Chhabi Raman Silwal – Aama

छविरमण सिलवाल – आमा

धर्तिमा पहिलो
पाइला टेकाउने पनि उनै हुन् ।
आफू भोकै बसेर
मेरो पेट भर्ने पनि उनै हुन् ।
मेरा दुःखका पहाडहरू छेक्दै
मलाई सुखानुभूतिको
आभाष गराउँदै
मेरो पुकार सुन्ने पनि उनै हुन् ।
मेरी आमा !



आफू खोले खान्थिन्
मलाई दुध खुवाउथिन्
आफू घाँसको भारी बोकेर
मलाई भारी माथि
बोक्थिन,
मेरो हरेक प्रहरको
देखवाल गर्थिन,
म ठूलो मान्छे बनेको
हेर्न चाहन्थिन्,
आज पनि मेरा हरेक प्रहरमा
उनी चिन्तित छिन्,
आफ्नो मातृवत्सल्य बाढेर
मेरो खुशीको कामना
गरिरहेकी छिन्
ईश्वरसंग
मेरी आमा !



आफू निरक्षर थिइन
चिठ्ठीपत्र पढ्न अरूको सहारा लिन्थिन
मलाई पढ्न पठाएर
आफू साक्षर बन्ने कोशिस गर्थिन्
म आज सोच्ने गर्छु
उनी नहुदी हुन् त
म यो संसारको
सुख भोग्नबाट वन्चित हुने थिए ।
यसरी नै
संसारीक ममता वढिरहेको छ
युगौँयुग देखि
म यसैको प्रतिनिधि पात्र मात्र हुँ
मातृत्व प्रेममा लुटपुटदै
आफूलाई
भाग्यमानी ठान्छु,
अनि,
उनको दिर्धायुको
कामना गरिरेको छु
हरेक प्रहर
उनै हुन ममताको प्रतिक
मेरी आमा !



आजकल म हरेक प्रहर
सोच्ने गर्छु
मैले उनको चाहना पुरा गरें या गरिन ?
स्वार्थी बन्दै गएको हाम्रो समाजमा
आमाको महत्वमाथि
कुठाराघात भइरहेका हरेक घटनाहरूले
मेरो हृदय छियाछिया भएको छ
तापनि, मेरी आमाको विशाल हृदयले
भनिरहेछ,
एक दिन मेरो महत्व सवैले बुझ्नेछन् ।
चिन्तित हुने कुनै कारण छैन ।
सधैँ सकारात्मक सोच्न
सिकाउँछिन मेरी आमा
विशाल हृदय भएकी
सधैं ममता वाढिरहने
उनै हुन् मेरी आमा !

