स्वप्नसम्वोधिः विवर्तित वाँदरहरु
वमका गिदीहरु बोकेर
माधे सक्रान्तिको मेला भर्छन्
ढुङ्गे साँघुतिर
फाटेका धर्तीहरु
जिन्दावाद !
तुहिएका युगहरु
परावैजनी स्पर्शहरुमा
ओजन छिद्रित छन्
धमिराका जनप्रसादतिर
कमिलाहरुले धावा बोलेका छन्
काँचुलीमा हराएका जिन्दगीहरु
हुस्सुका सुरुङ्गभित्र
भोका अजिङ्गरहरु जन्माइरहेछन्
हिमालहरुको देशः ताण्डव नृत्य चलेको छ
ढाड भाँच्चिएका पहाडहरु
वसिवियाँलो गर्दैछन् –
‘हामी कहाँ एटना र भिसुभियसहरु छैनन
त्यसैले मान्छेहरु विस्फोटित छन् !’
अग्रिम युद्धमोर्चाः मनका प्रक्षेपाश्त्रीय भूमिहरु
आउ, हिमालका आँसुहरु पिएर
फोसिल उत्खनन् गरौं
शुम्भ निशुम्भका
किरातार्जुनीय तपोभूमिः छलनाहरु वर्जित छन्
आउ, हाकाहाकी मनको खेती गरौं
मान्छेको आधा मन देउताको जीउमा छ
आधा मन राक्षसको जीउमा छ
प्रकोपप्रकृतिः किन जिन्दगीको गतिलो पाठ वन्दैन ?
यहाँ जड पदार्थहरु दङ्ग छन् किन
चेतनपदार्थहरु वर्गीकृत छन् ?
सक्रान्तिप्रतीक्षाः वनवास गएका राजनीतिहरु
हेर, हामी नक्सा देशका बासिन्दाहरु
नक्सा देशमा मरिरहेका छैनौं
अन्ततोगत्वाः देश कस्ले विगा¥यो ?
कुम्भकर्णहरुले देश विगार्दैनन् ।
Tag: Nepali Kavita
Bhupi Sherchan – Bed Lamp
भोरको उज्यालोमा उसलाई निभाएर
सधै–सधै म घरबाट निस्कन्छु
र दिन–दिनभरि
सूर्यसरि
यस क्षितिजबाट त्यस क्षितिजमा
भट्किरहन्छु
मानिसहरुको बीचमा
अनि जब रातमा घर फर्कन्छु
ऊ त्यहीँ त्यसरी नै
निभेर झोक्रिएर बसेको हुन्छ
जाग्छ मनको कुनै कुनामा
एक अव्यक्त माया
र हठात् म उसलाई स्पर्श गर्न पुग्छु
ऊ खुशीले धप्प बल्छ
ऊ मेरा कोठाको ‘बेड–ल्याम्प !’
ऊ मेरी ‘धर्मपत्नी’ ! !’
Murari Raj Mishra – Mero Desh Ko Plotting
मुरारी राज मिश्र – मेरो देशको प्लटिङ्ग
राजनीतिक दलहरु–
हाउजिङ्ग कम्पनी र पोपर्टी डिलरमा
परिणत भएका छन्
अनि, नेताहरु नियुक्त भएका छन्
त्यस्को प्रोप्राईटरको पदमा,
मेरो देशको जमिनलाई
धमाधम टुक्र्यांईदै
र प्लटिङ्ग गरिंदै छ
रोपनी–रोपनीको प्लट
स्वायत्त गणराज्यमा ।
सवैको भाग पुर्याउँदा
देशको हजारौ टुक्रा हुने भयो
वाईसे–चौविसे मात्रै होईन अब त
प्रत्येक वडा–वडामा एक–एकवटा
स्वायत्त गणराज्य बन्ने भयो ।
Bhupin Byakul – Antim Hastakshar
भूपिन ब्याकुल – अन्तिम हस्ताक्षर
यो निर्दयी इश्वरले
के लेख्छ मेरो निधारभित्र
सिस्मोग्राफ ?
