Anmol Mani – Rato Diary

अनमोल मणी – रातो डायरी

प्राविधिक कारणले उडान केही घण्टा डिले भएको सूचना प्रस्थान-कक्षमा प्रसारण भयो। यात्रुहरू चलमलाउन थाले। उठेर घुँडा तन्काएपछि म फेरि बेन्चमा बसेँ। पुस्तक हातमै थियो। अचानक उसलाई कुनाको बेन्चमा देखेँ। खैरो झोला बोकेको उसले दायाँतिर टाउको घुमाउँदा हाम्रा आँखा जुधेका थिए।

ऊसितको यो मेरो चौथो भेट थियो।

पहिलो भेट झ्ण्डै सात वर्षअघि लमजुङको भार्तेमा भएको थियो। सुदूरगाउँको एउटा थोत्रो स्कूलको कोठामा साँझ् पत्रकार सम्मेलन थियो। त्यहाँ उसले दह्रोसँग आफ्नो कुरा राखेको थियो, “क्रान्तिमा सानातिना कारबाही सामान्य हुन्- बाँचे राज्य मरे एउटा ज्यान भनेर क्रान्तिमा होमिएकाले देशको मुक्तिका लागि जे पनि गर्न सक्छौं…।”

घाँटीका नसा फुलाएर उसले बोलिसक्दा पटट्ट ताली बजेका थिए। सञ्चारकर्मीको रूपमा मैले उसका भनाइ टिपँे। दोस्रो पटक इलामको क्यान्टोनमेन्टमा भेट्दा उसको अनुहारमा पहिलाको जस्तो चमक थिएन। हातमा भएको रातो डायरी उचाल्दै उसले भनेको थियो, “किताब लेख्दैछु सर, यसमा धेरै कुरा आउने छन्।”

त्यसको केही समयपछि क्यान्टोनमेन्ट नफर्केर समाचारको विषय बनेको ऊ एकाएक मेरो पत्रिकाको अफिसमा टुप्लुकियो। उसलाई क्यान्टिनको टेबुलमा पुर्‍याएपछि मलाई थाहा भयो, ऊ आफू राजधानीमा भएको कुरा सकेसम्म गोप्य राख्न चाहन्थ्यो।

“आखिर सब भ्रम रहेछ”, कालो चियाको सुर्की लिएर ऊ बोलेको थियो, “मस्त महानगरमा छिरेपछि क्रान्ति सेलाउने रहेछ। नेतृत्वले सारा सपना चकनाचूर पारिदियो।”

ऊ सशङ्कित र केही आत्तिएजस्तो देखिन्थ्यो। घरी-घरी दायाँबायाँ हेर्दै चनाखो भएजस्तो गर्थ्यो। उसले क्यान्टोनमेन्टमा बस्नुको औचित्य सकिएर हिँडेको खुलायो। अमिलो स्वरमा भन्यो, “बन्दुक बोकेर, मान्छे मारेर कुनै क्रान्ति गरिएनछ। भविष्य सकियो, दुःखहरू ज्यूँकात्यूँ रहे।”

किसान बाउआमाले रोक्दारोक्दै जङ्गल पसेको, स्कूलमा आगो सल्काएको सम्झेर पछुतो मानिरहेको थियो, ऊ। सोचमग्न हुँदा भृकुटी तन्काउँथ्यो। चुप लाग्दा पनि ठ खुल्ला रहन्थे, चल्थे। “त्यतिवेला”, खोकेर घाँटी सफा पार्दै बात अगाडि बढायो, “रात-रातभर गोली चलायौं, ग्रिनेड फाल्यौं। प्रहरी चौकी, दूरसञ्चार, गाविस भवन उडायौं। मान्छेहरू चिच्याउँथे, जमिनमा ढल्थे। भुईंमा पानीको मूल फुटेसरी रगत बग्थ्यो।”

उसका मनमा राजमार्गमा भारी ट्रक हुँइकिए झैं पश्चात्तापले वेग मारिरहेको थियो जसलाई धान्ने ब्रेक अब ऊसित छैन। ऊ बालुवाको मुट्ठीजस्तो क्रमशः फुस्किँदैछ। दुस्साहसले उसलाई कमजोर बनाएको छ। सदा झैं म उसका मुटुछुने कुरा टिपिरहेको छु। ऊ बोल्दै गयो, “मलाई शान्ति र सद्भाव चाहिएको छ जसमा सबै मिलेर बाँच्न सकुन्। झोलुङ्गे पुलको लट्ठा छिनाउँदा, स्कूलमा बिष्फोट गर्दा, पाता कसिएको शिक्षकलाई बन्दुकको कुन्दाले हान्दा मैले कहिल्यै यस्तो दिन देख्नुपर्ला भनेर सोचेको थिइनँ।”

मैले चिया थप्ने कुरा गर्दा उसले अलि कडा मगाउन भन्यो।

“एकपटक हामीले थापेको विद्युतीय धरापमा घर फर्किंदै गरेका स्कूले केटाकेटी परे। एउटी सानी नानीको ज्यान गयो। राति उसको घरमा पुग्दा आमा चाहिँ बेहोस थिइन्। ती तिनै आमा थिइन्, जसका श्रीमानलाई सुरक्षाकर्मीले मारेको धेरै भएको थिएन।” उसले बीभत्स अनुहार बनायो।

कडा चियाको सुर्कोसँगै पुनः मुख खोल्यो, “सुराकी ठानिएको शिक्षकलाई पाता कसेर स्कूलमै सेर्‍यौं। विद्यार्थीले कोकोहोलो गरे। त्यसवेला मेरो मन अलिकति पनि विचलित भएन। किन होला, सर?”

ऊसँग नभएको उत्तर मसँग थिएन। मौनता उसैले तोड्यो, “विपरित विचार राख्ने सबै दुस्मन लाग्थे। तिनलाई सिध्याउनुपर्छ भन्ने हुन्थ्यो। अहिले लाग्छ, जीवन उज्यालो रहेछ। मैले मृत्युको अँध्यारो बाटो रोजेको थिएँ”, ऊ दार्शनिक जस्तो भयो, “म उज्यालो र सुरक्षा चाहन्छु। बूढीआमा, श्रीमती र छोराका अगाडि मन भएको मान्छे हुन चाहन्छु। पार्टीको छापामार होइन स्वतन्त्र मान्छे बन्न चाहन्छु। व्यर्थैमा मुट्ठीभर नेताको भर्‍याङ बनिएछ।”

उसले मारिएका र बेपत्ता भएका सहकर्मीहरूको पनि सम्झ्ना गर्‍यो। “तिनका परिवार उकेरा ढलेको सिमी जसरी इलाएका छन्, किन? मसित यसको उत्तर छैन। तिनका श्रीमती, छोराछोरी र बाउआमाका अगाडि पर्ने आँट अब मसित छैन। हिजो मारिएकाहरूको परिवार र चन्दा असुलिएकाहरूबाट लुकी-लुकी हिँड्नुपरेको छ।”

उसले कालो झोलाबाट रातो डायरी झिक्यो। खरर्र पाना पल्टाएर फेरि झोलामै राख्यो। त्यसमा उसको मनको भारी छ जुन प्रकाशित भएपछि मात्र हलुङ्गो हुनेछ। तीन घण्टामा चार कप कडा चिया र पाँच खिली चुरोट तानेर ऊ बाहिरियो। यो भेटमा पहिलो पटक मैले फ्रन्ट पेजमा जाने उसको समाचार लेखिनँ।

आज अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा आँखा जुध्दा ऊ असजिलो मान्दै मतिर आयो। मलाई खुल्दुली भइरहेको थियो, सोधेँ, “तपाईं कता?”