Rakesh Karki – Laash Haru

इन्जिनियर राकेश कार्की – लाशहरु

गरीबी भित्रका लाशहरु
कुनै मरिसके
कुनै जिउँदै छन्
तर लाश भएर

सास फेर्न पाए पो
बाँच्लान ति लाशहरु
पसिनाको मूल्य पाए पो
जन्मेलान् आशहरु

भोकै छन् लाशहरु
बाँचे पनि मरे पनि
रोएकै छन् लाशहरु
रुवाउने हाँसे पनि

लाश माथि बाँच्नेहरु
दुर्गन्धमै बाँचिरहेछन्
ऐश आरामको नशाले
गन्धलाई भुलिरहेछन्

अघाएका बलिष्ठ हात
गाँस खोस्दै घिचिरहेछन्
लाशको गन्ध झैं
डकारेर गन्हाइरहेछन्

करोडौं लाशहरु
अझ लाशै छन्
तिन्का आशहरु
पनि लाशै छन्

लाशले मसानमै
जन्म लिनु परेको छ
शक्ति सबै गुमाएर
मसानमै लड्नु परेको छ

Raj Kumar Pudasaini – Mero Watan

राजकुमार पुडासैनी – मेरो वतन

मेरो- भीर, पाखा, गांऊ, बस्ती र फाँटहरु
निचोरिएर बगेको पानी
तल कतै नदी भएर बग्छ
त्यहि पानीको रंगमा मेरो जीवन पोखिएर बगेको छ
मेरो आमाको मन
मेरो बाबुको मन मिसिएको छ
त्यसैले त नदी –
सधैभरी मेरो बेदनाको गीत एकोहोरो गाइरहन्छ
र मेरो दुःख र सुखका अब्यक्त आवाजहरु निकालेर सुसाइरहन्छ
तसर्थ, नदीमा मेरो जीवनको कयौं कथाहरु छन्
अशंख्य पीडा र बेदानाहरू छन्
म नदीमा आमा देख्छु
म नदीमा बाबु देख्छु
यसै पानीमा मेरो आमाको आँशु बगेको छ
मेरो बाबुको रगत र पसिना मिस्सिएको छ
यसै नदीमा मेरो पिता पुर्खाको परिचय लुकेको छ
मेरो अशंख्य अलिखित सभ्यताहरु यसैमा अदृश्य भएर बगेको छ
नदी मेरो जीवनको बिम्ब हों
जहां नदी काली, गण्डकी, कोशी, कर्णाली र त्रिशूली भएर बग्छ
म त्यहि नदीको छोरो हूँ
त्यसैमा मेरो आमाको आँशु बगेको छ
मेरो बाबुको रगत र पसिना मिस्सिएको छ
यसै नदीमा मेरो पिता पुर्खाको परिचय लुकेको छ
मेरो अशंख्य अलिखित सभ्यताहरु यसैमा अदृश्य भएर बगेको छ

नुवाकोट, हाल बेल्जियम

Chakendra Rai Kaidi – Yesto Nahos

चकेन्द्र राई कैदी – यस्तो नहोस

मायाँमा अडिएको छ दुनिया
विश्वासले चलेको छ संसार
प्रेमी प्रेमिकामा धोका नहोस।
श्रीमान श्रीममतीमा घात प्रतिघात नहोस।
सानो भएर पनि सिङ्गै विश्व अट्न सक्छ यो दिलमा
सानो Continue reading “Chakendra Rai Kaidi – Yesto Nahos”

Manoj Bogati – Khaderi Ko Akshar

भिज्न दिनू आँखालाई
आँखा भिज्दा
मन मलिलो हुन्छ।
जहॉं उम्रन्छ
हॉंस्ने आकांक्षा।
तिमीलाई थाहा छ
मनको आगो जब आँखाबाट निस्कन्छ
कसरी जल्छ मर्यादा
कसरी डढ्छ स्वर्ग।
भिज्न दिनू आँखालाई
आँखा भिज्दा नै जीवन भरिलो हुन्छ
जहॉं फुल्छबॉंच्ने भरोसा।
पीड़ाको कुनै आकार हुँदैन
तरै पनि मनको कत्रो पाखा ओगट्‌छ यसले
पीड़ा फुट्‌दा त्यही पाखामा पैह्रो जान्छ।
पैह्रो गएको पाखामा
खड़ेरी मात्र उम्रन्छ।
अहो!
आँखामा खड़ेरी लाग्नु कत्रो अनिकाल हुन्छ।

भिज्न दिनू आँखालाई।

Chaman Ghale ‘Pidit’ – Dikka Lagchha Yi Gadha Haru Ko Taal Dekhera

चमन घले पीडित – दिक्क लाग्छ यि गधाहरुको ताल देखेर

नागर्जुनमा बाउ मुसु मुसु हाँस्दो हो
सिङ्गापुरमा छोरो उफ्रि-उफ्रि नाँच्दो हो
खुसी हुँदै यि गधाहरुको ताल देखेर

राष्ट्रपती जिद्दी उस्तै ट्वाके परेछन्
प्रचण्ड त झन् सोरैआना ख्वाके छदैछन्
दिक्क लाग्छ यि गधाहरुको ताल देखेर

उता गिरीजालाई के गरुँ के गरुँ भैसक्यो
शेरु त्यसै भक्-भक्-भक्-भक्-भक्भक्यो
चुनावहरुवा माकुनेको मुख्मा र्र्याल आइसक्यो
फोरमले झन्डै सित्तैमा गिफ्ट ह्याम्पर पाइसक्यो

सिंहदरवार भित्रको खाली कुर्ची देखेर

उफ्!

