Hemanta Pardeshi – Timrai Astha Ko Bijaya Hunechha

हेमन्त परदेशी – तिम्रै आस्थाको विजय हुनेछ

बम र बारुदले उडाउन सक्दैन ,
न त फलामे सांग्लाहरुले नै बाँध्न सक्छ ।
आगोको ज्वालाले जलाउन सक्दैन ,
न त हिटलरी शासनहरुले नै गलाउन सक्छ ।
मानवरुपी भौतिक शरीर मरेर जान्छ ,
तर आस्था सधै अमर रहन्छ ।
त्यसैले शहीद!
तिमीले रुनु पर्दैन ,
मृत्युको ग्लानिबोधले रत्तिभर छट्पटिनु पर्दैन ।
भौतिक शरीर बिलाएर गयो त के भयो ?

तिम्रो आस्था अझै मरेको छैन ,
र युगौ युग मर्ने पनि छैन ।
बस् फरक यति छ –
आज तिम्रो त्यही आस्था माथि स्वघोषित ठुलाबडाहरुले ,
मनपरि रत्यौली खेलिरहेकाछन् ,
मृत्यु पर्यन्त परलोकमा समेत् –
ब्रम्हलुट् मच्चाउने दिवासपनामा ,
तिम्रै आस्थाको पुच्छर् समातेर –
बैतरणी पार गर्न खोजिरहेकाछन् ।
तर ढुक्क बन शहीद!
तिम्रो आस्था अब एक्लै छैन ,
शदीयौ देखि मुकदर्शक बनेर –
इतिहासको गवाह बन्दै आइरहेको यो देस ,
अब त्यसै चुप लागेर बस्ने छैन ।
भन्नैपर्दा………….
अब सगरमाथाको शीखरमा पनि –
तिम्रै आस्थाको झन्डा फहराउनेछ ,
तिम्रो आस्थाको पुच्छर समातेर,
बैतरणी तर्न खोज्नेहरु –
बीच बाटोमा पुग्न नपाउदै ,
समुन्द्रमा अकल्पनीय सुनामी आउनेछ ।
र त्यो दिन………
सुषुप्त ज्वालामुखीको बिष्फोटसँगै ,
कहिल्यै हारमा अनुवाद नहुने –
तिम्रै आस्थाको विजय हुनेछ ।

Komal Shrestha Malla – Khai Ta Shwas Shanti Ko

कोमल श्रेष्ठ मल्ल – खै त श्वास शान्तिको

संस्कार दाहको
पुरुस्कार स्वाहको
लात एकतालाई
बाँध ध्वजालाई
अहो अहो !
भन्छन भै हाल्छ नि विकास
खै त स्वास शान्तिको ?
जनताको मुण्डन
देशको बिखण्डन
मुर्दाबादको ज्ञान
जिन्दाबादको बिज्ञान ?
अनुदानको जीवन
थरि थरिका रंङ
भन्छन भै हाल्छ नि विकास
खै त एकताको हात ?
कामना फगतको
अभिषेक रगतको
भाषा प्रदेशको
भेष निषेधको
जात निस्तेजको
भन्छन भै हाल्छ नि विकास
खै त जिउदो विश्वास ?
धर्म वलत्कारको
हक हाहाकारको
कर्तब्य बेक्कारको
अधिकार बखेडाको
न्याय लंगडाको
भन्छन भै हाल्छ नि विकास
खै त चन्द्रसूर्य ध्वजाको प्रकाश ?
खै त स्वास शान्तिको ?
खै त स्वास शान्तिको ?

Biplav Pratik – Prashna

बिप्लव प्रतिक – प्रश्न

यो जीवन यदि सास फेर्नका लागि मात्रै हो भने
सास रोकिएर के फरक पर्छ यहाँ ?
सहस्र गोरेटाहरू खोसिएर
कुनै एउटा बाटो मात्रै हिँडिरहनुपर्ने भए
यात्राको नामोनिसान मेटिए पनि
के फरक पर्छ यहाँ ?

