शर्मिला खड्का – स्मृतिको क्यानभासमा
(यो कथा कथोपन्यास ‘क्यानभासमा कथाहरू’को एउटा श्रृङ्खला हो। कथाकार अनामिकाको अचानक कथाकार दिवाकर नेपालीसँग ‘समयको क्यानभासमा’ कथामा भेट भएपछि जन्मिएका कथाहरू हुन् यी। त्यसैले यस कथामा कथाकार दिवाकर नेपालीलाई सम्बोधन गरिएको छ। – लेखिका)
कथाकार दिवाकर नेपालीज्यू, अहिले म आफ्नै कथा लेख्दै छु। मभित्र पनि धेरै कथाहरू छन्। म स्वयम् मेरो कथाको एउटा सशक्त पात्र हुँ। पात्रहरूसँगको बेमेल समीकरण, उनीहरूको पूरा गर्न नसकिने मागहरूदेखि म दिक्क भएर अहिले आफ्नै कथा लेख्दै छु। यो मेरो विगत्को वियोगान्त पे्रमकथा हो। प्रेम वियोगमा मात्र अमर हँुदो रहेछ। मेरो कथाको शब्ब्दकोषमा यो प्रेमकथाका शब्दहरू अमर भएर बाँचेका छन्। जसरी ताजमहल, रानीमहल प्रेमका प्रतिकका रूपमा अमर छन्। यो कथा मेरो फक्रदोँ यौवनकालको हो। जुनकालमा धेरैजसो यौवनाहरूको जीवनमा यस्तो घट्ना घट्ने गर्दछ। मात्र यति हो सबैले सार्वजनिक गर्न सक्दैनन्। जीवन एउटा कथाको सागर रहेछ यहाँ कति कथा लेखिन्छन् कति मेटिन्छन् थाहा हुँदैन रहेछ। हामी कलम चलाउनेहरूले नै लेखेनौँ भने अरू कसले लेख्छ र? त्यसैले मैले आफ्नो कथालार्ई सार्वजनिक गर्न रुचाएँ।
कथाकार दिवाकर नेपालीज्यू मेरो कथाको चरमोर्त्कस यस्तो छ –“छोरी तिमीले सुधांसुलाई छोडिदेऊ। उसँग हाम्रो जातभात, खान्दान केही मिल्दैन। बहिनीहलाई हेर, उनीहरूको बिहे गर्न गाह्रो हुन्छ। समाजमा हमीलाई मुख देखाइनसक्नु हुन्छ। तिमीले बिहे गर्र्यौ भने तिमीलेपनि दुःख पाउनेछौ। किनभने अग्रवाल परिवारले हाम्रो जातलाई स्वीकार गर्दैन। तिमीले ठूलो दुःख पाउनेछौ। त्यसैले मेरो यति बिन्ती सुनिदेऊ।’
मेरो कान्छाबुबाका अनुहार अहिले मेरो स्मृतिबिम्बमा एकाएक झलमल्ल् भएर बलिरहेका छन्। मेरो कान्छाबुबा मेरा लागि सबै थिए। मेरा कान्छाबुबा र कान्छीआमाले म सानी अनाथलाई हुर्काइबढाई क्याम्पस पढ्ने बनाउनु भएको थियो। पे्रममा अन्धा भएर मैले उहाँको विश्वासमा तुषरापात पार्न हुँदैनथ्यो। मेरो कान्छोबुबा र घर खान्दानको भावनाको अगाडि मेरो पे्रम लाचर भयो। मेरो हृदय, हृदयविहीन भयो। विचारहरू शुन्य भए। मेरो कान्छोबुबाको अनुनयविनयसँगै मेरो प्रेम सदाका लागि समाप्त भयो।
कथाकार दिवाकर नेपालीज्यू मेरो कथाको शुरुवात यस्तो छ –म सानी अनाथ केटी। कान्छाबुबा र कान्छीआमा भनौँ काका र काकीको आश्रयमा बाँचेकी निरीह केटी। बुबा सानैमा घर छोडेर हिँडका थिए। आमा अर्कैसँग बिहे गरेर गएकी थिइन्। काकीका दुई छोरीहरू थिए। काकी जसलाई म काकीआमा भन्ने गर्दथेँ। उनले शुरुमा त माया गथिन्। तर पछि सौतेनी आमाको व्यव्य व्यययययय
व्व्य व्व्व्ववव्यवहार गर्थिन् कोझै व्यवव
। मैले घरको सारा घरधन्दा हेर्नुपर्दथ्यो जाडोमा काम गर्दागर्दा हात–खुट्टा फुटेर हेरिनसक्नु हन्थ्यो भने गर्मीमा घमउरो र पिलोले औधी दुःख दिन्थ्यो। तर मेरी काकीआमा कहिल्यै माया र स्नेह देखाउँदिनथिन्। मेरा विवश र लाचार अवयवहरू उज्यालो भएदेखि दायित्वमा जोतिइरहन्थेँ गोरु जोतिएझैँ। तर पनि मेरी काकीआमा कहिल्यै सहानुभूतिका एक शब्दले अभिशेचित गर्दिनथिन्। मातृत्व वात्सल्यताको अभावले यो मन तडपन्थ्यो, काकाकुल तडपिएझैँ। पीडा