Krishna Prasai – Saalaa Pahaadiya Ke Bhanchha

कृष्ण प्रसाई – साला पहाडिया के भन्छ?

किन ढिला गर्र्छौ राजेन्दर भैया ?
ढिला गर्दै नगर !
मौकामा चौका चलाउनै पर्छ ।
कालापानीको जमिन सारे झै,
सुस्तालाई कब्जामा पारे झै,
वर्षोनी उत्तरतिर लम्किरहेको जंगे पिलर
बढाएर रसुवा सम्मै पुर्याउनु पर्छ ।
त्यसो भयो भने काठमाण्डौ पनि हाम्रो हुन्छ ।
त्यसो भयो भने हिमाललाई पनि हाम्रै भन्न मिल्छ ।
त्यो दरभंगामा भएको ससुरालाई पनि यतै डाक ।
पोहोर नागरिकता लिएका,
सालो, जेठान र जोगेन्दर मामालाई,
तुरुन्तै बोलाइ हाल बरेलीबाट ।
दिल्ली दरबार त दाता नै भए
मागे जति पैसा पनि दियाछन् ।
पटनाको लालुलाई पनि भुल्नै हुन्न
उनी हाम्रा गुरु भाइ झै हुन् ।
उनको भनाइ नमानेर कहाँ हुन्छ !
नुनको सोझो त गर्नै पर्छ हामीले,
फर्जी मत हाल्नु पर्छ भनेर,
सिट धेरै ल्याउनु पर्छ भनेर,
उनले त्यसै सिकाएका छैनन्
जिते पछि त मजा अर्कै छ उपेन्दर भैया !
दंगा भड्काउन सिपालु मानिने,
मोतिहारीको पप्पु पनि हाम्रै मान्छे हो ।
उसलाई बोलाए पछि गाउँमा,
बस लुट्न सजिलो हुन्छ ।
मान्छे भुट्न सजिलो हुन्छ ।
यता रोष्टम घेरेर गलाउनु पर्छ ।
उता हड्ताल चलाएर जलाउनु पर्छ ।
पहिला भन्दा प्रदेश मात्र भन्नु पर्छ ।
अनि विस्तारै राज्य नै छिन्नु पर्छ ।
र अन्यमा उतै मिल्नु पर्छ ।
हाम्रो गाउँको बाटो भएर,
हिड्न दिनै हुन्न पहाडियालाई ।
त्यो डोल्पा र जुम्लामा भुखमरी लाग्छ त के हुन्छ ?
त्यो कालिकोट र जाजरकोटमा महामारी फैलिन्छ त के हुन्छ ?
पहाडका सवै गाउँमा पैरो जान्छ त के हुन्छ ?
मर्यो भने त्यै पहडिया मर्छ ।
हाम्रो प्रदेशलाई फाइदै हुन्छ ।
कमसेकम भोट सँख्या त कम हुन्छ ।
लुम्विनी पनि हाम्रो भन्छ पहाडिया
लुम्विनी त हाम्रो प्रदेशकै हुन्छ नि !
बुद्घ कसरी नेपालको हुन्छ ?
साला पहाडिया के भन्छ ??

Sarita Tiwari – Nirashrit Kopila Haru

सरिता तिवारी – निराश्रित कोपिलाहरु

आँशुसंगै निदाउनु
आँशुसंगै ब्युँझनु
सङ निर्बोध आँखाभरी
आँशु सक्रिय छ

आँशु र पीडालाई नै स्वजन स्वीकार्दै
निर्विकार आँखाहरु दु:ख रोइरहेछन

कृत्रिम गमलाका फुलहरु
कोठाभरी, बैठकभरी
बार्दलिभरि सजाइएका छन्
कोठाबाहिर
खण्डहरु भू-क्षेत्रमा
निराश्रित कोपिलाहरु
असिना र आँधी खेप्दै छन्

महाशय !
हाम्रै बस्तीमा
हाम्रै शहरमा
कोपिलाहरुमाथी गोलाबारी गरिएको छ
डढेर छट्पटाउदै
आँशुसंगै अन्त्य हुन मन्जुर
कोपिलाहरुको दर्दनाक व्यथा
भो नसुनिदिनुस
मसानहरुको हूलले
जिउदै डढाईराखेको भो नहेरिदिनुस

