Pralhad Pokhrel – Madhuparka

प्रल्हाद पोखरेल – मधुपर्क
(मधुपर्क माघ, २०६७)

चङ्गा चित्त बनाउने घिउसरि क्यास्वादिलो चम्चम
चाख्दास्वाद दिलाउने छ महझै आस्वाद झन् उत्तम
लाग्दा निल्न घुटुक्क शाब्दिक दही कस्तो मिठो कञ्चन !
नेपाली मधुपर्क मोहक बनी आनन्द पार्ने मन ।
प्यारो यो मधुपर्क रोचक छ यो साहित्यको द्योतक
भाषासेवक शब्दसेवक बनी तान्यो निकै लेखक
झन् आस्वादन-मग्न मुग्ध हृदयी छन् पारखी पाठक
साँच्चैस्थापित गर्न सक्षम भयो स्रष्टाहरूको हक ।
के लेख्यो मधुपर्कले ? नभन है हे शब्दशिल्पीहरू !
के लेखेन ? भनेर सोध्न सकिने धेरै बुँदा छन् बरु
स्रष्टाको इतिहास काव्यकृतिको जीवन्त साक्षी छ यो
नेपाली कविता-कथा -गजलको उत्कृष्ट गन्तव्य यो ।
कैले पुक्क गमक्कको पनि भयो कैले भयो ख्याउटे
जस्तो होस् मधुपर्क जीवित हुँदा साहित्यसेवी उठे
मुद्राराक्षसले निकै दुःख दियो, साना भए अक्षर
जस्तै कष्ट सही बसे पनि सबै पथ्र्यौं यसैका भर ।
छाप्यो नाटकका नयाँ कृतिहरू छाप्यो समालोचना
पार्‍यो ज्यान दरो नयाँ कलमका झेलेर आलोचना
हाम्रो यो मधुपर्क हो कलमको जीवन्त सञ्जीवनी
राम्रो कागजमाथि छापिन सकोस् हाम्रो नयाँ जीवनी ।
मुद्राराक्षस रोगले नथलियोस् मोटा बनून् अक्षर
बिर्सेरै पनि राजनीति नघुसोस् संस्था बनोस् उर्वर
सङ्ख्या आज पुगेछ पाँच सयको, स्रष्टा बनायो कति ?
स्रष्टा हो ! मधुपर्कको हृदयले आऊ गरौँ आरती ।

Bibek Raut – Mero Premlila

विवेक राउत – मेरो प्रेमलिला
(मधुपर्क २०६६ चैत)

सपना त्यो उद्यानको भमरा बन्ने
त्यसैसरी मायामा रम्ने
तर निर्जन गगन पो रहेछु
धर्तीसँग मिलनो कल्पना गर्ने
मन हुन्छ फरक सबैको, बुझिन मैले
आफ्नै संसारलाई काखी च्याप्दै डुलिरहे जैले
सोच्दै नसोची कुवामा हामफालेछु
पौडन नसकेर आफ्नै वजनको सामना गरिरहेछु ।
प्रेमको साटो अस्वीकार सहनुपर्‍यो उनीबाट
लोभै नगरी सबै प्रेम खन्याएछु आफूभित्रबाट
रित्तियो सबै चीज, खाली हाड छाला बाँकी
अब के दिन सक्छु र ? जीवन जिउँदो लास बनेपछि
प्राणभन्दा प्यारो मानेर के गर्नु उनलाई
नचाहेर पनि गुमाउन परेको छ जसलाई
प्रेम गर्छु झै म, मरुस्थल बने पनि
मनमा हिननाबोधको आगो दन्के पनि

-सिरहा, हालः बूढानीलकण्ठ उमावि नारायणथान, काठमाडौं

Dinesh Adhikari – Tarka

दिनेश अधिकारी – तर्क

अफ्रिकी अँध्यारा जङ्गलहरूमा
लौरो टेक्दै
अनगन्ती आमाहरू
अपहरित छोराका लासहरू खोजिरहेछन्
– बारम्बार सुनिरहेछु
नामेबियाका सेपिला खोँचहरूमा
असङ्ख्य निर्दोष यौवनाहरू
चुपचाप चुपचाप Continue reading “Dinesh Adhikari – Tarka”

Dr. Madhu Madhurya – Samaya:Dhukdhuki Ra Tarang Haru Ma

युद्ध, हड्ताल, नेपालबन्द – हाम्रै पेवा भयो
विकास, शान्ति, लोकतन्त्र – आज कता गयो ?
सोमालिया हाम्रो दौंतरी रे – ढल्यो सगरमाथा
गाउलान कि त डाँफे-मुनाल हाम्रो गौरव-गाथा ?

