बिप्लव प्रतिक – मानिसहरू
मानिसहरू
आआफ्नो जीवनको चुलोमा
आआफ्नै आग्रह, अनुभव र अनुभूतिका
दाउराहरू विचारले सल्काएर
मृत्युको जाउलो पकाइरहेछन्
र खाइरहेछन्
अनि आफ्नै मृत्यु मरिरहेछन् ।
Tag: Nepali Sahityakar
Hemanta Pardeshi – Ma Akshar Hoina
हेमन्त परदेशी – म अक्षर होइन
बिष=बिख ।
अर्थात “ष” ले “ख” र “य” ले “जे” उच्चारित हुनुपर्ने ,
अथवा, निराकार ब्रम्हा , बिष्णु र महेश्वरलाई समेत –
जबर्जस्ति “ॐ” को एउटै शब्द भित्र अटाउन बाध्य हुनुपर्ने ,
नियतिको शीकार ।
अर्थात , कसैको मनोखुशी उच्चारित हुने अक्षर होइन म ।
त्यसैले मेरो अस्तित्व माथि धावा बोल्न सक्दैन कसैले ,
न त मेरो बहावहरुमा बाँध बन्न नै सक्छ कोहि ।
अर्थात बग्नु मेरो स्वकीय धर्म हो ,
र निरन्तर बगिरहेकोछु यसरी नै ।
कहिले खहरे बनेर उर्लिन्छु ,
त कहिले फेवाको शान्त छाल बन्छु ।
अनि कहिले सुनामी बनेर फैलिन्छु ,
त कहिले आफैले आफैलाई शमन गर्छु ।
किन कि स्वकीयताको अधिपति ,
अर्थात , कसैको मनोकांक्षामा सजिलै लेखिने र मेटिने अक्षर होइन म ।
हो , समयको बहाव संगै यूग बद्लिँदो छ,
अनि बद्लिँदो यूग संगै समय ढल्दो छ ।
र यही परिवर्तित यूग सामु उभिएर म भन्दैछु –
मान्छे भन्दा श्रेष्ठ अरु कोहि हुन सक्दैन ,
अर्थात सृष्टि सापेक्ष यूगद्रष्टा मान्छे नै हो ।
मान्छे ! द्वन्दात्मक भौतिकबादको ब्याख्या गर्छ ,
मान्छे ! चरम बैज्ञानिक समाजबाद र साम्यबादको खाका कोर्छ ।
अनि मान्छे ! उच्चतम प्रबिधिको बिकाश संगै ,
धर्तिमा मात्रै नभएर-
चन्द्रमा र मङ्गल ग्रहमा समेत आफ्नो नयाँ संसार निर्माण गर्छ ।
नयाँ संसार !
आहा कति सुन्दर ?
मेरो परिकल्पनाको स्वप्निल संसार ।
र त ,
भुइँमा उज्यालो खसे देखि,
साँझमा बस्ती नसुते सम्म ,
निरन्तर गाइरहेको हुन्छु म नयाँ संसारकै गीत ।
नयाँ संसारको गीत !
अनायसै पुरानो हुन्छ मेरा लागि ,
अर्थात बासी समाचार-पत्र जस्तै बेअर्थको बन्छ मेरो गीत ।
कति गाउँनु अब?
कति सुनाउँनु अब?
धोबि चरीको गीत जस्तै ,
अर्थात बेमौसमी सारेगमपधनिसा ।
फेरि नयाँपनको खोजिमा –
भास्कोडिगामा र कोलम्बस बन्छु म ।
खोज्छु नयाँ संसार , नयाँ सोच र नयाँ बिचार ।
तर उहि पुरानै दृस्यहरु दृष्टिगोचर हुन्छन् मेरा आँखामा ।
अर्थात ष=ख र य=जे ।
बिभ्रमण र बिपर्यताले मितेरी लगाउँन खोज्छ ,
आफैले आफैलाई संहाल्छु म ।
अनि अक्षरहरुको नियतिबाट मोक्ष प्राप्त गर्न ,
सिङ्गो ब्रम्हान्ड भरि बितन्तु-सन्देश फैलाउँछु-
कसैको मनोखुशी उच्चारित हुने अक्षर होइन म ,
न त कसैको मनोकांक्षामा सजिलै लेखिने र मेटिने अक्षर नै हो म ।
अर्थात, मानव अस्तित्वको अनुप्राणितामा ,
सिङ्गो ब्रम्हाण्ड चाहारिरहेको मान्छे हुँ म , एउटा मान्छे ।
Komal Shrestha Malla – Pratiksha
कोमल श्रेष्ठ मल्ल – प्रतिक्षा..