त्यहाँ त एउटा प्रिय हस्ताक्षर छ
अरुले गरिदिएको
डाक्टरहरुले सुनून्
मेरो मुटुको कालजयी सङ्गीत
र जानून्
कार्डियोग्राफमा Continue reading “Bhupin Byakul – Antim Hastakshar”
Upendra Shrestha – Hamro Lagi Kina
उपेन्द्र श्रेष्ठ – हाम्रोलागि किन ?
(मधुपर्क २०६६ असोज)
अरूको निम्ति
मर्ने
र मार्ने
खोक्रो उद्देश्य बोकेको हाम्रो संस्कृति
हाम्रो परम्परा
र हाम्रो इतिहास
हाम्रोलागि किन ?
हाम्रोलागि
अर्थहीन छ यो हाम्रो अतितको गाथा
अर्थहीन छ यो हाम्रो लाखे परम्परा
र यो हाम्रो गथु संस्कृति
हाम्रोलागि
भोको बस्तीको लागि
यी खोक्रा नाराहरू किन ?
यी खोक्रा भाषणहरू किन ?
हाम्रोलागि
यो लुट र अपहरण किन ?
हाम्रोलागि
यो उग्र आतङ्कवाद र हिंसाहरू किन ?
खोइ हाम्रो गाँस ?
खोइ हाम्रो बास ?
खोइ हाम्रो गन्तव्य ?
अरूको निम्ति
मर्ने
र मार्ने
खोक्रो उद्देश्य बोकेको हाम्रो संस्कृति
हाम्रो परम्परा
हाम्रोलागि किन ?
हाम्रोलागि
अर्थहीन छ यो हाम्रो गथु संस्कृति
अर्थहीन छ यो हाम्रो लाखे नाच र तानाकिसी
Bibek Dulal Chhetri ‘Damak’ – Parkhanu Parchha Bhanera Pani Naparkheko Kshanma Manis
विवेक दुलाल क्षेत्री “दमक” – पर्खनु पर्छ भनेर पनि नपर्खेको क्षणमा मानिस
असहाय हुन्छ
निरूपाय हुन्छ
अपाहाज हुन्छ
फुर्ति सबै हराएको हुन्छ
निरह हुन्छ
पर्खनु पर्छ भनेर पनि नपर्खेको क्षणमा मानिस .
त्यो बेला उसको अनुहार हेर्न लायकको हुन्छ
जागर मरी सकेको हुन्छ
उससित आफैले आफैलाई तर्साएको क्षणको झल्को हुन्छ
उसका इच्छाहरूको मृत्यू हुन्छ
नेपथ्यमा खित्काको आवाजले उसालाई गिज्याउदै हुन्छ
निरह हुन्छ
पर्खनु पर्छ भनेर पनि नपर्खेको क्षणमा मानिस .
लाचार हुन्छ
छुब्द हुन्छ
बच्चा झैँ नाजुक हुन्छ
सुन्ने कुराहरू पनि हुदैनन् उससित
सुनाउने कुराहरू पनि हुदैनन् उससित
लक्ष्यमा हिड्न खोजेर पनि सक्दैन
एक ठाउमा स्थिर मन लिन पनि सक्दैन
निरह हुन्छ
पर्खनु पर्छ भनेर पनि नपर्खेको क्षणमा मानिस .
जसरी पुराना पातहरू झर्दै
नया पातहरू पलाउछन्
रुखमा ,विरुवामा
त्यसरी नै खराब बिचार उबाट खसेर
उसमा सज्जन बिचारहरूले हराभरा हुनु पर्ने हो ;
जसरी नदि अविचलित रूपमा
अविरल बगिरहेकै हुन्छ
त्यसरी नै उसले दृढ भै आफुलाई
आफ्नो सुदूर भबिश्यमा हिडाउनु पर्ने हो ;
तर उ सबै कर्मबाट चुके पछि निहत्था हुन्छ
उसको भाग्य बिचमै फुटेपछि उ फाल्टू हुन्छ
अनि त –
हावामा कावा खादै हिडिरहन्छ उ
अनि त –
मूलबाटो नै भुले जसरी डुलिरहन्छ उ .
