भरत जङ्गम – सोह्रखुट्टे
(Source:मधुपर्क, चैत २०६७)
विश्रामस्थलको नजिकै आइपुगेकी छन् जमिला । जतिजति सोह्रखुट्टे नजिक पुग्यो, उनको पिठ्यूँमा भएको घाँसको भारी गरुङ्गो हुँदै गइरहेछ । सायद विश्रामस्थल नजिकिएकाले घाँसको भारी गरुङ्गिँदैछ उनको ।
सोह्रखुट्टे मचान अर्थात् सोह्रवटा थामहरूबाट निर्मित जसलाई एक छहारी, जसलाई एक बिसौनी र एक विश्रामस्थल भन्न सकिन्छ । यो सोह्रखुट्टे पाटी वा छहारी पाँच गाउँको माझको बेँसीमा निर्मित भएको हुँदा गाउँबाट ओर्लिंदा र गाउँतर्फ उक्लँदा भारी बिसाई सुस्ताउने थलो पनि हो । गाउँहरूबाट झर्दाभन्दा गाउँहरूमा उक्लँदा जोकोही पनि यो सोह्रखुट्टे छहारीमा केही क्षण सुस्ताउने गर्छन्, मौका परे घन्टौँ गीत गाएर रल्लिन सक्छन् । विश्रामस्थल न हो, आराम गर्ने क्रममा एक निद्रा झपक्क निदाउन पनि सक्छन् । वनजङ्गल नजिकै नभएको हुँदा वन्यजन्तुको भय छैन । चोरीडकैतीको कल्पनासम्म पनि गर्नुपर्दैन । मान्छेले मान्छेसँग मान्छेको व्यवहार गर्ने समाज भएको हुँदा अन्य यात्रुसँग पनि पटक्कै डर छैन । पाँचै गाउँको साझा स्थलका रूपमा निर्मित यस सोह्रखुट्टेको भुइँतलाको भुइँमा सपक्क मिलेको ढुङ्गा बिछ्याइएको छ भने लिस्नोले जोडेको माथिल्लो तला काठका फलेक टम्म मिल्ने गरी छापिएको छ । तल्लो भुइँतलामा मान्छेहरू उभिएर हिँड्न मिल्छ भने माथिल्लो तलाको बीचमा मात्र मान्छे उभिन मिल्छ, अर्थात् माथिल्लो तलामा चारैतर्फ झरुवा छाना भएको हुँदा छेउतर्फ मान्छे टुसुक्क वा पलेटी कसेर मात्र बस्न मिल्छ । रोदीको समयमा राति बस्नुपर्दा पच्चीस-तीसजना माथिल्लो तलामा बसेर कार्यक्रम गर्न सक्छन् भने तल्लो तलामा करिब पचासजना नै बसेर रात काट्न सक्छन् । यसको वरपर वरपीपलको विशाल रुख भएको र केही खाली चउर पनि भएको हुँदा यहाँ तीन-चार सयसम्मका मान्छेको जमघट हुन सक्छ । त्यसैले यहाँ वर्षमा दुईपटक मेला लाग्ने पनि गरेको छ । उत्तरदेखि ओरालिँदै दक्षिणतर्फ सुतेको लामो बेँसी भएको हुँदा हिउँद-वषर्ा दुवै समयमा वातानुकूलित वातावरण पाएको छ । दक्षिणबाट उत्तरतर्फ उक्लिने मन्द गतिको हावाले वातावरणलाई नै स्वच्छता प्रदान गर्ने गरेकाले पनि स्वर्गीय आनन्दको थलो सावित भएको छ सोह्रखुट्टे ।
जमिलाको कम्मरमा भिरेको खुर्पेठ्याकको आवाजको गति मन्द हुनुको अर्थ हो उनको हिँडाइमा कमी आउनु । हरेक पाइलाको चालमा खुर्पा हल्लने गर्दा खुर्पा र दापको जुधाइले निस्किने ‘टक्रक्ट्याक्’ को आवाजले हिँडाइको चाललाई सङ्गीतको ध्वनि प्रदान गर्ने हुनाले पनि लेक, बेँसी, जङ्गल जहाँ हिँड्दा पनि खुर्पेठ्याकको आवाजले यात्रामा सहजता मात्र प्रदान गर्दैन, गति अनुसारको ध्वनि परिवर्तनले यात्रुको मनलाई साथ पनि दिइरहेको हुन्छ । हिँडाइको बेगसँग आफैँ नियन्त्रित भएको हुन्छ । त्यसैले जमिलाको पिठ्यूँको भारी टाउकोमा नाम्लोले थेगे पनि कानमा ठोकिने अविरल आवाज उनलाई अगाडि बढाउन सहायकसिद्ध भएको छ ।
सोह्रखुट्टेको छेउमा पुगेर परिवेशलाई नियालिन् जमिलाले । त्यहाँ कोही खेतबारीमा काम गर्ने कामदार तथा यात्रु थिएनन् । मध्यदिन, भरखर समय ढल्कन थालेको छ । बिहान र साँझ त मान्छेहरू बाक्लै हुन्छन् यहाँ । दिनमा भने फाट्टफुट्ट मात्र देखापर्छन् । हिजोअस्ति साथीसङ्गीसँग घाँस काट्न आउने जमिला आज एक्लै परेकी छन् । पल्लोघरकी लप्टनकी छोरी साहिँलीसँग घाँस काट्न आउने कार्यक्रम थियो उनको तर साहिँलीको कम्मर कटक्क काटेको हुँदा उनी आउन सकिनन् । आइमाईको जात, महिनामा तीन-चार दिन त दुःख दिइहाल्छ । त्यो कुरा जमिलालाई थाहा भएर नै साहिँलीलाई छाडेर एक्लै घाँस काट्न आएकी हुन् । उनी सोह्रखुट्टेको छेउमा भारी बिसाउँछिन् र केही बेर आराम गर्ने विचार गरी लिस्नोबाट माथि उक्लिन्छिन् । तल्लो तलामा भन्दा माथिल्लो तलामा विशेष शीतल हुन्छ । त्यसैले उनले माथि गएर पोटकीमा घुसारेको बुन्दाबुन्दैको अधूरो रुमाल निकालिन्, कुर्सियो र रङ्गीन धागाहरू पनि निकालिन् । बुनिसकेको रुमालसँग सुहाउँदो रङ नीलो भएको हुँदा नीलो धागो निकालेर रुमाललाई पूर्णता दिन बुन्न थालिन् । त्यो रुमाल उनले आˆनो लोग्ने गुनेलाई उपहार दिन बुनेकी हुन् । गुने यही साल आउनेमा जमिला विश्वस्त छिन् । त्यसैले पलपल उनकै यादमा गुजारेकी छन् जमिलाले ।