उसले हात मिलायो जसमा पहिलाको जस्तो जोड थिएन।

“खेतबारी छैन, यता काम पाउन धेरै पढिएन। दुई वर्षका लागि सेक्युरिटी गार्डको काम मिलेको छ। म त मलेसिया हिँडे सर!”

“अनि डायरी नि?”

त्यसलाई चाहिँ च्यात्न, जलाउन नसकेर महानगरपालिकाको कन्टेनरमा फालिदिएँ सर!”

हिमाल खबरपत्रिका पूर्णांक २७३

Shiva Prakash – Upahar

शिव प्रकाश – उपहार
(Source: nepaliman.blogspot.com)

‘आइ हेट माइ फादर, हि इज ग्रीडी! आइ लभ यू शाइवा, आइ लभ यू! यू आर असम!’

साइकल पाएपछि केभिन तीन हात उफ्रियो। सायद जीन्दगीको सबैभन्दा खुशीको दिन होला आज, उसको!

‘शाइवा, तिमीले जति यसलाई आफ्नो सोच्यो त्यति उसको साख्खै वाउले पनि कहिल्यै साचेन।’

क्यारोलिनाले मलाई साइकल पसलभित्रै बेस्सरी ‘हग’ गरी। आजको उसको ‘हग’ सामान्य थिएन, कताकता असहज महशुस भएता पनि सहज हुने प्रयत्न गरेँ। अमेरिकीहरुका लागि ‘हग’ सामान्य जस्तै भएता पनि मन परेको मान्छेसँग मात्र गर्छन। तर हामी जस्तो पूर्वीय सभ्यता र सँस्कारमा हुर्केको मान्छेका लागि अझै पनि ‘हग’ सँस्कार सहज हुन नसकेकोले होला, मलाई आज निक्कै असहज अनुभूत भयो, सायद क्यारोलिनाको रुप, स्वरुप र यौवनले गर्दा पनि होला! मैले क्यारोलिनाका हात सुम्सुम्याउँदै उसको भावुक अनुहारमा हेरिरहे उसले पनि मेरो आँखामा उसका आँखा विछ्याइरही ।

क्लारोलिनको अनुहारमा मैले उसलाई एकपटक फेरि पढेँ – अमेरिकीहरु सम्पन्न भएर पनि कति असम्पन्न छन्। यिनीहरुसँग सबैथोक भएर पनि लाग्छ केही छैन। हुन त नभएको हैन तर उपयोग गर्नमात्र नजानेको हो। नाथे दूइसय डलरको साइकलका लागि केभिन सधैं निराश थियो। नौ वर्षको वालकललाई दूइसय डलरको साइकल किनिदिन न बाबु तयार छ न आमा। बाबु आमा भएर पनि नभए जस्तो।

केही दिन अघी केभिन रोएको मैले देखेको थिएँ। मैले क्यारोलिनालाई सोधे – ‘केभिन किन रोएको?’
‘उसले साइकल मागिरेहेको छ।’ ‘अनि किनिदिए भै हाल्छ नि’ – मैले सामन्य जवाफ दिएँ तर क्योरोलिनले अलि असामान्य उत्तर दिदै भनी – ‘यो उसको बाउँको दायित्व हो। मलै त यिनको लालनपालन गर्ने हो, फेरि मैले कहाँबाट ल्याउने दूइसय डलर! आइ अम ब्रोक!’ अमेरिकीहरुको सामन्य स्वभाव हो । म रित्तिएको छु अर्थात ‘आइ अम ब्रोक’ भन्नु।
अनि उसको बाबुले दिंदैन? अलि कडा स्वरमा भनि – ‘दिदैन केही दिदैंन, अदालतले तोकेको भन्दा एक पैसा पनि दिंदैन। उ धेरै पैसा कमाउँछ तर पाए अझ लिन्छ। उ अति कण्टक छ, अर्थात म उसलाई नीच पनि भन्छु। त्यसैले केभिन चार वर्षको हुने वित्तिकै मैले उसँग डिभोर्स गरेकी हुँ । यसको बाउलाई सम्झ्यो कि मलाई अझ रिस उठ्छ। ‘आइ अल्सो हेट हिम!’ क्यारोलिनाले पहिले पनि बेलाबेलामा आफ्नो पूर्वपतिका बारेमा थोरबहुत कुरा गरेकी थिई।
क्यारोलिनाको जवाफ सुनेर म नाजवाफ हुन्छु। सोच्छु, यत्रो पैसा कमाउने मान्छे आफू दिनको सयौं डलर खर्च गर्छ तर आफ्नो छोराका लागि एकपटक दूईसय डलर खर्च गर्दैन । सयौं डलरको चिठ्ठा खेल्छ तर छोरालाई भेट्न जाँदा कहिल्यै एक प्याकेट विस्कुट लिएर जाँदैन। दिनहुँ आफू वियर पिउँछ तर आफ्नै सन्तानका लागि उ अदालतले तोकेको भन्दा एक सुको खर्च गर्न चाहदैंन! खै माया, ममता, स्नेह! त्यस्तो बाबु के बाबु? बच्चाको भरणपोषणका लागि अदातलले तोकेभन्दा सुकोमाथि केही नगर्नु भनेको त सरकारलाई कर तिर्नु जस्तो मात्र हो। केभिन त उसको सन्तान हो। तर के गर्नु यिनीहरुको सोचाइ र सँस्कार नै यस्तो भएपछि!
क्यारोलिनाको पनि राम्रै जागिर छ। स्टेट अफिसर छे। उसले पनि गर्न सक्थी, जाबो एउटा साइकल! तर उ पनि उही हो पैसा भएपछि चिठ्ठा नखेली हुन्न। चिठ्ठा अमेरिकीहरुका लागि नराम्रो लत हो। कहिलेकाँही खाना खान हिँडेको मान्छे चिठ्ठा खेलेर रित्तिएपछि भोकै बस्छ तर खेल्न छोड्दैन। धेरैमा छ यो समस्या। क्यारोलिना पनि पैसा भएपछि निकै उडाउँछे चिठ्ठामा तर साइकल किन्न सक्दिन। नसक्ने हैन नचाहेको हो। नचाहनुको कारण उसको लोग्नेको व्यवहार पनि हो। उ सोच्छे बच्चाको रहर पुरा गर्ने कर्तव्य उसको हो, मैले त हरदम स्याहर गरेकै छु। लोग्नेसँगको रिसले पनि उ केही गर्न चाहन्न । तर त्यो निर्दोष वालकको के दोष?
पैसा खर्च गर्नु पर्दा उनीहरुका लागि आफ्नै सन्तान पनि पराय जस्तो हुन्छ। दुईसय डलर उनीहरुका लागि ठूलो हुन्छ। त्यसैले त यहाँको बाबुआमाप्रति छोराछोरीको दायित्व नै केही नभएको जस्तो छ। समाज त छ तर सुकेका रुखहरुको र्जंगल जस्तो छ समाज! बाबु आमा विरामी परे भने एम्बुलेन्स बोलाउनु भन्छन्, कतिपय छोराछोरी जाँदैनन्। बाबुआमा भोकै भए पनि कति छोराछोरीलाई त्यसको वास्ता हुदैन। त्यो एउटा सँस्कार बनिसकेको छ। बाबुआमाबाट आफूले जे सिक्छ, आफ्ना छोराछोरीलाई पनि उसले त्यही सिकाउँदै गएको छ।
मैले टिटूलाई पाँचवर्षको उमेरमा छोडेर आएको, नदेखेको छवर्ष भै सकेको थियो। नौ वर्षको केभिनमा मैले एघार वर्षको टिटु देखेँ। यसका इच्छा र मेरो छोराको इच्छा उस्तै हुन सक्छन्। आफूसँग भएर पनि यिनीहरु आफ्ना वालकको इच्छाको कदर गर्दैनन्। मसँग त थिएन र हिजो नहुदाँका अवस्थामा मैले टिटूका धेरै इच्छाहरुलाई मारेको छु। उसले पनि आफ्ना इच्छाहरुको हत्या गर्न मलाई सघाएको छ। उसकी ठूलीआमाको छोरो(दाइ)का खेलौना देखर टिटू लोभ्भिएको, ति खेलौनातिर टुलुटुलु हेरेको अनुभूत मैले केभिनमा गरे। सोचे, केभिनका साथीसँगीहरुले साइकल कुदाएर रमाइलो गरेको देख्दा उसको मन सायद खैलौनाप्रति लोभ्भिएको टिटूको मन जस्तै हुन्छ होला। दाईका खेलौनातिर टुलुटुलु एकोहोरिएका टिटुका आँखा जस्तै एकोहोरिन्छन् होला केभिनका आँखा पनि उसका साथीका साइकलतिर!

