नेपाली कविता को बिशाल संग्रह
कोमल श्रेष्ठ मल्ल – असहज मन बज्र
पीडाका गस्तीहरु
छाती माथी
मोती थोपा बोकेर
जब बर्सन्छन
अनुहार कोपर्दै
कहाली लाग्दो मन
औँशीमा जुन खोज्दै
ऐनामा बजारिन्छ
एक्लो मुड्की कसिनुमा
रक्ताम्य भएर ।
निर्दोष ऐना
यसरी छरिन्छन टुक्रा टुक्रा
बाँकी पर्खाल टोलाई रहन्छ
ऐनाको भगनावशेष बोकेर ।
कुरुप अनुहारका बिसौनीमा
अझ मन चट्याङ्गका बज्रले
छिया छिया छाती भित्र
असहज परेड खेल्दै
जीवन किनाराको बिगुल फुक्छ ॥
इन्जिनियर राकेश कार्की – अमेरीका आउनासाथ (गजल)
अमेरीका आउनासाथ नै मस्ती कहाँ हुन्छ यहाँ
आउनेलाई था छ कसोरी परिवेशले थुन्छ यहाँ
लोग्ने छोडी आउनु पर्ने स्वास्नी छोडी आउनु पर्ने
बच्चा छोडेर आउनेको मन त कठै रुन्छ यहाँ
यस्तै छ याँ काम माथी काम गोरु जोतीए झैं सधैँ
नेपाल पठाउने डलरलाई रुपैंयाले गुँन्छ यहाँ
गर्न शरम आफ्नो देशमा यहाँ गर्नु पर्ने रैछ
उताको धक्कु र बखान कल्ले पो सुन्छ र यहाँ
थला परेँ ऐया मरेँ बिमा पनि छैन हरे
नेपाली मायालु हातले यसो कल्ले छुन्छ यहाँ
यता देख्छ उता देख्छ जोडाजोडी भा सँगसँगै
आफ्नो मायालु परीवार ल्याउने सपना बुन्छ यहाँ
हेमन्त श्रेष्ठ – नाटक रंगमन्चमा प्रचण्डहरु
धेरै जीवन फेर्यो
रङ्गहरुले
राता नीला हरिया
सेता काला पहेँला
निरन्तर उत्साहित भईरहे
सेलोफेनहरु स्पटलाईटमा
उज्याला क्षणहरु कति भए
कति क्षणहरु अँध्यारोमा डुबे
रंङ्गमाचको त्यो कुना
अझै जीवन्त छ
प्रचण्डको सास जस्तै
जुगुप्साहरुलाई उभ्याएर
चौखुडामा
नाटकलाई जीवनमा बुन्दै
जीवनलाई नाटकमा उन्दै
कति समाप्त भए
अभिनयका स्रेस्ताहरु
कति च्यातिए नाटकका पन्नाहरु
परिष्कारको क्रान्तिमा
कति निर्देशन भए
नवरसका अभिव्याजन
मृत्यूमा हत्यामा बिध्वँशमा
रचना र सँरचनाहरु
घटन र विघटनहरु
लहर जस्तै
उडिरहेको बादल जस्तै
दृश्यमा
कङ्कालको मुख माथी
ख्वापा लाएर
कति पटाक्षेप भए
कति उघ्रिएर
तथापी
हरेक समाप्तीमा
उभिन्छन्
पर्दा अगाडि पंक्तिबद्ध
अभिवादनरत्
यावत् पात्रहरु
मदन मालती
कृष्णमोहन कृष्णसेन
जीवन्त हुन्छन्
र हुन्छन्
प्रचण्ड तालिका ध्वनीहरु
प्रचण्ड हो कि नाटक हो
नाटक हो कि प्रचण्ड हो
छुट्याउनै नमिल्ने गरी
रंगमंचमा टाँसिएका
जवानीहरु
उप्काउन प्रयाशरत्
बूढो प्रचण्ड
कमलादीको प्रज्ञा परिसरमा
हो प्रचण्ड मल्ल
कयौं पटक रोएको छ
ध्वस्त नाटक छ
रक्सीमा डुबेर
कयौं पटक रोएको छ
सफल नाटक पछि
खुसीको आँसुमा डुबेर
निरन्तर
इतिहाससँगै लिप्त
प्रचण्ड र उर्फ प्रचण्डहरु
सास्वत छन्
रंगमंचहरुमा
डबलीहरुमा
नाटकहरुमा
यथार्थहरुमा
आत्मसात गरेर एउटै अभिष्ट
सुन्दर सृजनाको
सुन्दर परिवर्तनको
मान्छेलाई मान्छे बनाउने युद्धको
फेरि पनि