दिक्क लाग्छ यि गधाहरुको ताल देखेर…

स्याऊ र केरा जस्ता नेताको निती देखेर
टायरको हाँडी काठमाण्डु सिटी देखेर…
नेताहरुमा ठप्पै नभाको युनिटी देखेर…

Durga Lal Shrestha – Ankhai Ankha

दुर्गालाल श्रेष्ठ – आँखै-आँखा

क्षितिज ठानी आँखा बिसाउँछु
आँखाबाहेक देख्तैनन् आँखाले;
अहो मलाई खेदिरहेछन्
चारैतिरबाट आँखै आँखाले !
एकटकले रुख हेर्छु,
अनायास पात-पातबाट
टुपुल्किदै, हेर्छन मलाई
ट्वाल्ल ट्वाल्ल आँखै-आँखाले !
के के न भने जस्तो
मभित्र मै पसे जस्तो
सुन्दै गर्छु, धेरै-धेरै
क्यै नभने पनि आँखै-आँखाले !
मैले आँखा नखोलेको हो कि ?
खोलेर पनि नदेखेको हो ?
यतिञ्जेल नउठेर मलाई
सोधिरहेछन् आँखै-आँखाले !

Shreeshisha Rai – Pani Rapantaran

श्रीशीशा राई – पानी रूपान्तरण

बगिरहेछ
पानी बगिरहेछ

तर यो अब पानी मात्र रहनेछैन
यो दूध बन्छ अब

बुँद बन्छ अमृतको
त्यसो त यो चाहेमा

जाँड – तरल बनिदिन सक्छ
भाङ – रहलपहल बनिदिन सक्छ
नसा – Continue reading “Shreeshisha Rai – Pani Rapantaran”

Mina Bantawa ‘Mridu’ – Mero Janma Bhumi

मेरो जन्म भुमि मेरो देश
म जन्मेको झुपडी मेरो देश
हिमाल हास्ने मेरो देश
गुँरास र सुनाखरी फुल्ने मेरो देश
मखमाली र बाबरी झुल्ने मेरो देश
आहा! कत्ति रमाइलो मेरो देश
मेरो जन्म भुमि मेरो देश
मेरो जन्म झोपडी मेरो देश
सगरमाथा हिमालको टाकुरामा छ
बिहानी पख हिमाल हास्ने मेरो देश
डाँफे र मुनालले नाच्ने गाउने मेरो देश
गुन्द्रुक र ढीडो मेरो मातृ खाना हो
म च्यांग्रा र भेंडी तारे र माली चराउने गोठाले हूँ,
म गोठालोमा दण्डी र बिंयो खेल्न मन पराउछु
म एक धावक पनि हुँ
पच्चिम किल्ला काँगडा
अनि पुर्वमा टिस्टा सम्म धाई सकेको छु
मेरो देश विर बिरंग्गनाले आर्जेको देश
मेरो देश एक घाँसीले `बुद्ध` जन्माएको देश
मेरो देश`ने` मुनि ऋषीले ध्यान गरेको देश
मेरो देश गोपाल ग्वालाले गौ चराएको देश
तेसैले मलाई मेरो देश स्वोर्गे लाग्छ
मेरो देशको पाटी र पौवामा
बसेर सितल ताप्न आनन्द लाग्छ
चौतारीमा बसी बाक्चाल खेल्न मन लाग्छ
देउरालीमा स्याउला चढाई
देशको लागि भाकल गर्न मन लाग्छ
यही मेरो जन्म झुपडी मेरो देश हो
यहिँ मलाई स्वर्ग छ खुसि छु
तेसैले यही मेरो कर्म छ
यहीं मेरो धर्म छ

Siddhicharan Shrestha – Baa Aaunu Bhayeko Chhaina

सिद्दिचरण श्रेष्ठ – बा आउनुएको छैन

पानी परिरहेछ,
हावा चलिरहेछ,
समयले अबेर ओढिसक्यो,
बत्ती बलिसक्यो,
भात पाकिसक्यो,
आमा कराउनुभइरहेछ-
बा आउनुभएको छैन ।

युग बदलिइसक्यो,
राणा ढलिसक्यो,
भन्दछ जन्जिर टुटिसक्यो
अझ पनि आजादी आएको छैन
प्रगति आएको छैन,
प्रजातन्त्र आएको छैन,
आमा कराउनुभइरहेछ-
बा आउनुभएको छैन ।