पशुपति मन्दिरभित्र नाङ्गो शालिक सुदको
उस्कै तथास्तुमा बन्ने र’ छ सरकार देशको
देश बच्ने हो कि होइन ” कुर्सी मात्रै चाहियो ”
“लखेटौ सारा लेन्डूपहरुलाई !” – नौलो विचार आयो !

मास्को

Rabindra Nath Thakur – Ghaat Ma [From Geetanjali]

ए सखी !
दिन बितिसक्यो :
सन्ध्या धरतीमा आइसकी,
अब आङ्खनो गाग्री भर्न घाटमा हिँड !
जलधाराका कल–कल स्वरले सन्ध्याकालको आकाशमा विरक्त
परिदियो ।
त्यो स्वरले मलाई लगातार भनिरहेछ :
आङ्खनो गाग्री भर्न घाटमा Continue reading “Rabindra Nath Thakur – Ghaat Ma [From Geetanjali]”

Ramchandra Bhattarai – Chetana

रामचन्द्र भट्टराई – चेतना

म विद्यालयमा उच्च विश्वविद्यालयादिमा
पुस्तकालय या यस्तै अनन्त ज्ञान–ध्यानमा
कलाकार र साहित्यकार या पत्रकारमा
ज्ञानी शिक्षक–विद्यार्थी सबैका ज्ञान–तारमा
मुक्तिका गीत गुञ्जाई Continue reading “Ramchandra Bhattarai – Chetana”

Prem Binod Nandan – Yo Gaunko Thito Ma

प्रेम विनोद नन्दन – यो गाउँको ठिट्टो म

पहराको छातीबिच फुलेको म फूल
सकेसम्म हुनेछैन जिन्दगीमा भूल
यो गाउँको ठिटो म, कान्छा मेरो नाम
आउँदै जाँदै गर्नू है, सबलाई रामराम

पीर व्याथा बोकिहिंड्ने कति साथी भेट्छु
ऊ पनि त एक्लो छैन, मजस्तो नै देख्छु
वनपाखा एकान्तमा उभिएको घर
जिन्दगीको उकालोमा सबलाई चाहिन्छ भर

मनको भारी गह्रुँगो छ, सँगै उचालौं
मनभित्र मायाको एउटा बस्ती बसालौं
साँझपख डाँडापारि दियो बलेजस्तै
जिन्दगीको अँधेरीमा आएँ लड्दै-पढ्दै

गीतकार – प्रेमविनोद नन्दन
स्वर – उदित नारायण झा, आदित्य नारायण झा
संगीतकार- सम्भुजित बासकोटा
चलचित्र – मोहनी

Haribhakta Katuwal – Katai Aula Ki Kunai Yesto Din

हरिभक्त कटुवाल – कतै आउला कि कुनै यस्तो दिन

हिजो एक मित्रकहाँ गएको थिएँ,
एउटा पोको कोठाको कुनामा,
दलिनमा झुण्डिरहेको थियो
ती- अब फेरि आउने जाडो छल्न सुरक्षित राखिएका
सिरक र दोलाईँहरू हुनुपर्छ पक्कै Continue reading “Haribhakta Katuwal – Katai Aula Ki Kunai Yesto Din”

Chhabiraman Silwal – Yatra Ka Yatri

छविरमण सिलवाल – यात्राका यात्री

आऊ
हामी यात्रामा छौं
यस यात्रामा
तिम्रो पनि साथ चाहिन्छ
उनको पनि साथ चाहिन्छ
गरिब, पीडित
विधवाहरूको
गहिरो घाउ निको पार्न
हामी सबैको साथ चाहिन्छ
**
यात्राका Continue reading “Chhabiraman Silwal – Yatra Ka Yatri”

Bikram Subba – Khutta Haru

आमाकै गर्भको सुपरमार्केटमा किनेको
साबिकका एकजोर पुराना खुट्टा बाहेक
अण्डरग्राउण्ड स्टकमा खुट्टा
दुनियाको कुनै धनी मानिससँग पनि छैन
खुट्टाहरू हिँडिरहनु…
नमरिसकेको जिउँदो प्रमाण हो
जिउँदो छौ !
र त हिँडिरहनु…लगातार हिँडिरहनु तिम्रो नृत्य हो !
हिँडिरहे मात्र, ताकेको ठाउँमा पुगिन्छ
जस्तो कि –
तेन्जिङका पाइलाले लागातार हिँडेर सगरमाथा टेकिएछ
बुद्धको एक-चित्तले मात्र भावनामय प्रञ्या देखिएछ
गान्धीको लठ्ठीले हरदम यात्रा गरेर मात्र स्वधीनता लेखिएछ
जुनकिरीजस्ता घामका वीउ छर्दै
माओजेदुङले लङमार्च गरेर नै पूर्वमा रातो सूर्य उदाएछ
असंख्य जेलयात्राले मण्डेलालाई महान उचाईमा उठाएछ ।

