नेपाली कविता को बिशाल संग्रह
इन्द्र नारथुङ्गे – अफिम आतंङ्क
मनको करेसोमा
लस्करै उभिएका
फूलका निर्दोश बोटहरुलाई उखेलेर
मैले अफिम छरेको छु
हिजो मात्र
र
आज
भत्काउँदैछु
आस्थाका पर्खालहरु
विश्वासका चौकोसहरु
श्रद्धाकाधुरी-खाँमाहरु
मन्दिरहरु Continue reading “Indra Narthunge – Aphim Aatanka”
दीपेन्द्र “अपजसी” – म पिउने भएको छु
हो, नपिउने भन्दाभन्दै
पिउने भएको छु म ।
तिम्रो डोली अन्मिएपछि
सुनसान छ गाउँ;
त्यसपछि
चढ्न थालेको छ
अर्कै नशा मलाई
हटाउन त्यो नशा
म पिउने भएको छु
नपिउने भन्दाभन्दै
म Continue reading “Dipendra KC – Ma Piune Bhayeko Chhu”
विक्रम सुब्बा – गीत जिन्दगीको
आफ्नै स्पन्दनहरूले रचेर गीत जिन्दगीको
आफ्नै ढुकढुकीले हालेर संगीत जिन्दगीको
आफ्नै गुन्गुनाहट्ले गाइरहेछु गीत जिन्दगीको
कुनै धूर्त ईश्वरले भरेकोभए धून जिन्दगीको
कुनै Continue reading “Bikram Subba – Geet Jindagi Ko”
आर्यविमान चित्रकार – समर्पण
एउटा स्पर्शले तिम्रो यहाँ
हजारौ कम्पनहरु पैदा गर्छन
एउटा मुस्कानको लागि तिम्रो
कोहि लाखौ सौदा गर्छन
ती लाखौ सौदाहरुका माझ
अल्झिएको यो मेरो मन
गर्दैछु तिमिप्रति समर्पण
इन्जिनियर राकेश कार्की – विदेशी बाटो र देशको माटो
झुक्याउला तिमीलाई विदेशी बाटोले
सम्झिने छ सधैँभरी देशको माटोले
फेरिन खोजौला भाषाले
रुपले अनि भेषले
बदलियौला तिमी खैर
चिनिरहला देशले
भुलौला तिमीले संस्कृति
आफ्नैपन र रीतिथीति
विदेशी हुँ तिमीले भनेपनि
देशले नै गर्छ मायाप्रीति
दिनरात गरी कमाउला
गाडी महल के के होला
तैपनि देशकै छहारीले
थाकेको तिम्रो मन छोला
पढीलेखी धेरै फुलौला
देशलाई बिर्से झैँ गरौला
जति चढे पनि अन्तमा
आमाकै काखमा झरौला
झुक्याउला तिमीलाई विदेशी बाटोले
सम्झिने छ सधैँभरी देशको माटोले ।।
– लस् एन्जेलस्
नारी बेदना !
पृथ्बी पुरा चल्ने गर्छ नारी कोख र काखमा
नारी जिबन अभिशाप हैन न त हो श्राप नै,
उस्का एउटा गल्ती सिनेमा झैं देखाइन्छन,
न त ऊ भुलमा पर्नु उस्को त्यो महा पाप नै।।
हजार गल्ती पुरुषको लुकाएर लुक्न सक्छ,
नारीको एउटा गल्ती तैरिएर छछल्किन्छ छाल झैं
खुशी सुख यहाँ सबै अरुलाई नै लुटाएर
नारी त्यो डुबीरहन्छे सधैं सधैं आँशुको ताल मै।।
जति गुञ्जिएपनि नारी बेदनाका क्रन्दनहरु यहाँ
कानमा तेल हाली आँखामा कालो चस्मा लाउँछ दुनियाँ
त्यसैले यहाँ हरेक क्षणहरु नारीका लागी बिषाक्त छन
जे गरे पनि आखिरमा त्यहि नारी नै रहन्छिन शुन्य।।
नारी, हामी पनि एउटा रथको पाङ्ग्रा हौ नी,
बोल्न सक्छौ हामी पनि चलाएर ज्वारभाटा,
कति पर्खिन्छौ, हामी सधै पिर अनि दुखको भकारी,
छातीभरि पिर बोकी, आफ्नै जिबन पारी घाटा।।
बिप्लव प्रतिक – युगप्रवेश
म ती दिनका कुरा गर्दैछु
जब सूर्य पनि आङ तान्दै
आफ्नो गुफाबाट निस्कन्थ्यो
अनि म ती रातका कुरा गर्दैछु
जब चाँदनी मस्किँदै
आफ्नो आश्रयबाट सुस्तरी ओर्लन्थी
बिहान मोतीभन्दा Continue reading “Biplav Pratik – Yug Prabesh”
मेरो नाम छ साँढे !