अहिले पनि टिटूलाई के चाहिन्छ छोरा भनेर सोध्यो भने केही चाहिन्न बाबा भन्छ। हुन त अब ठूलो र बुझ्झकी पनि भइसक्यो तर हिजो जति बेला उसका रहर र इच्छा उभित्र सल्वलाउँथे त्यतिबेलो मैले ति सबैको वध गर्न लगाएँ। विना प्रतिकार उसले आफ्ना वालसुलभ इच्छा तथा रहरहरुको वध गर्यो। वालक हो पक्कै भित्रभित्रै खुशी भने थिएन। तर पनि उसले असल वालक हुनुको परिचय दियो, आफूभित्रभित्रै रोएरै भए पनि। मेरो लागि अहिले केभिन एउटा क्यानभास हो। टिटूका ति अवस्थाहरु मेरो मनको भावनाको कुचिले त्यो क्यानभासमा उतारे, अनि म निष्कर्षमा पुगेँ – आज मैले जे गरे ठीक गरे, केभिनलाई नै भए पनि साइकल किनेर टिटुको इच्छाको पुरानो रिन उ उपर चुक्ता गरेँ।
यस्तै यस्तै सोच्दै म चुपचाप ड्राइभ गरिरहेको छु। देब्रेहात स्टेरिंगमा छ, दाहिने हात क्यारोलिनाको हातसँग खेलिरहेछ।

‘शाइवा, किन चुपचाप छौ? आर यु ओके!’ क्यारोलिनाले झस्काउँछे मलाई। ‘शाइवा, किन यत्रो महँगो साइकल तिमीले यसलाई किनिदियौ? वास्तमा तिमी कति उदार छौ, तिमीले कति महानता देखायौ! आखिर कारण के हो?’

मैले छोटो उत्तर दिए – ‘क्यारोलिना, मैले केभिनमा टिटू देखेँ! अनि मेरो गाडी दूर्धटना हुँदा तिमीले पनि त सहयोग गरेकि छौ नि। ईन्सोरेन्स कंपनीसँग तिमीले ‘डिल’ गर्यौ, मेकानिक्ससँग तिमीले ‘डिल’ गर्यौ।’ मैले टिटूको बारेमा उसलाई अघि अघि पनि बताएको थिए।

मेरो हातलाई उसले पटक पटक चुमी। माम्मा! माम्मा!! केभिनले क्यारोलिनालाई जिस्क्यायो।

गाडीबाट साइकल उतार्ने वित्तिकै केभिन साइकल लिएर साथीहरुसँग खेल्ने चौरतिर हुइँकियो। क्यारोलिनाले भित्र जाउँ भनी। बाहिर मौसमा अलि गर्मी नै थियो।
उसले फ्रिजबाट दुई क्यान वियर निकाली र चियर्स गर्दै लामो ‘हग’ गरी। मैले क्यारोलिनासँग त्यस्तो अनुभव कहिल्यै गरेको थिइन, जस्तो आज गरे। म कताकता क्यारोलिनाभित्र हराउँदै गएको हलुका अनुमान मलाई भइरेको थियो।

‘शाइवा, हिँड अर्को कोठामा।’

क्यारोलिनाले मलाई उ सुत्ने पलङमा बसाइ र भनि – ‘तिमीले केभिनलाई दिएको उपहारको बदलामा म एउटा उपहार तिमीलाई पनि दिन चाहन्छु, तर तिमी त्यसलाई स्वीकार्न सहमत हुनु पर्छ।’

‘मलाई स्वीकार्य छ, तर के हो त्यस्तो?’

‘नो थिङ, जस्ट ह्याभिङ् फन’ भन्दै कम्वल तानी र आफू पनि छोप्पिइ अनि मलाई पनि छोपी।

‘तर क्यारोलिना म त विवाहित हुँ र मैले तिमीले जस्तो डिभोर्स पनि गरेको छैन।’ मरो यथार्थलाई मैले पुन प्रस्ट्याएँ।
मलाई थाह छ साइवा, तिमीले धरै पटक भनिसकेको छौ।

‘तर हामी त असल मित्र मात्र हौं हैन र?’ मैले भने।

हो, शाइवा! मित्रतामा केही कुरा असम्भव पनि त छैन। तिमी असल मित्र भएकोले नै यो उपहार म तिमीलाई सुम्पदै छु र केभिनले तिमीबाट उसको प्रिय वस्तु उपहार पाउनुको कारण पनि यही हो। एक पटक मात्र भए पनि म यो उपहार तिमीलाई सुम्पन चाहन्छु र तिमीले स्वीकार्छु भनिसकेका छौ। कम अन, शाइवा …………………..!