पटाक्षेप भएको छ
नाट्शालामा
भयावह शिशिरको रात
भावबिभोर छन्
खुसीमा अनुदित सन्नाटाहरु
रंङ्ग र प्रकाशको सँयोजनमा
समाधिस्त छ प्रचण्ड
र हरियो खोजिरहेका आँखाहरु
प्रतिक्षारत् टोल्हाईरहेछन्
के सँधै झैं
अभिवादनार्थ
जीवन्त उभ्याउन सक्लान्
प्रचण्डले
नाटकका
यावत् मृत पात्रहरुलाई
कुन भेषमा
कुन पात्रसंग
उभिनेछ
प्रचण्ड आफै
पंक्तिबद्ध
दृश्यमा
लासमाथि चढाईएका
फूलहरु उडिरहेछन्
प्रतिध्वनित् भईरहेछन्
सहादत चित्कारहरुको कोलाज
कम्तीमा
संकल्पहरु जिउनु पर्छ
कम्तीमा
चोटहरु पुरिनु पर्छ
नाटक छ
रंङ्गमाच छ
र छन् प्रचण्डहरु
रक्सी छ
षडयन्त्र छ
र छन् खुसीका आँसुहरु
हेरिरहेछन् दर्शकहरु
प्रचण्ड अब कहाँ डुब्छ
खुसीको आँसुमैं डुबोस्
यावत् प्रचण्डहरु
कामना एउटै बाँकी छ
प्रकार अन्तर – सर्वोच्च प्रेम
(Sent to Sanjaal Corps via Email)
तिमी सर्वोच्च छालको
शिखरमा छौ
र यो छाल अटल !
मेरै मुटुको सागरमा उठेको छ ।
नडराउ, यहाँ हिंस्रक सामिप्य छैन
र यो दुरताबाटै मैले
तिमीलाई प्रेम गरेको छु ।
सम्झ,
यहाँ शान्त,शालिन र शुभ्र सामिप्य छ ।
तिमी दुर छौ र नै यो संभव छ
नत्र यो मनको तलाउमा
गोहिहरु चल्बलाउन थाल्थे ।
प्रेम गहिरो छ
र मैले प्रेममा
कुनै नीच उचाइ
कल्पना गरेको छैन ।
त्यहाँ लडिन्छ कि !
भन्ने डर हुन्छ ।
बाहिर र भित्र यही फरक छ
भित्र, म लड्ने संभावना शुन्य छ ।
त्यहाँ तिमी सर्वोच्च छौ ।
म तिम्रो
आधार-शिविर !
विश्वास गर,
यहिबाट हेर्नेछु तिम्रो उचाइ !
यहाँ छु भन्ने संकेत-
म दुबै हात हावामा उचाल्छु ।
सक्छौ,
केही पहिरोहरुले पुर्ने प्रयास गर ।
सक्दैनौ, थोरै हिमपातले स्पर्श गर ।
र विश्वास गर,
तिम्रो पवित्रतालाई कुल्चने, म
आरोही होइन ।
२०६७-०४-०४, कीर्तिपुर, काठमाडौं
डा. घनश्याम परिश्रमी – राम्रा-राम्रा फूलहरु
राम्रा-राम्रा फूलहरु चुन माहुरी
फूलबारीमा गर भुनभुन माहुरी
कसरि पो फूलबाट रस चुस्दछौँ
हामीलाई पनि सिकाऊ न माहुरी
नटोक है हामी सानासाना नानी हौँ
मन लाग्छ तिमीलाई छुन माहुरी
बनाएर हाम्रै लागि मह पोसिलो
धेरै-धेरै लगाउँछौ गुन माहुरी
तिम्रो नाच हेर्दा हामी मख्ख पर्दछौं
हाम्रो पनि गजल एउटा सुन माहुरी
उत्तम भौकाजी – अनुरोध
समाऊ-
मेरा यी हातहरू समाऊ
मलाई तिमी
आफूजस्तै निष्कपट बनाऊ ।
सङ्घारमा-
शकुनको दियो बलिरहेछ
दियो सँगसँगै
चलमल चलमल
मेरो मन
बत्ती र पुतलीजस्तै
चञ्चल-चञ्चल भइरहेछ ।
जीवनको-
यस उल्लासमय घडीमा
तिम्री अर्धाङ्गिनी
अर्थात्, यो नवदुलही
श्रृङ्गारको स्वरूप बोकेर
तिम्रै हातमा हात मिलाउँदै
सपनाको नौलो संसार
भोग्न आँतुर छे,
राजी छे ।
लैजाऊ-
सँगसँगै लैजाऊ मलाई
… र कस, आफ्नो बाहुपासमा
वेस्सरी कस !