नयाँसडक, २५ फेब्रुअरी १९८६

Haribhakta Katuwal – Yo Dui Thopa Anshu

हरिभक्त कटुवाल – यो दुई थोपा आँसु

यो दुई थोपा आँसु
मैले मेरै लागि साँचेको
भोलि रुनलाई कसैकोमा आँसु
होला कि नहोला

दुख वेदनामा रोइदिन्छ आँसु
खुसीको सिमामा झरिदिन्छ आँसु
भोलि रमाउन कसैकोमा आँसु
होला कि नहोला

भन्न नसकेका बोलिदिन्छ आँसु
पीर बाँधिएका खोलिदिन्छ आँसु
भोलि पीर पोख्न कसैकोमा आँसु
होला कि नहोला

बितेका दिनको कथा लेख्छ आँसु
मिलन बिछोडको व्याथा लेख्छ आँसु
भोलि लेख्नलाई कसैकोमा आँसु
होला कि नहोला

शब्द – हरिभक्त कटुवाल
स्वर – साधना सरगम/कुमार सानु
संगीत – रनजीत गजमेर
चलचित्र – दुई थोपा आँसु

Manoj Bogati – Chhati

मनोज बोगटी – छाती

छातीको मोहर लागेको ईमानदारिताको दाम हुँदैन।
बुझ्यौ?
दाम हुँदैन।

ईमानदारिता किन्न सकिन्न
तर बेच्न सकिन्छ।

किन्नै नसकिने ईमानदारिता बेच्न आउने कम्पनीका सेल्सम्यानहरू
छ्‌यापछ्‌याप्ति छन्‌ गाउँभरि।

दैलोमा नै उभिएर भन्छन्‌,
यसको गणवत्ता सोझै अनि सस्तोमा ग्राहकमा पुगोस्‌ भनेर मिडलम्यान राखेनौं
यसकारण सस्तो छ। किन्नुस्‌।
घरघरको यो सेवा कम्पनीको पोलिशी हो।
बजारमा पाइन्न।

हर्कबहादुरले त्यो पनि किन्यो
सबै छक्क परेका छन्‌।

यत्रो महङ्गो ईमानदारिता कसरी किन्यो त्यसले?

Taranath Sharma – 2065 Ko Shubhagaman

थोत्रो बूढो बितेको असफल ननिको वर्षले राष्ट्र भाँड्यो
मैला च्याङ्ला पुराना रिसघिनफुटका रोग सर्वत्र बाँड्यो

देशै टुक्र्याउने जो सरल जनमा सर्पको खेल चम्क्यो
पृथ्वी नै छट्पटायो र समयसँग मिली लौ नयाँ साल Continue reading “Taranath Sharma – 2065 Ko Shubhagaman”

Rabindra Nath Thakur – Antarbikas Garideu [From Geetanjali]

हे जीवित संसारको जीवन ! मेरो अन्तर विकसित गरिदेऊ !
निर्मल गरिदेऊ, उज्ज्वल पारिदेऊ, सुन्दर गरिदेऊ,
जागृत पारिदेऊ, निर्भय अनि उद्यत पारिदेऊ,
निरालस अनि शंकारहित पारिदेऊ !
हे जीवित संसारको जीवन ! मेरो अन्तर विकसित गरिदेऊ !
मेरो अन्तःकरण अखिल संसार झै“ उन्नत गरिदेऊ,
मलाई बन्धनमुक्त पारिदेऊ !
मेरा सबै कार्यहरुमा तिम्रो उल्लासपूर्ण सङ्गीत भरियोस्
आफ्नो चरण–कमलमा मेरो चित्त स्थिर होओस् !
मलाई आनन्दित पारिदेऊ, आनन्दित पारिदेऊ !
हे जीवित संसारको जीवन ! मेरो अन्तर विकसित गरिदेऊ !

Padam Bhandari – Kehi Chhaina Linu Pani (Nepali Gajal)

पदम भण्डारी – केहि छैन लिनु पनि (गजल)

केहि छैन लिनु पनि,
केहि छैन दिनु पनि

मायाको मुर्ति कुँद्नु थियो,
राखिएन छिनु पनि

संझनाका मुनाहरू पलाउँथे की,
दिईएन चिनु पनि

झिनो आशामा बुढो गिद्ध,
कुर्न Continue reading “Padam Bhandari – Kehi Chhaina Linu Pani (Nepali Gajal)”