गुने मुग्लान लागेको दस वर्ष भइसक्यो । विवाह भएको सातै दिनमा गाउँमा गल्ला पसेर गुनेसमेत पाँच जनालाई पक्लिहवा क्याम्प हुँदै भारतको गोरखपुर पुर्याएर गोर्खा सैनिकमा भर्ना गराएका थिए । विवाह हुँदा जमिला दस वर्षकी थिइन् र गुने तेह्र वर्षको थियो । गुनेको जुँगाको रेखी हो कि होइन भनेजस्तो मात्र देखिन्थ्यो नियालेर हेर्दा । जमिला पनि रजस्वला नभएकी कुमारी थिइन् त्यस समयमा । विवाहको औपचारिकता मात्र गरेर गुने मुग्लान लागेको थियो । साधारणतया दुई वर्ष रिक्रुट तालिम, चार वर्षको सेवा, छ वर्षमा तीन महिनाको बिदा लिएर घर आउनुपर्ने गुनबहादुर आले भारत-चीनको लडाइँले गर्दा निर्धारित समयमा र्फकन सकेको थिएन । चीनले लद्दाख कब्जा गरेपछि चीनका विरुद्ध भारतरक्षात्मक रूपमा उत्रिएको थियो, अर्थात् भारतको सीमामा लडाइँ चम्किएको थियो । भारतका प्रधानमन्त्री लालबहादुर शास्त्रीले ‘जय जवान जय किसान’ भन्ने नारा दिएपछि भारतमा सैनिक सेवाको गरिमा बढेको थियो त्यस बखत । मुलुकमा सङ्कट पर्दा सैनिकले नै रक्षा गर्नुपर्ने भएकाले सबै सैनिक सेवामा संलग्नहरूलाई लडाइँमा सम्मिलित गराइएको थियो ।
गुनेले लडाइँबाट र्फकनुअघि नै एक दिन साँझ आठ बजे अल इन्डिया रेडियोबाट भनेको थियो – “म पाल्पा जिल्ला हजारबतासा गाउँको जोरघरे बस्ने गुने भन्ने गुनबहादुर आले मगर बोल्दैछु । त्यहाँ मेरा घरका बाबु, आमा, दाजु तथा गाउँका जिबा, काकाहरू सबैलाई ढोग-प्रणाम छ । मभन्दा मुनिका भाइबहिनीलाई आशीर्वाद छ । साथै मेरी श्रीमती जमिलालाई प्यार छ । मनभित्र तस्बिर बनाएर सानी जमिलालाई मैले राखेको छु । म यसपटक छुट्टीमा आउन सकिनँ लडाइँले गर्दा । मेरो बहादुरीपूर्ण काम देखेर साहेबहरूले मलाई सिपाहीबाट एकैपटक सार्जन बनाइदिएका छन् । छातीमा लगाउने तक्माहरू पनि थुप्रै पाएको छु । मेरो चिन्ता नगर्नु । म छुट्टी पाउनेबित्तिकै बुटको तुना बाँध्न त्यहीँ आइपुग्छु । फेरि बाबुआमालाई ढोग र जमिलालाई प्यार छ ।”
यसरी आकाशवाणीबाट आएको खबर जमिलाले आˆनै बाबुको घरमा रहेको ट्रान्जिस्टर रेडियोबाट सुनेकी थिइन् । जुन दिन गुनेको कार्यक्रम आउने थियो, पन्ध्र दिनअगावै रेडियोबाट त्यसको सूचना गरेको हुँदा जमिलाका माइतीतर्फका पचासौँ आइमाईहरू एम. सी. मीनलाल रानामगरको आँगनभरि जम्मा भएर गाउँलेहरूले रेडियो सुनेका थिए ।
गाउँका आइमाईहरूले गुने सार्जन भएको रेडियोबाट सूचना पाएपछि जमिलालाई हवलदार्नी भन्न थालेका थिए तर जमिलालाई भने ती सबै सपना भइसकेका थिए । किनभने त्यसपछि उनले गुनेको आवाज कहिल्यै सुन्न पाएकी थिइनन् । जमिलाका लागि गुने भरखरको अल्लारे केटो थियो र गुनेका लागि जमिला एक अबोध बालिका थिइन् । गुनेको बढ्दो जवानी सैनिकी अभ्यासमा व्यतित भयो भने घरको बुहार्तन र माइतीको अप्राकृतिक तनावबाट जमिलाका दिन, महिना र वर्षहरू गुजि्ररहेका थिए दुःखपूर्ण तरिकाले । जमिला एम. सी. मीनलाल रानामगरकी जेठी छोरी थिइन् । माहिँली र कान्छीले घर गरेका थिए तर जेठीले माइतमा बस्नुपर्दा उनले भोग्नुपरेको दुःखदर्द अरू कसैले बुझ्न सक्तैनथ्यो । द्वितीय विश्वयुद्धमा एम. सी. अर्थात् महावीरचक्र पाएका मीनलालको गाउँमा विशेष इज्जत थियो । उनी गाउँका मुखिया पनि भएका थिए ।
वर्षको एकखेप अदुवा बोकेर बुटवल जानु र त्यहाँबाट नुन, मट्टतिेल, चिनी र लत्ताकपडा ल्याउनु त अनिवार्य नियम नै बनिसकेको थियो । जमिला घरबाट एकखेप र माइतबाट धेरैखेप बुटवल गएकी थिइन् । बुटवल जाने भनेको मेलापर्व र जात्राजस्तै मानिन्छ । अदुवाको भारी बोकेर हाँस्तै-खेल्दै एकै दिनमा बुटवल पुग्नु र एक दिन दुई रात बसेर बुटवलबाट दुई दिन लगाई गाउँ र्फकनु भनेको मनोरञ्जनको क्षण हुने सबै गाउँलेले बुझेकै कुरा हुन् । कान्छा मामासँग र ठूला मामाका छोरा साथमा भइदिए भने त भान्जी जमिलालाई स्वर्गीय आनन्द नै मिल्ने हुँदा त्यस्तो मेला अर्थात् बुटवलको खेपमा सम्मिलित हुन पाउँदा सबैजसो युवतीहरूलाईझैँ जमिलालाई पनि खुसी नै लाग्ने गथ्र्यो ।