तसर्थ, खुट्टाहरूले
हिँड्न कदापि रोक्न नहुने रहेछ…हिँडिरहनु पर्ने रहेछ
काममा पुग्नलाई होस् या जुलुसमा सामेल हुन
मलामी जानलाई होस् या युद्ध क्षेत्रमा पुग्न
आफ्नै जिन्दगीलाई फेर्न होस् या समाजलाई बदल्न
हिँड्नु एक पूर्वशर्त रहेछ
तसर्थ हिँड्न किमार्थ नरोक्नु…
हिँडिरहनु… हिँडिरहनु… सिरिफ हिँडिरहनु…
नत्र आजसम्म हामी पुग्न नसकेको
स्वर्गभन्दा पनि सुन्दर शान्तिको कैलास पर्वतमा
देउताभन्दा महान हाम्रा केटाकेटीहरू नपुग्लान्

Mina Bantawa ‘Mridu’ – Nirdosh Chhanda Chhandai

थाहै नपाई म त हजुर कस्तो भुलमा परें
नाफक्रिन्दै कोपिलैमा ओइलाएर मत झरें

रहर मनको सगरमाथा बिलाएरै गयो नि
आफ्नो आँसु नदि बनाई माझी बनि तरें

वारी-परि रंगी-चंगी फूलहरु फुल्दा-झुल्दा
फूलले पनि बिझाउला भनि`म`नै पर सरें

जहाँ हिडें उजाड मरु भुमि मात्र भेटें
अतृप्त त्यो प्यास भित्र कैयौ पल्ट मरें

मत भन्थे`मै`मात्र अन्धो दुनियानै अन्धो रैछ
निर्दोष छँदा छँदै,सबको नजरमा,मै,दोषी परें

Haribhakta Katuwal – Yo Jindagi Khai Ke Jindagi


हरिभक्त कटुवाल – यो जिन्दगी खै के जिन्दगी

यो जिन्दगी खै के जिन्दगी !
भित्रभित्र खोक्रिएर बाहिर बाहिर बाँचेको
एटमको त्रासले चुसेको
समस्याको भूतले सताएको
यो जिन्दगी खै के जिन्दगी !

बन्दुकको नालमा टाउको राखेर निदाउनु पर्छ यहाँ
खुकुरीको धारमा पाइताला टेकेर जिउनु पर्छ यहाँ
आँखा चिम्लनु पनि जगजगी आँखा उर्घार्न पनि जगजगी
यो जिन्दगी खै के जिन्दगी

पसलमा सोकेशभित्र सजाएरराखेको
काँचको चुरा जस्तो यो जिन्दगी
कुनै युवतीको हातमा चढ्दाचढ्दै
प्याट्ट फुट्न सक्छ यो जिन्दगी!
रबरको सस्तो चप्पल जस्तै यो जिन्दगी!
बाटामा हिँड्दाहिँड्दै
च्याट्ट टुट्न सक्छ यो जिन्दगी!
यो जिन्दगी खै के जिन्दगी!!

Shreehari Phuyal – Odhar Chhodne Din

श्रीहरि फुयाँल – ओडार छोड्ने दिन
(मधुपर्क बैशाख, २०६७)

पैसाले पदले अपार मदले सारै घमण्डी बनी
ढाँचा-फुर्ति गरेर हिँड्छ मनुवा यस्तो र उस्तो भनी
सारै सुन्दर मूल्यवान बहुतै मैले बनाएँ घर
भन्दै फुल्दछ Continue reading “Shreehari Phuyal – Odhar Chhodne Din”

Madhav Prasad Ghimire – Aajai Ra Raati Ke Dekhen Sapana

माधबप्रसाद घिमिरे – आजै र राती के देखेँ सपना

आजै र राती के देखेँ सपना मै मरी गएको
बतास बिना हांगाको फूल भुइँ झरी गएको

मर्स्याङ्ग्दी नदी नरमाईलो सुसाई रहेको
कहाँ हो कहाँ बादल भित्र म रोई रहेको

वारि Continue reading “Madhav Prasad Ghimire – Aajai Ra Raati Ke Dekhen Sapana”