वेदनाहरूसगँै लुकामारी खेल्दै मेरो बाल्यकाल बितेको मलाई पत्तै भएन। म नौँ– दश कक्षामा पढ्ने हुदा फुलझैँ सौन्दर्यले ढकमक्क भएरफक्रिसकेकी थिएँ। चारैतिर मेरो सौन्दर्यको वर्णन हुन थालेको थियो। भ्ट्ने जो कोहीले मेरो सौन्दर्यको वर्णन नगरे आफूलाई अधुरो ठान्दथ्यो। मेरी काकीआमाले यो सुन्नपर्यो भने कानमा तातो झर रोपेझँै हुन्थ्यो उनलाई। अझ प्रशंसा सुनेर प्रतिक्रिया दिनुपर्दथ्यो भने मृत्युदण्डको सजाय भोग्नुपरेझैँ पीडा हुने गर्दथ्यो उनलाई। यस्तो अवस्थामा तुरुन्त आफ्ना छोरीहरूको प्रशंसा गरेर मनलाई शान्त पार्न खोज्थिन्। मलाई मेरी काकी आमाले मेरो रूपको कारणले नै माया नगेकी पो हो कि भन्ने मलाई लाग्दथ्यो र ईश्वरले मलाई किन यस्तो रूप दिएका होलान् भनी मनमनै गुनासो पोख्ने गर्दथेँ। मातृत्वस्नेहको लागि मेरो आत्मा तड्पन्थ्यो। फक्रन लागेको यौवनमा आउने अनेकौँ जिज्ञासा, उत्कुण्ठा र समस्याका ताता आभाहरू आमाका शीतल छहारीमा पोख्न तीव्र आकाङक्षा हुने गर्दथ्यो। त्यो अभावको परिपूर्ति म पुस्तकबाट लिने गर्दथेँ त्यो पनि लुकेर।
काकीआमाका छोरीहरू बोडिङ्ग स्कुलमा पढ्ने गर्दथे। मैले उनीहरूको डेस खाजा सबै ठीक पार्ने गर्नुपर्दथ्यो। उनीहरूको पुस्तक, लुगा हेरेर म आँखाबाट आँसु झार्ने गर्दथेँ। उनीहरू स्कुलबाट घुम्न गएको, कार्यक्रममा नाचेको देख्दा मनमा बेचैनको ठूलो आँधी चल्ने गर्दथ्यो। दैवले मलाई यसरी नै ठगेछन् भन्दै मनको आँधीलाई आफैँभित्र साम्यपार्ने गर्दथेँ। मलाई पैसाको खुब खाँचो हुने गर्दथ्यो। किनभने उमेरसँगै आवश्यकताले पनि फट्को मार्दै गएको थियो। गाउँघरमा द्यौसीभैलो खेल्ने चलन थियो। यसरी द्यौसीभैलो खेल्दा निकै पैसा हुने गर्दथ्यो तर उमेर बढ्दै गएको हुनाले मलाई खेल्न नजाने गरी काकीआमाले उदीँ गरेकी थिइन्। एकपल्ट पैसाको मोहमा नसोची द्यौसी खेल्न गएकी थिएँ। द्यौसी खेल्दा खेल्दै हामीले निकै रात बितको थाहा पाएनौँ। म छिमेकीको घरमा नाच्दै थिएँ। मेरी काकीआमाले पछाडिबाट सिस्नोले खुट्टामा हानिन्। मध्यारातमा अरू कसैले देखेनन्। म सिस्नो पोलेर रुँदै घर आएँ। भोलिपल्ट मैले जीवनमा कहिल्यै नबिर्सनै गरी कुटाइ खानु परेकाले त्यसपश्चात मैले कहिल्यै विना इजाजत घरबाट बाहिर निस्किने आँट गर्न सकिनँ। मलाई उनको सामिप्य पर्न पनि डर लाग्दथ्यो। अझ रिसको तापक्रम बढेको बेला त सामुन्ने पर्न हुँदनथ्यो। म आफू डढेर खरानीझैँ हुन्थेँ। आफ्ना छोरीहरूले भनेको मानेनन् भने, पैसाको अभाव भयो भने वा आफूले भनेजस्तो भएन भने असाध्यै रिसाउँथिन्। त्यो रिस कन्टेनर बनेको मेरो भाग्यमा पोखिएपछि मात्र शान्त हुने गर्दथ्यो। यति धेरै पीडा बोकेर बाँच्नुपर्दा आफ्नो भाग्यलाई धिकाथे। मेरो अँध्यारो जीवनमा कतै खुसी र उमङ्गका झल्का भेटिन्छन् कि भनी खोज्ने गर्दथे।
