Saraswati Shrestha Saru – Jhyaunkiri

सरस्वती श्रेष्ठ ‘सरु’ – झ्याउँकीरी
(Source: मधुपर्क जेठ, २०६८)

बूढो बकैनाको रुखमा
उल्टो झुण्डिएर साँझपख
झ्याउँकीरी
घामले टेकेको डोब हेरिरहेछ
चरचरी छात्ती चिरिने गरी
बिदा हुने बेलामा घामले भनेथ्यो-
‘जीवन कर्कलाको पानी हो’
छुनै नपाई ढल्पलाउने
भोलि ब्यूँझदा बिहानीसँग
म पनि ब्यूँझेँछु भने
भेटौंला यही बकैनाको रुखमा ।
तिमी पानी भर्ने निहुँमा सुटुक्क यतै आउनु
तिमी खनायो खाने निहुँमा लुसुक्क यतै आउनु
तिमी गोठालो जाने निहुँमा खुसुक्क यतै आउनु
र भेटौंला तिर्खाएका मनहरु धित मरुञ्जेल
र टिपौंला आँसु रित्तिएका पोल्टाभरि खनायो धित मरुञ्जेल
गोठालोमा मनका गीत गाऔंला
रुँदै/हाँस्दै
हाँस्दै/रुँदै ।
बूढो बकैनाको रुखमा
उल्टो झुण्डिएर साँझपख
झ्याउँकीरी
बकैनाको फेद हेरिरहेछ
फेदैमा लेसिएको माटो हेरिरहेछ
फेदैमा टाँसिएको ढुङ्गा हेरिरहेछ
माटोको पनि जीवन छ
ढुङ्गाको पनि जीवन छ
र अनि यो साँझको पनि ।
घामले छोडेर गएपछि रोएको साँझमा
फेरि कुन बिहानीले ब्यूँझाउने हो यो साँझलाई
बकैनाका पातहरु हल्लेर
फेरि यो साँझ हल्लिरहेछ
र माथि आकाशबाट ताराहरु चुहिएर
झ्याउकीरी चिथु्रक्कै भिजिरहेछ ।
बूढो बकैनाको रुखमा
उल्टो झुण्डिएर झ्याउँकीरी
फेरि भोलि घाम ब्यूँझिएर आउने बाटो
पर्खिरहेछ-पर्खिरहेछ ।

-पोखरा

J B Sherpa – Timro Swarga

जे .बी . शेर्पा – तिम्रो स्वर्ग

असमयमै समयले झुत्रो पारिएको अनुहार माझ ,
अझै सपना देख्न नछाडेका चम्किला आँखाहरु ,
अगाध मायाँ र स्नेहका मूलहरु सुमसुम्याउँदै,
कसैको फिर्ती आगमनमा,
भत्किएको आँगन को डिल देखि एक टक ,
उजाड उराठ गोरेटो मा पर पर सम्म,
विछ्याई रहन्छ हरेक याममा !

अनि ,बुढो रुख झैँ ठिंग ,
बेढंगका भै सकेका खस्रा र फुटेका हात् खुट्टाहरु लिएर ,
हरेक यामको आगमन लाई,
कसैको सु-कोमल यादहरुले बेरेर,
पठाई रहन्छ लपक्कै भिजेको संदेश,
संदेशमा अटाइ नअटाइ कोचिएका हुन्छन ,
सल्ला घारीको एक झोंक्का वतास,
वर पिपलको एक भारी छायाँ,
खोला खोल्छाको मुरी मुरी कलकल छङ् छङ्,
हिमालको एक मोहनी मुस्कान,
ध्वजा पताका र लुङ्दरहरु को अनगिन्ति फरफर ,
मन्दिर र गुम्बाहरुको टिङ् टिङ् ,
हलीको अलिकति हःह :ह:ह: !!
घांसी , गोठालो र चराहरुको केहि गीत,
यी सवैले एकै साथ,
भक्कानो छाडेर वह गाईरहेको हुन्छ ,
न हराउनुहै …!!! फर्की आउनुहै छकालमै …!!!
अनि,
आँखामा भोलिको सुनौलो सपनाहरु टलकाउँदै !
ति हात् खुट्टाहरुमा संजीवनी परे झैं फेरी,
त्यही उजाड उराठ गोरेटोहरुमा जुटी रहेका हुन्छन,
कसैको स्वागतमा, आशाका नयाँ पालुवाहरू खोज्दै , सुम्सुम्याँउँदै !