एका बिहानै
दुध ल्याउंछु भनेर हिडेको छोरा
सूर्यास्त हुदा पनी फर्किएनछ !?
आमाले हेरि रहेकी त्यो बाटो
नटुङ्गीने लामो ?
छोराको दुध किनाई सकिएनछ ????
उ कहा गयो ?
खोजीको निबेदन
आउंछ आउंछ मै
पर्ख पर्ख मै थन्किएछ ..??
ब्यथाहरुमा
पीडाहरुमा पर्खि रहेकी छ आमा
तर
जाँचबुझ
खोजतलास आयोग
जन्मिँदै मरि सकेछ !!
छोरा
आउने आशामा
आँसु आखा
निरन्तर बाटोमा
दौडी रहेछ दौडी रहेछ …..
Bhishma Upreti – Prawaha Kahilyai Rokera Rokiyeko Chha?
भीष्म उप्रेती – प्रवाह कहिल्यै रोकेर रोकिएको छ ?
यतिखेर मेरो परिवेशमा
एउटा अनौठो किसिमको बास्ना पोखेर
बतास चलिहेको छ,
बास्ना यस्तो मादक छ कि
लठ्ठएिर उसको मादकतामा
उसलाई पछ्याउनेहरुको भीड लागेको छ,
यतिखेर मेरो सतहमा
एउटा चोटिलो प्रवाह-लहर बगिरहेको छ
प्रवाह-चेतनाको/भावनाको
प्रवाह-चाहनाको/उत्सर्गको
र चारैतिर एउटा धून प्रवाहित भएको छ
आकाशमा बादल लागेकै छ यद्यपि
आफ्ना गीतहरुमा सपना घोलेर
चराहरु वेग लिँदै उडेका छन्
संभावनाको भाका फलाकेर सानो नानी
भर्खरै घरभित्रबाट
सपना गोड्नलाई आँगनमा निस्केको छ,
यतिखेर/ठीक यही समयमा
तिमीहरु केही छौ मेरो परिवेशमा
र असंख्य चिन्ताका धर्सा कोरेर अनुहारमा
समयको बेगलाई कुँजो बनाउने सल्लाहमा छौ
जटा बाँधेको समुन्द्र स्वयं
छालहरुमा उठेको यो समयमा
तिमीहरु बाँसका स-साना डण्डीहरु तेर्स्याएर
प्रवाहलाई रोक्ने विचार गर्छौ
खिया लागेको पुरानो फलामको आश्रममा
प्रवाहलाई थुन्ने सपना देख्छौ,
मेरो कविता जो समय बनेर बोलेको छ
ठीक यही अवस्थामा
तिमीहरुको विक्षिप्ततामा हाँस्ने गर्छ
तिमीहरुको विवेकशून्यताको उपहास गर्छ
र एउटा प्रश्न तेर्स्याउँछ तिमीहरुलाई महाशय
कि प्रवाह कहिल्यै रोकेर रोकिएको छ ?
Tanka Subba – Bidambana Bhitra Ko Ma
टंक सुब्बा – विडम्वनाभित्रको म
खुल्ला- खुल्ला परिवेश
उज्याला उज्याला दिनहरु
त्यसभित्रको म
बाटो हराएको बटुवा झैं
हराएको हुन्छु शून्यतामा
र समयको पावन्दीसंगै
बगिरहेको हुन्छु खोलाको पानी झैं
पीडा ग्रस्त छु आफैं
पिंजडाभित्रको सुगा झैं
तर म भाग्न अभ्यस्त छुइन
ब्रह्माण्ड भन्दा कहीं टाढा
माटोको प्रेमले हो कि ?