कथाकार दिवाकर नेपालीज्यू, एकदिन मेरो जीवनमा खुसीको झल्का नयाँ ज्योति बनेर आयो। त्यो खुसी थियो एसएलसी पासको नतिजा। यो खुसीले मेरो जीवनमा नयाँ उमङ्गको पालुवाहरू पलाउन थाल्यो। म निकै परिपक्क भएकी थिएँ। मेरी काकीआमा मलाई पहिलाझैँ पिट्ने र गाली गर्ने कम गर्न थालेकी थिइन्। उमेरसँगै बढेको मेरो चाहना र आवश्यकतालाई बाध्यताको डोरीले बाध्नुपर्दा मेरा ओठका हाँसोपनि बाँधिन्थे। प्रायः म टोहलाएर र केके सोचेर बस्ने गदथेँ। घरमा कोही पहुना आयो भने मलाई सामुन्ने पर्न संकोच लाग्दथ्यो। जोकोही पाहुना मेरो रूपको प्रशसा गरिहाल्थे र सधैँ मेरी काकाीआमाको एउटै अभिव्यक्तिहुने गर्दथ्यो त्यो हो –“राम्रा मान्छेका बेहोरा राम्रा हुँदैनन् नि!”। वास्तवमा मेरो के बेहोरा राम्रो छैन भन्ने कुराको अनुसन्धान गर्दागर्दै म केही बोल्न नसक्ने हुन्थे। म आफूलाई अपमानित भएको महसुस गरी त्यहाँबाट हिँडिहाल्दथेँ।
क्याम्पसको पढाइसँगै मभित्र नयाँ उमङ्ग, जोशहरू अनेकौँ हाँगा भएर हलहल बढ्न थाले। मेरो खुसी मेरी काकीआमाको मुटुमा खिलझैँ गडिएको थियो। जब म पढ्नलाई खर्च माग्ने गर्दथेँ तब उनको गुम्सिएको पीडा अप्रत्यक्ष रुपमा व्यक्त हुने गर्दथ्य। तर म त्यसलाई सामान्य ठानी वेवास्ता गर्दथेँ। क्याम्पसमा एकपल्ट मलाई देखेपछि फर्केर नहेर्ने प्रायः कम हुन्थे। मेरो रूपको प्रशंसक धेरै थिए। मलाई भने मेरो रूपको अझ निखार ल्याउन केही मेकअप गर्ने र फैशन फेर्ने चाहना बढ्न थालेको थियो। तर अभावको खाडल यति ठूलो थियो मेरो चाहनाले कहिल्यै पुरिन सक्दैनथ्यो। पढेर जागिर खाएर म अभावको खाडल पुर्ने मेरो ठूलो धोको थियो।
दिवाकर नेपालीज्यू, क्याम्पस पढ्न जाँदाजाँदै मेरो जीवनमा एउटा अविस्मरणीय घट्ना घट्यो। क्याम्पसमा एकदिन एउटा केटाले मेरो छेउमा आएर ‘म तिमीलाई माया गर्छु’, भन्यो। यति भनेर ऊ कतै हिँडिहाल्यो। मैले उसको अनुहारपनि राम्रोसँग देख्न पाइँन। यो सुनेर म खङ्ग्रङ्ग भएँ। मलाई हजारौँ वोल्टको करेन्ट लागेजस्तो भयो। म डर र लाजले निलोकालो भएँ। यो घट्ना मैले कसैलाई सुनाइनँ। त्यसको केही दिनपश्चात त्यो केटाले पुनः मलाई एक्लै भएको मौका छोपेर त्यसै भन्यो। फेरि ऊ त्यहाँबाट हिँड्यो। यसपटक पनि मैले उसको अनुहार राम्रोसँग हेर्ने मौका पाइनँ। मैले यसपालिचाहिँ मेरी मिल्ने साथीहरूलाई यो घट्नाबारे सुनाएँ। उनीहरूले भने –’एक झापड हानिनौ?’।
मैले मनमनै सोचेँ अब फेरि भनेछ भने एक झापड दिनुपर्ला। त्यसको निकैदिनपछि उसले फेरि यस्तै मौका छोपेर उही कुरा काननेर आएर भन्यो। अहिले म डराइनँ। बरु एक झापड दिनुपर्ला भनेर हात उचालेको मात्र के थिएँ, ऊ फुत्त हिँडिहाल्यो। मलाई अब रिस उठ्न थाल्यो। अब फेरि त्यो केटाले मलाई त्यसै भन्नेछ भनेर मैले अनुमान लगाएकी थिएँ। त्यसलाई मैले र मेरा साथीहरूले चिनिसकेका थियौँ। अब त्यसको लागि के गर्ने भनेर हामीले सल्लाह गरेका थियौँ। अर्कोचोटि फेरि त्यस्तै–त्यस्तै साथीहरू भएको ठाउँमा आएर फैरि उसले त्यही कुरा दोहर्यायो। यसपालीचाहिँ मौका नगुमाउने सोचले तुरुन्त हात उठाएँ। मेरो मुटु ढुकढुक गर्यो। खुट्टा लगलग काम्न थाले। हात उचालेर हिर्काउन मात्र कै आँटेकी थिएँ, मेरा हात लालकलुलुक भए। म बेहोश हुँलाजस्ती भएँ। उसले फुर्तिसाथ मेरो हात उचालेर आफैँले झापड लगायो र भन्यो –“तिमीले यसरी हिर्काउन साहस गर्नेछौ भनेर नै म तिमीलाई जिस्काइरहन्थेँ। म सुधांशु हुँ। तिम्रो नाम के हो? यसो भनुञ्जेल उसले मेरो हात समाइरहेको थियो। मेरा साथीहरू धेरैअघिदैखि उसको व्यवहारबाट रुष्ट भएकाले सबै खनिए उमाथि र भुन्न थाले –“ए मिस्टर तपार्इँलाई उसको नाम किन चाहियो? तपार्इँ उसको को हो? तपार्इँले धेरै अघिदेखि उसलाई तनाव दिइरहनुभएको छ। हामी क्याम्पस प्रमुखकोमा कम्प्लेन गर्न जान्छौँ।’