मेरा यी अङ्ग-प्रत्यङ्गबाट
निस्कने प्रिय धुनमा
मेरो जीवनको लय भेट्टाउन सकूँ,
खुसीखुसी
रोमाञ्चक यो क्षणमा
मेरा सारा तिर्सनाहरू
चुपचाप ! मेटाउन सकूँ ।
ठाकुर बेलवासे – अचानक यो साँझ
(मधुपर्क साउन, २०६७)
अचानक
यो साँझ
बाँच्नुपर्ने दिनहरू, वर्षहरू
अझै धेरै, धेरै छन्
जस्तो लागेर आयो ।
अचानक
यो झरी परेको साँझ
विगतका दुःखहरू
जो मरीमरी बाचेको स्वाँङ गरेका
दिनहरू भुलेर
आगामी दिनहरू
वर्षहरू
सबैसबै खुशी नै खुशीले भरिएका छन्
जस्तो लागेर आयो ।
अचानक
यो छिप्पिदो एकान्त साँझमा
दुःखको रङ कस्तो हुन्छ ?
दुःख भन्ने शब्द
अति हलुका लागेर आयो
स्मृतिपटलमा दुःखका
कुनै पनि अवशेष घुम्न सकेनन् ।
यसरी म
खुशीले बाधिएँ कि
संसार अति सुखमय छ
र यहाँ पीडा – दुःख केही छैनन्
दुःख त यी सडकले पाउने हो
जसका छातीमा असङ्ख्य
मान्छे र गाडीहरू हिँड्छन्
पीडा त
यी खोलाका ढुङ्गाले मात्र झेल्ने हो
जसलाई बहुलाएको बाढीले
लछार्दै – पछार्दै खियाउने गर्छ
यो पृथ्वीका मान्छेहरू त
हाँस्नका लागि मात्र जन्मिएका हुन्
म हाँस्न र रमाउन मात्र जन्मिएको हँु
जस्तो लागेर आयो ।
मर्न आतुर हुने त
दुःखमा मात्र रहेछ
सुन्दर पनि
कुरुप लाग्ने त पीडामा मात्र रहेछ ।
सम्बन्धहरू कोक्याउने त
अभाव अनि घृणामा मात्र रहेछ ।
खुशी आँखाले
यो रोइरहेको साँझ पनि
कति माधुर्य देख्दोरहेछ
अचानक
धेरैलाई विपत्ति परेको
यो साँझ
मलाई पि्रय-पि्रय लागेर आयो ।
तीस वर्षको उमेरमा
पहिलो पटक मैले
साँझका चराहरूसँग
रमाएर गीत गाएँ ।
उमेरको तीस वर्षमा
अचानक
म हाँसे
र बाँच्नुपर्ने धेरै युग छन्
जस्तो लागेर आयो ।
तीस वर्षसम्म
यो जब्बर र क्रुर समयले
खहरे खोलाको ढुङगाजस्तो
मेरा बाला, किशोर र जवान उमेरलाई
लछार्दै – पछार्दै किनारा छोडिदिएपछि
जीवनको अन्तिम दिन गनेर
उभिएको यो साँझमा
अचानक
तिमी आयांै
अचानक
मैले हातको डोरी छोडिदिएँ ।
र
तिम्रो अनुहारमा हेरिरहेँ
मैले खुशीसाथ
बाँच्नुपर्ने धेरै वर्षहरू
गन्दैगन्दै
अचानक
तिम्रो अनुहारमा
म हराएँ ।
कोमल श्रेष्ठ मल्ल – मन पीडा
परेछ मन पीडामा
र आसु झरेछ
फेरि कोशी आसु
छातीले भोग्दै
मुटुले अनुदानका
सुम्सुम्याई खोजेछ
के सक्थ्यो ? तटबन्ध बाध्न
कृतीम हौसलाका पुष्पहरुले ?