मानवता हेरिरहोस टुलुटुलु
युग

सभ्यताको अट्टालिकाबाट चियाईरहोस
चिथोरेर
चोक्टा चोक्टा झिकेर
फुल्नुअगावै
कोपिलाहरुलाई
चपाई-चपाई निलिएको
भैगो नहेरिदिनुस
यहाँहरु त शिस्ट र शभ्य मान्छे
सुकिला मान्छे

२०५४ साउन

Abir Khaling – Budhesh Kaal

अबिर खालिङ्ग – बूडेशकाल

वैदिकताका भारले
अभिशप्त मेरा वाणीहरु
नातिको क्रिकेट क्रेजमा हराउँछ
र् उदाउँछ उदासीको जून
मेरो विचारको आकाशमा ।
स्खलित उद्देश्यले
आत्माहत्या गरिरहन्छ
बिहानको घाममा कि न्युजपेपरमा ।

अस्पस्टताको चस्माले
हेरिरहन्छ द्रिश्य
रुग्नताको कोट ओडेर शरीर
उगिँबस्छ झ्यालमा ।
जिन्दगीको ढोकाभरी
झरेका छन उमेरका पातहरु ।
टेक्दैहिँडेको एउटा नस्टालजिक
यात्राको हेङओभर ।

कति पाइलाहरु पानीमा बगे
कति बगरमा खसे
गन्दैछु खुट्टाको नङ्हरुमा ।

Namrata Guragain – Dashain Ra Hami

वर्षैपिच्छे आउने दशैं
घरको संझनाले
मन त्यसै त्यसै उडेको हुन्छ
मन त्यसै त्यसै गुडेको हुन्छ
अफसोच !
हामी धेरै टाडा छौं
अझै टाडा छन हाम्रँ उदेश्यहरु ।

रोटेपिङ्ग र लिंगेपिङ्ग
आखा अगाडी मच्चिरहेछन्
सायद Continue reading “Namrata Guragain – Dashain Ra Hami”

Chhabiraman Silwal – Tito Yathartha

छविरमण सिलवाल – तितो यथार्थ

मुहारमा हिलो पोतेर
हिलो–हिलो
पानी–पानीसँग
सम्झौता गर्न
शालीन दस्तावेजहरू
गरिबी लुकाएर
हाँस्छन्
पीडा लुकाएर
बाँच्छन्
आफूहरूका नाममा
गरिने राजनीतिले
कोल्टो फेरेको पत्तो छैन उनीहरूलाई
एउटा युग यसरी
बितिरहेछ ।
***
महलमा त्यही चामल पाक्छ
हातमा ठेला उठाइएकाहरू
युगौं–युगसम्म पिल्सिन्छन्,
भोकै–नाङ्गै
जीवन गुजारिरहेछन्
कालचक्रभन्दा माथि कोही छैन
कलियुगीन मान्छेहरू
रङ्ग फेर्दै रौनक देखाउँछन्
र,
एकदिन,
आफँैले आफ्नो
मुहारमा कालो पोत्छन्,
मुहारमा हिलो पोत्नेहरूको
हिलो पखालिन्छ,
र,
सत्यता फैलाउँछन् ।
अनि एकदिन
मुहारमा कालो पोत्नेहरू,
इतिहासमा नै कालो पोतेर
बिलाउँछन् ।

Chanki Shrestha – Pratyawartan

त्यस दिन पनि
मानिसहरू विष्णुमतीको एकलास किनारमा
गंगालालको सालिकमाथि प्रहार गरिरहेका थिए ।

कसैले नदेख्ने मौका छोपेर
गंगालालको सालिकमाथि उनीहरू हथौडा हानिरहेका थिए
सालिकको हात भाँचेर
टुक्राटुक्रा Continue reading “Chanki Shrestha – Pratyawartan”

Pratima KC – Ek Swas Rahechha Jindagi (Nepali Gajal)

प्रतिमा के.सी. – एक स्वास रहेछ जिन्दगी (गजल)