यसरी –
निरह हुन्छ
पर्खनु पर्छ भनेर पनि नपर्खेको क्षणमा मानिस .
अस्तु :
दमक ,झापा
Bhupi Sherchan – Mero Bigatka Sapanaharu
भारी ट्रकमुनि थिचिएर
म¥यो एउटा कलिलो ठिटो
हत्केला खोलेर
उसको आयुरेखा लामो थियो
लामो थियो
मेरा विगत असफल सपनाहरु जस्तै ।
Bhira Khadka – Mrityosav
भीरा खड्का – मृत्योत्सव
म
दिनहु
नजिकिदै गरेको आफ्नो मृत्युलाई
स्वागत गरी रहन्छु
क्रमस: सधै भरि
मृत्युबोधको
स्पर्शानुभुतिमा
पुलकित बनि रहन्छु /
जीवन ?
छंभंगुर छ
मृत्यु नै शास्वत हो
तब किन Continue reading “Bhira Khadka – Mrityosav”
Umesh Rai Akinchan – Hiund
उमेश राई’अकिञ्चन’ – हिउँद
दिनको आयु छोटिएर क्रुसमा
प्रस्तरको समाधिस्थ छानामाथि
उदाउँछ रातको लकेट
क्रिसमसको पाइलामुनि
फुल्छन् हिउँका फूलहरू
बाँडेर शीतको दाह्री
हराउँछ कतै सान्तक्लज
हुस्सुको Continue reading “Umesh Rai Akinchan – Hiund”
Kumar Simkhada – Ye Naran NRN
कुमार सिंखडा – ए नारा’न एनआरएन
ए नारा’न,
यहाँ पनि सत्ताकै खेल
ए नारा’न,
यहाँ पनि भत्ता कै खेल
दिनभरिको नूनको सोझो साधु,
साँझ परेसि त हामी एनआरएन
आरएन भएनि एनआरएन भएनि
लत्ता, भत्ता, र सत्ताको खेल।
ए नारा’न,
यहाँ पनि जत्थाको खेल
ए नारा’न,
यहाँ पनि आत्थाको खेल
हप्ताभरि सोझा, त्यागी, परिश्रमी
हप्तान्तमा त हामी एनआरएन
आरएन भएनि एनआरएन भएनि
आत्था! मत्ता जत्थाको खेल।
ए नारा’न,
यहाँ पनि सत्ताकै खेल
ए नारा’न,
यहाँ पनि भत्ता कै खेल।
(अनेसास जापानद्वारा आयोजित भानु जयन्ती २०६५ मा वाचित)
Yuddha Prasad Mishra – Bhabisya
युद्धप्रसाद मिश्र – भविष्य
सामन्ती अभिशाप दिन्दिन हतोत्साही हुँदै गै सक्यो
पूँजीवाद पनी जरा कुहिन गै ढल्ने बखत् भै सक्यो
शोषणको हतियार धर्म कुन छन् निर्मूल पारी दिन
मुक्ति निश्चय पाउने क्षणहरू लागि सके झल्किन
मान्छेको प्रगति नरोकिन दिने राखेर हिक्मत् पूरा
छन् आत्मा बलवान पीडितहरू संघर्षमाथी सुरा
ज्ञानोदिप्ति हुँदै गर्इ झुपडी उठ्दै ठलुा हौसला
जान्दैछन् नर-नारीले विजयमा उतिर्ण बन्ने कला
माटोमा र मसिनमाथि पसिना बग्ने करौडौं जन
छन् एकै मतबाट पीडकहरू निर्मूल गर्नाकन
ऐलेको युग विश्व शान्तितिरको बाटो खुलाई दिने