बेहोसी छु होसमा आखा खोले पनि
उज्यालो छैन अन्धकार ओछ्याएर पनि
आभाष छैन दिनहरु सारा बदलिए पनि
दिगभ्रम जस्तै लाग्छ
आफूले आफैलाई भुल्दा
हल्लै हल्ला झैं लाग्छ एकान्तमा ब्युझदा
विडम्वना छाएको हो कि कुन्नी ।
थाहा छैन
निर्मोही बनेका छन् आफन्तहरु
एक्लो बनेका छन् हुलमा रहने प्राणीहरु
उपस्थिति आफैमा दुष्ट बनेको छ ।
यहा
मान्छे हुनुको अर्थमा
पर्खाल अर्कै छ वास्तविकताको
अब कसरी साटौं विषम परिस्थितिमा भावनाहरु
अब कसरी टेकौं जोखिम ठाउमा पाइलाहरु
जहा सुरक्षति रहनको लागि
यताउति आखा डुलाउदा डुलाउदै
पर्दा खस्छ अध्यारोको
जसले छोपिरहन्छ मलाई
र सधैं छट्पटिहन्छु
विडम्वनाभित्रको म ।
Kishor Pahadi – Yojana
किशोर पहाडी – योजना
आफ्नो मनका केही दुःखहरु
पोल्टोमा बाँधेर
आऊ हामी आगो समाऔँ
आगोले बोल्ला
हत्केलाको भाग्यरेखा
आऊ हामी घाम समाऔँ
घामले डढाउला
हत्केलाको आयुरेखा
आऊ हामी हतियार समाऔँ
हतियार समाएर
अब छिया छिया पार्न थाल्छौ
रहरका शिकारहरुलाई
निर्द्वन्द
भालेहरु बास्न थाल्छन
आलीमा उभेर
सन्नाटालाई चिरेर
जब कराउन थाल्छन्
झयाउँकिरीहरु
सगोल
आँधी आत्तिन थाल्छ,
– विश्वास आज कुनै कठघरामा उभिन सक्दैन
– मोहमायाको तगारो कुनै प्रवेशद्वारमा तेर्सिन सक्दैन
आऊ हामी आगो समाऔँ
घाम समाऔँ
र हतियार समाऔँ
आज इच्छाहरु जुर्मुराएका छन् ।
Sarita Tiwari – Alikhit Itihas Ra Abhinav Jindagi
सरिता तिवारी – अलिखित इतिहास र अभिनव जिन्दगी
अलिखित इतिहासमा
तिमी थियौ
म थिएँ
उनीहरु थिएर सघन जंगलहरु थिए
हामी आपसमा प्रेम गर्थ्योँ
रुखहरु आनन्दविभोर हुन्थे
प्रफुल्ल बतास
हाम्रा खुशिनेरै बहन्थ्यो
हाम्रा Continue reading “Sarita Tiwari – Alikhit Itihas Ra Abhinav Jindagi”
Kshetra Pratap Adhikari – Mero Apaharan
क्षेत्रप्रताप अधिकारी – मेरो अपहरण
(मधुपर्क २०६६ मंसिर)
कसैले मलाई दागा धर्यो
र, मेरो अपहरण गर्यो
दस लाख फिरौती माग्यो
र, मैले दिन सकिनँ
अब मेरो हालत के हुन्छ !
अचेल म-
यस्तो सोचमा अल्झेको छु !
म किन अपहरण हुने ?
आफैँलाई सोधिरहेँछु
यसका पर्याप्त कारणहरू छन्
आफैँलाई भनिरहेँछु-
तैँले टनकपुरको विरोध गरिस्
पञ्चेश्वरको विरोध गरिरहेछस्
कालापानीले नपुगेर
नालापानीको सपना देखिस्
सुस्तामा सानो अतिक्रमण हुँदा
टिष्टाको घाउ लेखिस्
हो, तँ अपहरण हुने
पर्याप्त कारणहरू छन् ।
तँ अरूको कर्कलोबारी फाँड्छस्
ठूल्ठूला नेतालाई पनि
भ्रष्ट भस्मासुर भन्छस्
कति कोट्याएको धमिजाकाण्ड
कति होच्याएको अग्ला मान्छेलाई
ए पटमूर्ख क्षेत्रे !
तँ जसलाई देशद्रोही भन्छस्
देशमा त्यसकै ढलीमली छ
तेरो फतफत र
जनमतको अर्थ छैन
रिमोट-कन्ट्रोलबाट जे निगाह हुन्छ
त्यही आत्मसात् गर्
गर्न नसके मर् !