वैज्ञानिक पटु शक्तितन्त्रले
मन्त्र गरीकन छाडे !
पशुबल पाँडे !
क्षेत्र क्या फाँडे !
पन्ना पृथिवी उजाडेँ !
“हा ! हा !” गर्दछ तर्सी दुनियाँ,
डुक्री, हाँकी–हपारेँ !
मेरो नाम छ साँढे !
मानिस जाति थिचियोस्, मिचियोस्,
के पर्वा ?
बलको सुराले लाल छ आँखा,
मेरा मगजमा रिसका ज्वलनका
अणु अर्वा !
विस्फोटक छन् ध्वनिहरु ध्वुंसक,
शठ–गर्वा !
जवाफदेही दुनियाँप्रति के !
तृणचर वा !
अङ्गाररङ्गा हूँ ढाडे !
मेरो नाम छ साँढे !
दया भनेको कमजोरी हो,
गर्जी ड्वाँ !
बालक जन्मनसम्मन् तर्सून् !
पृथिवी झ्वाँ !
आगो डकार्दछु ! सभ्यता खार्दछु,
भुट्दछु च्वाँ !
किनकि म साँढे, साँढे नै हुँ !
भाले ह्वाँ !
वरपर हेरन, तर्सन छाडेँ
मेरो नाम छ साँढे !
सभ्यता सब अट्ने उदर यो,
शस्त्र शिङ्गार !
फलाप मशल् औ विश्व निडर यो,
वंव्–हुङ्कार !
तोपहरुको मुहरी मुख यो
ड्वाँ ओडार !
प्रलयकालको हुँ पटु पाँडे !
मेरो नाम छ साँढे !
प्रवीण राई जुमेली – गाँउनोमिक्स
अभाव आँशु र परिश्रमहरु गाँउमा फुल्छन्
यसैले हाम्रा आमा-बाबुहरु पनि गाँउमै बस्छन्
सुख त शहरको फँडानीभित्र पर्छ ‘रे
गाँउमा उनीहरु यसैले त भुक्तभोगी छन्
जुन हिँउदमा Continue reading “Pravin Rai Jumeli – Gaunomics”
राकेश कार्की – मंत्रीज्यूलाई फुर्सद छैन
झारपातको नाता पर्न मंत्रीज्यूलाई फुर्सद छैन
गरीबको झोली भर्न मंत्रीज्यूलाई फुर्सद छैन
भोकले मरोस् या बन्दुकले मरोस् देशवासी
जङ्गलमा झैँ सँगै चर्न मंत्रीज्यूलाई Continue reading “Rakesh Karki – Mantri Jyu Lai Fursad Chhaina (Nepali Gajal)”
भूपिन ब्याकुल – जीवनको गति
मा पक्रन खोज्छु जीवनलाई
कुनै सिकारु फोटोग्राफरले
क्यामरामा पक्रन चाहेझैं चट्याङको कला
आकाशमाकालो बादल लागिरहेछ
छिनछिनमा आइरहन्छ डरलाग्दो आवाज
र छिनछिनमा परिरहन्छ चट्याङ
कुनै पेसेवर सर्जनले झैं
चट्याङले गरिरहन्छ
बिरामी आकाशको सफल अप्रेसन
म निको पार्न चाहन्छु
छातीको घाउ !
बर्षौदेखि उभिइरहेको छु
आकाशतिर फर्किएर
र चोरऔंला तैयार राखेर बटनमाथि
जब संकेत पाएर चट्याङको
थिच्छु मा क्यामराको बटन
चट्याङले बनाएको सुन्दर चित्र
आकाशमा मेटिइसेकको हुन्छ !