केही क्षण पश्चात क्यारोलिनाले मलिन स्वरमा भनि – धन्यवाद शाइवा! मेरो उपहार स्वीकारेर मित्रता निभाएकोमा पुनः धन्यवाद!

बोस्टन, अमेरिका

Purushottam Gautam – U Ko Thiyi Ra Meri

पुरुषोत्तम गौतम – ऊ को थिइ र मेरी

साह्रै चकचके केटाकेटीहरू बिहानै ड्यूटीमा आएपछि भेट हुन्छ दिनैपिछे । शायद उनीहररू मेरै पर्खाइमा रात बिताउँदा हुन् । म पनि साँच्चै भन्नु पर्दा तिनीहरूकै सम्झनामा रात बिताउँछु । ठूलै परिवार छ तिनीहरूको । एउटी सानी बुने छ । अरु ४ जना दाइहरू बुबाको ठेगाना छैन । न तिनीहरूलाई थाहा छ न तिनीहरूकी आमालाई नै । मलाई पनि थाहै छैन । मेरा मिल्ने साथीहरू हुन् यी बिदेश बसाइका । परिवारबाट टाढा रहनु र एउटा अर्को परिवार परदेशमा पाउनु ठानेको छु मैले। मेरो ड्यूटी तिनीहरूसँगकै भलाकुसारीबाट सुरु भएर तिनीहरूको विदाइसम्ममा सकिन्छ । म यो सउदी अरबको एउटा क्याफेमा वेटरको काम गर्दैछु । ड्यूटीमा आइपुग्ने बित्तिकै पानी भए नभएको, वाश बेशिनमा साबुन पानी भए नभएको, ट्वाइलेटमा पेपर भए नभएको , टेबुल कुर्सीहरू साफ भए नभएको, सबै काम गर्नुपर्थ्यो । भुईंमा मोप लगाउनु पर्थ्यो सर्फ लगाएर । कतै दाग धूलो या फोहोर हुनुहुन्नथ्यो । म त्यसै पनि काम एकदमै फेअर गर्नु पर्छ भन्ने मान्छे । जे काम गरिन्छ त्यो काम अत्यन्तै होशियारीका साथ गर्नुपर्छ भन्ने लाग्थ्यो मलाई र लाग्छ अहिले पनि । मेरो आफ्नै फिलोसफी थियो जीवन र हरेक कुरालाई हेर्ने ।

ड्यूटीमा पुगेपछि कुर्सी र टेबुलहरू बाहिर निकाल्नु पर्थ्यो । कुर्सी टेबुल पुछ्न पर्थ्यो, सीसा पुछ्न पर्थ्यो, बाहिर भएका बोटबिरुवामा पानी हाल्नु पर्थ्यो । यति गरीसक्दा मेरो बिहानको First Hour ड्यूटी सकिन्थ्यो । तर त्यतिन्जेल मेरा साथीहरू चिच्याएर हैरानै बनाउँथे मलाई । ढोका कोतरेर मलाई बोलाएको बोलायै गर्ने । कहिले कहिले त मैले काम भ्याइनसक्दै ग्राहक आइपुग्थे । त्यो बेला मेरा साथीहरूको रीसको सीमा नै रहन्नथ्यो । साथीहरूको ठीक्क बाहिर निस्किएर मोर्निङ वाक गर्ने या जी जीउमा फुर्ती ल्याउने बेलामा अर्कोले बाधा पुर्याउँदा रीस उठ्नु स्वाभाविक पनि थियो ।
घरिघरि ढोका खोलेर हेर्थेँ म अनि एकदिनका लागि हल्ला नगरी त्यहीँ बसिदिन आग्रह गर्थेँ । बाहिर बसेको ग्राहकलाई पनि रिस उठ्छ बढ्ता हल्ला भएकोमा । महमद ताल , भन्छ रिसाउँदै मलाई बोलाउँछ । एश् मुशि्कलउ ? के भै राछ यहाँ ?

म साथीहरूलाई सम्झाउनै सक्दिन । उनीहरूको खेल्न पाउने अधिकारको हनन् गर्ने म को? अनि त्यो साउदी को ? ढोका खोलेर सम्झाउन खोज्दा सानी बुनू ठस्स पर्छे मसँग रिसाई । अनि मलाई पनि रिस उठेर आयो साउदीसँग । ढोका खोलिदिउँ ५ जनै एकैपटक बाहिर निक्लेलान् हल्ला गर्दै मलाई नै टेन्शन ।

ढोका खोल्दै हेर्दै गर्थेँ । मेरी सबैभन्दा मिल्ने साथी सानी बुने नै थिई । मलाई उसैको चिन्ता लाग्छ बढी किन किन ? ऊ मेरी छोरी जत्तिकै प्यारी छ । म ढोका खोलेर बाहिर निस्कँदा छेउमा आउँछे लाडिँदै । अनि भन्छे-“अंकल आज त मलाई साह्रै बोर लाग्यो । रातभरि त्यही कोप्चे कुनोमा बिताउन पर्छ । मलाई त कहिले बाहिर निस्कनु जस्तो हुन्छ । जीउ एकछिन् तन्काएर फुर्ती हुन मन लाग्छ ।”

म उसको समस्या बुझ्न सक्छु तर उसको लागि केही गर्न सक्दिन । केटाकेटीलाई बाहिर निस्कन दिउँ, जागिर जाला भन्ने डर, जान नदिउँ नानीहरूसँगको भावनात्मक सम्बन्ध बिग्रिएला भन्ने डर । दोधारमा पर्छु म ।

ढोकामा ढकढक गरेको आवाज आउँछ पछिल्तिरबाट । ढोका खोल्छु सानी बुने रहिछ । ऊ चेतावनीमूलक भाषा प्रुयोग गर्छे र भन्छे -“भोलिदेखि त त्यो भुसतिघ्रे आएपनि हामी बाहिर निस्कन्छौँ नि अंकल । त्यसको हामी वास्ता गर्दैनौँ है आजै भन्दिएकी छु मैले ।

कस्तो सामिप्यता हो, कस्तो सम्बन्ध हो यो जिन्दगीको । मान्छेको मन मान्छेप्रति कोमल छैन आजभोलि । हाम्रो सम्बन्ध झन् झन् प्रगाढ बन्दैछ । ऊ मसँग घुर्क्याउँदैछे, धम्क्याउँदैछे अनायश मलाई आफ्नो सम्झिएर । ऊ म प्रति अधिकार जताउन खोज्छे । कहाँको म सर्बश्रेष्ठ प्राणी म अरूलाई गन्दै नगन्ने, कहाँकी बिरालाकी छाउरी सानी बुनू ।