Mani Raj Singh – Samjhana Bethan Chowk Yatra Ko

मणिराज सिंह – सम्झना बेथानचोक यात्राको

बेथानचोक
हाम्रा पाइलाहरू
एकपछि अर्को गर्दै
छापिएका छन् बादलको शिरकभित्र
सिमसिमे वर्षात्ले रूझाएर
नयाँ नयाँ आयाम उघार्दै
ढुङ्गा–ढुङ्गामा कोरिएर
बतासझैँ भूगोलको दुर्गम छातीमा
घामजस्तै फुलेर
चित्रमय कोरिँदै
हर्षका चुचुराहरूमा
पसिनामा धारा पुछ्ने
शीतल, शान्त, स्वच्छ
ज्ञानी, मुनिजस्तै
महाभारतकै माउ डाँडो
कुखुराले चल्ला छोपेजस्तै
स–साना डाँडाहरूलाई आफ्नै छायाँमा लुकाउँछ ।

निष्काम, नैसर्गिक, अविनाशी
कामिडाँडा
दुई हत्केला जोडेर
ढ़िडो, गुन्द्रुक र सिस्नुमा
आत्मीय मुस्कान घोलेर
अग्यानिक चियाको तात्तातो घुट्कोसँग
स्वादिलो मालपुवामा चुर्लुम्म डुबेर हाँस्छ
सत्रवर्षे युवतीजस्तै
हजारौँ सपनाहरू सजाएर चञ्चल नयनमा
निर्दोष स्वाभिमानको सुवास फिजाउँदै
न फुर्सदिलो, नहतारिलो समयको बर्को ओढेर
नयाँ नौलो क्यानभासमा
सालिम्बो घाँसजस्तै फैलिएर
मोहक गुराँस भई फक्रन्छ
सम्भावनाका अनन्त मुहान बोकेर
खोला, नाला र हरिया फाँटहरूमा सुसाउँछ
बेथानचोक ।

ढुङ्खर्कको सुन्दर आँगनमा
मायालु सयपत्रीहरू सजाउँदै
स्वागतका जोडी परेवाहरु उडाउँदै
सम्बन्धका नयाँ–नयाँ साँघु कोर्दै
वेदनाका राप लुकाएर
चिटिक्कको च्याल्टीबजारमा
आत्मविकासको सुन्दर प्राङ्गण
कविताको राग घन्काउँछ
महाभारतकै माउ चुचुरो
बेथानचोक ।

बेथानचोक,
इमान जमानको स्तम्भ
पौरख र स्वाभिमानको दुर्ग
विचार, र शिल्प
अनि, घाम–पानीको इन्द्रेणी लर्को

कृष्णगोपालको भब्य स्वागतमा फुर्किएर
हृदयको तोतेबोलीमा
चञ्चल लच्छु र रज्जुहरू
सुन्दर हरफहरूमा लफ्रक्कै भिज्छन्
कमरेड ताराका स्वप्निल इच्छाहरू
कुटो कोदालोसँग झ्याङ्गिएर
कपेरडाँडालाई मुटुमा साँचेर
बाँझो मनको डल्ला फुटाल्न
बाक्लो हुस्सुभित्र चियाउदै
सल्लाका पत्करहरू पन्छाउछे
सम्पूर्ण शक्ति लगाएर
छिनो र घन बोकेर
तन, मन र त्यो सौन्दर्यमय मुस्कानमा
जीवनसँग लय उचाल्दै
रजत–रश्मि शिखरहरूमा
पवित्रता छरिरहेछन् सुन्दर, शालीन
बादलु बर्को र कुहिरोको ओडारमा
छाती चिरेर आफ्नै नङ्ग्राले
चहकिला किरणसँग
उज्यालो लेखिरहेछन्
निश्छ्ल गुँड बुनिरहेछन्
जाही, जुही र लालुपातेका संवेदना सहित

दिगु, पलपल, नरेन्द,्र ओझल, सुरेश
उज्वल सम्भावनाका हातेमालो गर्दै
गतिशील पहाड बोकेर मुटुमा
हावा, पानी र माटोसित
कालोको विरुद्ध छ्याल्ल–ब्याल्ल पोखिएर
बिजुलीझैँ चम्कन्छन्
बादलझैँ गर्जन्छन्
तुफानझै हँल्लन्छन्
सरस्वती, पार्वतीजस्ता ज्ञान मन्दिरहरूको
सपनाको सुन्दर नगर ढुंखर्क
यात्राको आमन्त्रण बोकेर भावनामा
प्रस्थानको स्वधन साँचेर उत्थानमा
मधुर सुवास छरेर वाणीमा
प्रकृतिको काखमा कुरिरहेकी छिन्
मायाको खास्टो ओढेर
महाभारतको माउ डाँडो बेथानचोक ।