एैलेको युग क्रान्तिले रगतको साटो रगत् नै लिने
जुन क्रान्ति बीचमा भविष्य छ उज्यालो बन्न जाने गति
जसमाथि बलिदान हुन्छ सहजै पूँजी – पथ्रा – पद्धति
यो संग्राम महानको विजय श्री भोका र नांगाप्रति
यौटासम्म पनि रहन्न अब यो धर्तीमहाँ भूपति
अगष्ट १९८१
Biwash Pokhrel – Dingla
विवश पोखरेल – दिङ्ला
रुद्राक्षको शीतल सिंयालमुनि
तपस्यारत् छ षडानन्दको सालिक
आश्चर्य भावस“गै–
प्रत्येक ओठओठमा झुन्डिएका छन्
बर्खामा, एउटा पातलो गम्छा ओच्छ्याएर
अरुण नदी तरेको षडानन्दको कथा ।
Bidhya Sapkota – Maunata Mai
म कल्पनामा उडिरहेको थिएँ
मसँग चाहनाका उन्माद थिए
सपना र चंचलताका बहाब थिए
एक्कासी कतैबाट
ऊ मृदु-मुस्कान लिएर आयो
आँखा जुधाएर गयो
मूक बनाएर गयो
आकाक्षांमा रुझाएर गयो ॥
अनाहकमै प्रतिक्षाले डेरा जमायो
मसँग छुट्टिदाको पिडा थिए
आँखामा रुझाइको तिक्तता थिए
र पनि विश्वासको ढुकढुकी थियो ॥
ऊ फेरी तृष्णा बोकेर आयो
उसका सजल नेत्रले प्रश्न गरे
मैले केहि सुनाउनै सकिन
ऊ चाहनाको प्याला पिलाएर गयो
प्रतिक्षाको ढुकढुकी अझ बढाएर गयो ॥
रोकिएन प्रतिक्षा
ऊ पटक-पटक आईरह्यो र गइरह्यो पनि
मभित्र प्रश्नका चाङ्ग चुलिँदै थिए
समाजका औंला ठडिदैं थिए
प्राप्तिको व्यग्रतामा म जल्दै थिएँ
तर मदहोशीले बोल्नै सकिन ॥
मेरो प्रार्थना टुटेन
म व्यग्र प्रतिक्षामा थिएँ
यसपटक मसँग आँट थियो
समाजसँग लड्ने शक्ति थियो
उसलाइ सुनाउने हजार कुरा थिए
म प्राप्तिको कल्पनामा पुलकित थिएँ ॥
मेरो मृगतृष्णा ऊ
आयो साँच्चै आयो
म बोल्नै आँटेको थिएँ
ढुकढुकि सुनाउनै लागेको थिएँ
तर……तर यसपटक ऊ
आँधि बोकेर आयो
तुफान बनेर आयो
पराइ अंगालोमा कसिएर पो आयो
मसँग केहि बाँकि रहेन
मलाइ उठ्नै नसक्ने गरी चिप्ल्याएर गयो
म हेरेको हे-यै भएँ ॥
Padam Gautam – Liwang Ko Chiso
पदम गौतम – लिवाङको चिसो
(असोज मधुपर्क, २०६८)
हरेक बिहान उसैगरी
उज्यालो बाँडेजस्तो गर्दै
समय निल्दै हिँड्ने घाम
परै टल्कन्छ सिस्नेमा
र, लिवाङ आङ तन्काउँदै उठ्छ ।
आकाश छ अनन्त
बाँकी विश्वको जस्तै
जून टल्किन्छ बेलाबेला
र, चिसो हावाको सिरेटो
बहकिन्छ दक्षिण पूर्वतिर
घाम ढल्किन नपाउँदै
लिवाङ सुत्छ चिसो स्याँठसँगै ।
माडीचौर, सुलीचौर
थवाङ, भवाङ, इरिवाङ
