतो छाला
र मेरो कालो कपालको बीचमा
सुगाभन्दा हरिया पातहरु
पहेँलिएका छन् अनवरत वर्षाले
वर्षाले वर्षाले वर्षाले ।

तिम्रो जँड्याहा लोग्नेको नपुंसक सिरानीसँगै
बिताएका तिम्रा रातहरु
र मेरो बहुलाएको टाउकोको बीच
उम्रीरहेछ एउटा सानो कविता – वसन्तको
जसले मेरो गहिरो घाउ भर्नेछ
र, उमार्ने छ
फूलहरु, फूलहरु, फूलहरु ।

तिम्रा नीला पारिजात फूलका आँखा
र मेरो कामिरहेको कलमको बीचमा
एक्लिएको एउटा वनचरोको एकल चित्कार
पागल, पागल, पागल ।

तिम्रो मोतीजस्तै सेतो दाँत
र, मेरो निद्राको बीच
दौडदै आउँदै छ बर्खे पानी
कुनै भोको नदीको रोदनझैं
ताराहरु नभएको बिरानो आकाश
र, ग्रीष्म रातको उराठलाग्दो
अन्धकारमा, अन्धकारमा, अन्धकारमा ।

तिम्रो ठूलो छाती
र, मेरा नरम ओठको तिर्खाको बीचमा
क्रुद्ध खोलाको आक्रोश
ठोकिरहेको आफ्नो टाउको जादुजस्ता
पहाडहरुमा, पहाडहरुमा, पहाडहरुमा ।

तिम्रा निर्णयहरु र
मेरो निभ्न लागेको टुकिको बीचमा
खोला बौलाएको

तँ; तँ कवि; तँ मूर्ख
नपुंसक, जा जा गइहाल्-निस्किहाल् ।

(प्रकाशोन्मुख कविता संग्रह “पानाहरु खाली छन्” बाट ।)

Laligurans – Chyatiyeko Man

लालीगुराँश – च्यात्तिएको मन

मोजमस्ती मै डुबेछु म, थाहा थिएन कहाँ छु
ईच्छा रहर मरीसके, अहिले जीउँदो लास भाछु
खोटो रहेछ भाग्य मेरो, पाउनु दुःख पाएं
पटक पटक जीवनमा मैले धेरै धोका खाएं ।

किन होला Continue reading “Laligurans – Chyatiyeko Man”

Roshan Janakpuri – Galti

रोशन जनकपुरी – गल्ती

बिहानीको घाम
मेरो घरको छानाहुँदै
लम्पसारिन्छ
मेरो ढोका अगाडि पस्रेको सडकमा।
आफ्नै रगतको बिछ्यौनामा
सुतेको, त्यो मानिस उठ्दैन अब,
गल्ती!
अँ, एउटा गल्ती गरेको थियो उसले,
सोधेको थियो-
भन्नोस् महाशय!
मेरो हिस्साको रोटीमा
हस्ताक्षर कसको हुनुपर्दछ,
तपाईंको कि मेरो?