नेपाली कविता को बिशाल संग्रह
लेखनाथ पौड्याल – सत्य-सन्देश ३
विद्याको, वयको र बुद्धिको, बलको,
सौन्दर्यको, मानको
प्रज्ञाको, कुल-जातिको, इलमको,
ऐश्वर्यको, ज्ञानको ।
तातो ग्याँस मनुष्यका मगजको
सम्पूर्ण उत्री-दिए ।
पृथ्वीमा सब Continue reading “Lekhnath Paudyal – Satya Sandesh 3”
मनिता लिम्बु – धेरैभयो
धेरै भयो जातियता अनि संघियताका कुरा
आउ सबै मिली अब गरौ एकताको कुरा
एक अघि अरू पछि हिड्ने होइन
हातेमालो गरी सबै सँगै अघि बढौ
धेरै भयो वादविवाद अनि विचारको कुरा
अब गरौ सबै मिली देश सिंगारनेको कुरा
भत्काउने,लडाउने होइन अब
गरौ सबै मिली देश बनाउनेको कुरा
धेरै जुध्यौ,धेरै लड्यौ दाजुभाई फुट्यौ
बैरीहरुले फाइदा लुटे हामीले के नै पायौं
विश्वासले,शान्ति सँगै हातेमालो गरौ
व्यक्ति होइन,समुह होइन देश उठ्ने काम गरौ
फाली सबै मनको मैलो आउ अब
लड्ने लडाउने,मर्ने मार्ने होइन
सबै उठि,देश उठने कर्म गरौ
प्रकाश धमला – म जुन र सुनका किरण
म सानो छदाँ
मेरी हजुर आमाले
ऊ………..माथि देउकी माता भनेर जुन देखाउनु हुन्थ्यो
म रोइरहेपनि चुपचाप रहन्थें
मेरी कर्कश पनि ठप्प हुन्थ्यो
त्यही समयदेखि हुनुपर्छ सायद
जुनलाई शालिन र विनयशील ठानिरहें
शालिनता र विनयशीलता आमामा हुनुपर्छ भनिरहें
हो मैले
जुनलाई आमा मानिरहें
थाहा छ,
म आमालाई शान्ति मानिरहन्छु
तर,
आजकाल, राँके जुलुस बोकेर
असंख्य ताराहरु जुनसमिप जादै गरेको समाचार छ
म डराइरहेछु
म अत्तालिरहेछु
म बेहोस हुन खोजिरहेछु
कतै मेरो बाल्यकालको
एक जोडी वरपीपल त ढल्ने होइनन् –
अहिले,
म रोएको रात,
जुन पूर्णिमा भएर आउन सक्दिनन्
म थाकेको रात
शीतलता बनेर छाउन सक्दिनन्
नाङ्गो सडकमा निदाएको रात
प्रिय जुन धुवाँ चिरेर आउन सक्दिनन्
त्यसैले,
म हरेक सन्ध्याहरुमा
सुनका किरणहरु बटुलेर
हरेक मध्यरातहरुमा आँखाका ज्योति बटुलेर
जुनलाई समर्पण गर्ने पक्षमा छु ।।
– Adelaide Australia
युद्धप्रसाद मिश्र – महोत्सव
अशान्तिको धरित्रिमा
छ आज दन्केको चिता
उखाडिनु छ दुर्दशा
हुँदै प्रभुत्ववादिता
मिटाउने गरीवका
रगत् निचोरने प्रथा
उदीयमान छन् हुँदै
मनुष्यमा मनुष्यता
ज्वलन्त रक्त क्रान्तिका
चरित्रले सुशोभित
हुँदैछ आज विश्वमा
युवा चिराग ज्योतित
दिने कठोर ब्रत गरी
नढल्न आत्म गौरव
उठिरहेछ ज्यूँनुको
अति ठूलो महोत्सव
जुन १९८२
युद्धप्रसाद मिश्र – विद्यार्थी आवाज
दानवताकन दूर धकेल्दै
जनजागृतिको दैलो खोल्छु
न्याय उठाउन बन्दूक खुकुरी
खुर्पि खुँडाको भाषा बोल्छु
नेपालीको ज्यान बचाउन