माडीखोलाको धूनसँगै
जर्याकजुरुक उठ्छन्
जलजला छुन
लिवाङ विस्तारै हाई काढ्छ
र, आफ्नो अनुहार हेर्छ ऐनामा ।
धाङ्सी खोलाको पानीसँगै
बग्दै जान्छन् दक्षिणतिर
कालो इतिहासका अवशेषहरू
रगतका फाल्सा बग्छन् सँगसँगै
त्यसैका चित्कारबाट उब्जन्छन्
ठेट भाषाका लोकगीतहरू
जस्तो कि-
‘उजेलो भएको छैन, झुक्यायो जून पापी ताराले’
हो, अरू सदरमुकामजस्तै
यहाँ पनि घाम उसैगरी
उज्यालो बाँडेजस्तो गर्दै आउँछ
र, समय निल्दै जान्छ ।
अग्ला डाडाँहरूमा छेकिँदै
लिवाङ छिरेको घामको किरण
फेरि ठोकिन्छ अग्ला महलमा
र, चिसो हुन्छ उसैगरी
लिवाङको माटो
लिवाङको बाटो
र, लिवाङको अर्को पाटो ।
Binod Khadka – Bihani Ko Pratikchhya Ma
बिहानीको प्रतिक्षामा
कैयौ हजुरबाहरु बितिसकेछन
यात्राका जंघारहरु तर्दातर्दै
कैयौ रातहरु छिप्पिसकेछन
न यात्रा टुंगिएको छ
न बिहानी भएको छ ।
बिहानीको सीत
प्रतिक्षा गर्दै
सृष्टीका पालुवाहरु
बिहानीको मिर्मिरेमा
मोती झल्काउने रहर पाल्दै
रातहरु भोग्दै छन ।
शान्तिलाई निमोठ्दै
निस्पट्ट अँध्यारोमा
लाटोकोसेराहरुको निर्वाध चलखेलहरु
रातसंगै मौलाएका छन ।
तर
कालो रातपछि
सुनौलो बिहानी नै आँउछ
अंध्यारोलाई भगाउदै
नवज्योती नै फैलाउँछ ।
अनी
रातभरको स्वपन दूस्वपनहरु
मूल्याकंनको कसीभित्र
सम्झदै बिर्सदै
फेरी एउटा
नित्यकर्मको शुरुवात हुन्छ
त्यसैले बिहानी आउनै पर्छ
बिहानी आउँछ आउँछ ।
Biplav Pratik – Apratyaashit
बिप्लव प्रतिक – अप्रत्याशित
सपनाहरू
कति कुहिएका पनि छन् सायद
तैपनि म बोकिरहेछु काँधमा
छातीमा प्रीत छ
मैले चाहेको मेरो संसार
मेरै आँगनमा म खोज्दै बसेको पनि छु
म यात्रामा थाकेर सुस्ताएको पनि होइन
तर, म भड्की पनि रहेको छु कताकता
लक्ष्यको परेवा समाते पनि
कहिले समात्दैछु, कहिले फुत्किँदैछ ।
नभेटेका कुरा त छँदैछ
कति भेटेका वस्तु पनि नभेटेका जस्ता देखिन्छन्
त्यतिखेर किन चिच्च्याउन मन नलागोस् त मलाई ?
किन आँधीझैँ वेग नमारूँ ?
अनि किन आगोझैँ हुरहुरिँदै नबलूँ त म ?
तर, एक्कासि सेलाएँ भने म ?
हँ, अचानक म मरेँ भने, भरे राति नै ?
कहाँ बात मार्छन् होलान्
यी मभित्रका मेरा अर्न्तर्द्वन्द्व
आर्तनाद अनि अनुभवहरू ?
साँच्चै, म मरेँ भने, के हुन्छ होला, भरे राति नै ?