हाम्रो विचारको घुयँत्रोले
हाम्रो कल्पनाको वज्रले
अन्धकारको टाउको फुटिसक्यो
अझ पनि नयाँ बेहान आएको छैन
नयाँ युग आएको छैन
आमा कराउनुभइरहेछ-
‘बा आउनुभएको छैन ।’

Dinkar Nepal – Ma Feri Haaren

दिनकर नेपाल – म फेरी हारें

म फेरी हारें ।
पहिले ढुङ्गा-मूढा
अनि धनुषबाँण
बन्दुक बारुद तोप टैंक
र अणुबम
इतिहासदेखि इतिहाससम्म
एकपछि अर्को
विजय ध्वनि गाउँदै रहे।

प्रत्येक पटक
म हारी रहें।
मासुका Continue reading “Dinkar Nepal – Ma Feri Haaren”

Kala Rai – Mero Bishwas

कला राई – मेरो विश्वास

टेकेर परदेशको माटो
झ्याम् झ्याम्
ढवाङ् ढवाङ्
ढोल झ्याम्टासँगै
नाच्दा किरात पहिरनमा
हल्लाउदै साकेवा पाइला
यस्तो लाग्छ
जुरुक जुरुक तालमा
नाचिरहेछ ताइमोसन

व्यक्तिगत स्वतन्त्रताको
दुहाइसँगै
केही महानुभावहरु
किन नबनुन
आधुनिक धर्मावलम्बि
किन नमिसिउन
समुद्रको नुनिलो पानीमा

मलाई
हिजो जत्तिकै
प्यारो लाग्छ
स्वर्गवासि दिपाले
सिकाउनु भएका
साकेवा सिली
अनि
मॆरैं सम्झनाको
छायाँ बोक्ने
अरुण, तमोर

मेरो विश्वास
पुरानो बनेपनि सबैकुरा
कहिल्यै पुरानो हुदंैन
सम्झना र संस्कृति ।

भोजपुर, साङपाङ, हालः हङकङ

Bimal Rai – Samabedana

बिमल राई – समवेदना

हो,
मृत्युलाई बिर्सेर कायापलट फेर्न खोज्ने हामी मान्छे
दनदनी आगोले नजल्ने बिचार पनि-
एक दिन अवश्य मर्छ
हिटलर मरे
मार्क्स मरे
नित्से मरे
अनि,
बिचरी मैना सुनार पनि त मरी
र हामी, अनि हामीले देख्ने विश्व मर्छ
बाँच्नुको बिकल्पबाट हारेको जीवन सबै मर्छ
त्यस्तै गरी
धेरै लामो जिवनको अध्यायबाट
कुटनैतिक चालबाजीको खुल्ला आकाश नाघ्ने दौरानमा
मान्छेको अन्तिम सत्यले तिमीलाई पनि छाडेन
कृष्ण र गणेशलाई सडकमा पु-याउने तिमी बहादुर
अन्तत तिमी मर्यौ
र-
मरे, शिखर हुँ भन्ने तिम्रो मानसीकता
तिता मीठा परिघटनाका एकांकीहरू छाड्दै
जो अरुजस्तै,
सहज र असहज मृत्युको भुमरीले
तिम्रो पार्थिव शरिरलाई आज यो लोकबाट
सदाको लागि बिसर्जन गरिदीयो
अब रहेन तिम्रो दैनिकीहरू
रहला त अब केवल,
बंशौली आडम्बरीतामा लम्केको तिम्रा पदचापहरू
सेतोमा कालो पोत्ने तिम्रो अपूर्ब कौशलता
भोका नाङ्गाको पुकारा गर्दै आफ्नो दुनो सोजाउने कुटिलताहरू
देशको रेखाङ्कन बेचेर मित्रता देखाउने अभिभाकत्व
अनि बहुलतालाई निषेध गरी
पारिवारिक्तालाई अप्नाउने राजनेता
इतिहासको पानाहरूमा ज्वलन्त अङ्कित रहनेछ-
पछिल्लो पुस्तासम्म,

भावी सन्ततीले तिम्रो सक्कली बिचारको अन्दाज गर्नेछन्
मृत्यु भन्दा पनि तिम्रो नेपथ्यका चेहराहरू
तर पनि, मृत्यु अवश्यभावी छ
यसर्थ,
यो पलमा म पनि समबेदनामा समाहित छु
शब्दका दुइफूल चढाउनलाई
तिम्रो निधनको दुःखदतामा ।