अब कुरो प्रस्ट भयो
मेरो अपहरण हुनुपर्छ
तर त्यो दस लाख फिरौती
सारै ठूलो रकम हो
म तिर्न सक्तिन
मलाई मार
तर बैनी ख्यातीलाई जस्तै
टुक्राटुक्रा नपार
नफाल, नगाड, नपोल
किनकि मैले
वीपी कोइराला प्रतिष्ठानलाई
मृत्युपश्चात् शरीरदान गरेको छु ।
Biplav Dhakal – Jal Devi Ko Geet
विप्लव ढकाल – जलदेवीको गीत
(मधुपर्क माघ, २०६७)
रातभरि
आँसुले नुहाइदिएर
सुकिलो बनाएको जून
कहाँ पुगिसक्यो !
कोक्रोमा सुताएर
तेल घसीघसी
हुर्काएका ताराहरू
कहाँ पुगिसके !
बिहानै डोलीमा राखेर
कलिलो बेहुलोजस्तो घामसँग
अन्माएर पठाइदिएको
माली चरो पनि
कहाँ पुगिसक्यो !
जलदेवी
नदीको बगरमा उभिएर
पानीले बगाइरहेको
आफ्नो छाया हेरिरहेको छ !
थाहै नपाई
माटोमा झरिसकेछ
शिरको गुलाफ !
निभ्नै लागेछन्
आँखाका जोरबत्तीहरू !
ओहो ! कसरी यति धेरै
चिरा परे अनुहारमा ?
पानीले पखाल्दा पखाल्दै
मेटिन लागेछ अनुहारको ज्योति !
शरीरबाट चुँडिएर
झर्नै लागेछन् हातहरू !
झर्नै लागेछन् खुट्टाहरू !
नदीको पल्लो किनारमा
सुताएर आएकी थिई
जूनकीरीजस्ती छोरीलाई
थाहै नपाई
शिरानीमा लुकिसकेछ
हरियो सर्प !
ढाकरमा नून
र मट्टतिेल बोकेका
अभागी भरियाहरू
आज आउँछन् कि आउँदैनन् ?
झोलामा सिन्की
र चिउरा बोकेका
गरिब बटुवाहरू
आज आउँछन् कि आउँदैनन् ?
कर्कटपाताको भारी
र पानीको पाइप बोकेका
थकित गाउँलेका लस्करहरू
आज आउँछन् कि आउँदैनन् ?
माथि पहाडबाट
परालको भारी बोकेर
बूढा गोरुहरूको बथान धपाउँदै
तराई झरिरहेका खरितेहरू
आज आउँछन् कि आउँदैनन् ?
कतारको मरुभूमिमा
ऊँट चराएर फर्किएका
परदेशी छोराहरू
आज आउँछन् कि आउँदैनन् ?
मलेसियाको सडक बनाउँदा
हात चुँडाएर फर्किएका
यो देशका नौजवानहरू
आज आउँछन् कि आउँदैनन् ?
शरीरको रातो रगत
पहेंलो बनिसकेपछि
रगतकै टाटाले भिजेको
पुरानो गुन्युँ लगाएर
सिमाना पारिबाट फर्किएका चेलीहरू
आज आउँछन् कि आउँदैनन् ?
र भन्छन् कि भन्दैनन् उसलाई मझिनी !
टाढा पुग्नु छ टाढा….
पुग्नु छ सपनाको गाउँमा
यो नदीजस्तो जिन्दगी
तारिदेऊ न हामीलाई !
कोही पनि आएनन्
आज अबेरसम्म !
हिजो त यही बाटो भएर
केही राजाहरू
जङ्गलबाट दरबारतिर गएका थिए
र केही राजाहरू
दरबारबाट जङ्गलतिर गएका थिए !
भरभराउँदो जवानीजस्तै
भरिएको थियो
जलदेवीको डुङ्गा
तर आज
ओहो ! फेरि कहाँ पहिरो गयो ?
धमिलो बनिरहेको छ
नदीको पानी !
कहाँबाट बग्दै आइरहेका हुन्
यी सिलबरका थालबटुकाहरू ?
कहाँबाट बग्दै आइरहेका हुन्
यी तीतेपातीले बारेका झुपडीहरू ?
कहाँबाट बग्दै आइरहेका हुन्
यी कोक्रोमा निदाएका नानीहरू ?