जमिला पाँच वर्ष पहिले सानो कन्टरमा घिउ बोकेर जाँदा तिनाउ नदीपारि तरी खस्र्यौंलीमा मोटर हेर्न पुगेकी थिइन् । त्यतिखेर भारत नौतनवाबाट लत्ताकपडा, नुन र मट्टतिेलजस्ता पहाडका लागि चाहिने आवश्यक सामानहरू बोकेर जी. एम. सी. ट्रकहरू आउँथे र बुटवल बजारमा पहाडबाट आएको अदुवा, बेसार, घिउ र जडीबुटी बोकेर भारततर्फ जान्थे । देशी ड्राइभरले चलाउने ती ठूलाठूला पाङ्ग्रा भएका मोटरगाडीलाई जमिला र उनका साथीहरूले खुर्पाले ठकठक्याएर जाँचेका थिए भने पाङ्ग्राले छेलेको मोटरगाडीको तल्लो भाग पनि निहुरिएर हेर्न जमिलाले भ्याएकी थिइन् ।
सोह्रखुट्टेको माथिल्लो तलामा रुमाल बुनिरहेकी जमिला आराम र एकोहोरो सोचले लठ्याउँदै निद्राले झकाएकी हुँदा हातमा बुनिँदै गरेको रुमाल समातेकै अवस्थामा उनी पल्टन पुगिन् । उनी निदाएकी छैनन् र उनलाई पूर्ण होस पनि छैन । उनी टाढाबाट आएको साङ्गीतिक प्रतिध्वनि सुन्न थालिन् । बिस्तारै आवाज पनि सुनिन थाल्यो- ‘कालीपारे दाइ कति राम्रो, ढाका टोपी काँधैमा गलबन्दी ।’ नारीस्वर पहाड नै गुञ्जायमान हुने गरी नजिकिन नपाउँदै टाढाबाट आएको सङ्गीतको धुनले गर्दा जमिलालाई निद्रादेवीले लपेटिसक्छिन् ।
ट्रान्जिस्टर रेडियो बायाँ काँधमा, दायाँ काँधमा सानो झोला र पिठ्यूँमा फौजी रुकस्याक बोकेका भारतीय गोर्खा सैनिकको जङ्गी पोसाक लगाएका लाहुरे फुर्किंदै र जोसिँदै रेडियोको सङ्गीतको तालमा सोहखुट्टे आइपुगे । त्यहाँ कसैलाई देखेनन्, सिवाय घाँसको भारी । घाँसको भारी भएपछि भारी बिसाउने पथिक पनि त्यहीँ कतै हुनुपर्छ भन्ने निर्णयमा चारैतर्फ नियालेर हेरे र घुमे । कहीँ कोही नदेखेपछि मचानको पहिलो तलामा हेर्ने विचारले लिस्नोको दुई खुड्किला उक्लेर माथि हेरेपछि उनका पाइला तल झरेनन् । उनी माथि मचानमा प्रवेश गरेर मस्त निद्रामा परेकी जमिलाको छेउमा टुसुक्क बस्न पुगे । उनले आˆना झोलाहरू बिस्तारै शरीरबाट अलग गराई छेउमै राखे भने रेडियोलाई एकदमै मन्द ध्वनिमा निश्चित ट्युनिङ गरे र जमिलाको निश्छल र अबोध अनुहारलाई नियाल्न पुगे । हेर्दाहेर्दै जमिलाको अनुहारमा उनले सुन्दरता देखे, कामुकताको सङ्केत पहिल्याउन थाले र उनी वासनामयी शिखरको आरोहणको कल्पनामा रुमल्लिन थाले । शिरदेखि पाउसम्म आˆना आँखालाई बिछ्याउँदै जमिलाको शरीरका अङ्गअङ्गबाट उडिरहेको नारीगन्धमा नजिकिँदै स्वयम्मा उनी मन्त्रमुग्ध हुन पुगे ।
जमिलाले लगाएको चोलीबाट देखिने गोरा हातपाखुरा र कलेजी मखमली चोलीले आकार कायम गरेको जोर गोलाकार छातीको भाग खुलारूपमा प्रदर्शित थिए । कालो बुट्टेदार छिटको गुन्यूँले छोपेका तिघ्राभन्दा मुनिको भाग घुँडा छोपिए तापनि सेता पुष्ट पिडुँलाको पूर्ण भाग छोप्न सकेको छैन । जुत्ता नलगाएका खुट्टा पनि सलसलाउँदा नरम भएका हुँदा अङ्गका अन्य भागभन्दा फरक देखिँदैन । अनुहारमा पसिनाको केही अंश देखिए पनि थाकेको वा गलेको देखिएको छैन । निधारमा सानो टीका र नाकमा सुनको बुलाकी मात्र होइन, कानको बीच भागमा सुनको कानको आधा भाग नै ढाक्ने ढुङ्ग्रीले सजिएकी छन् जमिला । बायाँ कोल्टे परी बायाँ पाखुरीलाई सिरानी गरेर आराम गरेकी जमिलाको नाकको बायाँतर्फ लगाएको फूली नदेखिए पनि नाकको बीचको नाथ्रीमा सजिएको बुलाकीले भने उनको ओठको केही भाग छोप्न पुगेको छ ।
जमिलाका पुष्ट हात-पाखुरा र छातीले ती लाहुरेलाई आकर्षण गरेका हुँदा त्यसैतर्फको मस्त शरीरबाट उडिरहेको गन्धमा खिचिँदै निहुरिएर वास्नामयी गन्धको मीठो अनुभव गर्न थाले । यसैबीच उनको निहुरिएको टाउकोलाई जमिलाको दायाँ हातले खिचेर छातीमा टसाउन पुग्यो । उनको अनुहारले जमिलाको वक्षस्थललाई स्पर्श गर्यो । दुवैमा कम्पन छुट्यो र दुवै झस्किए । जमिला आत्तिएर उठिन् र गर्धनमा परेको हात फुत्त थुतेर ‘आच्चै, को हौ
तिमी ?’ भनेर झस्किइन् । उनले पनि जमिलाको छातीबाट टाउको उठाउँदै तुरुन्त जवाफ दिए – “म लाहुरे हुँ, छुट्टीमा घर आएको । भाञ्जी Û तिमी को हौ ? तिमीलाई देखेपछि त म झन्डै मूच्र्छा
परेको Û तिमीभन्दा सुन्दरी त मैले यो विश्वमा देखेकै रहेनछु ।”
उनी अलि वर सरे र जमिलाका हात स्पर्श गर्न पुगे । जमिलाले पनि हात फुत्त थुतेर लाडिँदै भनिन् – “के भनेका हौ मामा Û देशविदेश घुमेका तिमीले कस्ता-कस्ता राम्रा तरुनी देखेका हौला, म गाउँलेलाई किन फुक्र्याएका ?”