Shrawan Mukarung – Harayeko Mero Manchhe

हराएको मेरो मान्छे
तिमी एकदिन जरुर आउँछौ
पिरतीको अर्थ के हो ?
त्यही बेला थाहा पाउँछौ ।

कति भाग्यो चन्द्रमा यो
पृथिवीलाई रुवाएर
तर साँझ आउँछ फेरि
लाखौँ दीप जलाएर
एकान्तमा वेदनाको
माला जब तिमी लाउँछौ
पिरतीको अर्थ के हो
त्यही बेला थाहा पाउँछौ

जहाँ जाऊ जता पुग
भेटिने त उही मान्छे
मानिसकै अनुरोगले
बाँधिएको हुन्छ मान्छे
सम्झनाको कुनै मोडमा
जतिखेर तिमी धाउँछौ
पिरतीको अर्थ के हो
त्यहीबेला थाहा पाउँछौ ।

Kedar Shrestha ‘Gagan’ – Preeti Ka Kura Nakhelaunu Man Ma La

यादहरु यसरी मडारिदै छन्
आकाशको वादलजस्तै
प्रत्येक पलको हावाले
एक ध्रुवबाट अर्को ध्रुव पुर्याएर
सून्यबाट खसालिएकौ ढुङ्गाजस्तो
भएको छ मन
म निस्सासिदै छु हावाको वेगले
एउटा नावालक आमाको खोजीमा
रुँदै Continue reading “Kedar Shrestha ‘Gagan’ – Preeti Ka Kura Nakhelaunu Man Ma La”

Bhupi Sherchan – Ho Chi Minha Lai Chiththii

आशीर्वादजस्तो सिरानीमा उभिएको
माछापुच्छे« हिमालको छायामा उभिएर
म तिमीलाई सलामी दिन्छु
तिमीलाई पनि एउटा नयाँ हिमाल मानेर ।
अहिले तिमीलाई यो चिठी लेख्न बस्दा
मेरो कोठाको मौनता
परिणत भएको छ कुनै बौद्ध विहारको शान्तिमा
जहाँ बालेको धूपबाट निस्केका धूवाँझै
बिस्तारै–बिस्तारै उठेर
मेरो अगाडि उभिइरहेछ
तिम्रो बुढो र पातलो शरीर
एउटा अस्पष्ट तर पवित्र अनुहार बोकेर ।
र मलाई अनायास याद आइरहेछ आफ्नो गाउँको
जहाँ एउटा खोला छ —‘लेते खोला’
तिमीजस्तै शान्त र दुब्लो
तर जब त्यो सानो खोलामा बाढी आउँछ
वरिपरिका ठूल्ठूला चट्टानहरुको पनि पाइला डग्मगाउँछ
र बाढी थामिएपछि
त्यसलाई छेक्न खोजेका घमण्डीे पहराहरुले
आफुलाई भत्केको, भास्सिएको र चोइटिएको पाउँछन्
मेरो ‘लेते खोला’ !
म ढुक्क छु
तिम्रो बाढीले पनि मिल्काउनेछ
ती डलरका कात्रो बोकेर
तिम्रो देशमाथि आइलागेका बर्बरहरुलाई ।
भूगोलको परिधिले मलाई बाँधे तापनि
राष्ट्रहरुको बीचका सीमारेखाहरुले
मलाई तिमीसँग बेग्ल्याए तापनि
यी सबभन्दा माथि जहाँ चेतना छ
यी सबभन्दा सच्चा जहाँ मुटुको ढुकढुकी छ
त्यहाँ म तिमीसँग छु
र युद्धमा परेको छु
तिम्रो प्रत्येक घरको भत्काइमा म बेघर भएको छु
तिम्रो प्रत्येक पुलको टुटाइमा म टुटेको छु
तिम्रो प्रत्येक गोल–गोल मङ्गोल अनुहार भएकी
आइमाइको बेइज्जतीमा
मैले आफ्नी पत्नी र दिदी–बहिनीहरुलाई
बाटोमा निर्वस्त्र देखेको छु
तिम्रो प्रत्येक बौद्ध–विहारको विध्वंसमा
मैले आफ्नो स्वयम्भूको ज्ञानचक्षुमा
आँसु उर्लिएको देखेको छु
तिम्रो हनोइमाथिको बमबर्षाको छिर्का
मैले आफ्नो धराहरामाथि परेको अनुभव गरेको छु
र बमबर्षाका रातहरु
मैले पनि जागरणका ट्रेञ्चहरुमा बिताएको छु
को सक्छ निदाउन खरबारीमा
बरिपरि मुढाहरु दन्किरहेको बेलामा !
यी सबभन्दा बर्ता
यी सबभन्दा माथि
मैले तिम्रो प्रत्येक मृत सिपाहीबाट
बाँच्ने दर्शन सिकेको छु
जीवनको अर्थ बुझेको छु
र तिम्रो सानो देशको ठूलो आत्माबाट
मैले आफ्नो सानो आत्माभित्र
एउटा ठूलो ज्योति सल्केको पाएको छु
हनोइमाथिको बम
शहरमाथि होइन, मान्छेमाथि बम हो,
र मैले तथा मजस्तै
सारा मानिसहरुले ती बमहरुलाई
आफुमाथि पड्केको भन्ठानेका छौं
मेरो कामरेड !
मेरो हिमाल !
मेरो ‘लेते खोला’ !
विश्वास गर
मैले तिम्रो जीतको विश्वास गरेको छु
मानिस मर्छन्
जसरी डढेलोमा रुखहरु डढ्छन्
तर मानवता कहिल्यै मर्दैन
त्यो फेरि पलाउँछ
डढेलोपछि उम्रिने असङ्ख्य च्याउहरुजस्तै ।
आशीर्वादजस्तो सिरानीमा उभिएको
माछापुच्छे«को छायामा उभिएर
प्रतिज्ञाजस्तो वरिपरि दृढ उभिएका पहाडहरुलाई
हातेमालो गरेर
म किरिया हाल्ने सामथ्र्यमा छु
जीत तिम्रो हुनेछ
जीत हाम्रो हुनेछ
अन्तरीक्षमा मर्ने कुकुरको शोकमा
गिर्जाघरमा रुने ढाेंगी मानवता
धरतीमा गरेको हत्याको पछुतोमा
आत्महत्या गर्न बाध्य हुनेछ ।