फेरबदलका भुवा उडाई
मनका आफन्त मन
के बुझ्थ्ये र ? डर लाग्दा भैपरीहरु ? कहालीलाग्दो उदेक सपना
र यथार्थ बिपनाका भोगाईहरु !!
हुदो रहेछ जिवन
पिरका भीरहरुमा
अनी कल्पनाका उडानहरु
खस्दारहेछन
यातनाका शिबीर शिबीरमा ??
निस्तेज – घोषणा पत्र
यसपाली म चुनावमा जितीगए जाने थियौ कोरिया
आऊ लौन जिताऊ जे जसरि नि हो चिन्ह नि ‘तोरियाँ’
मेरो चिन्ह परेछ लौ बहुमुखी क्या लाभदायी अहो
तरकारी भुटुवा बनाउनु नाता पोलेर चटनी कसो!
तरकारी हरियो अति असल यो खानी भिटामिनको
यसमा छाप लगाऊ हे सुजन हो हौ स्वस्थ आँफै कसो
भोट मात्रै तिमि देउ हे नगरका हे गाँउका सज्जन
नाँउ नोट गरि सकल्का बाँकी रह्यौ खै कुन ?
पुलि छैन भनि सुने भन् सखे तर्छु नदि के गरि
यसपाली बुझियो कुरा गहकिलो खान्न्चु कसम यै घरि
पैले झैं अब बिर्सिइन्न पुल यो बन्ला यसै सालमा
मात्रै एक मद्दत गरे हजुरले निर्वाचनी कालमा ।
नेपालीहरु काममा अति असल भन्दैछ रे कोरिया
लावा लस्कर यो पठाउँछु त्यतै सम्झे फगत तोरियाँ
गण राष्ट्रिय गाउने अब मा झैं सर यहीं बस्तछौँ
बाँकी जाउ कतार या अरब या त्यै कोरिया भेज्दछौँ ।
जितें मात्र भने चुनाव रणमा निश्चित छ मन्त्री हुनु
मन्त्री के म भएँ अनि हजुरले चिन्ता छ के को लिनु
यै हो गूढ रहस्य हे सुजन हो यो राम्ररी बुझ्दिनू
आफ्नो नेक भविष्य को मन भए भोट तोरियाँमा दिनू ।
(संविधान सभा निर्वाचन सम्बन्धि जनचेतना जगाउने उद्देक्षका साथ्
शुक्लाफाँटा एफ एम ९९.४ ले गराएको रेडियो कविता गोष्ठीमा वाचन गरिएको कविता । )
साबित्रा काफ्ले – सन्त्रस्त मन
सन्त्रस्त मन,
भूईं कुहिरोको
धुमिल छायाँ,
सन्नाटा छाएको
सुदूर वस्तिको
एउटा कथा,
कोरिएको छ
मौन आकाशमा ।
खडेरी परेका रातहरु,
अनिष्ट सम्भावना बोकेर,
उदाउँछ
मरुभूमी बिहान।
र,
एकहुल बाजहरु
नमिठो चित्कार
गाउँछन्
मान्छेहरुको समाधिमा ।
अभ्यस्त बाटो,
क्यानभासमा कोरिएका
स्वप्निल रङ्गहरु,
अब्यक्त पहाड
निर्निमेष हेरिरहन्छ
आफू अगाडिको
कहालिलाग्दो तस्बिर।
र,
गुन्जन्छन गीतहरु
तरङ्ग भएर
पहराको छातिबाट,
चिरेर मौनता
आकाशको ।
वियोगी बुढाथोकी – नशा पिएँ भन्थें दशा पिइएछ (गजल)
(मधुपर्क पुस, २०६७)
नशा पिएँ भन्थें दशा पिइएछ
बोल्ने ओठलाई आफैँ सिइएछ
प्रेमको खोला तर्न भेट्न बोलाएँ
मायाको बदला चोट दिइएछ
मातिएका पाइला लर्खराएथे