– हाल काठमान्डू

Jaya Rai – Daniel

जया राई – डानियल

लुलु उसको ब्वाइफ्रेण्डलाई पच्छ्याउँदै महिना दिनको लागि बिदा मनाउन मेक्सिको उडी। लुलु फेसाङकी बालसखा हो । ऊ लुलुको बारेमा बढी नै चिन्ता गर्छे । उतै हत्या गरिदेला कि भन्ने कत्रो पीर छ । किन त्यस्तो डरलाग्दो, भरोसा नहुने ब्वाइफ्रेण्डसँग जाँदै छे भनेर फेसाङ पीर गरिरहन्छे ।

जान अगाडि लुलुले सबै सामान फेसाङको कोठामा राखेर गई । ऊ अन्तै कतै बस्थी । कोठा खाली गरी, गर्दै गरेको काम पनि छाडी । जान अधिल्लो रात लुलु हामीकहाँ नै बस्न आई । एकाबिहानै फेसाङले उसलाई हिट्थ्रो एयरपोर्टमा छाड्न गई ।

फेसाङ भन्छे,“लुलुले म्याक्सिकोबाट हामीलाई राम्राराम्रा पोष्टकार्ड पठाउँछे”ऊ खुशी हुन्छे यी कुरा सम्झेर ।

फेसाङ आफू पनि टुरमा गइरहन्छे । पुग्न साथ घरका हामी सबैलाई राम्राराम्रा पोष्टकार्ड पठाउँछे । कार्ड, ऊ आइपुग्न अगाडि नै हुलाकबाट आइपुग्छ । तर कुनैचाहिँ ऊ आइपुगेको दुई–चार दिनपछि मात्रै आइपुग्छन् । त्यो बेला फेसाङ हाँस्तै भन्छे, “हाऊ फन्नी ! युरोपीयन मेल सर्भिस ऊ टुरबाट आइपुग्दा खालखालका राम्रा–राम्रा कोशेली लिएर आइपुग्छे । फेसाङ्ग सँधैभरी टुर मै गइरहे हुने जस्तै लाग्छ । हनु त उसलाई युरापेका सबै देशहरू पानी पधेरा जस्तै छन् ।

गत साल नर्वे क्याम्पिङ जाँदा पानी परेर बिजोक । रातभर सुत्ननसेक्ने कथा सुनाउँदा धेरै दुःख लागेको थियो।

लुलु गएको दुई हप्ता भयो, न त पोष्टकार्ड नै आउँछ, न त इमेल नै पठाई । हामी बडो सोचमा पर्छौं ।

फेसाङ एक बेलुका मेरो कोठामा आएर उसको सुन्दर बाटुलो अनुहारले मलाई हेर्दै भन्छे, “लक्ष्मी ! खै लुलुको इमेलधरि आएन, सायद ऊ मरी क्यार !”
“हो र !” म शोक र विस्मातको तीतो निश्वास छाड्छु ।

हामी अति नै चिन्तीत छौं ऊ फर्की न आउली कि !

एक दिन फेसाङलाई, डानियलले ठूलो पूmलको बुके सप्राइज वर्थडे उपहार पठाएछ । तर त्यो दिन घरमा कोही नभएकोले पूmल ल्याउने व्यक्तिले फेसाङलाई नै फोन गरेर बोलाउनु परेछ । क्या बोर ! सरप्राइज, उपहार पहिले नै थाहा भयो ।

कोठामा ठूलो बुके छोडेर त्यो बेलुका फेसाङ डानियलसँग डिनर खान गइछे । मचाहिँ बेलुका कामबाट फेर्केर खानाको काम सकीवरी सुत्ने तरखरमा छु । अरू साथीहरू आ–आफ्ना कोठामा पसिसकेका छन् ।

तल मूल ढोका खोलियो । फेसाङ तलैबाट कराई, “लक्ष्मी ! तिमी सुतिसकेकी क्या हो !”

ऊ सिढी चढ्दै आएर मेरा ढोका ढक्ढकाउँछे । म ढोका खोल्छु, ऊ हातमा ठूलो केकको बट्टा बोकेर उभिएकी छे । यमानको डानियल पछाडि हाँस्तै उभिरहेको छ । म स्वागत गर्छु, “आऊ न भित्रै, कस्तो छौ डानियल ”
फेसाङ हाँस्दै भन्छे, “आज मेरो वर्थ डे !”
म झस्केर भन्छु, “हो र !”

फेसाङले मलाई तान्दै लगी उसको कोठातिर । ड्रेसिङ टेबलको देब्रेपट्टि भूँईमा ठूलो राम्राराम्रा रङिचङी पूmलको रास ‘बूके’ देखेर तर्सें । ल्याउनेले पनि कस्तरी ल्यायो त्यो एक अँगालो पूmल ।

पूmलको माथि बर्थडे गर्ल लेखेको बार्बी बेलुन हावामा हाँस्तै फर–फर उडिरहेको थियो ।मैले उसलाई त्यै क्षण अँगालो हाल्दै ‘ह्यापी वर्थडे फेसाङ !’ भन्दै दुवै गालामा म्वाई खान्छु ।

अरू कोठाका सबै साथीलाई पनि निम्ता गरेर उसको वर्थडे केक काटियो । केक त काटियो तर उपहार त उधारो पो हुने प¥यो है भन्दै जीस्काउँछौं । ऊ ‘नेभर माइन्ड’ भन्दै केक कागजका प्लेटमा सबैलाई भाग लागउँछे ।
तर मैले सेरामिकको एउटा राम्रो खेलाउना दिएँ । क्याम्ब्रिज टुरमा जाँदा किनेथेँ । मेरो कोठामा पस्दा उसका आँखा सधैँ त्यो खेलाउनामा परेकै हुथ्यो । अरू साथीहरूले बन्द खाममा केही बौण्ड राखेर दिए वर्थडे यसरी नै मनायौं । जे होस् ऊ खुशी भई ।

ऊ आज सुन्दर, झन् सुन्दर देखिएकी छे । उसको ओभल सेपको अनुहार, टिपीकल सिँगापुरे लवजकी, कालो सागीकट काटेको कपाल, झिम्झिम् गरिरहने स–साना चम्किला आँखा । होची होइन, सानो कद्की फेसाङ ! हामीहरूले उसलाई उपनाम दिएका छौँ । ‘पेङगुइन’ भन्छौं ऊ साच्चै नै पेङ्गुइन जस्तै छे । राम्री लाग्छे, सिंगापुरे ठिटी 

एक दिन कोठाबाट कराउँदै पेङ्गगुइन निस्की, “ए लक्ष्मी ! लुलु बाँचिरहेकी रहिछे, इमेल पठाइछे ।”

उसको त्यो खबरले मलाई कताकता परेको भित्री पीरले छुट्कारा पाएँजस्तै भयो । हलुका भयो मन । खुशीलाग्यो । ऊ जुलाईको तीस तारिक हिँटथ्रो एरपोर्टमा ओर्लन्दै छे । लिन भने जानु पदैेन रे । यी सबै जानकरी पेङ्गुइनबाट भयो ।
हामी नजानिन्दो पारामा उसको प्रतिक्षामा छौं । सकुसल फिर्ती सवारीको कामना गर्दैछौं ।