हरपल
म पक्रन खोज्छु जीवनको गति !
वैद्यनाथ उपाध्याय – पर्याय
नहेर मलाई
तिम्रा बैंशालु नजरले
यो छाती मेरो
चिरिएर दुख्छ !
न देउ माया
तिम्रा कोमल स्पर्शहरूले
मेरो मुटू त्यसै
टुक्रा टुक्रा भएर फुटछ!
कहाँ मेरो भाग्य
तिमिलाई म पाऊँ
निको भै सकेको घाउ
बल्झिएर उठछ !
कति पीरहरूले
सँधै बास दिए
मेरो यो यात्रा
धेरै चौतारीले छेक्छ !
हिंडिरहेछु
हिंडिरहेछु
बाटो नै जीवनको
पर्याय भएको देख्छु ।
टंक सुब्बा – जिवन चित्र
यो समयको क्यान्भासमा
खै ! कसरी कोर्ने होला ?
अस्तित्वको कुचीले आफ्नै जिवनचित्र
जहाँ मैले चाहे जस्तै समयहरु
पर्याप्त छैनन्
र मैले खोजे जस्तै रङ्गहरु छैनन
म मात्र देख्छु
धमीला किरीङमिरीङ ,धर्सैधर्सा र थोप्लाहरु
मलाई लागिरहेछ मेरा लागि
पर्याप्त समयहरु यिनै हुन्
त्यसैले जीवनचित्रलाई
आफ्नै सीप र कलाले रङ्ग भर्न थाल्छु
आफ्नै मेहनत र खुशीले रङ्ग पोख्न थाल्छु
र जीवनलाई मूर्तआकृतिमा
उतार्ने प्रयास गर्छु
जीवनको फैलावटमा आउँने
दुख कष्टहरुलाई कुल्चदै
स्वतन्त्र बिचार उभ्न खोज्छु
स्वतन्त्र भावना बाँच्न खोज्छु
तर हरेक नयाँ समयले
नयाँ रङ्ग घोप्ट्याई दिन्छ
र नयाँ रङ्गीन दिनको सुरुआत गरिदिन्छ
तिनै दिनहरुसँग रम्न थाल्छु
आत्मियता गाँस्न थाल्छु
क्षणहरुसँग घोलिन थाल्छु
तव सोच्छु जीवनलाई
कस्ता दिनहरुसँग सामेल गराउँ ?
जहाँ चाहे जस्तै दिन बिताउँन पाईयोस्
जहाँ ब्यवधानहरुलाई कुल्चिन सकियोस्
यसरी म सरल ढङ्गले सोचिरहन्छु
अस्तित्व र जीउँनुलाई जीवनसँग जोडेर सोच्छु
सोच्दासोच्दै दिवास्वप्ना देख्न थाल्छु
त्यहाँ पनि यथार्थ भोगाईहरु अनुभव गर्छु
सवै कुरा उस्तै पाएपछि
लाग्यो समयको रङ्ग
जहाँ पनि उस्तै हुँदोरहेछ
तसर्थ समयको क्यान्भासमा
अनेकौं रङ्गहरुले उदाएका दिनहरु
छाम्न खोज्दा अनायासै वद्ली दिन्छन्
तर पनि आफ्नै हिसावले बाँच्नुको आयतनमा
उपायका हातहरुले निरन्तर रङ्गार्इरहेछु
आफ्नै जिवनचित्र
छवि अनित्य – गुराँस र यौवना
भञ्ज्याङ्ग काटेर उकालो लाग्दै गर्दा
दुई थुँगा गुराँस बोकेकी
तिमीलाई देख्दा लाग्छ
मैलाई नै पर्खिरहेकीछ्यौ,
ति गुराँसका थुँगा
मेरा लागि सौगात हुन्,
अनि कुहिरोमाथिको त्यो देउराली
मेरै स्वागतको लागि हो
जहाँ तिमी उभिएकी छ्यौ
हातभरि गुराँस फुलाएर
जब हिमश्रृंखला झै दन्तलहर मुस्काउँछौं
पाइला टक्क अडिन्छ त्यहीँ—
ती दन्तलहरमा वा उसको हाँसोमा
बादल माथ गर्ने केश या उसको जञ्जीरमा
रित्तिँदै गरेको शिशिरले छोएको गाला
वा त्यसको लालीमा
त्यो गर्विलो छाती वा त्यसमा उठेका नितम्बमा
भलै तिमी गुराँस फूलले रोक
तर गुराँस बेच्ने केटी !