Seema Abhash – Sapana Ma

सीमा आभास – सपनामा

सपनामा
मध्यरातमै ब्यूँझिएँ आफ्नै ओछ्यानमा ।
पात झरेको तर पाउलीन नपाएको
देखेँ, रूखजस्तो सपना ।

मेटिएपछि सौभाग्य कोर्ने सिउँदो पछ्याउँदै
बाटो बिराएको बटुवाका पदचाप
बजिरह्यो विरही धुनमा बाँसुरी
उठेपछि छातीबाट ज्वारभाटा
रुँरुँ लाग्ने धुनले रातभरि
फेररिह्यो आँखामा कोल्टो ।

सपनामा
घाम पछ्याउँदै खोलाको तीरैतीर
जून उकालो लागिरहेको बेला
अड्काएर खोला अञ्जुलीमा
नुहाइरहेथ्यो जोगीले यौवन ।

सुईसुई सुस्केरा दिँदै चियाबारीको थुम्कोबाट
सुन्तलाबजारतिर दौडिरहेका
युवकयुवतीमाथि ओछ्याएर छायाँ
गुँइइय गर्दै डाँडो काट्दै थियो हवाईजहाज ।

त्यसैबेला
हरायो लाहुरेको कहानी गाउने सारंगीको तार
हराए भरयिा र रोदी गाउने ठिटी
चिसिएपछि शीतलहरले
कोक्रो बिसाएर बारीको डिलमा
बाँझो बारी खनेथे सुत्केरीहरूले
नाम्लो बाँधेर कम्मरमा
काम खोज्न घर टाढा जाँदै थिए तन्नेरी ।

विदेशिएका छोराछोरीको तस्बिर
राखेर बैठक कोठामा
उनीहरूको जन्मदिनको दियो बाल्ने आमाबुबा
अबेलासम्म जून हिँडेर मेटिएको ।