भर्तिकेन्द्रको बाटो मास्छु
शहर शहरमा जुलुस निकाल्छु
पर्चा छर्छु पोष्टर टाँस्छु
निम्न वर्गको ख्याति जगाउन
कलम रगड्छु आगो पार्छु
जरजर दुनियाँमाथि परेको
बर्बरताको शेखी झार्छु
वेग वेगका छाल उठेका
बाँध फुटेको धक्का झेल्छु
शहर गाउँका भेदभावको
गहिराइमा पौडी खेल्छु
हिजो गरेका जति बदलाको
रगत निचोरी धरती पोत्छुर्
धर्मपशु अनि धनपशुलाई
हलो भिर्राई पर्ती जोत्छु
आज पढेको शब्द शब्दले
जागृत गर्छु झुप्रा झुप्री
काला धनको छातीमाथि
खेल्छु कपर्दि उफ्री उफ्री
विद्यार्थी हूँ पीडित जनता
मुक्ति हुने अभिभारा बोक्छु
राजनीतिमा भाग नलेउ
भन्नेलाई ठोक्छु ठोक्छु
जागृतिको कर्नाल फुक्छु
भोका नांगा अघि अघि र्सार्न
नसा नसामा रगत उमाल्छु
भोलीको दिन झलमल पार्न
सडे गलेका चिथरा भिर्ने
डोको बोक्नेको दुनियाँमा
हुने र्समर्पण प्राण बिर्छाई
हृदयदेखिको मेरो धामा
अवधि पुगेका पीडक दुर्बल
सके हुँदै गई क्षीण मनोबल
प्रगतिशीलको उदित किरण नव
निस्केको छु ज्योतित भइ अब
भूखमरीको शक्ति श्रोतले
देशद्रोहितको हरकत ढाल्छु
नूतनताको आवाहनमा
युग पुरानुको लाश निकाल्छु
देश चाहिँ यो कृषि प्रधान
किसान पाउँदैनन् खान
सहन शक्तिको परिधी टुट्नु
स्वाभाविक हो मैले उठ्नु
आर्थिक पीडा परदा असहन
हृदय जलेको देश छ दनदन
कटु अनुभवको आगोमाथि
खेल्नु छ मैले राख्नु छ ख्याति
भोका नांगा दाजुभाइ
चाहिँ दुनियाँमा छरिएका
दूर देशका वेश्यालयमा
दिदीबहिनीहरू भरिएका
युवक हृदयले प्राण बिर्सजन
गनैं पर्ने ज्ञात भैसक्यो
नेपाली हूँ भन्न पनि अब
लाजमर्नुको बात भै सक्यो
२०४०
(युगविजय-१)
दीपराज नेयोङ्हाङ – शुन्य चेतना र बधशाला
निक्कै भयो चेतनाको खोपी भित्र
तितेपाती र साल्धुपका सुगंधहरु बहदैनन अचेल
यज्ञकुण्ड भित्र केवल
मानबअस्तुका बिभुतिसंग
पलेटी मारेर बसेको छ पुजारी शान्तिमन्त्र जप्न
सिन्धुघांटीको बधशालामा खिया लागिसकेको छ
आफ्नै आँगनमा रिमिक्स गर्दै
एउटा नयाँ बधशालाको निर्माण छ
र
फेरी बग्न लागेको छ चर्मवती नुनिलो पानीबाट
थोपा थोपा
तितो इतिहास कोर्दै मेची माहाकाली
शुभारम्भका हरेक बाटाहरुमा
बिरालाहरु बाटो काट्छ्न
च्याउका झुटा आकृतिमा
एउटा परिवाको अन्त्य हुन्छ
नदीहरु आगो बगाउछन र खडेरीहरु पानी देखिंदा
चस्माहरु किन अनुत्तरित ?
पर्दैन अब मन्त्र जप्न
शुभारम्भहरु शुभ छैनन्
मृत्यु मौज्दातहरु प्रसस्त ब्याज दिन तम्तयार छन्
के अर्थ छ ?
तितेपाती र सल्धुप उम्रनुमा अचेल
निगुरोघारी पन्छाउदै मुसोलेनी र हिटलर
समाधिस्थलबाटै सम्बोधन गर्दै
रिमिक्स बधशालाको निर्माण गर्छ
के अर्थ छ ?