दुवैबीच ठट्टा विस्तारित हुँदै गयो । चारमिनार चुरोट जमिलाले ओठमा च्यापेर सल्काइन् । ओठमा च्यापिएको चुरोट दुई-तीन सर्को पिएपछि सोही चुरोट उनलाई दिँदै भनिन् – “ओहो Û यो त ज्यादै कडा पो रहेछ मामा Û लौ लिनुहोस् ।”
दुवैले पालैपालो त्यो चुरोट पिए । चुरोटको साटासाटले मायाको आदानप्रदान हुन्छ भन्ने बुझेका ती जोडी बिस्तारै जिस्किँदै गए र नजिकिँदै गए चुरोटको खिल्लीको टुप्पोले ओठ जुठ्याउँदै ।
वर्षौंपछि घर फर्किएका लाहुरे मदमस्त त हुन्छन् नै, त्यसमा पनि तरुनीको समीपमा केही क्षण बसेपछि युवकको अनुहार भावुक र संवेदनायुक्त हुन पुग्नु स्वाभाविकै हो । गोरो अनुहारमा कालो खुर्पे जुँगामाथि गालामा लाली चढिसकेका हुँदा जमिलालाई एकोहोरो हेरेर यौवनको जादुले जमिलालाई लठ्याउन समर्थ भए उनी । जमिलाका घोप्टिएका आँखा क्षणक्षणमा उनको नसालु अनुहार नियाल्न पुग्छन्, जो समर्पणको सङ्केत हो । विश्रामस्थल, मात्र दुई मस्त युवकयुवती, शान्त बाहिरी वातावरणले कुनै अवरोध नआएको स्थितिमा बोलीको भाषा रोकिए पनि दुवै एक-अर्कासँग सञ्चारित भइरहेका छन् ।
यस्तो सन्नाटालाई च्यात्दै लाहुरेले दुवै हात फैलाएर गम्भीर अनुहारमा आफूलाई पूर्ण समर्पित पार्दै जमिलासँग भीख माग्छन् – “भाञ्जी Û म तिमीलाई देखेपछि पागल हुन थालिसकेँ । मलाई स्वीकार । मलाई अँगाल । म तिमीलाई जीवनभरि छोड्दिनँ । कृपया ………. Û”
उनको वाक्य एकाएक अड्छ र उनी आँखा बन्द गरेर जमिलालाई अँगालोमा गाँज्न पुग्छन् । युवा जोस, आवेग र भावना मिश्रति वातावरणको सिर्जनाले दुवैलाई एकाकारमा परिवर्तित गर्छ । दुवै पसिना-पसिना हुन्छन्, पानी-पानी बन्छन् । विनाशब्द र विनासम्बोधनमा पनि सम्बोधित हुन पुग्छन् आपसमा । मौनतामा नै कहिल्यै नछुट्टनिे प्रण पनि गर्न पुग्छन् । साथै सत्य यही हो, बाहृय मिथ्या हो भन्ने पनि निर्णयमा पुग्छन् । दुवै खुसी छन्, आनन्दित छन् र खुसीका साथ स्वर्गीय वातावरणमा विचरण गरिरहेका छन् ।
दुवैको होस खुल्छ । जमिलालाई कसरी खुसी बनाउन सकिन्छ भन्नेमा तल्लीन लाहुरेले आˆनी श्रीमतीका लागि देशबाट नै किनेर ल्याएको सुनको औँठी ब्यागबाट झिकेर जमिलाको साहिँली औँलामा लगाइदिन्छन् र भन्छन् – “यो मैले घरकी स्वास्नीलाई ल्याएको हुँ । अब मैले तिमीलाई नै आˆनी स्वीकार गरेँ ।”
“आच्चै मामा Û के भनेको ? घरकी बूढी छोड्छौ कि क्या हो ?”
जवाफमा लाहुरेले तुरुन्त भने – “त्यसैले त तिमीलाई औँठी लगाइदिएको ।”
“म को, कसकी छोरी, कसकी बुहारी भन्नेसम्म तिमीले जानकारी नपाई मलाई औँठी लगाइदियौँ । यो त राम्रो भएन
मामा Û” – जमिलाले बुद्धिमत्तापूर्ण कुरा उनका अगाडि राखिदिइन् ।
“आइमाई धेरै देखेँ भारत नौतनवादेखि सुनौली, भैरहवा र खस्यौलीमा । कतै चिया पिएँ, कतै चुरोट किनेँ, कतै बियर, रक्सी र जाँड पिएँ । सबै आइमाईहरूले पैसाको मात्र भाषा बुझ्ने, मनको कुरा त बुझ्दैनबुझ्ने । मस्र्याममा आएर त म मूर्ख सावित भएँ । पिएँ एक सिसी तर पैसा तिरेँ चार सिसी रक्सीको । लाहुरेलाई त मूर्ख सम्भिmने रहेछन् बाटामा पसल थाप्ने थकाल्नीहरूले ।”
असाधारण मनस्थितिले गाँजेका लाहुरेले जमिलालाई खुसी तुल्याउने विचारमा अन्य क्रियाकलाप पनि गर्न लागे । घरि ओर्किने, घरि फर्किने, यताउता हेरी रमाउने र आफैँभित्र आनन्दको अनुभूति गर्ने गर्न थाले उनी । त्यसै खुसीको वेगमा हतारिँदै झोला खोतल्न थाले । उनले एउटा सानो विदेशी रक्सीको बोतल निकाल्दै सोधे – “भाञ्जी Û ऐरक पिउँछ्यौ ? यो विदेशी ज्यादै महँगो ऐरक हो ।”
जमिलाको सकारात्मक सङ्केतपछि झोलाबाट पानीको तुम्लेट निकाल्छन् र त्यसमाथिको बिर्कोमा भएको सानो ग्लासमा थोरै रक्सीमा केही पानी मिसाएर जम्ल्याहातले दिँदै जमिलालाई पिउन अनुरोध गर्छन् – “भाञ्जी Û यो ऐरक विदेशी हो । यसले जीउ फूर्तिलो हुन्छ ।”
जमिलाले आˆना दुवै हात अगाडि बढाएर ग्लास समाउँछिन् र बिस्तारै ओठमा लगाएर एक चुस्की लिन्छिन्् र जम्ल्याहातले उनैलाई ग्लास फर्काइदिन्छिन् । इच्छाअनुसार पिउँदै ग्लास रित्याउँछन् । यी सबै एकपछि अर्को घटना-परिघटनाले एक-अर्कालाई नजिक्याउँदै लान्छन् । जमिलालाई केके न दिऊँ जस्तो लाग्छ उनलाई, र फेरि उनी झोला खोल्न थाल्छन् । उनी सुपारी र काजुका पुरियाहरू निकाल्छन् र अँजुलीमा देखाउँदै ‘कुन मन पर्छ ?’ भनेर छान्न लगाउँछन् । जमिला सन्तुष्ट भावमा भन्छिन् – “होइन मामा Û राख, तिम्रो घरका लागि ल्याएको कोसेली घरमा नै दिनुपर्छ ।”