लुलु र पेङ्गुइनको उचाई उत्रै छ । तर लुलुको छाला र कपाल खस्रो छ र जीउ कस्सिएको छ । त्यति सुन्दरी होइन है । तर मिलेका सेता दाँत, मिलनसार र आट्टिली छे, लुलु ।

पेङ्गुइनले चीन्ता गर्छे, उसकी बालसखा लुलुको बारेमा । कारण लुलुको म्याक्सिकन व्वाइफ्रेण्ड झगडालु र आक्रमक छ । स्वार्थी र प्ले व्वाई छ । तर मैले भने भेटेकी छैन है । भन्नेहरू भन्छन् यिनीहरु त्यति असलचाहिँ हुँदैनन् भनेर । तर लुलु भने त्यो म्याक्सिकनलाई ज्यान गए छाड्ने होइन । माया भन्ने त कति गर्छे कति ! उसले कुनै बेला कोठाभाडा तिरिदिनु पर्छ, पाल्नु त छँदै छ । प्रायः झगडा गरिरहन्छ । जिमहल जाने भनेर हिँडेको पाँच–छ घण्टै हराउँछ । किन, कता गएर ढिलो भएको, भनेर सोधे रुखो जवाफ फर्काउँछ, “म कहाँ गएँ के गरेँ, त्यो तिम्रो विजिनेस होइन ।”

कुनै रात अन्तै विताउँछ, त्यो पनि लुलुले सरोकार राख्नु पर्ने विषय ठान्दैन ऊ । तर पनि लुलु माया गर्छे ।

लुलु सिंगापुरबाट होलिडे वर्किङ्ग भिषामा दुई वर्षको लागि लण्डन आएकी हो । ऊ बास्तवमा फेसन डिजाइनर, तर आफ्नो खुबी अनुसारको काम भेटीन। काम त उसले क्याफे र रेष्टुरेण्टमा गरी।त्यही मौकामा भेटी स्वार्थी व्वाइपे्रmड ।
पेङगुइन भन्छे, “लुलुको यो पहिलो व्वाइफ्रेण्ड हो रे । त्यसैले छाड्न सक्तिन रे।जस्तै दुःख दिए पनि आजसम्म सहेर बसेकी छ ।”

म मनमनै भन्छु— हे आमाजाति ! प्रकृतिले नै तिम्रो हृदय कोमल दिएको छ । परिस्थिले कठोर पारेर हुन्छ ?
लुलु आइपुगी बल्ल ढुक्क लाग्यो, बाँचेर फर्किछे । पेङ्गुइन र मचाहिँ यता पीर लिएर भुट्भुटिने, लुलु आट्टी छे, म्याक्सिको घुमेर आइपुगी ।

हामी सबैलाई डरलाग्दा मुखुण्डो उपहार लिएर आइपुगी । त्यो रात पेङ्गुइन ती डरलाग्दा मुखुण्डा लगाउँदै फेर्दै मलाई तर्साउन धेरै पटक आइरही । मलाई हैरानै पारी तर्साएर
० ० ०
कालो छाला हुनाको कारणले अठार वर्षको केटालाई ०५ जुलाईको अन्तीम सातातिरको शुक्रबार राति आफ्नी गोरी ग्रर्ल फ्रेण्डको अगाडि नै बञ्चरोले टाउकामा हानेर गोरे केटाहरूले हत्या गरे लिभरपुलमा । एउटा होनाहार विद्यार्थीको दुःखद अन्त भयो । बा–आमाको मुटुको टुक्रा गयो । दिदी बहिनीको माइतको बत्ती निभ्यो । साथीभाइमा फुटबल र भलीबलको टीम अपुरो भयो ।
चर्चमा शान्ति द्विप बालियो । सबै समुदायले सद्भावनाको प्राथ्ना गरे । फेरि यस्तो दूर घटना नदोहोरियोस् भनेर । उसले अन्तिम प्राण छाडेको ठाउँमा पूmलको चाँङ लाग्यो । यो बेला पूरै लिभर पुल त के पूरै यु.के. स्तव्ध भयो । मानव सभ्यतामा एकअर्काे कालो धब्बा पोतिया े।

जुलाई सात र एक्काइसको बम आक्रमणले लण्डल त्यसै त स्तब्ध थियो नै अरू रङभेद आक्रमणले फेरि अर्काे त्रास छायो ।

पेङ्गुइन निन्याउरो मुख लगाएर कोठामा आई । सोधें, “किन आज तिम्रो अनुहार त्यति ताजा छैन नि ! कि डानिपलसँग झगडा प¥यो ?”

“मेरो डानियललाई गोरेहरूले त्यो एन्थोनी वाकरलाई जस्तै गरी मारिदेलान् भन्ने पीर लागेको छ ।” ऊ सोफामा बस्तै उसका चम्किला आँखा झिम्झिम् पार्दै आँशु झार्छे ।

म पनि उसको भावनामा भाबुक हुन्छु । भरखरै घटेको घटनाले कति तिर तीर हानिसकेछ । अरू कति यस्ता जोडी होलान् तिनलाई पनि यस्तै पीर परेका होला ।जती, धर्म र रङमा होली खेलेर कहिले नसक्रिने खेल त्यति सजिलै त कहाँ पो सकिएको छ ? खै त सकिएको इजरायल र प्यालेस्टाइनको मुद्धा !
म पेङगुइनलाई, “तर तिम्रो डानिपल त्यति कम्जोर छैन । ऊ टिनएजर पनि त होइन नि ! धेरै सक्षम छ । चारजना गोरे त के आठजनालाई फाँडेर दौडन सक्छ । फेरि ऊ त्यति कालो अफ्रिकन जस्तो पनि छैन । ऊ त क्योरेपियन हो क्यारे ! चितुवा जस्तै चलाख र वलिष्ट छ । भद्र र इमान्दार छ । मेहनती र मिलनसार छ । भन्छु । उसले मेरो भनाईमा केही ढाडस पाइकी क्याहो आँशु पुच्छदै उठी ।

फेसाङले भरखरै एमिनेसनको डिप्लोमाको जाँच दिएर फुर्सदैमा छे । तर यी फुर्सदिला समयमा अरू साथीसँग मिलेर अरू प्रोजेक्टमा समय सदुपयोग गर्दै छे ।

एक साँझ पेङगुइन मूलढोका खोल्नासाथ कराउँदै आई, “लक्ष्मी ! म आउँदा तिम्ले कहिले पनि वास्ता गरिनौं जहिले पनि तिम्रो ढोका बन्दको बन्दै हुन्छ ।”

मैले उसका यी भनाइहरूमा खुशीको गन्ध पाएँ । म उसको त्यो खुसी किन रहेछ भनेर निस्कन्छु । ऊ हाँस्तै आई । ऊ भन्छे, “लक्ष्मी ! मैले हेण्डसम बुल्गेरियन अर्काे व्वइफ्रेण्ड भेटेँ ।”
म आश्चर्य मान्दै सोध्छु, “कहाँ ?”