भगवानको बास रहेछ जिन्दगी
आखीर एक श्वास रहेछ जिन्दगी

जन्म मरणको चक्कर त छदैछ
दुख सुखको दास रहेछ जिन्दगी

आँसु र खुसी कहाँ पर्छ थाहा छैन
खालमा फिट्ने तास रहेछ जिन्दगी

संसारका सबै सुख हारेर पनि
बाँकी त्यो एकै आस रहेछ जिन्दगी

यात्री हो मानिस अनिश्चित यात्राको
खासमा बस पास रहेछ जिन्दगी

१३ सेप्टेम्बर २०१२
बेलायत

Rabindra Nath Thakur – Rajasi Poshak [From Geetanjali]

राजसी पोशाक
राजसी रवाफ–ढाँचाका परिधान र हरिा–मोतीका हार लगाएर,
केटाकेटीका क्रीडा विनोदलाई आनन्द गर्न किन दिएनौ ?
वस्त्र र अलंकारहरुका दायित्वले तिनीहरुलई खेल्न दिंदैन ।
हाम्रो वस्त्र–भूषण जन– सम्पर्कमा नफटोस्, घूलो–पीठो नहोओस्,
यही डरले तिनीहरु आङ्खना साथीहरुदेखि टाढा बस्छन् ,

राजसी रवाफ–ढाँचाका लुगाहरु लगाइदिएर जुन किशोरलाई
सुसज्जित पार्छौ, अनि मोती–हारका मालाहरुले शोभित गर्छौ,
तिनीहरुलाई राम्ररी निहालेर हेर्दा अनेक प्रकारका डरले छोप्छन् ।

मुमा ! किशोरलाई राजा झैँ सुसज्जित पारेर अथवा हार लगाइदिएर
के हुन्छ ?
ढोका खोलिदेऊ, किशोरहरुलाई बाहिर गएर, बाटाका धूल–वर्षा,
धूलिमा विश्राम गर्न देऊ –
तिनीहरुलाई मानिसहरुसँग मिलेर नाना प्रकारका खेल खेल्न देऊ !
चारै दिशाबाट शतशः मधुर स.गीत स्वरका आवाज गुञ्जिरहेछ,
आइरहेछ : ती स्वरमा स्वर मिलाएर किशोरहरुलाई गाउन देऊ !

Jagat Nabodit – Sumnima

जगत नवोदित – सुम्निमा

सुम्निमा!
यहाँ आईपुगेर
तिमीलाई सम्झिए
भुल्न त कहिले नै पो सकेको थिए र?
तर
यो ठाउँमा आईपुगेपछि
तिमीलाई खुब सम्झिएँ

तिम्रो मायालु मुटु
कतै नदुखाई
कतै नसच्चाइ
तिम्रै मुटु जस्तो
एउटा गीत लेख्ने रहर पलाएर आएको छ
कि
दुनियाँको गलामा गुन्जियोस त्यो गीत

तिम्रो सफा मन
कतै नभाँची
कतै नसाटी
दुरुस्तै
कवितामा छिप्न जागर लागेको छ
कि
दुनियाँको भावनामा पग्लियोस त्यो कविता

हो,सुम्निमा!
तिम्रो आँखा सजिएको अनुहार
यो आकाशभरिको तारामा खोजिरहेछु
तिम्रो बिचार मिसिएको मस्तिष्क
यो धर्तिको माटोभरी सोधिरहेछु
पाईला पाईला
तिमीले छोड्दै हिंडेको त्यो-‘जननी डोब’
सवलाई एक्साथ मिलाएर
तिम्रो तस्बिर कोर्ने अन्तिम इच्छा छ
कि दुनियाँको आँखाले
तिमीलाई हेर्न पाउन
हेरुन
र हेरिरहुन….