यो सवै तिम्रै निमित्त भै रहेको छ थाहा छ तिमिलाई ?
तर हरेक संदेश पछी,
एकाएक दिनहरु पट्यारलाग्दा र लामा बन्छन,
समय लामो तगारो बन्छ,
समय एक क्रुर सिमाना बनिदिन्छ,
उनीहरुको लागि !

शत्रु त समयनै हो ,
जो हरपल बाधक बनि दिन्छ ,
जो हरपल तिमि लाई बन्धक बनाई रहन्छ ,
बनाउन खोजि रहन्छ ,
धेरै भो तिमि अब ,
समयको बन्दि, किमार्थ हुन सक्दैनौ ,
वाध्यताको बन्दि हुन् सक्दैनौ ,
तिमि त्यहाँ फर्कनै पर्छ !

एकटक आँखाहरु बिछ्याएर
बिछोडिएका सवैले पर्खी रहेछन !
जब तिमि त्यहाँ पुग्नेछौ
वर्षौं देखि दिन दिन गन्दै मायाँ बाटेका डोरी हरु
दिन दिन गन्दै सपना बुनेका आँखा हरू
र छाँद हाल्न आत्तुर कम्पित हातहरु ले बाँधीनेछौ !
अनि फेरी
मन्द बतासमा , माटोमा ,
धुवाँ मा धुलोमा ,झरीमा , हिलोमा
खोलाको एकनास सुसाइमा घुलिएको,
आफ्नै माटोको सुवास हरुले गर्ल्याम्म अंगालो हाल्दा ,
विर्सिएर विगत , विर्सिएर भविस्य,
हर्षविभोर तिमि ,
आमाको काखमा एकाएक फेरी चुलबुले बन्दा ,
समय स्थिर पाउनेछौ , वर्तमान रोकिनेछ टक्क ,
बन्धक बन्नेछ समय,
हो त्यहिनैहो तिम्रो स्वर्ग !

Ram Gopal Ashutosh – Sandeha

रामगोपाल आशुतोष – सन्देह
(मधुपर्क २०६६ भदौ)