म तिम्रो गुराँस किन्दिन ।
अभ्यस्त बनाउँदिन तिमीलाई
गुराँस बेच्ने बहानामा
मादक हाँसो हाँस्न
अनि गर्विलो छाति फुकाउन ।
हो, म तिम्रो गुराँस पैसामा किन्दिन ।
तिम्रो गुराँस फूलको बदला
बरु तिमीलाई
पारिजातको शिरिषको फूल दिन्छु
अनिँदो पहाडदेखि नजन्माएको छोरो
अनि तसलिमाको लज्जा
र प्यासभित्रको बिद्रोहहरु दिन्छु,
तर गुराँस बेच्ने केटी,
म तिम्रो गुराँस किन्दिन ।
माटो बेच्नेहरुको देशमा आज फूल बेच्न अभ्यस्त तिमीले
भोलि फूलजस्तै यौवन
नबेचौला भन्न सकिन्न,
बरु फूल किन्नेहरु कुर्ने यो एकाध घण्टा
यौटा सुन्दर अक्षर पढ…
रेडियो थाहा संचार,एफ एम ९९.६, हेटौंडा
अँध्यारोमा जुनकिरीको साथ प्यारो लाग्यो
शिखर भने अझै टाढा यात्रा प्यारो लाग्यो
बाटोभरी कति भेटें, यात्री सहयात्री
कति छुटे फेदीमा नै, कति चढे माथि
नरोकिए दु:खमा म, नरोकिएं पीरमा
कहिले पुगें देउरालीमा, Continue reading “Abhas – Andhyaroma Junkiri”
सरोज धिताल – समारोह
ऊ आयो
मलाई बोलायो, म आएँ
उसले भट्ट्यायो
मलाई लगायो, मैले पनि भट्ट्याएँ ।
गम्भीर थिए श्रोताहरू
अझै गम्भीर भएर मुखामुख गर्दै रहेछन्
“ठूला मान्छे रे यिनीहरू त !
ठूलठूलै कुरा गर्दा रहेछन् ”
ऊ मुसुक्क हाँस्यो
मतिर हे¥यो, म पनि फिस्स हाँसिदिएँ
ऊ फर्कियो
मलाई बिदा ग¥यो, म पनि फर्किएँ ।
अर्को वर्ष
अर्को तक्मा पाएको खबर उसले पठायो
“फोटो खिच्न म आउँछु
हवाइजहाजको टिकट पठाइदेऊ ”
मैले पनि चिठी पठाएँ ।
उस्तै अवरूद्द
उस्तै अनियमित
उस्तै दूर्गन्धित
उस्तै भएछ वागमती
सिंहदरबार जस्तै !
ह्वालह्वाल्ती दूर्गन्ध पिएर
बगिरहेछ सकिनसकी
तर बग्दैन पानी
वागमतीमा !