Pratima KC – Yo Shahar Ma

प्रतिमा के.सी.- यो शहरमा

यस्तै यस्तै अनौठो हुन्छ यो शहरमा
ढुंगा पनि पग्लिइ रुन्छ यो शहरमा

गगनचुम्बी महलले एकै रातमा
खाली खाली आकाश छुन्छ यो शहरमा

नियम कानून माथि नै बन्धकी छन
असहायले ब्यथा उन्छ यो शहरमा

रगत आँशु र इमानको पसिनाले
फगत बेइमान धुन्छ यो शहरमा

कसैले हिरामोती सजाउछ गलामा
कोही टालोमा टालो तुन्छ यो शहरमा

मान्छेको भाउ घटेर त होला मान्छेले
चर्को भाउको सुन चुन्छ यो शहरमा

बेचिए राम कृष्ण खालि छ यो मन्दिर
हृदयको कुरा को सुन्छ यो शहरमा

सत्य साँचो मानबता लिलाम भयो कि
साधक षड्यन्त्र बुन्छ यो शहरमा

२७ डिसेम्बर २०११
रेडिंग, बेलायत

Hangyug Agyat – Yo Sahar

हांगयुग अज्ञात – यो सहर

यो सहर आफू मात्रै रमाई बाँचेको
धेरैधेरै गाँऊहरू रूवाई हाँसेको

बाटुलीले भुल्न थाली पँधेरीको जून
कस्ले सक्छ उस्ले जस्तो मनको पीर छुन
रानीवनको रानीचरी पिजँडामा आयो
सपनाले Continue reading “Hangyug Agyat – Yo Sahar”

Laxmi Prasad Devkota – Chukul

क.

को यो फार्ने, को यो पार्ने
मानिस, मानिसमा अन्तर ?
यो हो चाँदी, या हो कागत,
–बाट बनेको धूर्त चुकुल,
जिउँदो निरन्तर !

ख.

यही हो नेता, यही हो विजेता,
बाहु प्रबल !
मसिनो मुखको, मोटो जीउको
घुस्न सफल !

ग.

हे बुभुक्षित ! वञ्चित ! कुण्ठित !
चिरियो तिम्रो दल !
लडाइँमा छौ नित्य विफल !

घ.

बुद्धि छ बोक्सी, चतुरी, फटाही,
सोही चुकुलको चूल !
सम्मोहनमा पर्छौ राही
स्वर्ग पुग्ने भन्छौ, उडाई
जादू–कार्पेट,
थोत्रो सुकुल !

ङ.

सच्चा दिन के शक्ति होइन ?
के जनताले राज हुँदैन ?
माटोले के घर बन्दैन ? आगो पसीकन, हेरन मोल !
अविश्वास हो भयङ्कर भूल !
किन हालेका होउ छातीमा,
सुनको चुकुल !
आर्तदत हो ! किन चिरिएका ?
मुटुले खाई,
झूठो कबूल ?

च.

जनतन्त्रलाई पूँजी राज्दछ !
पूँजी विभाज्दछ !
नेता भैकन पूँजी गाँज्दछ !
हाय ! सहेको किन यो भूल ?
मिल ए गरीब ! मिल ए दीन !
मिल ए दुःखी ! मिल ए हीन !
फ्याँक, उखेल
चुकुल !

छ.

यो पहाड हो, खाल्डाबीचको !
यो चुकुल हो डँडाल्नाबीचको !
तिम्रो भयङ्कर शूल !
बेहोश ! हटाऊ भूल !

Komal Bhatta – Sansar Ma Sabai Bhanda (Gajal)

कोमल भट्ट – संसारमा सबै भन्दा

संसारमा सबै भन्दा,देश आफ्नै प्यारो
मीठो लाग्ने भाषा अनि,भेष आफ्नै प्यारो

लगाएनी बिदेशका,चिल्ला चिप्ला लुगा
चोखा हातले बनाएको,खेस आफ्नै प्यारो

रङ्गाएर खैरा,सेता, राता, नीला भन्दा
प्रकृतिले देको कालो,केश आफ्नै प्यारो

डाँडा काँडा उकाली र ओरालीमा झर्दा
सधैँ भरी लागे पनि,ठेस आफ्नै प्यारो

परचक्री रीति रिवाज प्रक्रियालाई देख्दा
जहाँ सुकै पुगे पनि पेश आफ्नै प्यारो

पुरानो नैकाप,काठमाडौँ
हाल:- न्युयोर्क,अमेरिका

Kedar Shrestha ‘Gagan’ – Naya Barsha

पात्रो फेरेर
वूढो पार्दै मान्छेलाई
यो पल्ट पनि
आगमन भयो
नयाँ वर्षको
र असिमित भन्ज्याङ्ग र घुम्तीहरु पार गर्न
एक खुडि्कलो उक्लियो जीवन