Indra Kumar Sunuwar – Buwako Samjhana

ईन्द्र कुमार सुनुवार – बुवाको सम्झना

यो बर्ष पनि त्यसै बित्यो बुवा चरण छुन पाईन
दुखै दुखमा रुमलिएको जीबन घर आउने साईत जुरेन
मेरो छोरो आएन भनी अ्मुल्य आशु नखसाउनु
आशुले बाटो छेक्छ, छिट्टै आओस भनी आसिष दिनु

रहर त कहा हो र घर परिवार बाट छुट्टिने!
बिरानो मुलुक गरि खानु रैछ जिन्दगी हो डोर्याउने
भकारी भर्ने खेतबारी छैन,पेटले यो कुरा बुझ्दैन
साहुको रिण दिनदिनै बड्छ मनले सहन सक्दैन

मुख हेर्ने दिनमा बुवाको छेउमा म आउन सकिन
मेरा भाइबैनीलाई म भन्दा सुखी हुने आसिष दिनु न
तपाईलाई भेट्न बेलैमा आउछु यो आउने सालमा
यो जीबन तपाईकै देन हो भुल्दिन तपाईलाई कुनै हालमा

Basanta Mohan Adhikari – Yeti Thulo Chot Bich (Nepali Gajal)

बसन्त मोहन अधिकारी – यति ठुलो चोट बिच

यति ठुलो चोट बिच एक्लै आज जिएको छु ।
चोट भुलि बाँच्न खोज्दा अलिकति पिएको छु ।

दुख्यो मुटु चर्को छाती आँशु आफै बगेको छ
निष्ठुरीले छुरी धस्दा रगत सुकि खिएको छु ।

मायालुको छुरी लाग्दा धुजा धुजा भो शरीर
चोखो जीवन यो मुटु ! दुःखसंग सिएको छु ।

दुःख पिडा चोट आँशु जीवनको पेवा भई
यसैलाई भुलाउन नशा थोरै लिएको छु ।

रुन हुन्न कति भने मन मेरो रोएको छ
भुलाउँन गार्हो भै मदिरालाई दिएको छु ।

मुटु दुख्यो आँखा सुक्यो जीवन अडेको छ
उस्तै यो चोट बिच कोही छ कि चिएको छु ।

Lalita Karki – Dhikkar Chha Timiharulai

ललिता कार्की – धिक्कार छ तिमीहरुलाई !
(From tanneri.com)

हजारौं सपुतको बलिदानले पनि
फेरिएन काचुली यो देशको
रगतको खोला बगिरहेपनि
भएन भावना एकताको
फुस्रो आस्वसनको भाषाण ठोकेपनि
छैन नेताहरुलाई माया यो देशको
सुन्दर देशको कल्पना गरेपनी
चाहदैनन बेइमानहरु समुन्नत नेपालको
होली खेल्दै गएपनी रगतमाथि जनताको
लात मार्दै गएपनी छातिमाथि नेपाल आमाको
कोही छैन यहाँ तर पनि खबर्दारी गर्ने नेताहरुको
देश लथालिङ र भाताभुङ भएपनी
दिन आएकै छ नयाँ नेपाल हांक्ने सारथिहरुको
दु:ख गर्नेले गरिरहे पनि
शिर उच्च भएकै छ चैन गर्नेहरुको
पौरखी हरुले पसिना बगाए पनि
भरिएको छ पेट भोजन गर्नेहरुको
जती सक्यो गर्‍यो अब पालो जनताको
सराप लाग्नेछ तिमीहरुलाई शाहीदका सपनाको
खबरदार ! नबोल्नु कहिले भनी छोरा हौ नेपालको
धिक्कार ! छ तिमीहरुलाई यो देश र जनताको

Laxmi Prasad Devkota – Ek Sundari Beshya Prati

छ प्राप्तिको सुरा शरद् ! सुखोत्सवी छ मानव !
फली, फुकी, धनी धरा सुनौलिएर मुस्किइन् !
सुधा–उरीज सप्किंदी ! स्वभावमस्त ! मुस्कुरी !
ए सुन्दरी ? रसा सरी रुमाल फर्फराउँछयौ ?
रसाल भार रेशमी विचित्र चित्र Continue reading “Laxmi Prasad Devkota – Ek Sundari Beshya Prati”