जमिला दाहिने हातले उनको अँजुलीको पोकालाई पन्छाइदिन्छिन् तर पनि काजुको एउटा पोको नराखी धरै पाउँदिनन् जमिला ।
बदलामा केही दिन मन लाग्यो जमिलालाई पनि । घाँस काट्न आएकी केटी, साथमा खुर्पा र बुन्दै गरेको अधुरो रुमालबाहेक उनीसँग अरू केही थिएन । अधुरो रुमाललाई बिट मारेर त्यही दिऊँ भन्ने लाग्यो जमिलालाई । त्यसैले उनले हातमा कुर्सियो लिएर अधुरो रुमालको बिट मारेर रुमाललाई पूर्णता दिइन्, अनि विदेशमा बस्ने आˆनो लोग्नेका लागि बुनेको रुमाल दिँदै भनिन् – “लौ
मामा Û यो सानो सम्झना राख है Û अरू केही छैन यतिखेर मसँग ।”
“आहा भाञ्जी Û योभन्दा ठूलो के चाहियो ? यस्तो रङ्गीचङ्गी र सुन्दर रुमाल । तिम्रा औँलाको स्पर्शले बनेको गाँठोको सञ्जाल । यसभित्र तिम्रो माया र स्नेह लुकेको छ ।” – लाहुरे बोल्छन् र रुमाल लिएर आˆनो अनुहार छोप्न पुग्छन् ।
यसैगरी प्रेमलहरी लहरिँदै जान्छ । दुवै रमाएका छन् एक-अर्कालाई पाएकोमा । दुवै दङ्ग छन् एक-अर्कालाई भेटेकोमा । जीवनभरि एकैसाथ रहने प्रण गर्छन् एकले अर्कासँग र भोलि बिहान सबेरै जतिसक्दो चाँडो यसै स्थलमा भेट्ने र तानसेन बजार घुम्न जाने कार्यक्रम तयार गर्छन् । दुवैले त्यहीँ गएर घुम्ने र वैवाहिक जीवनको सुरुआत त्यहीँबाट गर्ने निर्णय गरे ।
कुरा एकपछि अर्को सुरुआत भएको हुँदा नाउँ र गाउँ छुट्टनिे बेलामा सोधौँला भन्ने मनसाय राख्ताराख्तै पनि दुवैको प्रेमालाप नटुङ्गिएकाले भविष्यको न्यानो कार्यक्रम बनाउँदैमा समय व्यतित भयो । फेरि नाउँ-गाउँको पनि किन आवश्यकता पर्यो र Û सम्बन्ध जुट्ने कुरा जुटिसक्यो, मायाप्रीति पनि लागिसक्यो, एक-अर्काको जीवनसाथी बन्ने पनि तय भइसक्यो । यो त समय र जीवनको अवस्थामा निर्भर गर्छ ।
दिन ढल्किन लागेको हुँदा गाउँतर्फ लाग्ने मान्छेहरूको डोरो बाटिन थाल्यो । पाँचै गाउँ उक्लने चौराहका रूपमा रहेको सोह्रखुट्टे हुँदै गाउँलेहरूका गाउँ जान आएका जमात नजिकिन थाले । जमिला पनि उठेर तल घाँसको भारी भएको ठाउँमा आइपुगिन् । उनको पि्रय लाहुरे पनि भोलि भेट्ने वाचा गर्दै आˆनो गाउँको बाटोतर्फ लम्किए । झल्याकझुलुक देखिएसम्म जमिला फर्की-फर्की हेर्दै रहिन् । बाटो गाउँको लागे पनि मन भने सोह्रखुट्टेमै अडेको छ उनको ।
गाउँमुनिको चौतारोमा आइते भाइ बसिरहेका रहेछन् जमिलालाई भेट्न । जमिलाले भारी नबिसाएसम्म आइतेले पनि चिनेनन् । जमिलाले भारी बिसाएर टाउकाको बर्को शीतल हावा पाउन के खोलिथिन्, आइते ‘दिदी Û’ भनेर जमिलाको हात समाउन पुगिहाले । आइतेलाई देख्नेबित्तिकै खुसी भएकी जमिलाले सोधिहालिन् – “कहिले आइपुगेका तिमी ?”
आज नै आइपुगेको र भिनाजु गुनबहादुर पनि सँगै आएको कुरा बताउँदै उनले उत्तर दिए – “भिना र म सँगै आएका हौँ । उनको जमदार पदमा प्रमोसन भएको हुँदा छुट्टी मिल्न अलि ढिलो भयो । ढिलो भएको पनि फाइदै भयो । भिना र म सँगै आउने चाँजो मिल्यो ।”
“भिना कहाँ छन् त ?” – आत्तिएको अवस्थामा जमिलाले सोधिन् – “के यहीँ छन् ?”
आइतेले उत्तर दिए – “उनलाई मैले मस्र्यामको फेदीको थकालीको भट्टीमा छोडेको हुँ । उनले मलाई भने – ‘साला
नानी Û तिम्री दिदी माइतमा छिन् । उनलाई भनिदिनू म सोमबार लिन आइपुग्छु । तिमी यतैबाट गाउँ जाऊ, म केही बेर यहाँ आराम गरेर आउँछु ।’ भिनाले त्यसो भनेपछि ‘लौ त, लाहुरे मान्छे, थकाल्नीहरूसँग पनि भेटघाट गरून् न त’ भन्ने लागेर म हिँडेँ । भिना भोलि कसै गरी पनि आइपुग्छन् ।
तल सोह्रखुट्टेमा भरखर माया जोडिएका लाहुरेलाई छोडेको एक घण्टा मात्र भएको छ । मनभरि, शरीरभरि र सम्झनाभरि उनकै मायाप्रीतिले बास गरेको छ । यस्तो स्थितिमा आˆनै लोग्ने त्यसमा पनि दस वर्षपछि आउन लागेको खबर पाउँदा जमिला होस शून्य अवस्थामा पुगेकी छन् । गुनेको अनुहार जति गरे पनि दस वर्षपहिलेको नाकमुनि जुँगाको रेखीसम्म बसेको नवयुवा अर्थात् गाउँको ठिटोका अतिरिक्त अरू युवा आकृतिको सम्झनासम्म गर्न सकेकी छैनन् । मनमा तरङ्ग उठ्न थालेको छ उनको । कस्तो अनुहार होला, जुँगा छन् कि छैनन्, युवामा हुनुपर्ने सुन्दरता छ कि छैन जस्ता प्रश्नहरू रोकिँदै र फुर्दै गरेका हुँदा मन अटेसमटेस हुन थालिसकेको छ । उनी मनलाई बुझाउन आइतेसँग विस्तारै प्रश्न गर्छिन् – “तिम्रो भिना कस्ता छन् ?”