वेहुली अनिमएको घर मन
प्रत्येक आफ्नो बुढ्याईसँगै
सृजना गरिरहेछ नयाँ–नयाँ संस्मरणात्मक कृतिहरु
र अभाव अनुभूति गरिरहेछन् आँखाहरु

प्रत्येक वसन्तसँगै उपस्थित हुने नयाँ वर्षलाई
देखेजस्तै मान्छेले
खै! कहिले देख्लान्
पूरा भएको यी आँखाहरुले
उसले बनाउदै गरेको अमूर्त चित्र

पशुपति र रत्नपार्कको छेउछाउमा
हात पसारेर बस्ने
मान्छेहरुको पेटभरि अन्न,
आँखाभरि सपना पाल्दै
भारी बोकेर जीवनभरि
पिठ्यू रित्तै देखाएर हिड्ने
भरिया दाइको आङ्गभरि लुगा
र परदेशीएका मायालुहरुको खोजीमा
गाइने असिमित गीतहरुको अन्तिम अन्तरा।

Sabina Sindhu – Cup Ma Ubhiyeko Asthipanjar

सबिना सिन्धु – कपमा ऊभिएको अस्थिपन्जर

साँच्चै किताब पढ्दै थियौ नि !
कति अध्याय पढ्यौ र जाँच्यौ आफ्नै हालत ?
शुन्य – शुन्यमा निर्वाह गर् यौ शब्दको प्रहार
र चपाउँदै चेतनाहिन एकाग्रता चर्कियौ समयको छातीमा ।

बत्ति निभेको एक साँझ
धमिला मैनबत्तिमा पोख्न खोज्यौ एउटा श्रङ्खला
र जम्दै गएको धुजाधुजा शब्दलाई सोहोर्दै
सिरानमा राख्यौ मैन भन्दा धेरै पर
मेरो तस्विरमा पोखिएका रङ्गलाई ।

भिन्दा- भिन्दै थिए प्रत्येक उतारचढावका किस्ताहरु ।

तैपनि फेर् र्यौ आत्मियताको श्वास तर जित्न सकेनौं मलाई
र गन्तब्य हराएर निस्सासियौ मेरो पच्छ्यौरीको किनारमा ।
अन्ततः च्यातियौ धुजाधुजा भएर ।

वा भनौं
घिसियौ नियतिका डोबहरुमा पहिरोका छिटाहरुसँगै

……अनि गहभरी भिजायौ हगी
एक ढिक्का सम्वेदनसिलतालाई उही रैथाने आँसुमा ।

ठिक
त्यसैबेला
मेरो नजिकै डुब्यौ तिमी
मेरो…………कफिको………… कपमा
एक ढिक्का संझना भएर ।

‘उभियो’ कफिको झोलमा
………तिमी होइन तिम्रो अस्थिपाजर ।

सोचेँ यतिखेर तिमी किताब पढ्दै हौला ।

काठमाडौं

B J Bantawa Rai – Bisthapit Sapana Ra Kalpana

बि. जे. बान्तवा राई – बिस्थापित सपना र कल्पना….!

मेरो कल्पना र मेरो सपना केवल कल्पना र सपनामा सिमित रह्यो,
कल्पना र सपनामा मुर्छित मन, त्यहिं मुर्छनामा छाती पिटी रोई रह्यो।
हरेक कल्पना र सपनामा बिषमताको खडेरी अभाव बनि बर्सी रह्यो,
म अन्योलतामा रुमल्लिएको यात्री झैं बिवशता सम्हाली रहें।
मैले देखेको खुशीको काल्पनिक संसार चेरापुञ्जी झैं रुझी रह्यो, रुझी रह्यो।
क्षण-क्षणमा टुक्रा टुक्रा बनाउने अभावको चट्ट्याङ परि रह्यो,
आफुभित्र समेटिएका कोलाहल मन भुखमरीले यत्रतत्र छटपटि रह्यो,
न मेरो सपना, कल्पना र चाहनाले सागर छुएको नदी बन्न सक्यो
न मेरो सपना र कल्पनाले कसैको हृदयलाई आत्मबल नै प्रदान गर्‍यो।
म केवल खुट्टा बिहिन अपाङ्ग झै, बैसाखीको खोजीमा भौतारी रहें
न कतै ति बैसाखी रुपी छालहरु म सम्म आईपुग्न सकें।
म बग्दा बग्दै, बालुवा बिचैमा हराएको त्यो खोला खहरे बन्न पुगें
न मैले गन्तब्य पैलाउन सकें, न म हुनुको अर्थ दिन सकें
म त केवल त्यो हरियालीको सुख पाउन खोज्दा खङ्ग-रङ्ग सुकेको रुख भएछु।
सपना र कल्पनाको पछि दौंडिदा दौडिंदै हार्न पुगेको एउटा धावक भएछु।