होस् खुल्दा उनकै ओत लिइएछ
अठोटको लौरो टेक्दै धेरै धाएँ
बित्थामा निर्दोष पैताला खिइएछ ।
यतिराज अजनबी – शान्ति आइनन्
अणु बमको बिष्फोट संगै
धुजा धुजा भएर च्यातिएकी,
पिइसकेको रक्सीको बोतलसंगै फ्यालिएकी,
फुत्किएकी मेसिन् गन मिजाइलहरूबाट,
त्यो कोलाहलदेखि
ज्यानमारा बन्दी झैं
हिडेकी आश्रयको खोजीमा कहीं,
रावणले हरेकी सिता झैं
खोसिएकी मेरो जिन्दगीदेखि,
प्रचण्ड हुरीको चक्रब्यूहले रन्थन्याएकी,
आकस्मिक भीमकाय खहरेले लगारिएकी,
आज यी छातौराक बथानमा छैनन्
यी सुन्तलाले चुलिएका डोकामा छैनन्
छैनन् उनी यी तोते बोल्ने बालकका कोक्रामा
खोइ कता बिलाइन्
तापको रापले पग्लेको हिउँ झैं
पलकमै मलाई छोडेर एक्लै
गएकी शान्ति आइनन्
हिजो सम्म त्यही पाखामा आउँथिन्
मस्त मेरो नानीमा निदाउँथिन्
सुमसुम्याउँथिन् मेरा पाखुरा
पलाउँथिन् भएर आँकुरा
भर्दै हरियाली हराभरा
पुग्थिन् कहिले हिउँ फुल्ने टाकुरा,
क्यामेराको लेन्सले तान्यो भनूं
मैले क्यामेराम्यानलाई सोधें
उनलाई मैले एकान्तमा खोजें
उनलाई नै भेट्न भनेर वनपाखा धाएँ
खुप् कुरें भञ्ज्याङ चौतारीहरू
कतिपल्ट पुगें पानीका पँधेरीहरू
कति सल्काएँ दीपकमा रात्री अँधेरीहरू
सेकिएँ सकेसम्म
शिशिरका चिसा सिरेटाहरूसँग
उनकै स्वागतका निम्ति,
ह्याँगिंग गार्डनले मोहनी लायो भनूं
मैले उनलाई फूल-फूलमा खोजें
खोज्दै उनलाई म सगरमाथा पुगें
मैले ढुंगा पनि फुटाई हेरें
हेरें उनलाई प्यासिफिकको तरलतामा
तर उनी भेटिइनन्
हराइन् बितेको समय झैं
पलकमै मलाई छोडेर एक्लै
गएकी शान्ति आइनन्
भाद्र १० २०५७ चन्द्रगढी, झापा
(Sent to Sanjaal Corps Via Email)
प्रतिमा के.सी. – मन सधै देश माग्छ (गजल)
मन सधै देश माग्छ परदेशमा नआउनु
नमेटिने तिर्खा लाग्छ परदेशमा नआउनु
जुनसंगै हिड्नु पर्छ फेरी जुनसंगै फर्कनु
मज्दुरीले सीमा नाघ्छ परदेशमा नआउनु
लानु आखिर के पो छर खानु एकैछाक न हो
धन मोह अति जाग्छ परदेशमा नआउनु
चित्त दुख्छ पराइको कुल्ली भएर बस्नु पर्दा
तन पनि सारै थाक्छ परदेशमा नआउनु
खुली दिएर प्रकृतिले जुन घाम हाँसे पनि
तुवालोले मन ढाक्छ परदेशमा नआउनु
अशान्तिले फुल्दा फल्दा देश छोडने मन हुन्छ
आफ्नोपन फेरी भाग्छ परदेशमा नआउनु
१२ फेब्रुअरी २०१२
रेडिंग, बेलायत
सुधीर छेत्री उ र प्रजातन्त्र
सर्वविदितै छ,
जनगणनामा छोडिएको