सफलताको पहाड झरेर
पीडाको नदी तर्नु
आकाश बिछ्याएर छातीमा पाताल ओढ्नु
विश्वासको छाताबाट
छलको छुरी मुटुमाथि तपतप खस्दा
रगत जमेको घाउ सिएर बाँच्नु
कठिन हुंदो रहेछ
अचानो जिन्दगी र चुपीको कथा बुन्नु ।
यतिबेला
म किंकर्तव्यविमुढ उभिरहेको छु
त्यही गणतन्त्रको पूर्वसन्ध्यामा
जहाँ मेरो नाम गएको छ
मलाई टेकेर तिनै ठालुहरू
जसले उनेको अक्षरका जञ्जिरहरूमा बाँधिएर
अढाई शताब्दीसम्म चिच्याइरहेँ
मेरो देश खोई ? खोई मेरो देश ?
मेरो भाषाको व्याकरण फेरेर
मेरो जिभ्रोमा जञ्जिर कसेर
पुस्तकमा मेरै तस्बिर राखेर
परिभाषामा रूपको नेल र अनुहारको बनोटमा
अट्टहास हाँस्ने आगन्तुक शब्दहरू
मेरा तत्सम शब्दहरूमा तत्पुरुष समास खडा गरेर
आयातित तद्भव शब्दहरू
प्रत्यय लगाएर मेरो नामसँग
उभिएको पाउँछु उपसर्ग भएर सदनमा
मलाई थाहा छैन उनीहरूले
दुःखका अजस्र असिना छिचोल्दै
हिमालजडित
धुजाधुजा ढाकाटोपीले पसिना पुछिरहेको
मेरो कविताको बिम्ब बुझ्लान् नबुझ्लान्
समयको बहाव, दुःखको पहाड
र पीडाको नदीलाई गोडमेल गर्दै फलेको
खलामा सुकेको अन्नपात खुवाउँदै हुर्काएको
मेरो परिभाषा बोकेर जाने आगन्तुक शब्दहरूले
मेरो कवितालाई न्याय गर्लान् नगर्लान्
उत्साहाको खलामा छरपष्ट अन्नपात बटुल्दै
खट्टे भुटेर बाटोको सामल बनाई पठाएका
निरासाको शहर
आलिसान महलमा हुर्केका प्रत्ययहरू
सुकिलो लुगामा, आफूभै”m आयातित अत्तर भिरेका
वर्तमान सत्ता साझेदारहरूलाई थाहा होला नहोला
मूल्यवृद्धि, अभाव र अतिवृष्टिले सुकाएको मेरो खलामा
कसरी अन्नको भकारी घट्दै गयो
मेरो तत्सम शब्दमा
कसरी प्रत्यय लाग्दैछ, उपसर्ग लाग्दैछ
कसरी तद्भव अक्षरहरूले च्यापिएर
मेरो खलाको अन्न
मेरो नाउँको परिभाषाजस्तै भूगोल
रोइरहेको होला कुन्ठित भएर सभ्यता
युगको अन्तरपछि म सोचिरहेँछु
युगको यो एकदिनमा
छैटौँ यो किताब लेखनमा पनि
के पहिलेजस्तै तत्सम शब्दहरू
खलामा सुक्दै घटेको अन्नजस्तै हराएको परिभाषा
तद्भव, उपसर्ग र प्रत्ययको अतिक्रमणबाट बच्न
हातमा भिषा र मनमा कम्ब्याटको सपना बोकेर
पिठ्यूँमा बालुवा र पत्थरको भार सहँदै
दौडिरहेका होलान् उकाली-ओराली
या भुकिरहेका होलान्
कोठाभित्र बसेर सहरी कुकुरझैं
गाउँका कुकुरहरू बाहिर आएर भुक्छन् ।

Pradeep Chapagain – Samaya Ma Ani Desh

प्रदीप चापागाईं – समय, म अनि देश

म सानै छँदा
बार्‍हखरी भर्‍याङ चढेर
क,ख,ग हुँदै
क्ष,त्र,ज्ञ सम्म पुग्थेँ
विभक्ती उपसर्गहरु
आकार ईकारहरु
अनि शब्द र वाक्यहरु
समयले नै सिकायो
चिनेँ अक्षरहरु
तोते Continue reading “Pradeep Chapagain – Samaya Ma Ani Desh”

Mukul Dahal – Pahad Ka Kura

मुकुल दाहाल – पहाडका कुरा

पहाडका यी कुराहरू मेरा मन नजिक छन्
त्यसैले म पहाडका कुरा गरिरहेछु
म यहाँका पुड्के थुम्काहरूलार्इ
त्यहाँका गौरवशाली चुचुराहरूसँग जोडिरहेछु ।

यी थुम्काहरू जसलार्इ उनीहरू Continue reading “Mukul Dahal – Pahad Ka Kura”

Rupesh Rai – Laaj Lagiraheko Chha

रुपेश राई – लाज लागिरहेको छ

लाज लागिरहेको छ
घरि-घरि त्यही कुरा सुन्नु/सुनाउनु।

स्कूलमा छँदा पनि कानहरू
त्यस्तै कुरा सुन्थे, आजझैँ। बोल्थे
मुखहरू आजझैँ।

चिप्रा निकालेको जस्तो
आँखाबाट पालै पालो। Continue reading “Rupesh Rai – Laaj Lagiraheko Chha”