आहल खेलिरहेछ
अनैतिकताको भेलमा
मान्छेको अनुहारमा
तर Continue reading “Shiva Prakash – Dubai Chhan Manchhe Ko Prakhai Ma”
बिर्ख छेत्री “क्रान्ति” – मेरो गाडी
मान सरोवरको ताल नाघ्दै,
सिन्धुघाटीको भञ्ज्याङ्ग काट्दै,
नाइल नदीको पूल तर्दै,
२१ औं शताब्दीको,
मेरै टोलतिर उडिरहेको छ
मेरो गाडी ।
मेरो टोलमाः
युरियाको ड्याङ्गमाथिः
लाइ लागेका सिस्नुको झोल खाएर म अर्गानिक डकारिरहेको छु ।
रातो कमिलाले खाएका मानेका गानाका नाबो गुबाहरु पिएर,
अर्गानिक फार्म चलाउने गुमोज बुनिरहेको छु ।
धर्के जुकाले छोडेका डौंठे निगुरो फ्राइ गरेर,
अर्गानिक बासना छोडिरहेको छु ।
बोन्साइ टिम्मुरका पातहरु सुँघेर,
गाउँको पुराण साक्षी बकिरहेको छु ।
मेरो टोलमाः
कठपुतली मान्छेहरुः
लाशको लिलाम घटाघटमा,
मलालीहरु प्रतिस्पर्धा गरिरहेछन् ।
अघोरी बाबाको माला लगाएर,
मूर्दाको शिकार गरिरहेछन् ।
विशाक्त प्रसान्त फिँजाएर,
श्रीखण्डको झाडी बगाइरहेछन् ।
आकाशको छाला खुइल्याएर,
वर्षाको घैला सुकाइरहेछन् ।
हिमालका बुर्काहरु च्यातेर,
मस्तले टायरको नसा तानिरहेछन् ।
महान दुव्र्यसनीहरु,
मानव अधिकारको लागि धरती डढाइरहेछन् ।
मेरो टोलमाः
मान्छेलाई गर्व छः
लुटी खान पाएकोमा,
दासताको वाक स्वतन्त्रता खेल्न पाएकोमा,
आलोचना शास्त्रको दीक्षान्त लिन पाएकोमा,
बत्तीका पुतली भएर,
सभ्यताको साइनाइडमा लाश हुन पाएकोमा ।
तर
मान्छे आत्मलज्जित छः
आफैंले गरिखानु परेकोमा,
आफैंलाई आत्मसम्मान गर्न नजानेकोमा,
कस्तुरी भएर काशी घुम्नु परेकोमा,
आफैं ईश्वर भएर पनि,
स्वर्गमा नर्क ओछ्याएर सुत्नुपरेकोमा ।
यी गुराँसका वन र,
सिस्नुका झ्याङ्गहरु पछि हुत्याउँदै,
विचारका गोलाइहरु उक्लिँदै,
शताब्दीको हर्न बजाएर,
मनको महाभारततिर उडिरहेछ
मेरो गाडी ।
-दोलखा
विवश पोखरेल – गाउँमा एउटा साँझ
पहाडको मायालु छातीमाथि
निर्धक्क टाउको अड्याएर
एउटा थकित दिन
विश्राम लिने तरखरमा छ
गुलाबी बिछ्यौनामा निश्चिन्त
सुतेजस्तो देखिन्छ पहँेलो घाम
निर्जनता छिचोल्दै–
निर्बाध बगिरहेछ नदी
चिरबिर चिरबिर गाइरहेछन् चराहरू
समयको उदास गीत
एउटा सग्लो दिनको अन्त्य गरेर
गोधूलिसँगै फर्किरहेछन् गोठालाहरू
पिठ्ँयूको दाउराको भारी पिँढीमा बिसाएर
कमिजको फेरोले निधारका पसिना
पुछिरहेका छन् एक हुल गाउँले
तुरतुरे धारोमा
माटो सुगन्धित फरुवा पखाल्दै
सन्तुष्टिका स्नान गरिरहेछन् किसानहरू
दिनभरि मेलापातमा हराएकी
आमाको न्यानो काखमा लुट्पुटिंदै
निस्सासिंदै चुसिरहेछ एउटा बालक
आमाको गानिएको दूध
गोठमा गाँसिदै छन्
बिहानी पूर्वाद्धमा फुकेका
बस्तुका असरल्ल दाम्लाहरू
एउटा सिलसिलाको
नवीकरण गरिरहेछ समय
क्रमशः आँखाबाट ओझेल परेको छ
अनवरत यात्रारत एउटा दिन
जीवन समरमा हारेको छ समय
गाउँलेहरू मनाइरहेछन्
समयको पराजयमा एउटा विजयोत्सव
पाहुनाजस्तै –
प्रकृतिको ढोकाबाट भर्खरै भित्रिएको छ
गाउँमा एउटा साँझ ।
सीमामा असीम
हे असीम ! सीमामा पनि तिम्रो स्वर ध्वनित भइरहे छ ! मेरो
अन्तःकरणमा पनि तिम्रो मायाले प्रकाश छ !
हे रपरहित ! मति रङ्ग, गन्ध, संगीत, छन्दहरुमा तिम्रो रुप,र तिम्रो
लीलाका बयान मेरो ह्दयमा भरिएको Continue reading “Rabindra Nath Thakur – Seema Ma Aseem [From Geetanjali]”