आएनन्
आज कोही पनि आएनन् !
थकित बटुवाहरू आएनन् !
हारेका परदेशीहरू आएनन् !
रित्तै छन् गाउँका कोखहरू
रित्तै छन् आमाका काखहरू !
कोक्रोमा सुताएर
तेल घसीघसी हुर्काएका
जूनताराहरू पनि आज आएनन् !
नदीको पल्लो किनारमा
सुताएर् आएकी जूनकीरी पनि
ब्यूँझिएर रोइसकेको होली !
नदीको ओल्लो किनारमा
जीवनजस्तै रित्तो डुङ्गामा बसेर
जलदेवी
पानीले बगाइरहेको
Biplav Pratik – Praman
बिप्लव प्रतिक – प्रमाण
युद्ध जित्नकै लागि
यदि हतियार उठाएको भए तिमीले
जाऊ एकपल्ट
योद्धाहरूको चिहानमा
र सुन रातको सुनसानमा
त्यहाँ गुन्जिएको मौनता ।
कुन मान्छेले कोसँग जितेर
कति सीमा र समयसम्म
आफ्नो जितको झन्डा फहराएको छ ?
मान्छेले जितेँ भनेर
कतिसम्म चिच्च्याउन सक्छ र !
जितको झन्डा लिएर
कुन युद्धपुरुष अहिलेसम्म जिउँदै छ ?
मान्छे केवल आफ्नो जितको उन्मादमा
मात्तिएर मुर्दा भएको
तिमीले हामी हिँड्दै गरेको
यही धूलोमा देख्न सकेनौ भने
कुनै अर्को धूलो छैन मसँग
प्रमाणका लागि ।
कुनै नयाँ चिहान छैन मसँग
सबुदका लागि ।
नयाँसडक, २८ जनवरी १९८७
Ram Gopal Ashutosh – Manab Ko Basti Bhitra (Nepali Gajal)
रामगोपाल आशुतोष – मानवको बस्तीभित्र
मानवको बस्तीभित्र विनाशब्द ढलिरहेँ
आफ्नै आँगन चित्ता भयो जलिरहेँ जलिरहेँ ।
भित्रभित्रै ऐँठन हुन्थ्यो, आफन्तको प्रहारमा
निस्सासिन्थेँ यद्यपि म जसोतसो चलिरहेँ Continue reading “Ram Gopal Ashutosh – Manab Ko Basti Bhitra (Nepali Gajal)”
Rajan Mukarung – Shunya Awataran
राजन मुकारुङ – शुन्य अवतरण
रात र दिन
या अँध्यारो र उज्यालो
जोसँग रुने र हाँस्ने हविगत सकिएको छ ।
ट्वाल्ट्वाल्ति पर–परसम्म
बजारमा
सुदूर भविष्यहरु पनि बेचिन्छन्
अस्वस्थ भाग्यका अगेनाहरु भुर्भुराउँछन्
जसमाथि–
म Continue reading “Rajan Mukarung – Shunya Awataran”
Bhupin Byakul – Loktantra Lai Prashna
भूपिन ब्याकुल – लोकतन्त्रलाई प्रश्न
नानीमा आशा टाँसिएका आँखाहरु छन्
परेलीमा निराशा टाँगिएका आँखाहरु छन्
लोकतन्त्र
तिमीसंग ती आँखाहरुलाई दिन
कुन-कुन नयाँ दृश्यहरु छन् ?
तिमीलाई उज्यालो इन्द्रेणी बनाउन
उनीहरुले आङको घाम दिएका छन्
उनीहरुले पसिनाको रङ
र जीवनको निजी गन्ध दिएका छन्
कतिपय
फुकेका खाली हातहरु छन्
कतिपय
बन्द मुठीहरु छन्
लोकतन्त्र
तिमीसंग ती हातहरुमा थमाउन
कुनकुन नयाँ जून घामहरु छन् ?
स्कुलको पुरानो ऐनामा
जीवनको नयाँ बिम्ब हेर्न लालयित
केटाकेटीहरुलाई
जीवनको क्रुरताबाट झिकेर
कसरी पुर्याउँछौ स्कुल ?
के राखिदिन्छौ ?
स्कुल हिंडिरहेका नानीहरुको झोलामा
किताब कि बन्दुक ?