Deep Raj Neyong-Hang – Samaya Ra Chhayan

दीप राज नेयोंगहांग – समय र छाँया

युगका साँची
अट्टल पत्थरहरुमा
लेउका लेपनहरु पखाल्दै
खोजिरहेछन् मान्छेहरु यथार्थ रङ्ग
समयसँगै
पानी बगीरहन्छ निरन्तर
खियाईएका पत्थरहरुमा
युगका तरङ्गीत ध्वनीहरुका
तस्विरहरु Continue reading “Deep Raj Neyong-Hang – Samaya Ra Chhayan”

Rupesh Rai – Positivity

रुपेश राई – पोजिटिभिटी

सधैंजसो कविता
माने! कविता सधैंजसो। प्यारप्यार बोलिरहन्छे।

तल्लो घरकी बुहारी
माथ्लो घरकीसँग च्याट गर्छे
कौसीमा बसेर। ब्राण्ड न्यु ल्याप्टप
नभ्याएर गाउँलाई भ्याउने मोबाइलमै।

[फ्लाशब्याक…
हतार-हतार Continue reading “Rupesh Rai – Positivity”

Bhairab Nath Rimal – Jun Phool Maile Chaheko Thiyen

भैरबनाथ रिमाल – जुन फूल मैले चाहेको थिएँ

जुन फूल मैले चाहेको थिएँ कसैले टिपेछ
सौन्दर्य भने यो सधैं मेरो आँखामा लुकेछ

सुख र दुख सँगाली दिन जीवनमा त्यै थियो
दिनरात अब मदेखि टाढा भएर गै दियो
बिरानु Continue reading “Bhairab Nath Rimal – Jun Phool Maile Chaheko Thiyen”

Rakesh Karki – Mahakabi Devkota Ko Samjhanama

इन्जिनियर राकेश कार्की – महाकवि देवकोटाको सम्झनामा

सात समुद्रलाई च्यातेर हेरेँ
अहा मैले त्यो प्यारो नेपाल देखेँ
माटो ढुंगाले बोलाईरहेको
महाकविको तस्विर टोल्हाईरहेको
लक्ष्मी पुजाको दिन रमाइलो
देउसी Continue reading “Rakesh Karki – Mahakabi Devkota Ko Samjhanama”

Jagadeesh Ghimire – Rukh

जगदीश घिमिरे – रूख

कवि, केही त सार्थक लेख
शब्द धेरै लेख्यौ
केही सार्थक भाव पनि लेख

तिमीले सधैँ फूलका कविता लेख्यौ
अब रूखका कविता लेख
हाँगाबिँगा र मूलका कुरा लेख
ती अझ बढी सौन्दर्यमय र यथार्थ Continue reading “Jagadeesh Ghimire – Rukh”

Sarita Tiwari – Kishanwa

सरिता तिवारी – किशनवा

सखारै
एकजोर हलगोरुसंगै
खेतका निम्ति प्रस्थान गर्छ – किशनवा

किशनवा
न देशमा प्रजातन्त्र आएको खबर
कसैले दिएथ्यो उसलाई
न मानबाधिकारको कुरा
कसैले सुनायो
न त उसलाई
अरु दुनियाँदारीको Continue reading “Sarita Tiwari – Kishanwa”

Prollas Sindhuliya – Madesh Sanga

प्रोल्लास सिन्धुलीय – मधेससँग

मित्र मधेस !
पहाडबाट ओर्लिन सकिनँ
मेरो एक टुक्रा पुख्र्यौली जमिनको संरक्षण गरिदिनू ।

पहाडबाट
पहिरोले चिथोरेको माटो खोज्दै
झरेकी थिइन् मेरी आमा मधेसमा
ढुङ्गाको छानो Continue reading “Prollas Sindhuliya – Madesh Sanga”