“हेर दिदी Û उनी जमदार भइसकेका छन् । उनकै प्लाटुनमा म खटिएको छु । भिनालाई साहेबहरूले मन पराएर ‘जमगुन’ भन्ने गरेका छन् । ‘जम’ को अर्थ जमदार र ‘गुन’ को अर्थ गुनबहादुर । हाम्रो प्लाटुनमा ‘जमगुन’ को विशेष अधिकार छ । बडाबा एम. सी. पनि जमदार, उनका ज्वाइँ गुनबहादुर पनि जमदार । त्यसैले एम. सी. बडाबाले तीन दिनसम्म भोज खाने आयोजना गरेका छन् गाउँमा । बीस धार्नीको च्वाँचे अहिले भर्खर किनेर एम. सी. बडाबाको घरमा छोडेर आएको हुँ । भोलि बिहान च्वाँचे काटेर खानाको परिकार बनाउन उपल्लाघरे स्याङ्तान बा र माइँला बडूलाई बोलाइएको छ । भोलिदेखि तिम्रो घरमा रमाइलो सुरु हुन्छ । भिनालाई भेटेर तिमी पनि रमाइलो गछ्र्यौ नि Û”
आइतेको कुराले घरमा विशेष कार्यक्रम हुने सङ्केत पाइन् जमिलाले, उनको कुरा पूरै पत्याउन पनि सकिनन् । आइतेको कुरा ठीक रहेछ भने आज उनले घर नगए पनि हुन्छ, किनभने भोलि बिहानै सोह्रखुट्टेमा भेटेर त्यतैबाट नयाँ जीवनको सुरुआत गर्ने निर्णय भएको छ उनको । उनले आˆनो मनलाई स्थिर राखेर सोच्न सकिनन् र फेरि सोधिहालिन् आइतेलाई – “तेरा भिना साँच्चिकै आएका हुन् र यहाँ भोलि आउँछन् ?”
“के भनेकी दिदीले पनि Û एम. सी. बडाबाले बिहानै गाउँभरि उर्दी लगाइसकेका छन् ‘एम. सी. मुखियाका ज्वाइँ जमदार गुनबहादुर गाउँमा आउँदैछन्, भेट्न इच्छा लाग्नेले मुखियाको आँगनमा आउनू’ भनेर । भोलि त गाउँका सबै बूढापाका मात्र होइन, तरुना-तरुनीहरू पनि भिनालाई हेर्न आउँछन् । भोलिको दिन भनेको त तिम्रो र भिनाको त हो Û”
आइतेले खु्सी भएर सुनाएको कुराले जमिलाभित्र चोट पुग्न सुरु भयो । उनको शरीर भित्रैदेखि नै काँप्न थाल्यो । उनका शरीर र मन एकैपटक भयभित्र डुबुल्की मार्न थाले । बिसाइएको घाँसमा आड लिएर जमिलाले भनिन् – “आइते Û तिमीसँग बिँडी छ ?”
आइतेले पनि ‘म भर्खर लाहुरबाट आएको, चुरोट नै छ नि, ल लिनुहोस्’ भनी पर्वत चुरोटको बट्टा नै जमिलाको हातमा थमाइदियो । उनको चुरोट तनाइ देखेर आइतेले जिल्ल पर्दै भन्यो – “के यस्तो विघ्न रुखिएकी चुरोटबाट ?”
औँला पोल्ने भएपछि जमिलाले चुरोटको ठुटो ओठबाट छुटाइन् । एकोहोरो तल बेँसीतर्फ हेर्न लागिन् उनी । माथि गाउँ जाऊँ कि सरसर्ती तल ओर्लेर सोह्रखुट्टेमै गएर उनलाई कुरौँ भन्ने दोधारमा उनी अलमलिन पुगिन् । आइते उनको नजिकै आएर चौतारोको ढुङ्गामा टुसुक्क बसेर भन्यो – “किन ? तिमी धेरै थाकेकी
जस्ती छ्यौँ । भिनालाई कहिले भेटौँ भएर भाउन्न भएको हो कि तिमीलाई ? चिन्ता गर्नुपर्दैन । भिना गजबका छन् ।”
जमिलाले सुनिन् बाबुको घर सजिएको रहेछ गुनबहादुरलाई स्वागत गर्नका लागि । बिहानै घाँस काट्न हिँडेकी जमिलालाई थाहापत्तो छैन किन यत्रो तामझाम गरिएको हो भनी । हो, उनले दस वर्ष कुरेकी हुन् गुनबहादुरलाई आˆनै बाबुको घर ‘माइत’ मा बसेर । यसबीचमा उनले न पैसा पठाए, न एकधरो लुगा । एकपटक आकाशवाणीबाट अस्पष्ट आवाज सुनेकी थिइन् भने तीनवटा चिठी जमिलाले पाएकी थिइन् । ती चिठीहरू पनि लेखेको मितिले पाँच-पाँच महिनापछि प्राप्त भएका थिए । उनलाई गुनबहादुर आउँछन् भन्ने त मनमा कुनै शुभशङ्का थिएन । वैवाहिक जीवन गुनबहादुरसँग नै चल्छ भन्ने त कुराको पनि उनमा यकिन थिएन । दस वर्षपछि उनी आएको खबर सुनेकी छन् जमिलाले तर आजैका दिन उनले एक होनहार युवासँग मायापिरती गाँसिसकेकी छन् ।