“आजको मेरो प्रोजेक्ट्मा ! फ्रेञ्च जस्तै अग्लो, गोरो र भलाद्मी छ । मलाई उसले बाहिर जाने अफर गरेको छ ।” म उसको उत्तेजित अनुहारलाई पढिरहन्छु । ऊ भित्रभित्रै हाँस्छे, उसको अनुहार हाँसेको हास्यै छ ।

“अनि तिम्रो डानियललाई के गर्ने नि ?” म उसलाई प्याच्चै सोध्छु ।
उसले भन्छे, “ऊ त कालो छ । उसले धेरै पटक ठूल्ठूलो स्वरले हप्काएको पनि छ । मलाई आजसम्म घरपरिवारमा ठूलो स्वारले यत्री भएँ कराएको छैन । उसको कुनै बेलाको व्यवहारले भित्रभित्रै पीडा दिन्छ । म सायद ऊसँग अब रहन्न होला ! हुन त ऊ मेरो पहिलो प्रेमी हो माया कति छ कति ! तर कुनै बेलाको उसको व्यवहारले मैले उसलाई त्याग्ने विचार गरेँ ।”

आप्mनो निर्णय मलाई सुनाई ।
डानियल पेङ्गुइनको सहपाठी हो र क्लासको उत्तम विद्यार्थी । ऊ हामीकहाँ आइरहन्छ । खानासँगै धेरै पटक आएका छौं । जोक भन्ने राम्रो कला छ । अग्लो डानियलको ऊ काखी मुनी मात्रै पुग्छे ।

उसले हाम्रो घरेलु कामहरू धेरै सघाउँछ । किचनको चुला ओभन सफा नगरेर कात्ती परेको हुन्छ । ऊ आएको बेला सफा पारेर जान्छ । ल्यापटप टी.भी विग्रेमा ऊ नै हो हाम्रो मेकानिक, फ्री मा बन्छ । ट्वाइलेट टिसु र किचनमा चाहिने सामान हातभरि बोकाएर पेङगुइन पिटिक्–पिटिक् स्याण्डल वजाउदै अगाडि अगाडि कुरा गदैे आउँछे । त्यो दृष्य एक प्रकारको हुन्छ ।
कुनै दिन डानियल हामीकहाँ दुई–तीन दिन बसेर फर्कन्छ, उसको घर । अनि फेसाङ पनि पच्छाउँदै उतै जान्छे । चार–पाँच दिनपछि फर्केर आइपुग्छे।अर्थात् रिसाएर आइपुग्छे । ठूलो भोटेकुकुरले सानो बेलाइतीलाई हाँऊ ! गरेर भुक्ता बेलाइती डरले पुच्छर लकाउँदै कुइकुइँ गर्दै कोठामा फर्कन्छे ।

म, ‘डानियललाई कस्तो छ हँ ?’ भनेर सोध्छु ।
‘छैन, म¥यो ।’ भन्दै जबाफ दिन्छे ।
म मनमनै हाँस्छु, “ए रीसाएर फर्किस् बेलाइती !”
डानियललाई पनि उसले मानसिक र आर्थिक पीडा दिएकी छे । पेङ्गुइनलाई पैसाको खाँचो छैन । उसलाई टुरमा गैरहन पर्छ, हप्ता दिन,, कुनै विकएण्ड विताउन । युरोपियन देशहरूलाई उसका साना खुट्टाले नापी सकेकी छ । एक पटक मात्र होइन, पटक–पटक । हामीले जस्तो पढाइ खर्चको लागि उसले काम गर्न पर्दैन ।

डानियलले ऊसँग सँगै पटक–पटक युरोप घुम्न जाना सत्तैmन र सत्तैmन उसलाई हरेक विकएण्डमा बाहिर खाना खुवाउन । यिनै पीडाले रन्थनिएर उसले ‘हाऊँ !’ गार्दाको पीडा पेङगुइनलाई असहनीय वेदना भएको हो । त्यो ऊ बुझ्दिन ।

डानियलकी आमाले दोस्रो बिहे गरेर बसाएको घरलाई कसरी धान्दै छे । पहिलो र द्रोस्रो लोग्नेबाट जन्मेको सन्तानलाई हुर्काउने कसरत कसरी हुँदैछ । घरको मोर्गेज, इन्सुरेन्स्, काउन्सिल ट्याक्स धेरै बिलले ढाँड कति पिल्सिएको होला । त्यो फुर्किएकी पेङ्गुइनलाई थाहा छैन । ऊ त हेण्डसम गोरो व्याइफ्रेण्डलाई हन्ट गर्ने दाउमा छे।दुई तीन वर्षे प्रेमलाई तिलांजली दिन पनि तयार छे।
डानियल तिमी अर्काे भिक्टिम् भयौ । कालो छाला हुनुमा दुःख नमाने है !
यी, यहाँ यस्तै रहेछ त ।तिम्रोमा मात्रै कहाँ हो र ! हामीकहाँ पनि चुच्चे र थ्याप्चेको च्यापोमा च्यापिन्छ ।

अनि धोती र टोपीले नापिन्छ, छुत र अछुतको कोलमा पेलिन्छ ।
धनी र गरीबको खाडल त कता हो कता । जनता र नेतामा धरती र आकासको फरक छ ।
खै ! के गर्ने डानी ? यहाँ यस्तै हुँदोरहेछ ।

लण्डन

Bikram Gyawali – Ma Marda Ko Tyo Kshan

बिक्रम ज्ञवाली – म मर्दाको त्यो छेण

एक्कासी एकदम आनन्द आयो । फेरी मलाई निकै गाह्रो पनि त भएको थियो । मेरो कानले सुन्न त सक्थ्यो तर मुखले सुनेको कुरा फर्काउन सकिरहेको थिएन । मेरो आगडी आउने मान्छे ले मलाई चिनिस् भनेर सोध्थ्यो तर खै को रहिछ ठम्याउनै सक्थिएन ।

एक त बुढो भएको शरीर त्यसमाथी धेरै रोग । तर आज अचानक सबै दु:खाइ सकियो । अनी फेरी मैले आफु लडेर सुतेको आँफै ले देखेको छु । न त मैले देखेको ‘म’ ले सास फेरेको थियो न कुनै हलनलन । एकछिन पोछी छोरी आइ र बाबा भनेर रुन लागि । अनी श्रीमती चिच्चाएर डाको छोड्दै कराउँदै “मलाई एकलै छोडेर किन जानु भयो लैजानुस् सँगै ………. ” भनेर छोड्दै रुन लागि ।