उसको टाउको
बुनियादी खॉंचोको रासिनकार्डमा
सत्तालोलुपताको चेसगोटी भएको हो।
रोजगार-योजनाको पुरानो कार्बनपेपरमा
यथोचित चाप नभएर
तल्लो कागजमा उसको नाम
प्राथमिकताबाट मेटिएछ,
यद्यपि
भत्ताको बैशाखीमा अल्झेको
उसको ग्रामीण यौवनले
आयोगहरूको तिरतिरे धाराबाट
बीमाको रहल जेरेकिन भर्ने आश मारेको छैन।
प्रत्येक सेमिनारको टेबलमा
काजु-बदाम
उसलाई विस्मयाधिवोधक चिह्नझैं लाग्छ।
उसको गहुँगोरो अनुहार र हिमाली आँखा
देख्खी विच्छिन्नतावादी छ,
मागहरू अगणतान्त्रिक
आवाज पनि अशान्तिमय,
तर
सहीद भएर बाकसमा उसको राष्ट्रभक्ति
गाउँको बाटो ओह्रालो झर्दा
रक्ताम्मे भञ्ज्याङ् र चौतारीले
संविधानको छन्द रटिरहेको हुन्छ।
अखण्डताको आली-आलीमा
कॉंध पिल्साउँदै उचालिरहेकै हो
सुरक्षा-कवचका हलो-जुवा।
हरिया पातहरूका कार्यकालभरि
हॉंगाका नौकरशाहहरूले
सम्झौताका बुट्टेदार निबन्धहरू लेख्छन्।
प्राइमटाइमका पातहरू खसेपछि
उसको भुमरी निधारमा
फेरि मर्मस्पर्शी पोस्टर पढ्न थुप्रिन्छन्
उपनिवेशी दलालहरू।
रमा अधिकारी ”कादम्बरी” – गाँस्नु पर्ने मनहरु
मनहरु
एकताको मालामा गाँसिएकै जाति हुन्छ
मनहरु
मायाको धागोमा उनिएकै बेस हुन्छ
मनसँग मन टाढिएको सुहाउँदैन
मनले मनलाई रुवाएको शुभ हुँदैन ।
मन फाटेपछि
घृणा साटेपछि
हिंस्रक हुन्छ मान्छे
त्रासद हुन्छ समय
जुनसुकै धु्रवको होस्
मन कोमल हुनर्ुपर्छ
जुनसुकै धर्म होस्
मनले त कर्मको पूजा गर्नुपर्छ
मनलाई बारुदको गन्धभन्दा
बाँसुरीको सङ्गीत मनपर्छ
मनले विनाशको आतंकभन्दा
विकासको लहर रुचाउँछ ।
बधशालामा बुद्ध बाँधेर
थपडी बजाउने मनहरुका विरुद्धमा
नवीन क्रान्ति उद्घोष गर्न
विश्ववन्धुत्वको सपना देख्नर्ुपर्छ ।
धर्ती रुवाएर
उत्सव मनाउने
शकुनी मनहरुका विपक्षमा
नयाँ युगको शंखघोष गर्न
‘बसुद्यैव कुटुम्बकम्’ को
धुन गुन्गुनाउनु पर्छ ।
मन आखिर जहाँ रहेपनि
मन नै त हो
श्रम रोपेर सिर्जना पस्कने
मनहरु र बुद्ध बनेर
शान्ति फैलाउने मनहरु
एकआपसमा गाँस्न पाए
सोच्नोस् त कस्तो हुन्थ्यो धर्ती – ।
मोतीराम भट्ट – दिनको पचास त के
दिनको पचास त के हजार पटक् कती समझाउनू
म गरीबको घरमा हरे तिमीले यसोरी नआउनू ।
रिसमा थियौ कि खुसी थियौ, म त केही जान्दिनँ के थियौ,
कि यसो थियौ, कि उसो थियौ मनमा कसोरी बुझाउनू ।
नत आ भनूँ, नत जा भनूँ म यसो भनूँ कि उसो भनूँ