नाकका ज्ञानेन्द्रीयहरुमा
जब चेतनाको खोपी भित्र
साल्धुप र तितेपातिका सुगंधहरु बहदैनन अचेल
त्यसैले त
प्रत्येक रात बिहानी हुन नपाउँदै
चमेली र पारिजात
आत्महत्या गर्छन
झिसमिसे नहुँदै
पथरी – कोशी मोरङ
मुकुल दाहाल – खांद
घामका खिरिला किरणहरू
यहां आउंदैनन् ।
हावाका हलुका खुट्टाहरूले
टेक्दैनन् ।
ओस छ सधैं ।
गुमसुम छ सधैं ।
मुसाहरू,
माकुराहरू,
छेपाराहरू,
सर्पहरूको भोज हुन्छ ।
नाटक, लीला हुन्छ ।
यो खंँदमा
जीवन खुम्चन्छ हरेक क्षण
गंडेउला जस्तै ।
जीवनमा कहिल्यै बिहान हुंदैन ।
प्रकाश धमला – म र सानु मैया
मेरी सानु मैया सधै सधैं
उज्यालो बस्ति रोप्छु भन्थिन
जहाँबाट
भावना फुल्न सकोस
जहाँ बाट विचार उम्रन सकोस
स्नेहका सप्तरंगीहरु छाउन सकुन
मलाई सधै सधै भन्ने गर्थिन |
मेरी सानु मैया भन्ने गर्थिन
“हेर्नुहोसन, सपना को हत्या पछि बिपना बौलाहेछ्न,
हेर्नुहोसन ,मुनाको बलात्कारपछि मदन भोट लागेछन,
सोच कति संग्कुचित भएर सुतिर’छ रोडहरुमा
प्रेम कति साघुरो भएर घुसरिरा’छ भीडहरुमा”
सायद सानु मैयालाई लाग्थियो
उनी कवितामा झैँ हरफहरुमा कुध्न सकुन /
हिजो मेरो देश सुनामी छालको बेगमा बगिर’ दा
सानु मैया
तिमीले रंगहरुको बेग्लो संसारमा
इतिहासको कुची चोबेर स्वयम रंगीन चहन्थियौ
म बम रोपेर
गुलाफ फुलाउने यात्रामा लागिर’दा
तिमि छाया टिपेर गोडी रहनथियौ /
सानु मैया
मेरो छातीमा चिरांग, साम्ची
फुट्न खोजीर’दा तिमीले सुनकोश बाधँ बान्थियौ
तिमीले फुलबारीको दिवाल पनि उब्यौथियौ
साच्चै म चिताको थाक चडीर’दा
तिमी चिन्तनको भरयंग उक्लदै जान्थियौ
लाग्छ. मेरो लागि
तिमी चिन्तन हौ
तिमी विचार हौ र
तिमी दर्शन हौ /
– Adelaide Australia
भूपिन ब्याकुल – नींद
सुत्ने बेलामा क्षितिजमा
एउटा सग्लो जून देखेको हुँ
सपनाको ऐँठन बाट अत्तालिंदै
राति
सिर्फ
एकपटक
ब्यूँझिएको हुँ
र त्यो बेला देखेको हुँ आकाशमा
अनुहार मेटिएको आधा जून
तर अहले मध्याकाशमा
किन कतै पनि जून देख्दिनँ म् ?
बादल लागेको पनि छैन
जून डुब्ने समय भएको पनि हैन
र आकाशमा जून नहुनु
मेरो कुनै भ्रम पनि हैन !
के एकै रातमा पनि
फरकफरक अनुहारका जूनहरु उदाउँछन् ?
त्यो नुतन र चुपचाप रातमा
त्यो फरक र सुनसान रातमा
म आफ्नै जिज्ञासाको जवाफ खोजिरहेको थिएँ
आँखा मिच्दै र आङ तन्काउदै घडी हेरें
घडीभित्र भूमिगत बसिरहेको समयले
मलाई मिहीन आवाजमा भन्यो-
कति लामो निंद सुतेको तिमी ?
थाह छ ?
तिमि पुर्णिमाको मध्यरात सुतेका थियौ
र आज
औंसीको रातमा ब्युँझिएका छौ !