म नर्भस भएर केही बोल्न नसक्ने भएकी थिएँ। सबैभन्दा धेरै डर मलाई मेरी काकीआमाको लागेको थियो। उनले कदम्कदाचित यो कुरा थाहा पाइन् भने मेरो जीवनमा दश रेक्टरको भूकम्प आउन सक्दथ्यो। त्यस भूकम्पले क्याम्पसको पढाइ बन्द भएर मेरो जीवन तहसनहस हुन सक्थ्यो। म घोसेमुन्टो लगाएर एकोहोरो जमिन छोडुलाझैँ हेरिरहेकी थिएँ। मलाई रुँ–रुँ कतै भागुँ–भागुँझैँ लागेको थियो। अझ यो जमिनलाई छेँडेर भित्रै भासिउँ वा उडेर आकाशमा विलीन हुँ झैँ लागेको थियो। सबै कराएको सुनेर मलाई होश आएझैँ लाग्यो। साथीहरूलाई उसलाई केही नगर्न अनुरोध गरेँ। त्यतिञ्जेलसम्ममा धेरै विद्यार्थी जम्मा भइसकेका थिए।
“के भयो? के भयो?”– भीडमा उत्सुकता उमि्रन थाले।
“ए लैलाको मजनु रहेछ। ए! यार दिवाना भएको रहेछ। झन्डै कुटाइ खाएन विचराले”।
ममा केही सोच्ने शक्ति आएको थिएन। यत्तिका मानिसले के भन्ठाने होलान् मलाई। आखिर केटाहरूले जति नै गल्ती गरेपनि उनीहरूको कालो चरित्रमा कालो दाग कसैले देख्दैनन्। दोष देखिने स्त्रीमा मात्र हो जसले हरदम सेतो कपडामा सेतो चरित्रलाई बेरेर हिँड्नु पर्दछ। मनमा अनेकौँ विचार आक्रोसका लहरहरू उठ्दै बस्दै गर्न थाले। मैले कक्षा लिन सकिनँ। त्यसपछि साइकल लिएर घर आएँ।
त्यसदिनको घटना बिर्सन म निकै दिन क्याम्पस गइँन। त्यसपछि हाम्रो घरमा भागवत महापुराण लगाइने भएको थियो। घरमा पुराण भएकोले म क्याम्पस जान नै सकिनँ। बिहानदेखि बेलुकासम्म कामको चटारो रहन्थ्यो। घरको आँगनमा पुराणको मण्डव बनाइएको थियो। पुराणवाचक पण्डित माइकबाट कथा भन्थे। आउने जानेको घुइँचो थियो। म भने काकीआमाका निर्देशनमा खटाइएका कामलाई निमिट्यान्न पार्ने धुनमा व्यस्त रहन्थेँ। एकदिन काम गर्दा–गर्दै कुनै एउटा केटाले मेरो हातमा पत्र ल्याएर दियो। मैले पत्र खोलेर पढेँ।
प्रिय मृगनयनी
असिम प्यार,
तिमी त्यसदिनको घट्नापश्चात क्याम्पसमा उपस्थिति भइनौ। तिम्रो अनुपस्थिति मलाई शुन्य लाग्दथ्यो। मेरो कारणले तिमीलाई ठूलो चोट परेको महसुस गरेँ। क्याम्पसमा तिम्रो त्यो चन्द्रमाजस्तो मुहार हेर्न नपाउँदा मेरो जीवनमा ग्रहण लागेझैँ भयो। तिम्रो सूर्ताले कयौँ रात म अनिँदो भएँ। अहिले तिम्रो बारेमा सबै थाहा पाएको छु। तिमीले यसरी लाचार भएर बस्न हुँदैन। आवाज उठाऊ, अन्यायका विरुद्ध। अन्याय गर्नेभन्दा अन्याय सहनु पाप हो। म तिमीलाई हुदयदेखि नै माया गर्छु। तिमीले जीवनमा नपाएको प्रेम, स्नेह मबाट पाउनेछौ। मात्र मलाई विश्वास गर। म तिमीभन्दा एकवर्ष मात्र सिनियर हुँ। तिम्रो पढाइ धेरै छुटेको हुनसक्छ। मसँग नोट छन्। म तिमीलाई नोट दिइ सहयोग गनेर्छु। म हिजोपनि पुराणमा आएको थिएँ। तिमी काममा व्यस्तहुनाले देख्न सकिनौ। तिम्रो हातले दिएको पञ्चामृत खाएर मेरो आत्मा प्रेमको असीम स्वादले तृप्त भयो। त्यस्तै पुराणवाचकको कृष्ण र राधाको प्रेमको कल्पनाले मात्रपनि मैले नयाँ जीवन पाएको छु। म अलौकिक आनन्दमा डुबिरहेँ। तर तिमीले पटक्कै थाहा पाएनौ। तिम्रो अबोधता र अनविज्ञताबाट म प्रफुल्लित भएर अझ बढी स्वर्गीय अनुभूतिको रसास्वाद गरिरहेको थिए ………..