 

Sitaram Acharya ‘Sagar’ – Kina Dinchhyou Pida [Nepali Gajal]

सिताराम आचार्य ‘सागर’ – किन दिन्छ्यौ पीडा

हुन्न भनी टार बरु किन दिन्छ्यौ पीडा
चट्टै चुँडी मार बरु किन दिन्छ्यौ पीडा

धेरै जित्यौ होला तिम्ले पिरतीका खेलहरू
मै लिनेछु हार बरु किन दिन्छ्यौ पीडा

दुख, पीडा सहुँला म रोएरै भए पनि
हर्षका आँसु झार बरु किन दिन्छ्यौ पीडा

रमाऊ तिमी आफ्नै खुशियाली रमझममा
‘सागर’ एक्लो पार बरु किन दिन्छ्यौ पीडा

Chanki Shrestha – Galat Manchhe

एउटा कलिलो बचेरा हातमा लिएर
टाढा कतै हिँडिरहेको थिएँ
आँधीको चापमा
केही कलिला हाँगाहरू भुइँमा खसिरहेका थिए
तिनलाई पनि हातमा लिएर
हल्लाउँदै हिँडिरहेको थिएँ ।
टाढा कतै
एउटा सुन्दर फूल
स्वागतमा हामीलाई हात हल्लाइरहेको थियो
क्षितिजपारि डुब्न लागेको घाम पनि
मायाले एक क्षण टक्क अडिएको थियो ।

तर, केही क्रुद्ध मान्छेहरू
मेरो हातबाट त्यो बचेरा खोस्न खोजिरहेका थिए
कि तुरुन्त त्यसलाई सुम्पन निदेश दिइरहेका थिए
जब म यसलाई लिएर कतै भाग्न खोजिरहेको थिएँ
जबर्जस्ती यसको
एउटा खुट्टा काटेर तिनीहरू कतै भागेका थिए ।

जब म यसको
उपचारका लागि चिकित्सककहाँ गएको थिएँ
उपचारको नाममा यसको एउटा पखेटा काटेर
तिनीहरू पनि कतै भागेका थिए ।

त्यस दिनदेखि निरन्तर हिँडिरहेछु
एउटा खुट्टा र एउटा पखेटा काटिएको यो बचेरा लिएर
हो, हिँडिरहेछु
यो बचेराका काटिएका पखेटा र खुट्टा फिर्ता लिन हिँडिरहेछु ।

कहाँ भेटिएलान् ती मानिसहरू
जसले यसको पखेटा र खुट्टा काटेर लिएका थिए

Dinesh Chapagain – Dashain 2068 : Paanch Haiku Haru

दिनेश चापागाईं – दसैँ २०६८: पाँच हाइकुहरू

भिड बजार
लुगा जुत्ता किन्ने कि?
प्वाल खल्तीमा ।१।

स्वच्छ आकाश
चङ्गा चैट गर्ने कि?
झर्यो भुईँमा ।२।

रित्तो सडक
तास जुवा खेल्ने कि?
फुली स्वास्नीको ।३।

हरियो बाँस
पिङ मच्चाउने कि?
अस्पतालैमा ।४।

रसिलो घाम
जिब्रो फट्कार्ने कि?
बोकाको आँसु ।५।

Komal Shrestha Malla – Dekhchhu (Muktak)

कोमल श्रेष्ठ मल्ल – देख्छु (नेपाली मुक्तक)

तिमी भन्छौ
म सुन्छु
पीडा सोध्छौ
आँशु बहेकै छु
होला
उस्तै उस्तै अधर
तर मुस्कान
फरक फरक देख्छु ?