अनी बिस्तारै रुवा बासीको ठुलो टान्दव नै हुन लाग्यो । फेरी कोइ भन्थे ” बिचरा दु:ख पाएको थियो गएर ठिकै भयो ” । यस्तै यस्तै बीचमा कोइ ले हरियो बाँस ल्याएछ अनी मलाई सेतो कपडाले बेर्न लागेका रहिछन् कोइ । रुवा बासिको पनि चर्को चर्को आवाज आएको थियो । मैले हेर्दा हेर्दै मलाई कपडाले बेरेर बाश मा राख्न लागे छर छिमेकीहरु र आफन्तहरु ।

“लाश लाई छिटो छिटो सेलाउन पर्छ” भनेर एक जाना बुढाले भन्दा पो म झसंग भए । हिज सम्म को जिवित म आज लाश पो भएको रहेछु भनेर ।

फेरी पोको पारेको मलाई बासमा राखेर बाध्न लागे सबै जाना मिलेर , बिस्तारै आफन्त हरु आउदै थिए । अनी कोइ चाही बिचरा एकदम असल मान्छे थिए गए भन्थे भने कोही चाही के गर्नु चली आको चलन भन्थे। कोइ चाही म सँग अली दिन आगडी गरेको झगडा र कल सम्झेर पछुताउदै पनी थिए । सबै जम्मा भई सके पछी मलाई राखेको बास सँगै मलाई पनि बोकेर हिंड्ने तर्खर गरे । आगाडी एक जना लाभा फाल्दै राम राम भन्थ्यो र पछाडिकाहरु सत्य हो भन्दै सन्ख फुक्दै थिए ।

एकछिनमा घाट पुगे तिनीहरु । म पनि पोछी पोछी गऐको थिए । यो घाटमा थाहा छैन म कतीको मलामी आएको थिए पहिला । तर आज मेरो आफ्नै मलामी संग मेरै लाश जलाऊन आएको छू । तल खोलाको छेउमा कसैले पहिल्य आएर दाउराको चाङ लगाएको थियो । अनी खोलामा मेरो खुट्टा छ्वाएर छेऊमा सानो आगो बाले । एक जना मरै घरको छेउका बुढाले “सबें सामान तयार छ ?” भने पोछि सबे मलामी मिलेर पोकाहरु हेरे । अनी ” ठिक छ ” । भन्ने उत्तर आयो ।

” ल अब लाशलाई चितामा रखौं ” भन्ने कोहीको आवाज आयो । सबै मेलेर मेरो शरिरलाई चितामा राखे । पण्डित बाले छोरालाई ” ल आउ बाबु आगो देऊ ! के गर्छो त बा चलेको चलन !! यस्तै हो संसारको नियम जन्मे पोछि मर्नै पर्ने । ” भनेर हातमा आगोको मसाल दिए । अनि फेरी भने ” ल तिन फन्का गुमेर आगो देउ । ”

हुन त पहिला मैले आफै कती छोराहरुलाई यसरी नै संझाएको थिए मलामी आको बेला । तर आज मैरो आफ्नै चिता जल्दैछ । म आफे रमिते भएको छु मेरो समसानको । म आफै एउटा साक्षी बनेको छु मेरो मृतुको । हिजसंम दुनिया हिड्ने मेरा खुट्टा , बाच्न‍लाई स्रम गर्ने हात , खाने मुख , दुनिया देख्ने आँखा , समग्रमा पुरै शरीर सबै । तयारी अबस्थामा थिए । जल्नका लागी तयार थिए ।

त्यसको लगतै छोराले मसाल लिएर चितामा तिन फन्को मार्यो । अनि बिस्तारै मेरो मुख्मा राखिदियो बलिरहेको मसाल । हिजसंम तातो चियाले समेत पोल्ने मुख आज आगोले बाल्दा पनि केही भएन । चिताको आगो बल्दै गयो मा रमिता हेर्दै गए । हेर्दा हेर्दै आगोको लफ्टा पुरै चिता मा पुग्यो ।

म हेर्दै थिए मेरो हात पहिला खरानी भयो । अनी खुट्टा । वास्तवमा धैरैनै पिडा भएको थियो मलाइ आफु जलेको हेर्न । त्यो आगोले मलाई जलाउँदै त थियो तर त्यसको जलन भन्दा पनि आफु जिवित हुदाको कुराहरुले मलाई पोलिरहेको थियो ।” छोरा -छोरी, स्वास्नि , दाई , भाई परिवार , साथि संगी ,……. को नै रहिछ त आफ्नो भन्नु ! जिन्दगी हुनेबेला संम सबै आफ्नै हो भन्ने लाग्थ्यो ! तर आज आफू पनि ता आफ्नो रहिनछु । आज आएर आफु जलेको नाटको दर्शकबाहेक म अरु के नै गर्न सके त ?”

“बाचुन्जेल पैसाको नाममा , सम्पत्तिको नाममा , मान , पद,…. आदी ईत्यादी को नाममा कति संग झगडा गरे होला । आखिरमा आफैले जन्म दिएको छोराको हातले जल्नु बाहे अरु के नै रहिछ त मान्छेको जुनि ?”

तर आज आएर यो सबै सोच्दा र पश्चताव गर्दा म मरिसकेको छू । लाश् बनिसेको छु । अनि चिता बनेर जलिरहेको छु ।

म यता सोच्न थाले उता मेरो शरिर त सकि सकेको रहिछ । कोहिले ठुलो बाँसले मेरो बचेको शरिरलाई पिट्दै थियो। हुन न अब कहाँ त्यो शरिर थियो र माशुको डल्लो मात्र थियो । त्यहि पनि उल्टाइ पल्टाइ पिट्दै थिए । कोहि मलामी भने फर्कने तर्खरमा थिइ । कोहि भने ” अब भोक लाग्यो केही खानु पर्छ” भन्दै थिए ।

“लौ ! अब बचेको सानो टुक्रो मलाई एउटा अङ्खरामा रखेर पनिमा बगाईदिए ! ” अनि मलाई लाग्यो ”
म सकिए । मेरो अस्तित्वबाट नाम निशान सबै हरायो । बिस्तारै साथीले भुल्छन मलाई । अनि आफ्न्तले । समय संगै छोरा छोरीले । तर पनि एक जनाको मलाई मरपछि पनि माया लाग्दै छ । हो मेरो पत्नि को सायद सेतो कपडा र खालि सिन्दुर अनि खाले हातले घर्दा ऊ मलाई आफु चिता मा म जस्तै सकिनी बेला संम पनि संझी रहन्छिन् ।

सबै मलामी त फर्किए मलाई बिदा गरेर तर मा अब कता जाउँ ! न यमदुत आयो मलाई लिन, न त म उडेर बेतर्नि नदि पगेको छु !! मैले जिन्दगि भर् बनाएको स्वर्ग या नर्क , खेै कहाँ छन् ? आज थाहा भो मलाई ” स्वर्ग , नर्क , पाप , धर्म , अनि भगवान् र मन्दिर यो सब मान्छेको डरले बनेको कुरा रहिछ । तर अब थाहा पाएर के गर्नु म न मरिपो सकेको छु ।