पत्र पढिनसक्दा नै म नर्भसजस्तो भएँ। पत्र कहाँ लुकाउँ? के गरुँ? भयो। कसैले देखेकी भनी चारैतिर हेरेँ।
सबै आ–आफ्ना काममा व्यस्ताफ्नो काममा व्यस्त थिए। ऊअहिलेपनि वाचनालयमा छ कि भनी चौर दृष्टि दौडाएँ। ऊ पर बसेर मलाई नै खोजीरहेको रहेछ। ऊ मुसुमुसु हाँसिरहेको थियो। मलाई यस्तो लाग्यो कि मुस्कानद्धारा ऊ प्रेमको निमन्त्रणा दिइरहेछ। म लाज र डरले पानी–पानी भएँ। त्यहाँबाट बगेर कुनबेला कोठामा आइपुगेँ थाहा पाउन सकिँन। बाहिर निस्कन डर लागेजस्तो भयो। तर कामलाई शृङ्खलावद्ध गर्न बाहिर आएँ। अहिले ऊ हिँडिसकेछ। मलाई ढुक्क भयो। उसको पत्रको जवाफ कसरी दिउँ? अरू कसैले थाहा पाए भने…..। मेरो मन अतासिएर मुटु सकेट बम फुट्लाझैँ भएको थियो। मत्र दुई–तीन पटक पढेँ। निन्द्रा पटक्कै लागेन। के मेरो उजाड मरुभूमि बनैको जीवनमा खुसीका फुलहरू फुल्न सम्भव छ? मात्र यो धोका हो कि , वा क्षणिक आवेग हो कि? म कसरी उसलाई विश्वास गरुँ। नगरेपनि मेरो मनमा उसको पत्र र व्यवहारले आस्था जमाइसकेको थियो। मेरो प्रेमलाई मुसुमुसु हाँस्दै स्वागत गरेको मुहार म कसरी भुल्न सक्छु र?
रातभर उसको अनुहार आँखा अगाडि नाचिरह्यो। जूनको मधुर प्रकाश झ्यालबाट छिरेर ओछ्यानमाथि फैलिएको थियो जूनको किरणसँगै मेरो मन रोमाञ्चित भएर आछ्यानमा लडीबडी गरीरह्यो। के उजाडभूमि बनेर उष्णिय बनेको मेरो जीवनमा जूनको किरणलेझैँ उसको पे्रमले शीतलता प्रदान गर्न सक्छ? भोलि ऊ आउनेछ। म के जवाफ दिउँ? मैले जूनसँग आन्तरिक अन्तर्लाप गरेँ। मनभित्र केके उकुसमुकुस भएर आयो। म कहिलेकाहीँ कवितापनि कोर्दथेँ। उठेर कलम र कापी समाएँ। जूनको प्रकाशमा सकिनसकी एउटा कविता कोरेँ। किनभने विहान उज्याले भएपछि यसरी एकान्तित समय पाउन गार्हो पर्न सक्थ्यो। कविता कोरेर लुकाएपछि निन्द्रा लागेजस्तो भयो। म निदाएछु।
बिहान झसमिसमा उठेर कौसीमा गई राती कोरेको कवितालाई स्पष्ट र राम्रा अक्षरमा लेख्न थालेँ।
यति लेखिसकेपछि हतार–हतार कविता लुकाइ आफ्नो काममा व्यस्त भएँ। मेरो मन भने सुधासुको आगमनको प्रतिक्षामा थियो। सेकेण्ड,मिनेट, घण्टा गर्दै कथावाचन गर्ने बेला भयो। धेरै मानिसहरू आउन थाले। म भने आज पानी, सर्वत बाँड्ने काममा आफैँ खटिएँ। किनभने यसमा सुधाशुसँग भेट्न र गफ गर्ने मौका पाउन सकिन्थ्यो। नभन्दै कसैलाई सर्वत दिन मात्र के आँटेको थिएँ, मेरो हात समाउने गरि कसैले गिलास माग्यो। मैले पुलुक्क हेरेँ। सुधासु रहेछ। मैले लाजले आँखा जुधाउन सकिनँ। उसले सुस्तरी भन्यो– ‘हिजोको पत्र पढ्यौ?’ मैले निहुरेर भनेँ– ‘पढेँ।’
‘जवाफ दिन्नौ?’– फेरि उसले भन्यो। म अक्कमक्क परेँ। फेरि कसैले सर्वत माग्यो। म उतैतिर गएँ। उ मलाई आँखा नझम्काइ हेरिरहेछ। मैले चोर आँखाले थाहा पाएँ। म सर्वत सकिएर भान्छाकोठातिर गएँ। ऊ पनि भित्र आयो।
उसले भन्यो – ‘पानी खान पाइन्छ?’