के पलाउँछौ किसानको खेतहरुमा ?
जीवन कि आँसु ?
जे भित्र्याउँछौ मजदुरका झुप्राहरुमा
उज्यालो कि अंध्यारो ?
के झार्छौ गरिबहरुका आँगनमा
उल्का कि तारा ?
समयको चुली चढ्न ब्यग्र बाटाहरु
निदाइरहेका छन् गाउँहरुमा
तिनीहरुलाई कसरी ब्युँझाउँछौ ?
दु:खको गाढा ऐँठन छ
मधेसको फिक्का अनुहारमा
त्यसलाई कसरी उप्काएर फाल्छौ ?
ऊनसँग साटेर
नून कसरी पुर्याउँछौ बस्तीहरुमा ?
कसरी पुर्याउँछौ ?
प्रश्न गर्न बर्जित
यो मुलुकमा
एकसाथ धेरै प्रश्नहरु सोध्न खोजिरहेका छन्
मानिसहरु
लोकतन्त्र
तिमीसँग उनीहरूलाई दिन
के-के नयाँ उत्तरहरु छन् ?
के-के नयाँ उत्तरहरु छन् ?
Sharad Nirola – Hamile Bhagawan Shrikrishna Bhayera Janu Parchha
शरद निरोला – हामीले भगवान श्रीकृष्ण भएर जानुपर्छ
अस्वीकृत मान्यताहरुको मापदण्डमा खारिएर
अविवेकी अवमूल्यनमा पछारिएका
श्रस्टा र संरचनाको चक्रब्यूहमा फँसेर
भीष्म-पीतामहको जनै भिरेका
हाम्रा यी नेताहरुले
मेरो Continue reading “Sharad Nirola – Hamile Bhagawan Shrikrishna Bhayera Janu Parchha”
Dr Mallika Shakya – Janma Din Ko Janma
डा. मल्लिका शाक्य – जन्म-दिनको जन्म
नाम – रूप
उदाउँदै – अस्ताउँदै छायाँहरु बाँचिरहेछन् मायाजाल
बाँच्नु भुमरी हो
असमापित, अनाहुतित, अनुत्कर्षित
एक्कासि म भित्रको खेताले तत्व
फुत्त निस्कन्छ
र कूँद्छ एउटा देउता
त्यसलाई म मेरो ब्रीफकेसमा साँच्दछु
बेला-बेलामा हाजिर गराँउछ आफूलाई त्यो
औपचारिकतावश
अध्यागमन कक्षहरूमा
चिन्तन-कोठीहरुमा
भोज-भतेरहरुमा
‘म’ पात्रको भूमिका खेल्छ देउता
उसको चहक, कहिलेकाहीं मलाई रुचाउनेहरुको मायासँग मिल्छ
अरु बेला दालचामलको मोलसँग
छायाँका बगालहरुसँग
अथवा खेताला हुनुको नियतिसँग
म सोच्छु, देउता मेरो मान्छे
देउता भन्छ, म मान्छे देउताको
उसको नामको सार मैले बोलाउनुमा त छ, न कि बिर्सनुमा
मेरो रूपको अर्थ उसलाई बनाउनुमा छ, न कि भत्काउनुमा
चल्ला र अण्डाको प्रश्न जस्तै
सनातन चलिरहन्छन् भुमरीहरु
असमापित, अनाहुतित, अनुत्कर्षित
त्यसकारण त हो खेताले तत्वमा देउता चढेको
बर्बराएको, हन्-हनाएको
अनि आजकै जस्तै कुनै एउटा दिन तोकेर
बकेको –
आ, मैले जन्म दिएँ तँलाई
जा, संसार आरम्भ भयो तेरो
बाँच् र मर्
कोर् एउटा कथा जसमा तेरो मुक्तिको मिठास होस्
कूँद् एउटा देउता जसमा तेरो अस्तित्वको आकार होस्
मेरो जन्मदिनको पहिलो आयाम – आएर भावीले लेख्छ निधारमा
मेरो जन्मदिनको दोस्रो आयाम – फूँकेर समाज काढ्छ मेरो नाम
मेरो जन्मदिनको तेस्रो आयाम – प्रेम
चौथो आयाम – विरह
पाँचौ आयाम – समचित्तता
छैठौं आयाम – जर्जरता
सातौं आयाम – विश्राम
अहा! सांच्चिकै स्वादिलो आख्यान!