उमेश राई “अकिञ्चन” – मोनालिसा र मार्च ८
ओ ! इन्द्रेणी नायिका
सदियौ कुजिएर
एउटा फोटो फ्रेममा
कति कुरीरहन्छौ
घाम र पानीको आगमन
म
दिन चाहान्छु तिमीलाई
नीलो आकाशमा
उडदै गरेको चरा
तिमीले पोत्नुपर्छ Continue reading “Umesh Rai Akinchan – Monalisa Ra March 8”
निर्मलकुमार आचार्य – चोखो तिम्रो माया (गजल)
(मधुपर्क २०६६ भदौ)
चोखो तिम्रो माया चोखिँदै छु म नि
तिमीसँगै अब जोखिँदै छु म नि ।।
भावनाकी तिमी छताछुल्ल खानी
तिमीसँगै अब पोखिँदै छु म नि ।।
संयम, धैर्य अनुपम छ तिम्रो
तिमीसँगै अब रोकिँदै छु म नि ।।
तिम्रो नाम चयन जहाँसुकै छ
तिमीसँगै अब तोकिँदै छु म नि ।।
मनमा सबैको अटाउने तिमी
तिमीसँगै अब बोकिँदै छु म नि ।।
मणि लोहनी – दिव्ययात्रा
जसरी पढिरहेछु म
आफ्नो जिन्दगीलाई
सर्वाङ्ग उघारेर आफूलाई, पढ्न सकिन्छ
जीवन, एउटा खुला किताब हो ।
लुकाएर पनि देखिने यथार्थहरू छन्
जति छोडे पनि फैलिने उज्यालो छ, शरीरसँग
हो, Continue reading “Mani Lohani – Divya Yatra”
सरोज धिताल – पीडा
अलिखित हुन्छन्
धेरै भेलहरू सडकका आँसुको
अव्यक्त हुन्छन्
धेरै पोकाहरू मान्छेको पीडाको
केही शब्दहरू कोरेर कागजमा
उत्तरदायित्व निर्वाह गरेको
भ्रममा रमाउने कवि
रोइरहेका तिम्रा Continue reading “Saroj Dhital – Peeda”
सरिता तिवारी – जुन, म र शहर
फक्रनै लागेका
मेरा समयहरु
मैले जुनलाई दिएँ
जुनले मलाई
असंख्य न्याना उज्यालाहरू दियो
र
मैले आफ्नो अनुहार
जूनै जूनले धोएँ
जूनसंगै फुलेका
सम्पूर्ण रहरहरु शीतलाई
दिएर Continue reading “Sarita Tiwari – Joon, Ma Ra Shahar”
तारा सुवेदी – सहर
(मघुपर्क पुस, २०६८)
-आँखाभरि
इन्द्रेनी सपनाहरू रोपेर
ओसिएका मनहरू सहर पसेका छन्
सहरमा मान्छेहरू
कोही काम खोज्दैछन्
कोही माम खोज्दैछन्
कोही बादलभित्र हराएको
जीवनका पारिलो घाम Continue reading “Tara Subedi – Sahar”
दीपेन्द्र के.सी. – विपना जन्माउने सपना
तार्न नसकेका सपनाहरु सवै
छोडेर खोलापारि
उतार्छु आफूलाई बगरमा
अनि हेर्छु ओसिलो पल्लो किनार –
एकझोला सपनाहरु
पोखिएका रहरहरु
र, झरेका रक्तिम लालीगुराँसहरु
अन्तिम हाँसो हाँस्छन म सँग ;
बग्नुछ उनीहरुलाई
केहीक्षण पछि आउने भीषण बाढीसँगै
र, गर्नुछ समापन–धमिलो यात्राको ।
म फेरि शुरु गर्छु
शाश्वत यात्राको नयाँ श्रृङ्खला
र, लाग्छु उकालीहरु
अर्कै क्यानभाष पोतेर मनमा ।
भत्केका सिंढीहरु
लहरै बतासे डाँडाहरु
नाँगा सिंगाने बालकहरु, कुप्रा बुढाबुढीहरु
पहाड ओदारिरहने भोका पेटहरु
रातै बाँझा बारीहरु, मक्किएका झुप्राहरु
पुगेर मध्यमा
विसाएर हेर्छु तलतिर
र, फेरि बटुलेर केही सपना !