कोठामा अपरिचित व्यक्ति आएको देखेर जिस्काउने मूडले कसैले भन्यो –’पानी खाने होइन बाबु, पिउने हो।’। ऊ हाँस्यो मात्र। मैले ‘पाइन्छ’ भनेँ। मैले पानी दिएँ। उसले कानमा सुस्तरी भन्यो –’जवाफ पनि पाइन्छ?’। मैले भनेँ –’त्योपनि पाइन्छ।’।
यति भनेर म लजाउँदै आफ्नो कोठामा गएँ। बाहिर आएर सबैको आँखा छलेर हिजो लेखेको कविता दिएँ। ऊ शौचालयतिर गयो, सायद पत्र पढ्नलाई होला। मेरो काममा उसको उपस्थितिले बाधा दिइरहेको थियो। म भनेजस्तो गरि काम गर्न सकिरहेकी थिइनँ।
केही समयपछि भीडको पर एक्लै निकै उदास भएर ऊ बसिरहेको थियो। सायद उसले बुझ्यो होला म त्यति चाँडै उसको कुरामा विश्वास गर्दिन भनेर।
त्यसपछि ऊ कुन बेला घर गयो मैले थाहा पाउन सकिनँ। ऊ बसेको स्थान रित्तो पाएपछि मलाई आफूभित्र नै कस्तो–कस्तो रित्तो भएझैँ लाग्यो। पुराणको त्यत्रो चहलपहलमा पनि शून्यताले अधिक्रमण गरेझैँ लाग्यो मलाई। मैले गल्ती पो भनेँकी आफैँलाई डर लाग्यो। मैले किन उसको कुरामा तुरुन्त विश्वास गरिनँ। आफैँलार्ई सोध्न मन लाग्यो। तर आफैँभित्र निरुत्तर थिएँ। हाम्रो समयमा अहिलेको जस्तो मोबाइल, नेट केहीपनि थिएन। भेटबाट कि पत्रबाट मनका भावनाहरू साटासाट गर्नु पर्दथ्यो। त्योपनि कैयौँ शंकालु आँखा छलेर। भोलि ऊ पक्कै आउनेछ। उसले मलाई साँच्चै माया गर्छ भने उसले नोटकापी लिएर पक्कै आउनेछ। भोलीको प्रतिक्षाले मेरो मनलाई बेचैनलाई केही शान्त पार्यो।
नभन्दै ऊ भोलि साँँच्चै आयो। म फलफूल काटेर बाँड्ने काममा खटिएकी थिएँ। ऊ सिधै म भए ठाउँमा आयो र मलाई नोट दिँदै भन्यो –’तिमीलाई यो नोट ल्याइदिएको पढ। राम्रो नम्बर ल्याएर पास गर्न सक्छौ।’।
उसलाई देखेपछि किन हो मेरो विश्वासमा हजारौँ फूल ढकमक्क भएर फुल्न थाले। म नोट कापी कोठामा रोखेर पुनः फर्किएँ।
‘म पनि काम सघाउन सक्छु?’ उसले भन्यो।
‘हुन्छ’ मैले भनेँ।
पुराणमा नयाँनयाँ मानिसहरूले काम सघाउने हुनाले खासै फरक पर्दैनथ्यो। हामी दुबैजना प्रसाद मिलाउन थाल्यौँ। औपचारिक गफ गर्दै। कसरी हो म ऊसँग खुलिसकेकी थिएँ। काम गर्दा–गर्दै मेरो हात उसको हातमा ठोकिन्थ्यो। यसरी ठोक्किँदा शरिरभरी एककिसिमको रोमाञ्चकता पैदा हुन्थ्यो म लाजले धकाउँथे। ऊ भने यस्तै मौकाको खोजीमा हुन्थ्यो। अहिले वार्तालापको समय अनुकुल थियो। उसले विस्तारै मेरो कानमा भन्यो –’हामी अनौपचारिक गफ गरौँ न हुन्न?’।
अनौपचारिक भनेको मलाई थाहा थिएन। ‘के हो अनौपचारिक गफ भनेको?’– मैले सोधेँ। उसले हाँस्दै भन्यो –’अस्तिको पत्रको जवाफ भनेको’।
‘त्यो जवाफ त हिजोको पत्रमा छँदै छ नि!’।
‘त्यो जवाफ होइन त्यो त धारणा मात्र हो हामी एक भएर बाँचौँ हुन्न।’।
‘मलाई सोच्ने समय चाहिन्छ।’।
‘ठिकै छ, भोलिसम्म म पर्खनसक्छु।’।
यति अनौपचारिक गफ गरिसक्दा हाम्रो वार्तालापमा अवरोध आयो। हामी काममा व्यस्तकाममा व्यस्त भयौँ। साँझ पर्न लाग्यो उसले जाने स्वीकृति माग्यो।
‘भोलि नआउने?’।
‘के गरौँ’ उसले भन्यो।
‘मलाई किन सोधेको?’।
‘जवाफ एउटै हुनुपर्यो नि त!’। उसले भन्यो।
‘जवाफ एउटै हुन्छ भन्ने थाहा छ?’