भुलभुलैया भन्दा भुलिलो
मायाभन्दा मीठो
जा, तँलाई माफ गरें देउता मैले, आजलाई।
प्रेटोरिया, दक्षिण अफ्रिका
Prem Oli – Bhana Timi Bhanda Ma Ke Kam Chha
प्रेम ओली – भन तिमी भन्दा म के कम छ
एउटा हातमा तास छ
अर्को हातमा रम छ
तिमीलाई फुर्सद छैन होला
आफु त यसरी नै
बार्है महिना जम छ
भन तिमी भन्दा म के कम छ।
मिर्मिरेले खेदेर तिमीलाई
सन्ध्याले फकाइ ल्याउछ
मरेर जाने यो जिन्दगीमा
कस्को गोरु ब्याउछ ?
आफु बार्है महिना
यसरी खेल्न भ्याउछ
हिङ नभए पनि
हिङ राखने टालोको दम छ्
भन तिमी भन्दा म के कम छ।
तिमी अमेरिका जाउ वा अफ्रिका
उधोग चलाऊ वा पत्रीका
जती भए पनि धन कम छ
समय झन कम छ
किनकी
तिमीलाई खर्ब कमाउने मन छ
तिम्रो चैनमा खाली अमन छ
भन तिमी भन्दा म के काम छ।
हो तिमीसँग धेरै
कारहरु होलान
हारहरु होलान
तर मृत्युको अगाडि यसको के दम छ
तिमीलाई जस्तो मलाई
न सुगर न दम छ
न चिन्ता न गम छ
त्येसैले
अफु त साथी हरेक दिन
यसरी नै जम छ
यसरी नै रम छ
विश्वाश छैन भने
त्यो तिमीलाई भ्रम छ
भन तिमी भन्दा म के कम।
Krishna Bajagain – Dhaar
कृष्ण बजगाईं – धार
बैंशालु युवतीसँग छिल्लिएझैं
उत्ताउलिएर मान्छेहरु
समयको धारसँग खेल्छन्
धार एउटा लक्ष्मण रेखा हो
समयको कठघरामा उभिएको मान्छेहरु
त्यसमाथि टेकेर वारपार गर्दछन्
अर्जाप्छन् हतियारहरु
समयको Continue reading “Krishna Bajagain – Dhaar”
Eklabya Raj – Biwashtama Bancheko Atma
एकलव्य राज – बिवशतामा बाँचेको आत्मा
फोहोरको डंगुरमा
लुकामारी खेल्दै अभावका डोकाहरु
उनिहरुको सामु लम्पसार परेको छ ।
उता हरक्षण आकाशिने होडमा
कुदिएका छन्
प्रातकालिन समय
पुष्पगुच्छाका अगुल्ठाले
छोपिदै स्वर्ग खोज्ने होडमा
भौतारिरहेको काला वादलहरु
गुरुरु गुरुरु यता उता
चाँपाचाप त्यो अस्लिल नगरीमा
कुरिरहेकाछन् मानवताका
भण्डारमा वस्न
तर यता भने
वाध्यताका पोका पन्तुराहरु लिएर
भोकको ढाकरलाई अँगोछाले छोप्दै
कालो निस्लोट रातमा
प्याट प्याट गरेको चाप
सुनिन्छ अनि गुजिन्छ
ति रातका प्रहरहरुमा
खोज्दैछन संयमका डोरीहरु
कर्कलोको पानी अडिनु जस्तै ।
अगेनाको छेउमा निदाईरहेको त्यो चोखो
आत्मा नानाले जाडो भगाउनुको सट्टा
रापले तताईरहदा
माथि कौसींवाट छ्याप्प मैलो पानी
सडकमा पर्छ अनि उसका रातका
वयेलीहरु सुसाउछन्
चुईक्क चुईक्क
कहा लागेको छ र निन्द्रा
खोज्दै छ अगेनाको राप
भेट्दैन केहि ।
त्यसैवेला माथी
घृणाको तलाउवाट
उशाको लाली सँगै व्युझदै
एक मुठो प्रेमको थाली वोकेर
मन्दिर र विहारका स्तुपामा
एक अम्खोरा पानीले आफ्नो