सम्भार गरेर तलदेखि
गाँउलाई गाँउजस्तै बनाउनु छ
पाखा र डाँडाभरि राताम्मै लालीगुराँस फुलाउनुछ
बोट र बारीभरि लटरम्मै सपनाका फलहरु फलाएर
अनि बल्ल आराम लिनुछ सिरानमा ।
यो अर्को रुप हुनेछ
मेरो सपनाको
जसले कोरलेर पक्कै
जन्माउने छ विपनाहरु
अनि बल्ल यात्राले फेर्नेछ
सन्तोषको एउटा श्वास
पुगेर सिरानमा ।
बागलुङ, हाल ओस्टण्डे बेल्जियम
२६ फेब्रुअरी २०१३
कुमार सिंखडा – कल्ले भन्छ सानी तिम्रो खेर गो जवानी
काँडा नहुँदा फूल ठुँग्न चुच्चेहरुको ताँती
चर्क्यो छाती छड्क्यो मुटु तरङ् नानाभाँती
पीडा होला आँसु होला यही हो जिन्दगानी
कल्ले भन्छ सानी तिम्रो खेर गो जवानी
आसा थियो रहर जोश माया बुन्नु थियो
इन्द्रधनुष संसार जोड्ने हात जोडी थियो
मायाको घर जगमै फुट्यो छातीभरि भाला
च्यातिएको मन सिउने पाइनौ झुम्रो टाला
काल फिरे साल फिरे मन फिर्ला सानी
कल्ले भन्छ सानी तिम्रो खेर गो जवानी
लुक्यो घाम हाँगा झुक्यो सुनसान वनपाखा
एकनास बजिरह्यो पिरतीको भाखा
रात रहे अग्रासै हो, फिर्ला अरु गीत
रोदीघरको दोहोरीमा गाए संगीसित
घाउ सुकी खाटा लाग्ला भुल्ने सबको बानी
कल्ले भन्छ सानी तिम्रो खेर गो जवानी
टेकब कोईराला – राजमार्ग र गुरुजीहरु
पहिले पहिले राजमार्गहरु
अग्घोरै चल्तीमा थिए
चक्काहरु गुड्थे रातोदिन
यो बिसौनीपछि ऊ बिसौनी
फलानो बस्तीपछि ढिस्कानो बस्ती
गुरुजीहरुलाई मनग्गे ‘मालुम’ थियो।
आजकल राजमार्गहरु
अग्घोरै उराठलाग्दा छन्
चक्काहरु महिनौसम्म जाम हुन्छन्
मंसिरको चार–पाँच गते चक्का गुड्छ
फेरि अर्को पालो माघको चौध–पन्ध्र पनि कुन्नी
बल्लतल्ल चक्का गुडाउन पाउँछन् गुरुजीहरु
अलमल–अलमलमा, अन्योल–अन्योलमा
माकुराको जालो पन्छाउँदै
बाटाका बस्ती र बिसौनीहरु पनि
नौला–नौला, धुर्मैला–धुर्मैला
कतै देखे–देखे जस्तो
कहीं चिने–चिने जस्तो।
आजकल राजमार्गहरु
अग्घोरै बिरानो भइसक्यो
गुरुजीले राजमार्ग चिन्दैनन्
राजमार्गले गुरुजीलाई जान्दैन
फेरि चक्काहरु जाम हुन्छन्
बल्ल पालो आउँछ महिनौंपछि
फेरि चक्काहरु गुडाउँछन् गुरुजीहरु
माकुराको जालो पन्छाउँदै।
मनोज काफ्ले मनसुन – तिम्रो ओठ्ले पनि
तिम्रो ओठ्लेपनि मायाको गीत गायो
तिमिमेरो म तिम्रो येही आवाज सुनायो
तिम्रो नाम भए जीवनका हर खुसिहरु
तिम्रो तगारोमा पुगें बल्लमन मुस्कुरायो
भन्थेउ तिमि त Continue reading “Manoj Kafle (Mansoon) – Timro Othle Pani”
बालकृष्ण आजाद – दशैः तिमिलाई मेरो सुझाब
ए दशै तिमि आउदैछौ-
तिमि आउनु अगावै
तिमिलाई म
केहि कुरा भन्छु,
सुन ल !
दशै,
बितेका दश बर्षझै
तिमि आउदा
युद्धका पूर्व निर्धारित कार्यक्रम
रद्द गर्नु Continue reading “Balkrishna Aajad – Dashain : Timilai Mero Sujhab”