‘थाहा छ’ उसले भन्यो। मलाई किन हो खित्का छोडेर हाँस्न मन लाग्यो। गुलाफको फूल हाँसेझैँ। तर परिस्थितिको प्रतिकुलताले हाँसो थामेँ। ऊ पनि निकै जोडले हाँस्न चाहन्थ्यो क्यार मेरो खुसीमा सम्मिलित हुन। म हाँस्दै भित्र पसेँ, ऊ भने बाटो लागेछ।
यसरी ऊ सात दिनसम्म आउने र हामीबीच यस्तै संवाद हुने क्रम बढी रह््यो। अरूले थाहा नपाऊन भनेर हामी दुवै सतर्क थियौँ। हामी चोर संवाद प्रयोग गर्दथ्यौँ। ऊ धेरै चलाख थियो। कुन बेला कुन संवाद बोल्नुपर्छ र कसरी मन जित्न सकिन्छ भन्ने कुरामा ठूलो उपाधि प्राप्त गरेझैँ लाग्दथ्यो। नभन्दै सातौँ दिनसम्ममा उसले मेरो मन जितिसकेको थियो। हामी एउटै आत्माका दुईवटा शरीर भइसकेका थियौँ। नोटकापीसँगै हामी पत्र र पत्रभित्र सके कविता लेखेर मनको भावना व्यक्त गर्ने गर्दथ्यौँ। हामी हरदम अनौपचारिक गफ गर्ने गर्दथ्यौँ। हामी हरदम अनौपचारिक गफ गर्ने ठाउँ र मौकाको खोजीमा हुन्थ्यौँ। जहाँ हामीलाई विचार र भावना साटासाट गर्न कुनै अवरोध नहोस्।
सप्ताहको समाप्तपछि म नियमित रूपमा क्याम्पस जान थालेँ। क्याम्पस हामी साइकलमा सँगै जान्थ्यौँ। एकदिन ऊ क्याम्पस आएन भने मलाई छटपटी हुन्थ्यो। म एकदिन गइनँ भने ऊ छटपटाउँथ्यो। त्यसैले हामी क्याम्पस नजाने भए अघिल्लो दिन नै जानकारी गराउँथ्यौँ।
एकपल्ट सिनेमाहलमा ‘लभस्टोरी’ भन्ने हिन्दी फिल्म लागेको थियो। त्यो फिल्म टिनएजर्स केटाकेटी माझ निकै हिट भएको थियो। सुधाशुले त्यो फिल्म हेरिसकेको रहेछ। उसले सँगै हेर्न जान सल्लाह गर्यो। मैलेपनि उसले भनेको मानेँ। हामी कसैले थाहा नपाउने गरी त्यो फिल्म हेर्न गयौँ।
फिल्म हेरुञ्जेल उसले मेरो हात समाइरह्यो। मैलै पनि उसको हात समाइरहेँ। हामी पे्रमको अलौकिक आनन्दमा डुबेका थियौँ। हामी नायकनायिकासँगै रुन्थ्यौँ, नायकनायिकासँगै हाँस्थ्यौँ, नायकनायिकाको बिछोड हुँदा जोडले हात समाएर कहिल्यै एकअर्काबाट नछुटिने प्रतिबद्धता अव्यक्त रूपमा व्यक्त गर्दथ्यौँ। अनि एकअर्कामा टाँसिन खोज्दथ्यौँ। त्यहि बेला पछाडिबाट कोही चिच्यायो।
‘ओ भाइसाहब, जुम्रा सर्लान् अलिक अलग भएर बस्नोस्।’।
‘कुन फिल्म हेर्ने होला पर्दाको कि अगाडिको?’ हामी डर र लाजले पानी–पानी हुन्थ्यौँ। अनि अनुशासित हुने असफल प्रयास गरिरहन्थ्यौँ। फिल्म हेरिसकेपछि हामी एउटा रेस्टुरेन्टमा पस्यौँ। रेस्टुरेन्ट केविनवाला थियो। उसले मःम र कोल्ड ड्रिऒ्ढस् मगायो। उसले मलाई जोडले च्यापेर अँगालो मार्यो। मैले नमान्दा नमान्दपनि उसले म्वाइँ खान खोज्यो। त्यहीबेला वेटरले कोल्ड ड्रिऒ्ढस् लिएर आयो। हामी अलग–अलग भयौँ।
‘मृगना(छोटकरीमा ऊ यही भन्थ्यो) हामी अब अलग भएर बाँच्न सक्छौँ?’