कर्तुतलाई पखाल्दै
कोटी होमको मन्त्र जप्दै
एक भारी फूलले
ओढाईन्छ त्यो स्तुपामा
त्यति नै खेर
उ परवाट चियाई मात्र रहन्छ
उसका वख्खुले एक डोको निन्द्रा
भिजेका छन् दलिनवाट
संस्कारमा जिउदै
भिडमा हराउदै
खुरुरु खुरुरु
यता उता दौडिन्छ
भोक र आशुको विटो वोकेर
चियाउछ छेउछाउका अभ्रखमा
त्यहा छ एक भारी भोकका पोकाहरु
हरेक जत्था मानव र संस्कारले
उनीहरुलाई पुर्छन फोहोरको सगरमाथामा
तर ठिक विपरित
फूल र लड्डुको घुईत्रो हान्दै
सलामी ठोक्छन् स्तुपामा ।
तर
उ भने सधै
विवषतामा वाँच्न
सडकका पेटी कोट्याउन
आकाशको छानो लगाई
कोल्टे फेर्न वाध्य छ ।
सुन्यतामा विकेको
उसको संकटलाई
अन्धकारले टेकेको
उसको बिवषतालाई
चुलिदै गएको
उसको भोकलाई
लात हानेका छन्
अर्ध चेतन धर्मात्माले ॥
Anmol Mani – Bidaai
अनमोलमणि – बिदाइ
बितेका बाटाहरू हेर्दै नहेरी भेटेर जाऊ फेरि भेट हुन्छ हुन्न!
फेरि यस्तै दिन नहुन सक्छ
नवहन सक्छ यस्तै हावा
पहिरो जान सक्छ लेउ लागेको
प्राचीन बाटो
कुनै शासक
हातमा नाङ्गो तरबार Continue reading “Anmol Mani – Bidaai”
Bibek Dulal Chhetri ‘Damak’ – Euta Nirjan Basti Ma
विवेक दुलाल क्षेत्री “दमक” – एउटा निर्जन बस्तीमा
समयको कुनै एक भाग
रात ,दिन
घण्टा ,मिनेट
सेकेन्ड ,पल
बिहान , मिर्मिरे
मध्यान्ह ,साँझपख
एउटा निर्जन बस्तीमा
मान्छेहरू बस्थे.
त्यो वस्ती मान्छेकै लागि
उपयुक्त थियो
विस्वासका खम्बाहरुले
त्यो बस्ती मन मोहक लाग्थ्यो
विचारका छानाहरुले
बस्तीलाई
पानीबाट जोगिन ओत दिन्थ्यो
जागरका हातहरूले
त्यो बस्तीमा सबथोक सिर्जिन्थ्यो
र मान्छेहरू
निराजनातालाई भूलेर
एकतामै रमाएर
त्यो वस्तीमा ढुक्कसित बस्ने गर्थे .
मान्छेहरूको प्रवेश पछि
निर्जन बस्तीको
गुण गान पर पर
बाबरी फूलको बास्ना झैँ फैलिएको थ्यो
मान्छेहरूको प्रेमपछि
निर्जन बस्ती
मनमोहक दुबो झैँ मौलिएको थियो .
दिन नै लागेर होला
आज त्यो बस्ती फेरी शुनसान भएको छ
दशा नै लागेर होला
त्यो बस्ती पुन निर्जनतामा फैलिएको छ
मान्छेहरू बस्ने त्यो बस्ती
कठै ! आज शमसानमा परीणत भएको छ .
यसैले मलाई आज
त्यहि निर्जन वस्तीमा
मान्छेको वस्ती बसाउन मन लागेको छ
मलाइ त्यहाँ
बिस्वास भित्र्याउन जागर चलेको छ
मलाई त्यो मान्छे बेगरको बस्तीमा
पुन मान्छेको भाइ चारा र एकताको जग हाल्न
मनलागेको छ .
हो ;
समयको कुनै एक भाग
रात ,दिन
घण्टा ,मिनेट
सेकेन्ड ,पल
बिहान , मिर्मिरे
मध्यान्ह ,साँझपख
एउटा निर्जन बस्तीमा
मान्छेहरू बस्थे.
अस्तु :
विवेक दुलाल क्षेत्री “दमक “
दमक , झापा
हाल :अबुधाबी , यू ए इ .