अन्दाज लगाउँदै गोरेटोको
तिनै छोराछोरी खेल्ने र उफ्रने बार्दलीमा बसेर
गर्थे मुखामुख
पोकापोकी पारेर जिन्दगी फिरन्ते बिहानी चरो
फिरफिरेका पातमा संगीत खोज्दै जीवनको
चुँडेर आफ्नै प्वाँख खोलाकिनारमा
गीत गाउँदै थियो ढुंगा ब्यूँझने गरी ।

त्यहीबेला हिउँले ढाकिएको गोठमा
ताप्दै आगो
टक्य्राकटुक्रुक बसेका किसान बूढाबूढी
पल्याकपुलुक हेर्दै यताउति ठोसिरहेथे आगो ।

Madan Sitaula – Jindagi Ma Naulo Kaam Garna Banki Chha

मदन सिटौला – जिन्दगीमा नौलो काम गर्न बाँकी छ

जिन्दगीमा नौलो काम गर्न बाँकी छ
तिम्ले जस्तै मैले माया मार्न बाँकी छ
खाको सबै कसमहरु तोड्नु पर्ने छ
लाको माया तिम्लाई मैले भुल्नु पर्ने छ
तर माया तिम्रो म
तोडु कसरी, म भुलु कसरी!!!!

आधी बाटो हिड्दा हिड्दै तिम्रो साथ छुट्यो
बाध्यताको भुँमरिमा मेरो माया फस्यो
तिर्सना कती धेरै समालेको मनमा
आँगो लागे जस्तै भयो थुप्रीएको खरमा
जिन्दगीमा नौलो काम गर्न बाँकी छ
तिम्ले जस्तै मैले माया मार्न बाँकी छ

शंका थियो नजर लाग्छ हाम्रो मायाको
डर मात्रै लाग्थ्यो मलाई अन्जान छाँयाको
चञ्चलतामा मुस्कुराँको पललाई सम्झन्छु
याद आउँदा तिम्रै नाममा आँशु झार्दछु
जिन्दगीमा नौलो काम गर्न बाँकी छ
तिम्ले जस्तै मैले माया मार्न बाँकी छ
खाको सबै कसमहरु तोड्नु पर्ने छ
लाको माया तिम्लाई मैले भुल्नु पर्ने छ
तर माया तिम्रो म
तोडु कसरी, म भुलु कसरी!!!!

२०६९ चैत्र १ गते

Ramesh Gautam – Bidai Ko Bela

रमेश गौतम – बिदाइको बेला

उभिएको छु
गतिहीन
एउटा उष्ण बगरमा

नियालिरहेछु
माछाहरुको क्रीडा
उष्णता र पीडा!

स्थिर पानी
र पानीको स्थिरता!
सामुन्नेको झाडीका
चराहरुको चिरी-बिरी!

गोमन चालहरु!
न्याउल पीडाहरु!
एक साथ हेरिरहेछु
मूल्यांकनका नयनहरुले
सुस्ताएको छु
निस्ताएको छु
जीवन बँचाइको
सायद् नियमितता-
नीसताहरु
मार्गहीनताहरु
निकाशहीन गुम्स्याइहरु
आत्मदाहका सीमाहीन पीडाहरु
पोखिएका छन्
एक साथ
भूगोलहीन अस्तित्वमाथि।

लामो समयको तपस्यापछि
प्राप्त वरदान-
नमीठो जीत
जीवनका भोगाइमा
उन्माद-उमंगमाथिको आक्रमण
दीर्घकालीन हारहरु!

आत्मसमर्पण गरेको एउटा गुरिल्लाजस्तै
निन्याउरो अनुहार लिएर
आक्रमण्कारीका सामु
निदाएको छु एउटा जर्जर निद्रा-
दिवास्वप्नमा निमग्न बनेर
हर क्षण भिज्ने गरेका अभिशप्त रातहरु
सडकजस्तै पीडाहरु
आत्मग्लानिहरु
एक साथ
पोखिएका छन्
जीर्ण-रुग्ण मानसिकतामाथि।

उडिरहेछन्
चिल र गिध्दहरु
गुन्जिरहेछन्
निर्मम बाघ-गर्जनहरु
बर्बर छन् पाइलाहरु
जर्जर छन् सपनाहरु
अग्निपरीक्षाहरु
पूर्वघोषित असफलताहरु
अट्टाहस गरिरहेछन्
एक साथ
व्यंग्यपूर्वक।