‘सक्दैनौँ। किन आज यस्तो कुरा गर्नुभएको?’– मैले सोधेँ।
‘मैले आज केही पैसा लिएर आएको छु। हामी कलकत्ता भागेर जाऔँ। कलकत्तामा मेरो आफ्नो मान्छेको घर छ। नत्र हाम्रो मिलन असम्भव छ मृगना। तिमी बाहुनकी छोरी म अग्रवालको छोरा। हाम्रो विवाहलाई हाम्रा बाबुआमाले मान्यता दिने छैनन्। ‘।
उसले यसो भन्दा म झसङ्ग भएँ। हो त, ऊ अग्रवालको छोरा। धनी बाबुको छोरा। मसँग कसरी मागी विहे हुन्छ। प्रेम अन्धो हुन्छ भनेको यही रहेछ। मैले अहिलेसम्म उसको जातको विषयमा सोचेको नै रहेनछु। प्रेमका मीठामीठा सपना, कहिल्यै नटुट्ने मायाको बन्धन र जीवनमा कहिल्यै नपाएको स्नेहको भोकले मलाई यी सब व्यवहारिक कुरामा ध्यान गएको नै रहेनछ। हामीले भागेर विहे गर्नुको विकल्प थिएन। तर म भागेर विहे गर्न चाहाँदिनथेँ। किनभने म मेरो कान्छो बुबा र आमाको विश्वासमा ठेस पुर्याउन चाहँदिनथेँ।
उसको यस्तो निर्णयले मैले तुरुन्त जवाफ दिन सकिनँ। साँच्चै म पनि ऊ विना बाँच्ननसक्ने भइसकेकी थिएँ। उसले आफ्नो गोजीबाट पाँच सय र हजारका नेपाली र भारती नोटहरू देखायो। मैले उसँग भागेर जान नसक्ने स्थिति देखेपछि उसले भन्यो –’ठीकै छ मृगना, अहिले तिमी अन्यौलमा छौ। तिमी राम्ररी सोच। म तिमीलाई पर्सी फोन गर्छु र कोडभाषामा क्याम्पस जान्छौ? भनेर सोध्नेछु। अनि भागेर हामी कलकत्ता जानेछौँ। मृगना तिम्रो र हाम्रो प्रेमको मिलनलाई हामीले यो साहसिक कदम नचाली हुँदैन। तिमीले फिल्ममा पनि हेरिसक्यौ होला। केटा र केटीको भागेर मात्र मिलन भएको।’। मेरो अन्यौलग्रस्त अवस्था सङ््ल्याउन उसले धेरै मिहेनत गर्यो। ऊ मेरो लागि जुसुकै खतरापनि उठाउन सक्थ्यो। मैले उसको सल्लाह स्वीकार गरेँ अनि पर्सीको लागि तयार हुने निर्णय सुनाएँ। त्यसपछि हामीले गहिरो चुम्बन साटासाट गरेर छुट्टियौँ।
दिवाकर नेपालीज्यू, यो हाम्रो प्रेमप्रसङ्गको अन्तिम दृश्य रहेछ भन्ने कुरा मैले घरमा आएर थाहा पाएँ। मेरी काकीआमा कालीमाइको रूप लिएर बसेकी रहिछिन्। म सुधाशुसँग फिल्म हेर्न गएको कुनै सुलसुलेले सुनाइदिएछ। फेरि उसँग म धेरै नजिक भएको कुरापनि सुनाइदिएछ। त्यसपछि मेरो दराज र पुस्तक सबैमा गहिरो खोजतलासी भएछ। त्यसपछि मेरो र सुधाशुको प्रेमपत्र सवुत प्रमाण भेट्टाएछन्। अनि अरू के चाहियो? मेरो चरित्रमाथि अनेकौँ लाञ्छानाका अस्त्रहरू प्र्रहार हुन थाले। धेरैचाटि पिट्न छोपिन् मेरी काकीआमाले तर मेरा काकाले बढेका छोरीलाई पिट्नु हुँदैन भने र पिट्न दिएनन्। मैले ठूलो अपराध गरेको महसुस गराउन घरका सबै लागी परे। मेरा कान्छा बुबाले मलाई धेरै सम्झउनुभयो। जुन कुरा मैले कथाको शुरुमा उल्लेख गरिसकेकी छु।
दिवाकर नेपालीज्यू, संसारमा असम्भव भन्ने कुरा केही रहेनछ। सबैभन्दा ठूलो कुरा यो तौलन नसकिने, वर्णन गर्न नसकिने र बाँध्न नसकिने मन नै रहेछ। मैले मनलाई तौलिएँ – तुलनात्मक रूपले र व्यवहारिक रूपले। नथामिने मनलाई बाँधेर नियन्त्रित बनाएँ। अब सुधाशुको प्रेम मेरो जीवनमा अतीत बन्न गयो। मेरी काकीआमाले आफ्नै काकाको छोरासँग विहे गरिदिन सल्लाह गरेकी रहिछिन्। उनको भाइ मेरो रूप र शीलस्वभावबाट प्रभावित भएका रहेछन्। त्यसैले जुनसुकै हालतमा मेरो विवाह गरिदिने कसम खाएकी रहेछिन्। नभन्दै मेरो विहे भयो म मेरो विगत्को कथा बिर्सेर वर्तामानमा रमाउन थालेँ। मेरी काकीआमा खराब भएपनि मेरा श्रीमान साह्रै असल थिए। उनले मलाई यति धेरै माया, स्नेह दिएकी मैले सुधाशुको सम्झना गर्न समेत समय पाउन सकिनँ।
कथाकार दिवाकर नेपालीज्यू मैले सुधाशुलाई धोका दिएको नठान्नुहोला। पे्रम शाश्वत हो। प्रेममा मिलन हुनैपर्छ भन्ने म मान्दिनँ। मिलनमा प्रेमको अस्तित्व समाप्त हुनुभन्दा विछोडमा अमर भएको नै मलाई ठीक लाग्छ। शायद सुधासुले पनि यही सोच्यो होला। यो त मेरो विगतको कथा थियो। कथाकार दिवाकर नेपालीज्यू, मसँग वर्तमानको पनि कथा छ। म कुनै समयमा लिपिवद्ध गरौँला।