Nischal Regmi – Mahesh Aafu Bhitra Chhan

निश्चल रेग्मी – महेश आफु भित्र छन्

चलाउँदैछ को यहाँ प्रपञ्च लोकहितको ?
समस्त जिन्दगी भरी छ लोभ मोह ग्रस्त जो !
पुकार गर्छ घण्टले प्रभातमा मनुष्य हो
महेश आफु भित्र छन् कसै पछि नलाग हो !
महेश आफु Continue reading “Nischal Regmi – Mahesh Aafu Bhitra Chhan”

Ananta Prasad Wagle – Dhwaja Ko Geet

अनन्त प्रसाद वाग्ले – ध्वजाको गीत

हररात धर्तीमा र्झछ
र निर्विध्न लडिबुडी गर्छ जून
पानीमा, माटोमा, जङ्गलमा, हिमालमा

प्रत्येक बस्ती मैलिएको छ
हरेकको मन धस्सिएको छ
को निदाउन सक्छ जूनको चित्कारले Continue reading “Ananta Prasad Wagle – Dhwaja Ko Geet”

Rakesh Karki – Bahu Upa Pradhanmantri Ra Mike

इन्जिनियर राकेश कार्की – बहु-उपप्रधानमंत्री र माइक

मेरो साथी माइक
मेरो देशमा बहु-उपप्रधानमंत्री
सोध्छ सोध्छ जस्तो लागेको थियो
किन चासो त्यसलाई
मेरो साथी भएर होला
एकदिन त सोधिहाल्यो
“किन तिम्रो Continue reading “Rakesh Karki – Bahu Upa Pradhanmantri Ra Mike”

Gopal Kawali – Bihana Hos Wa Beluka

गोपाल कवाली – बिहान होस या बेलुका

बिहान होस् वा बेलुका
चिसो सिरेटोले हानेको बेला
मेरी आमाले,
खरानीमा खट्खट् पकाएर
मुङ्ग्राले डङ्ग डङ्ग पिट्दै धोएर
घाममा सुकाएको रेडिको खास्टो
याद दिलाउँछ यो जाडो

खाना Continue reading “Gopal Kawali – Bihana Hos Wa Beluka”

Sharan Aansu – Man Bhitra Ka Man Haru

शरण आँसु – मनभित्रका मनहरु

मनभित्र अनगिन्ति मनहरू
मरिरहन्छन् ।
मनको संघारमा
फूल जस्तै
मनहरू सुस्तरी
झरिरहन्छन् ।
अनि त्यै मनको देउरालीमा
पाती चढाउँछन् –
मान्छेहरू ।

अक्टोपस मनका पाइलाहरू
आकाँक्षाहरूको
ठाडो Continue reading “Sharan Aansu – Man Bhitra Ka Man Haru”

Amar Nembang Limbu – Euta Tuwanlo Pareko Bhabishya

अमर नेम्बाङ लिम्बू – एउटा तुवाँलो परेको भविष्य

हजार सपनाहरूमद्ये एउटा सपनालाई
च्याप्प समातेर
यो जीवनलाई कच्याककुचुक पारेर
मुठीमा बोकी
भोलिका पुच्छरहरूलाई समात्दै
अघिअघि हिंद्डैछु म।
सागरका लहरहरू Continue reading “Amar Nembang Limbu – Euta Tuwanlo Pareko Bhabishya”

R M Dangol – Bhoj Yathawat Chalirahechha

आर एम डंगोल – भोज यथावत चलिरहेछ

सुकुलको तहमाथिबाट खबरदारी गरिरहेका
बेवारिसे औँला-हत्केलाहरू
संविधानको त्यान्द्रो चपाउँछन्
र, उग्राउँछन् आराम गरीगरी

समयको यो सुकुल
रोगी संविधानजस्तै अझै खिइँदै Continue reading “R M Dangol – Bhoj Yathawat Chalirahechha”