तिनीको मिजाज म के भनूँ, कतिसम्म विन्ति चढाउनू ।
वय सोह्रको मन साठिको छ र पो गजब छ ति प्यारिको
मुखको खाव छ चन्द्रको, ननिको छ मिस्सि लगाउनू ।
मनसुब पुग्नू परै रहोस् दरसन् पनि छ कठिन जहाँ,
अब बाँचनेछु मता कहाँ तिनीलाई यति सुनाउनू ।
तिमि बिर्सि आलत क्यै जनी, मत संझदो छु अझै पनि,
मुख भित्र पान चपाउनू, अलि हाँसि हाँसि हँसाउनू ।
मणि हो भनूँ त न झल्कँने बिजुली भनूँ त न चंकने
आइना भनूँ त न टल्कने उपमा कसोरी जुराउनू ।
तिमि पर्खि पर्ख भनी भनी कन जानू, फेरि नआउनू,
खपि सक्नु छैन मलाइ ता, तिमिले यसोरि छकाउनू ।
सुन है सबै हरिको हुकुम् म हुकुम् भनूँ कि भनूँ जुलुम्
अघि जो भयो उत भै गयो तर फेरि मोति न लाउनू ।
दीपराज नेयोङहाङ – सल्बलाएका चेपागांडाहरु
चेपागांडाहरु संग हुर्किएको मन
धानका गावा गावामा खेल्छ
समय कालखण्डमा धाँजा परेका मृटिकामा सास्ती भोग्दै
पुनारावृतिको आशामा
उभिएका छन् – भ्यागुत्ता बन्न नसकेका मनहरु
आकास झर्ने लागेको छ
धन्य – सयौं हुटिट्याउहरु उत्तानो छन्
ढुक्क एक मन लिएर
सयनी गुम्फ़न भित्र छिरेका तनहरु
एक्कासी आधारातमा हप्सिलो गीतमा
अघोरी बाबाहरु बागमती किनारा किनारा
छमछमी नाच्न थालेपछि
मुटुका तरंगहरु अप्रत्यासि हुइकिन्छन
अनवरत बतासिएर
रित्तो गाग्रो सुसेल्दै
अथक – रित्तो पेट हुनुमा
अथक – पसिना चुहाउनुमा
छुँदै-हुँदै आफ्नै तरंगहरु एकाग्र
भुमरिन्छन झुपडीहरुमा र बन्छ
एक ब्रह्माण्ड
सृष्टिमा माहागुरुहरुको उत्पति हुनुले
तिलहरु पहाडमा अनुदित हुँदै गर्दा
पहाडहरु तिलमा अनुदित हुँदै गर्दा
बिप्लेटिएका सहस्र जिन्दगीहरु
पाताले झरना भित्र पातालिरहेछ
उर्गल भित्र ढुट्टिएका दानाहरु झैं
अध्यारोले पिल्सिएका
जाडोले चिम्सिएका मनहरु
आवाजमा “प्रमिथस” कुर्लिरहेछ्न
कोलोराडो र गिला घाँटीका
मुहान र किनाराहरु
खोटेसिक्कामा लिलामी गर्नु भन्दा
सिंगो शरीर जिजीबिषामा तर्पण गर्ने मनहरु
सहर्स स्विकार्छन- जल्लाह्दहरुलाई
इतिहास र वर्तमानको समिकरणमा
अस्तित्वको योगफल निकाल्न ।
पथरी – ५ किराती चोक
कोशी – मोरङ
हाल आबुधाबी यूएई
सरोज धिताल – ऊ आएन
भनेर त कहिल्यै आएन ऊ
भनेर त कहिल्यै गएन ऊ ।
पर्खेर बसेँ कि बसिन म कुन्नि !
शायद ऊ म पर्खेकै ठान्थ्यो
र त आउँथ्यो बरोबर
मेरो सपनामा पनि
आफ्नो ठानेँ कि ठानिन उसलाई कुन्नि !