घट्टेकुलो, २८ मार्च १९९१
Mina Bantawa ‘Mridu’ – Chhura Dhasayeka Chhan Ajkal [Nepali Gajal]
मानवले आफुलाई नचिन्ने बानि बसाएका छन आजकल
आफ्नो गल्तीले आफैलाई छुराले धसाएका छन आजकल
असारमा आँखा फुटेको गोरुले झैँ सबैलाई उल्टै-उल्टो देख्ने
बानि संसारिक मानवले मन भित्र पसाएका छन आजकल
आफुलाई ऐनमा नहेरी मानवले अरुको गल्ति देख्ने बानिले
अरु दोषी बनाई सर्पले झैँ आफैलाई डसाएका छन आजकल
त्यसैले युग पछि पर्यो,तैले मात्र मिना खोइ के पो गर्छस
अनेकौ संगतिले दुनिया मज्जाले फसाएका छन आजकाल
मानवले आफुलाई नचिन्ने बानी बसाएका छन आजकाल
आफ्नो गल्तीले आफैलाई छुराले धसाएका छन आजकाल
Durga Prasad Pokhrel – Ma Marne Thaun
दुर्गाप्रसाद पोख्रेल – म मर्ने ठाउँ
म त्यहाँ जन्मेको हूँ
जहाँ जागरिला जीवनहरू
डोकामा जीवन ओसार्छन्
जहाँ उत्साहित ओठहरू
तिनकै गौरव गीत गाउँछन्
म त्यहाँ जन्मेको हूँ
जहाँ जन्ममात्रले पनि माटो धन्य Continue reading “Durga Prasad Pokhrel – Ma Marne Thaun”
Manju Marmika – Man Bhitra Ko Sambedanama
मञ्जु मार्मिका – मन भित्रको संवेदनामा
आगो बलिरहेको छ
हरेक पलपलमा
आगोका ज्वालाहरु पिइरहन्छु
म क्षणक्षणमा
हरितालिका
साच्चै तीज भएर आउनु छ भने
शान्तिको राको बालेर आउ
पिडाको आघातले फुटन
बाँकि मुटुहरुलाई Continue reading “Manju Marmika – Man Bhitra Ko Sambedanama”
Basu Dhakal – Dashain
बासु ढकाल – दसैँ
प्रत्येक बर्षको दसैँ
थुप्रै टाउकाहरु छिनेर बिते
र पुनः
रावणका झैँ पलाएनन्
बोका खसीको झैँ भो
मान्छेको नियति
आफै संग पराजित छ कठै मान्छे
र पनि के को बिजयोत्सर्ग मनाउँदैछ कुन्नि ?
ऊ आफैलाई थाह छैन
एउटा गतिलो दसैंको चाहना नमेटिदै
थुप्रै मानवीय टाउकाहरु बलि चढे
थुप्रै सिऊँदोहरु उजाडिए
तर सिंगो देशमा कहिल्यै दसैँ आएन
एक टुक्रा चिची र एक धर्को नानामै
अझै गाउँ बेसी दसैँ खोज्दैछ
र यतिखेर
पश्चिमा जिन्दगी बाँचेर
पूर्वीय संस्कृति जोगाउने धुनमा
आडम्बरी दसैँ मनाउदैछौ हामी
र सधै ..
बराजुका थाप्लामा बाजेले गीर खेल्दै दसैँ मनाए
बाजेको थाप्लामा बाले
र म आफ्ना बाका थाप्लामा गीर खेलेर नपुग्ने अनुमानमा
रातदिन मरिमेट्दै छु
बस्
मेरी आमा
खै कस कसलाई
के पो आशिर्बाद देलिन्
एकै घरको छानामा
चार थरि झण्डा गाडिएका बेला
मनमनै भन्दिहुन्
बजियाहरु सप्पै सिंहदरवार पसेनी हुन्थ्यो नि बरु
साच्चै
एक्लै बूढाको जिउनी सम्हाल्थे
उतै नारा लाए नि लाउन
टायर बालेनी बालून्
मन्त्रि बनेनी बनून्
मलाई त शान्ति हुन्थ्यो नि
यत्रा बर्षमा जाबो संबिधान त नबनाउने मोराहरुले
खै के पल्लान र आश गर्नु व्यर्थै
भुत्ते हसिया उद्याउँदै
गनगन गर्दै थिन्
सनै: सनै:
उनको खुम्चिएको निधारको रेखामा
क्रमश:मैले आफन्तबाटै अतिक्रमित
शिमारेखाहरु भेटें
र मलाई
सिंगो धर्ती याद आयो !!
र कहिल्यै नहारेको दसैँ याद आयो !!
अमेरिका