Laxmi Prasad Devkota – Taara Taara

निशिको बेला, चल्छु अकेला,
मिरमिर सडककिनार ।
अरण्य सदृश यो जगतीतलको
फोटो खिच्छ गगनले जलको,
जनमन–आँशु हजाराँ !
पवन, रुदित शिशु, शिथिल निदाउँछ,
घोप्टी द्रुमको सहारा !
थोपा चुहाउँछ कहिलेकाहीँ,
मूर्छित स्मृतिको किनारा !
बुद्ध चलेथे यी जलकण भनी
फोटो निहारी निज उरको,
मुकुट उतारी, मलम लिनाकन
निमन्न घाउ सब नरको !
यही सडकमा मौन चले मुनि,
सृष्टिदेवीका दृगमा हेरी,
सलिल स्रावको धरको !
शहीद चलेथे जननी जल गनी,
प्रातः समाउन युग परको ?
अन्धकारका पार तरौँ भनी,
स्वर्गमा मागन हक नरको !
वसुन्धराको आत्मा निदाउँछ,
स्वर्ग छ जागा, जल–झलझल !
वेदनाको सागर लहरमा
हेर्दछ झिम्की, तर्सी पलपल
हृदय जलीकन दृगभर जलकण
लिन्छ कि, रुन्छ कि सुरपुर सारा !
निशिको बेला चल्छु अकेला
मिरमिर सडककिनारा !
एक इसारा हृदय बोलाउँछ,
निद्रा भगाउँछ पर सारा !
सेतो, पहिलो राप चढाउँछ ।
आदिदेवका आत्मा जलेथे,
भारत व्योममा जसद्धारा !
नचिकेताको आत्मा बोल्दछ
अग्नि–तत्वको सार खुलाई
जलेर जलको कणीझैं वर्तुल
चम्कन इच्छा लाग्छ मलाई
अन्धकारमा छाम्दछु अमृत
—ज्वालाहरुका लप्का सार !
निशिको बेला चल्दछु अकेला !
मिरमिर सडककिनारा !
तिमिर–भस्ममा तर परिणत दिन
ढुँढ्दछ नव छवि जलधि मनि !
शिवले पिउँछन् गरल निशाको,
मथिई निक्ले चन्द्र पनि ।
आत्मा हो यो प्रलयोल्लङ्घक
अमर, अमिट रे सौरकणी !
जलको बिन्दुभित्र अटाउँछ, जसमा यसले महल बनाउँछ,
द्यौ–अवलम्बी, तल अवनी !
शहीद–समाधि झैं निशा उपर छन्
देही छविला जिउँदा सारा !
अहो ! निसासिस् किन ए काँतर !
अन्धकार पौडिन केवल,
ज्योति छ यसको दूर किनारा !
जब छन् राती, यस्ता साथी !
छैनस् अकेला ! जल् सारा !
जीव ए ! शिव हो ! जीव ए शिव हो !
चम्किरहेछन् तारा, तारा !

Ram Prasad Prasain – Lajjawati ‘Girish’ Ma (Poem 2)

रामप्रसाद प्रसाईं – लज्जावती ‘गिरिश’ म

प्रतिरोधबिहीन
नि:शब्द
लज्जावती

/
ला

(टच-मि-नट)
भन्दा भन्दै
प्रयोगशालामा,
कायापलट हुन्छु
कुमारी आमामा।

एक पृथक पहिचान
मान्छे न/हुनुको
पीडाले बांचेको
बिबश अस्तित्व
‘काफ्काको झुसिल्किरो’
शनै शनै
बागमती क्षेत्रमा
‘गिरिश’ बन्छ भने
मान्छे भन्दा
ढुङ्गो बढी बोल्छु,
म।
भूमण्डलको
‘टेक्टोनिक’ कम्पनमा,
लाभा-लाभा फालिंदै
ज्वालामुखीमा,
चांदीको घेरा भेट्ने
बिबिध अश्रु-अग्नि
म बिबश रामवाण,
उत्तोतर प्रगतिको कामना
अ/घोषित
मृत्युरेखामा।

अ/स्वीकृत अनुहारहरू
चेतनाका फालीहरू
युध्दोतर अभिष्टहरू
समयको चेपारोमा,
विश्रृङ्खल श्रृङ्खलाहरू
बेकम्मा आस्थाहरूका
लालपुर्जाहरू
एक बिबश मान्छे
सुकुम्बासीको
धनीपुर्जा
सम्बन्धबिछोड
गर्छ,
एक सुकुमार
स्वामित्वको।

अ/चेत
बिम्मतिका
विधेयकहरू
मोर्चाबद्ध
प्रारित भइरहेछन्
किनकि
मेट्रोपोलिसको चश्माले
चोमोलोङ्गमाको
घेटोटाइजेसन नियाल्छ,
मरियाना ट्रेन्चलाई
दुरबीन लगाएर।

जुलाई २५, सन् २०१०
कालीखोला -२(तेम्बोक), ताप्लेजुङ्ग, नेपाल
अबुधाबी श्रमशिविरबाट।

(Sent to Sanjaal Corps via Email)