शायद ऊ मलाई आफ्नै ठान्थ्यो
र त पस्थ्यो बराबर
मेरो मनभित्रको मनमा पनि ।
ऊ आउने–जाने बाटो
कतै भत्किएछ कि कुनै बेला,
मलाई वास्तै भएन छ
मनको चुकुल लगाइदिएछन् कि
कसैले कुनै बेला
मलाई होसै भएन छ ।
आलस्य र अकर्मण्य
अनि तिनका असङ्ख्य सन्तानसँग
मैले चाडपर्व मनाई रहेँ
मैले भोज खाइरहेँ ।
एक दिन
जब मलाई शून्यताको आभास भयो
जब एक्लोपनको मलाई त्रास भयो
खोजेँ उसलाई यतै कतै छ कि भनी
छामी हेरेँ
मनभित्रै पो लुकेको छ कि भनी
भनेर त कहिल्यै आएन ऊ
भनेर त कहिल्यै गएन ऊ
तर यसपालि
नभनीकन पनि आएन
ऊ
आउँदै आएन ।
१२-३-२००३
इन्जिनियर राकेश कार्की – फतक्क थकाइदिने रातैमा तिमीले (गजल)
सधैँ सधैँ भुलाउने बातैमा तिमीले
जानी जानी छोइदिने हातैमा तिमीले
सँगै सँगै हिँडदा पानी परे सिमसिम
नजिक नजिक टसाउने छातैमा तिमीले
कहिले माया पिएर कहिले पिलाएर
डुबाउने त्यो हेराइको मातैमा तिमीले
घरी घरी आवेगमा माया बटुलेर
लुकाउने अँगालोको तातैमा तिमीले
घुमाउने ल रमाउने हँसाउने दिनैमा
फतक्क थकाइदिने रातैमा तिमीले
लस् एन्जेलस्
लिखत पाण्डे – आगाका फिलिंगाहरु
तुषारोले पुरेको चुलामा
आगो सल्काउँदा
उत्साहले रक्तिन्छन्
नौलो ओठहरु,
अँध्यारोले पोतेको संघारमा
राँको उदाउँदा
डरले तर्सिन्छन्
काला रातहरु ।
कति प्रिय हुन्छ आगो
ठिहिराएका औँलाहरुलाई
कति प्यारो हुन्छ उज्यालो
बादल परेका नयनहरुलाई।
करविरको ओत मुनिबाट
मान्छेको हाड चाट्नेले
आगाका फिलिंगाहरु उठाएर
चिसो हिउँमाथि थुपार्ने गरे,
कहिले सुखानीको जङ्गलमा लगेर
तिनले आगाका फिलिंगाहरुको
छात्ती चर–चरी चिरे,
कहिले भिमानको झारीमा पु¥याएर
आगाका फिलिंगाहरुको घाँटी निचोरे,
छिन्ताङ र पिस्करमा लोहोराले पिसिए
आगाका झरिला जोवनहरु ।
वीर प्रसुता धर्तीको कोखमा
शहीदका रगतले गर्भाधान गरेपछि
करविरका दूदूहरुले निभाउँदैमा
किन ओइलिन्थे र आगाका फिलिंगाहरु
इतिहासको अजायव घरमा थन्किएको
पुरातात्विक जिवाष्म
अर्थात् फाटेका लुगाहरुको
एउटा भुल्लो अवशेष
डढेर खरानी नबनुञ्जेल
आगो दन्किएर बलिरहन्छ
यस ठाउँमा ।
हो अहिले आगो जन्माउने हातहरु
हत्कडीमा सजिएका छन्
आगो हिँडाउने गोडाहरु अहिले
नेलकडीमा बाँधिएका छन्
उज्यालो चाहने सारा आँखाहरु पनि
अहिले त्रासको धारिलो सङ्गिनभित्र
उनिएका छन्
मेरो आँगन हिरोसिमा र नागासाकी
बनेर रहिरहन सक्तैन यतिखेर
नवजात ओठहरु हिउँमाथिबाट नै
ज्वालामुखी जन्माउन
कालो झण्डाको जुलुश हिँडाइरहेछन्
उज्यालोको निम्ति झुप्राहरु
बिस्तारै आप्mनो ठाउँबाट
आगो सल्काउने प्रयास गरिरहेछन् ।
हातमा झुलो चकमक र दर्शन ढुङ्गा लिएर
म सडक र गल्लीहरुमा उत्रिएको छु
शस्त्रास्त्रसहित सुसज्जित हुनु पर्ने बेला छ यो
आगोको निम्ति पहिले बाजा उठाउनेहरुले
अहिले आप्mनो सारङ्गीहरुमा
फलामे तार फेरेर खिया पार्नु हुँदैन
आप्mनी जननीको मुहारमा
पूर्वी अरुणिमा झुल्काउन
आकाशको अगेनामा सबै मिलेर
सगर उठाउनु पर्छ
पर्खिएका छन् नजरहरु गोरेटा गोरेटामा
नजरभरि रगतले रचेको दिन भर्न
एक मुरी शाहस बटुलेर
हिमाली आँगनबाट
एकै चोटी आगोका फिलिंगाहरु उठ्दै
ज्वालामुखीको शीखा उठाउनुपर्छ।