सायद सोह्रखुट्टेको घटना आजै नघटिदिएको भए उनीभन्दा खुसी आज कोही हुन सक्तैनथ्यो । उनका बाबु एम. सी. जमदार मीनलाल जति आज खुसी भएर घर, क्षेत्र र वातावरणको हुलिया परिवर्तन गर्दै खुसी जाहेर गरिरहेका छन्, त्यसभन्दा पनि बढी जमिला उडेर, गुडेर, नाचेर, दौडेर सङ्गिनीहरूलाई साथ लिई परीहरूको नयाँ गाउँ बनाउन सक्थिन् । गाउँभरि युवती छन् । कसैका जोडी छन्, कोही जोडीबिनाका छन् तर एक जोडीको आरिस अर्का जोडीले गर्दैनन् । बरू ती जोडी कसरी खुसी हुन्छन् भनेर अनेक क्रियाकलापद्वारा वातावरणलाई सहज, सुन्दर र उन्मुक्त बनाउँछन् उनीहरू । गाउँको यो प्राकृत नियम नै हो एक-अर्कालाई खुसी तुल्याउनु र अर्को खुसी भएकोमा त्यसमा आफू पनि सहभागी बन्दै आफूले खुसी व्यक्त गर्नु । यो स्वर्गीय नियम भएको यस गाउँमा जमिला दोधारमा उभिन पुगेकी छन् यतिखेर ।
आइतेले छोडेकै छैन जमिलालाई । भिनाकी प्रेयसी जमिलालाई आइतेले छोड्ने स्थिति पनि छैन । आज बिहानको सूचना बडाबालाई अनि साँझको सूचना दिदीलाई दिएर जसरी पनि तिनीहरूलाई खुसी तुल्याउन पाए राम्रो हुने थियो र त्यसबाट भिना खुसी भएमा प्लाटुनमा आइतेको पदोन्नति पक्का थियो ।
जमिलाले बिसाएको भारी बोकूँ वा नबोकूँ भनी यकिन गर्न सक्तिनन् यतिखेर । घरमा हुन लागेको त्यो रौनक आफूभित्र गुज्रेको ज्वारभाटाले थेग्न सक्ने हो कि होइन, कल्पनासम्म गर्न सकेकी छैनन् उनले । घर नजाऊँ भने पनि यतिखेर जाने अर्को ठाउँ छैन । सोह्रखुट्टेमा पनि रातमा कोही हुँदैनन् । उनले त बिहान मात्रै भेट्ने कार्यक्रम तय गरेका छन् । गाउँबाट एकै घण्टा पनि लाग्दैन र्झन । त्यसैले भोलि झिसमिसे अगाडि नै गाउँ छाड्ने अठोट गरेर जमिला भारी समाउन पुग्छिन् ।
आइते अघिअघि लाग्छन् र जमिला भारी बोकेर पछिपछि लाग्छिन् । यद्यपि उनलाई आज घर जाने मन पटक्कै छैन । घरमा पुग्नुभन्दा सय पाइलाजति पहिले नै बाटो सफा र राम्रो बनेको देखिन् उनले । अझ घरको आँगनमा उक्लने डिलमा त ढुङ्गाको खुट्किलोले सजिलो बनाइदिएको देखिन् । घाँसको भारी गोठको पालीमुनि बिसाई उनी पिँढीमा आएर टुसुक्क बसिन् । उनले बिहान छोडेको घरको अनुहार नै बदलिएको देखिन् । आइतेका सबै कुरामा उनलाई विश्वास भयो । हातमा लगाएको सुनको औँठी औँलाबाट खोलेर कसैले नदेख्ने गरी थैलीमा राखिन् । लाग्छ दिनको घटनालाई भुल्न र बिर्सन खोज्दैछिन् उनी ।
‘जमदार’, ‘मीन’ र ‘लाल’, यी तीन शब्दका अगाडिका अक्षरबाट ‘जमिला’ नाउँ राखिएकी जमिला गाउँका मुखियाकी जेठी छोरी हुन् । उनका बाबुले मुखियाको पद बाजे सिमलालको मृत्युपछि पाएका हुन् । उनले मुखियाको पद जिल्लाको सदरमुकाम तानसेनमा रहेको मालअड्डाबाट पाएका हुन् । मुखिया अर्थात् गाउँका मुख्य मान्छे । उनका मुनि पटवारी वा लेखनदास हुन्छन् भने सेवा गर्ने परिचरहरू पनि हुन्छन् । मुखियाको घर भनेको गाउँस्तरीय प्रशासकीय निकाय हो । उनको भनाइ, अनुरोध र आदेशलाई गाउँवासीले मान्नुपर्छ भने बेठबेगारी वर्षवर्ष नै गाउँलेहरूले उनलाई बुझाउनुपर्छ । मुखियालाई तोकिएको क्षेत्रभित्रको जमिनको पोत असुल गर्ने अधिकार पनि हुन्छ । गाउँमा पर्ने साना वा ठूला झगडाले पनि उनकै आँगनमा आएर न्याय पाउँछ । यस दृष्टिले हेर्दा गाउँका मुखिया भनेका साँच्चिकै गाउँका मुख्य मान्छे नै हुन् । आमा आँगनमा निस्किँदा जमिलालाई देख्छिन् र देख्नेबित्तिकै खुसी व्यक्त गर्दै भन्छिन् – “ज्वाइँ आउने कुरा त थाहा भयो होला नि, होइन तँलाई ?”