Mani Raj Singh – Kati Khera

मणिराज सिंह – कति खेर

तिम्रो आँखाको डिलमा
टलपलाएका ती आँसुले
बगाएर
कति खेर मेरा रहरहरू
वाफभैmँ उडेर अनन्त समयसँगै विलाए
मलाई
पत्तै भएन ।

तिमीले मन खोलेर
दुःख साटेको बेला
मरूभूमिमा लाम लागेर Continue reading “Mani Raj Singh – Kati Khera”

Rabindra Nath Thakur – Pyaro Byatha [From Geetanjali]

ईश्वर ! तिम्रो प्रतीक्षाका निम्ति जागा बस्दा आँखा थाकिसक्यो
तिमीसँग भेट भएन तापनि म तिम्रो बाटो हेरिरहेछु, यो बाटो हेर्न
मलाई मन पर्छ ।

ढोका बाहिर, धूलोमा बसेर, मेरो भिखारी ह्दय तिम्रो करुणाको
याचना Continue reading “Rabindra Nath Thakur – Pyaro Byatha [From Geetanjali]”

Acharya Prabha – Mero Kumari Maya

मेरो कुमारी माया सुम्पें तिमीलाई
कतै तिम्रो बाहुपासमा लुकेर
बैंशको अनुभूति पाउला भनी
हो….यो माया अन्जान छ,कोमल छ,
जसलाई तिमीले शिशु ठानेर
मायाको स्पर्शले चुम्नु पर्छ
यो मायाले वयस्कले झै
तिम्रो Continue reading “Acharya Prabha – Mero Kumari Maya”

Anup Joshi – Nindra Nalaage Pachhi

अनुप जोशी – निन्द्रा नलागेपछि (कविता)

निन्द्रा नलागेपछि
मैले खाटबाटै सिरक कसेर
माथिको सिलिङलाई हेरेँ
र अचानक त्यो माथि गर्जिरहँदो घरभेटीलाई सम्झिएँ
सम्झिएँ , छ महिनादेखि भाँडा तिर्न नसकेको व्यहोरा,
तुरुन्तै कोठा छोड् भन्ने घरभेटिको पछिल्लो आदेश ।

निन्द्रा नलागेपछि
मैले दम लागेकी आफ्नै आमाको अनुहार सम्झेँ
रक्तचाप आकाशिएको बुढो बावुलाई सम्झेँ
घर छोड्दा अनायास चुहिएको एक नदी आँशुलाई सम्झेँ
र तेस्तैमा आधा मुरी पनि अन्न नफल्ने पाखोबारीलाई सम्झेँ ।

निन्द्रा नलागेपछि
नेताका मिठामिठा आश्वासनलाई सम्झेँ
मैले जनआन्दोलनमा गुमाएको दाहिने खुट्टालाई सम्झेँ
सिरानीमुनी थन्किबसेको डिग्रीको प्रमाणपत्रलाई सम्झेँ
र सम्झेँ जागिर छुट्दा र माग्न जाँदा गलहत्याइएको तिक्तानुभूति ।

निन्द्रा नलागेपछि
पोइल गएकी प्रथम प्रेमिकालाई सम्झेँ
विलिन हुँदै गएको यौनाकांक्षाका बारेमा सम्झेँ
र जुरुक्क उठेर
पल्टाएँ कविताको डाएरी ।

निन्द्रा नलागेपछि
सोच्न थालेँ निन्द्रा नलाग्नुका कारण
र यी सबै सम्झनाको आगमन ।
भोलिपल्ट त सहर छाडेर गाउँ फर्कनु थियो ।