शिवालायका शंखध्वनिहरुबाट
मन्दिरका घण्टआवाजहरुबाट
चर्चका मंगलकामनाहरुबाट
त्रसित-त्रसित एउटा विस्तृति
बाँचिरहेछ
शताब्दि-सन्दर्भहरु।
थिचेको छु
कैयन चोटि आफैंलाई
लघुताभासले
च्यतेको छु
कैयन चोटि आफ्नै हृदय
परीक्षाका कठोरताहरुले
यद्यपि
बाँचेको छ एउटा पल
मरुभूमिको एक ग्लास पानी
एउटा अमुर्त मुस्कान
अगम्य-अस्पष्ट स्वर्ग सुखानुभूतिहरु
दूर क्षितिजमा चम्कने तारा-सुन्दरताहरु
खण्ड-खण्ड बाँचेका छन्।

अद्यापि बगेको छैन त्यो पानी
म एक्नाश नियालिरहे छु
माछाहरुको क्रीडा
एउटा उष्ण बगरमा उभिएर
सुनिरहेछु भ्यागुताहरुको ट्वार्र-ट्वार्र
र हेरिरहेछु गोमन सर्पका चालहरु।

यही समय
शंख बजेकोछ एकोहोरो
सायद् कसैको म्रृत्यु भएको हुनु पर्छ-
म तर्सन्छु-
मेरी आमाको क्रन्दन सुनेर
म आत्तिन्छु-
मेरी दिदीको रोदन सुनेर
म डराउँछु-
मेरो भाइको चिच्चाहट सुनेर
सयद्
मेरै म्रृत्यु भएको हुनु पर्छ………

उही बगरमा उभिएर नियाल्छु-
पानी अझै बगेको छैन
त्यो स्थिरता उस्तै छ
यति बेला
विदाइको अन्तिम हात हल्लाउँछु
त्यस बगरलाई
सधैँकालागि ।

नर्वे

Laxmi Prasad Devkota – Ek Sundari Chyamini Prati

क.

स्याबास क्या ढकमक फुली !
दिव्य अपवाद !
संगमरमरमा ढली छौ
धन्यवाद !

ख.

वीरताको चरमचुली
यो जनानी !
कुन कविले गायो फुली
यो कहानी
ए कुजात रानी !

ग.

गन्ध, मलले व्योम छुन्न,
नर कुहुन्न
देखियो यो लौ तिमीमा !
मानवकिरणले मार्ग पायो
नाघी तमको
घोर सीमा !

घ.

क्या गिज्यायौ धम्र्म, मन्दिर
अन्ध बार
यस्तो दिव्य व्यङग्य पाएँ
आज मैले,
एक बार !

ङ.

ढुङ्गा फोर्यो फूल–जराले फक्रिन
समाजको यो चट्टान टुक्रँदो पक्रिन !

च.

अछूतता धोयौ गजबसँग,
जुग पखाली !
जातिकी ए तीर्थ ! छुन्छयौ
स्वजन उचाली ।

छ.

ए पुरोहित हो ! न छोओ !
पिउ रे सुस्त !
तिम्रा पाषाण मूर्ति चिरी यी
विभूति मुस्किन्,
व्यङ्ग्य–मस्त !

ज.

मानवआत्माले लडाइँ
यस्तो जितेको देखिनँ
लङ्का औ कुरुक्षेत्र फुस्रे
कस्तो महायुद्ध ! मानवात्मा
यो नराङ्कुर उत्रिन ?

झ.

हाम्रो यो बदली गगनमा
फारी पङ्क
चाँद कमल क्या पीयूष फुल्छयौ
कृत्रिम कलङ्क !

ञ.

छोइदेऊ सारालाई
एकछत्तै !
मोहनी हे ! कीरा झल्लर
शास्त्र पारी
सब बिपत्तै

ट.

तिम्रो सुख हो विजय अद्भुत
एक झलकले कुइरो फार
सुन्दर नै जिउँदो सुधार हो,
विश्व–द्योतक एक जुहार हो,
हृदयस्पर्शी युग–पुकार !
आँखा मिचून् सब,
गन्धे झारका फूल सेखी
झार ! झार !

ठ.

मोहिनी ! लेऊ कुचो एक
सडक बढार,
“मानव जिउँछ ! नाली जित्छ !
यत्ति प्रसार ! ”