फेरि उनी छोरीलाई पूरक प्रश्न गर्छिन् – “किन घाँसबाट आउन ढिलो भएको ? दिउँसै खाजा खान आइपुग्नुपर्ने, किन ढिलो
गरेकी ?” आमाको प्रश्नको उत्तर जमिलाले दिन नपाउँदै एम. सी. मीनलाल आँगनमा उक्लन्छन् र छोरीलाई देखेर सोध्छन् – “किन ढिलो आयौ छोरी आज ? ज्वाइँ आउँछन् यहाँ भोलि तिमीलाई लिन ।”
खुसी व्यक्त गर्दै उनी फेरि भन्छन् – “ज्वाइँ म सरहकै जमदार भइसकेछन् । तिमी भाग्यमानी छ्यौ छोरी Û पछि त ज्वाइँ बटालियन कमान्डर हुन बेर छैन । यो तिम्रो भाग्य र हाम्रो इज्जतको कुरा हो ।”
बाबु र आमाको खुसीसँग खुसी मिलाउन उनले पनि भनिहालिन् – “सुनेँ । उनी ठूलै दर्जामा पुगेछन् । यो सबै बाआमाको आशीर्वाद हो ।”
“दिउँसै आइपुग्न आइतेलाई खबर पठाएको छु । गाउँभरिका आफन्तलाई पनि बोलाएको छु । साँझ झाम्रे गीत गाउने ठिटाठिटीहरूलाई पनि खबर गरेेको छु । तिम्रा पाउनापाछालाई तिमीले हेर्नू, मेराहरूलाई म रेखदेख गर्छु ।” – एम. सी. मीनलाल छोरीलाई विवरण सुनाउँदै घरभित्र पस्छन् । जमिला आफू सुत्ने गरेको कोठामा पुग्छिन् । कोठाको पनि हुलिया बदलिएको छ । सबै नयाँ देख्छिन् । तन्ना, सिरानीको खोल र बर्को पनि नयाँ नै सजाइएको छ । सिरानीमा सानो टा्रन्जिस्टर रेडियो र घडी पनि राखिएको छ । उनलाई आˆनो कोठा नै नौलो लाग्यो । यी सबै देखेर पनि उनको मन रमाउन सकेको छैन । मात्र उनको सोच छ भोलि सोह्रखुट्टे कसरी पुग्ने Û रातभरि निद्रा लाग्दैन ।
बिहानको कुखुराको पहिलो डाकमै उनले कोठा छोड्ने निर्णय गरिन् । तल बिस्तारै कसैले चाल नपाउने गरी उनी अगेनाको छेउमा झरिन् । उनले हिम्मतका साथ मूलढोका खोलिन् र बिस्तारै ढोका ढप्क्याइन् । त्यसपछि उनी पिँढीमा ओछ्याइएको गुन्द्रीमा गएर टुसुक्क बसिन् र केही सोच्न थालिन् । सुनसान छ । सबै सुतेका छन् तर जमिलाको मन भने सोह्रखुट्टेको वरिपरि गएर घुमिरहेको छ । उज्यालोको हिसाब मिलाउँदै केही बेर पिँढीमा, केही बेर आँगनमा त केही बेर घरवरपरको बाटोमा अलमलिँदै उनी गाउँमुनिको चौतारामा पुगिन् । कुखुराको अन्तिम डाक सुन्नेबित्तिकै उनी बिस्तारै सोह्रखुट्टेतर्फ लागिन् ।
जमिला गन्तव्यमा आइपुगिन् । अर्को गन्तव्यको उनमा कुनै सोच छैन र निर्णय पनि छैन । कहाँ जाने ? कति दिनका लागि
जाने ? किन जाने ? त्यो पनि उनको भित्री मनले अठोट गरिसकेको छैन । उनलाई यति मात्र थाहा थियो उनलाई कुनै पनि तरिकाले बिहानै सोह्रखुट्टे पुग्नुछ, पुगिन् पनि । उज्यालो भरखर फुट्न थालेको छ । चराहरूको चिरबिराहट सुरु भइसकेको छ । मन्दमन्द हावाले शीतलता प्रदान गरे पनि जमिलाको मन भने भयग्रस्त छ । छेउमै गएर उनी सोह्रखुट्टेको वरिपरि घुमिन् । तल र माथि सबैतर्फ हेरिन् उनले तर कोही देखिनन् । उनको मन खिन्न भयो चिन्ताले, त्रास उर्लियो एकान्तले र शरीर नै ओइलायो एक्लोपनले । अब के गर्ने भन्ने निर्णय लिन सक्ने क्षमता पनि उनमा हराउँदै गयो । उनी एउटा थामको आडमा गएर थुचुक्क बसिन् । यता र उता, तल र माथि, वन र डाँडाको बाटो हेरेर बसेको लामो समय भइसकेपछि टाढाबाट ट्रान्जिस्टर रेडियोबाट मधुर गीतको धुन सुुनिन थाल्यो । प्रकृतिको सन्नाटालाई चिर्दै कताकताबाट आएको सङ्गीतको धुनले उनको मनमा आशा उर्लिन थाल्यो । उनी आए कि भन्ने आभास भयो जमिलालाई । जुरुक्क उठेर गुन्यूँ र बर्को समाइन् उनले । साँच्चिकै उनी आएका रहेछन् । उनको खुसी उम्लिएर आँखा रसायो । उनी पनि जमिलालाई देखेर खुसी भए ।
दुवै लम्किए एक-आपसमा नजिकिन । जमिलाका आँखाभरि आँसु देखेर उनलाई पनि घात भयो, देख्नेबित्तिकै आँखा रसायो । झोला र ट्रान्जिस्टर भुइँमा थपक्क राखेर उनले दुवै हात फैलाए । त्यही अँगालोमा बेरिन पुगिन् जमिला । उनको छातीमा टाँसिन पुगिन् र टाउको बिसाएर घुँक्कघुँक्क रुन थालिन् । जमिलाको यो खुसीको रुवाइमा साथ दिँदै उनको पनि हिक्का छुट्न थाल्यो । दुवै एक-अर्कासँग बोल्न सकेका छैनन् । आलिङ्गनमै उनीहरूबीच वार्ता सञ्चारित भइरहेको छ – एकले भन्नुपर्ने भनेजस्तो र अर्काले बुझ्नुपर्ने बुझेजस्तो । दुवैको मुटुको धड्कन एकबाट विस्थापित हुँदै अर्कोमा प्रवेश गरेको र एकैमा समाहित भएको हुँदा आलिङ्गनबाट छुट्टिन सकेनन् । भिनालाई बोलाउन आएको आइतेले सोह्रखुट्टेको छेउमा दिदी-भिनालाई आलिङ्गनमा बाँधिएको देखे । तीनछक्क पर्दै उनले टाढैबाट त्यो दृश्य नियालिरहे । आइतेले सोच्न सकेनन् यो के हो र किन यस्तो भयो Û राति घरमा सुतेकी दिदी कसरी यहाँ आइपुगिन् Û उनको प्रश्नको जवाफ नपाउँदै आइतेको र भिनाको आँखा जुध्यो । जमिलालाई अँगालोबाट भिनाले छाडिदिए । भिनाको नजिक गएर आइतेले ‘भिनालाई लिन आएको’ कुरा बताए । साथसाथै उनले दिदीलाई सोधे – “कसरी यहाँ आएकी दिदी ?”
भिना र दिदी दुवै आइतेलाई देखेर झस्किएका हुँदा उनीहरू दुवैको बोली बन्द भएको छ । दुवै केही बोल्दैनन् । दुवैले चिने दुवैलाई । चुप रहनुबाहेक अरू केही उपाय थिएन, त्यसैले चुप रहे । दुवै अपराधबोधले थिचिएकाले पनि बोल्न र हाँस्न सकिरहेका छैनन् । आइते पनि चुपचाप दुवै दिदी-भिनालाई नियालिरहन्छन् । केही बेरपछि उनी दुवै दिदी-भिनालाई भन्छन्- जाऊँ, बडाबा कुरेर बस्नुभएको छ ।”