Rakesh Karki – Matayera Malai

राकेश कार्की – मताएर मलाई

कर गरी मलाई नपिलाऊ साथी
मताएर मलाई नभुलाऊ साथी

सल्लाह लिन पो आएको आफ्नो ठानी
बिर्सन सकिनँ दिमागलाई नसाले हानी

प्यालामा प्याला नमिलाऊ साथी
मताएर मलाई नभुलाऊ साथी

बाधासंग लड्दै अझै कोशिश गर्नुछ
शक्ति बटुल्दै मलाई पक्कै जित्नुछ

बुँद बुँद थप्दै नडुबाऊ साथी
मताएर मलाई नभुलाऊ साथी

Rajendra Pahadi – Nepathya Ka Sapana Haru

राजेन्द्र पहाडी – नेपथ्यका सपनाहरु

भगवानस“ग प्रार्थना गरे“ मैले
सक्ने भए मलाई
चिसो आगो देउ,
तातो पानी देउ,
जसमाथि बिरालोझैं रुझेको मन
खलियानको धानझैं ओसिएको तन
सेकाउन सकौं,
तताउन सकौं,
अफशोच,
उसले मलाई
तातो ज्वाला दियो,
फुस्फुसे आश्वासन दियो,
र दियो आर्तका बाजाहरु
जहा“ मैले नया“ बिहानीको
आजाद सपना नचाइरहेछु ।

नैतिकताको भुकम्पले छत्विक्षत
आणविक भट्टीछेउ उभिएर
मैले मानवताको क्षितिज चिहाए“,
विज्ञानको आविष्कार खोतले“,
र देखे“ पत्रैपत्र सुनामीका
अनन्त छालहरुले
मान्छेको अस्मितालाई नङ्ग्याइरहेका
र मेरा कलिला सपना बलात्कृत भएका ।

म किंकर्तव्यविमुढ सोचिरहेछु,
किन लड्छ मान्छे वित्ता र कित्ताका लागि ?
किन रापिन्छ मान्छे फोस्रो उन्माद सा“चेर ?
अस्त्रशस्त्र थुप्राएर भट्टीहरुमा,
जीउ“दा सपनाको सडक जाम गरेर,
किन खोज्छ मान्छे शान्ति हावामा ?

म गम्छु÷म खल्बलिन्छु आफैभित्र,
मनको व्यापारको
असरल्ल पसल ओछ्याएर
अमरत्व कामना गर्ने मान्छे
आज डामिएर मरिरहेछ
आफ्नै विकिरणबाट ।

विछिप्त मनोदशा रोपेर
शुभकामनाको नाममा
खेतभरी ऐ“जेरु फूलाउन
नया“वर्ष पर्खिन्छौं हामी
र गाड्छौं पीडाका शुलहरु,
क्यालेण्डरको व्यापार बढाउन
पर्व, जात्रा र चाड्हरु
महिनैपिच्छे खोपेर कागजमा
यातना शिविर खडा गरिरहेछौं हामी ।

मैले नेपथ्यको डिलमा
ठम्म उभिएर हेरे“,
त्यहा“,…..
न सपना नया“ थियो,
न सिद्धान्त नया“ थियो,
न समय नया“ थियो,
त्यसैले त नया“ सपनाहरुको निर्मम हत्या
भैरहेछ दिनदहाडै यहा“,
र पनि देवताहरु चु“सम्म बोल्न सक्दैनन्
स्वप्न हत्याको बिरुद्ध ।।

कुश्मा, पर्वत

Acharya Prabha – Prem Diwas Geet

आचार्य प्रभा – प्रेम दिवस गीत

भन्नेहरू भन्दै गरुन प्रेम झुटो भनी
सोंच्नेहरू सोँच्दै गरुन माया खोटो भनी

देखाउँन सकौँ हामी प्रेम अमर छ भनी
बताउँन सकौं हामी माया अजर छ भनी

बन्न सकौँ मायाँमा अमर जोडी हामी
लेखौँ हामी पिरतीको अमर काहानी

फेर्न सकौं कलंकको अमिट प्रेम कथालाई
साट्न सकौँ दुई मुटुको पीर ब्यथालाई

(रचना समय २ /१२ /१० साँझ ५ ।१५ )

Laxmi Prasad Devkota – Prem Patra

क.
तारीफका कति कुसुम फुलेथे, यात्राको उपवनमा ।
अरुले आँखा रमाए !
तिमी कुसुमका रुपसँगैमा, काँढा पनि भै मीठो मनमा !
पूरा दिलले अपनाएँ ।
अरुले पाए अरुझैँ तिमीकन, मैले अलौकिक देखेर
आफू भनीकन अपनाएँ ।

ख.
मिरमिर पहिलो वृन्दावनमा फागु कसैसँग खेलेँ जरुर !
सम्झनाझै क्यै आयो !
गौरी–शङ्कर चुचुराउपरमा गमिरहेथेँ कोही युगमा
एक दीपले बोलायो ।
त्यस्तै तिमी छौ घुमिरहेको दीपशिखा ली गिरी, समथर,
सुन्दरताको चोला यो,
सम्झन कहिले कसका लागि, अखण्ड अग्निमा गै बालेको
रुपज्वाला होला यो ?

ग.
लुकामारी खेलिरहेथेँ कुनै सँगीसँग कोही युगमा
होला धराको फेला यो
नौलोपनको ताजमोहनी चाख्न भनीकन गरी प्रतिज्ञा,
जरुर ! परस्पर !
नचिनेझै भएको होला यो !
तडपन पाउनु प्यारको दिलमा प्यारको ज्यादै मधुर विलास !
त्यसले, तिमीले भेटी, मैसँग,
चूप भएको होला यो !

घ.
आफू आधा पाएँ मैले ! आगा कता हो भन्दै गुन्थेँ ।
सिङ्गुलो मिलनको बेला भो
वियोगवेला चिरिएँ फेरि ! मसिनो करौँती लागेजस्तो !
उत्तर देऊ ! किन होला यो ?

ङ.
बुनिरहेका सपनाजाली, सुन्दर, सुन्दर, मन–माला,
तृष्णावनमा अकेला यो !
अरुका गलामा चढ्न सकेनन्, आफैँ चढेथे तिम्रो गलामा !
अचेत तिमी त्यो पहिरी भाग्यौ !
सचेत, नगर्नु हेँला यो ।

च.
आयौ एउटा रङ्ग दुगुरेझैं बादलमाथि, दुनियाँमाथि,
एकान्त चट्टै सेलायो !
मौन गुँज्यो ! गुलजार भयो तब शून्य, नयाँ भो दुनियाँ !
बोल्यो गजब दिल–बेला यो !
विश्व बिलाए बिन्दु बनी तब बिन्दु फुरे भै विश्व–ध्वनि !
झल्याकझुलुकको मेला भो !

छ.
तारा रोपिरहेछु जमीनमा, उपवन दिव्य हुँदो छ तयार !
आफू नामको चढाइरहेछु, झन्, झन्, बुझ्दै,
रङ्गीचङ्गी सब संसार !
आत्मा आत्मा सुन्छन् भन्छन् सारा पुकारा, तैपनि सन्की,
(व्यवहारको यो स्तरमा बसियो !)
लेख्तछु ! स्वीकार होला यो ?

Bimala Adhikari – Royeki Chhin Nepal Aama

बिमला अधिकारी – रोएकिछिन् नेपाल आमा

देशै भरि छाएको छ घनघोर संनाटना
बर्बर आसु खसाल्दैछिन आज मेरी नेपाल आमा,
रोएकिछिन नेपाल आमा आज देशमा दुःख पर्दा
आफ्नै सन्तानहरु बीच झगडा र मारकाट् हुँदा,
सन्तानलाई Continue reading “Bimala Adhikari – Royeki Chhin Nepal Aama”

Niroj – Pass Hune Rahar Ma

निरोज – पास हुने रहरमा

बैशको ब्याडमा असार लागिसक्दा पनि
खेतका आलीहरु मिलाउनु छैन तिमीलाई
र बनाउनु छैन राम्रो मेलो पनि
यद्दपि परिक्षणको कसीमा मलाई राखेर
कति निर्धक्क तिमी भन्छ्यौ-
‘म हेरिरहन्छु Continue reading “Niroj – Pass Hune Rahar Ma”

Komal Shrestha Malla – Metindai Chha

कोमल श्रेष्ठ मल्ल – मेटिदैछ

उदण्डको संकट
पात उडेर
रुख ढल्दैछ
अनिश्चित प्रगतिको शिखर
समथर फर्लाङ मारेर
पाईला मेटिदैछ !!