Kunta Sharma – Aama

कुन्ता शर्मा – आमा

कवि ! सजिलो हुन्छ
आमाको प्रशंसामा कविता लेख्न
उत्कृष्ट शब्द संयोजन गर्न
भावविह्वलताको प्रदर्शन गर्न
हो साँच्चै नै सजिलो हुन्छ
आमाको महानताको कविता लेख्न ।

आमाका चाउरी परेका गालाहरू
आमाका धूमिल हुँदै गएका आँखाहरू
आमाका श्रवणशक्ति हराउँदै गएका कानहरू
आमाको सन्तुलन गुमाउँदै गएको शरीर
अनि स्मरणशक्ति हराउँदै गएको मस्तिष्क
त्यतिबेला साँच्चै नै गाह्रो हुन्छ
अति नै असहज हुन्छ
कवि ! स्नेहपूर्वक छेउमा राख्न आमालाई ।

आमाको गर्भावस्थाको सकस
आमाको कठिन प्रसववेदना
आमाले आँखा चिम्म गर्न नपाएको रात
आमाले थकाइ मार्न नपाएको दिन
अहिले कल्पनामा पनि नआउन सक्छ तिमीलाई
अनि टाढै राख्न खोज्छौ तिमी
जर्जर भएकी असक्त आमालाई ।

चाउरीले पुरिएका आमाका गालाहरू
अस्थिपञ्जर भएको शरीर
यौवनका मधुर आकाङ्क्षाहरू
सबैसबै नै पोखिए तिमीमाथि
नियास्रो, फुस्रो अनि एक्लो जीवनका
कष्टकर क्षणहरू बिर्सँदै
छोराको कोमल र मृदु मुस्कानमा
कसरी जीवन उत्सर्ग गरिन् आमाले
आफ्नो लावण्ययुक्त यौवन
कसैको न्यानो अँगालोमा रमाउने चाहना
हजारौँ इन्द्रधनुषी सपनाहरू
कसरी तिलाञ्जली दिइन् आमाले ।

फर्केर आउँदैन बितेको समय
नदीमा बग्दै गएको छालजस्तो
आमाले आफ्नै बारेमा सोचेको भए
आफ्नै सुखमा मात्र रमाएको भए
के हुने थियौ होला आज तिमी ?
लुटाहा, फटाहा या हत्यारा
हली, गोठालो या चाकर
आफ्नो जीवन उजाडेर
सारीको सप्कोभित्र
तिमीलाई नअटाएको भए
छोराछेउ बग्दै आउने आँधीबेहरीहरूबाट
पहाडजस्तो उभिएर नजोगाएको भए
के हुने थियौ आज तिमी ?

त्यसैले कवि !
सुन्दर शब्दहरूको संयोजन गर
वाक्यवाक्यमा भावुकता भर
रसाऊन् पाठक र श्रोताका आँखाहरू
बढून् मुटुका स्पन्दनहरू
सजिलो बाटो चुन
कवि ! साँच्चै नै गाह्रो हुन्छ
वृद्धा आमालाई स्नेहको छहारी दिन
बरु एकदमै सजिलो हुन्छ
आमाको महानतामा लच्छेदार कविता लेख्न ।

कवि ! मृत्यु भएपछि आमाको
सजिलो हुन्छ मूर्ति बनाउन
बिहानैपिच्छे फूल चढाउन, धूप बाल्न
आमाको नाममा सानो–सानो पुरस्कार स्थापना गर्न
श्राद्ध गर्न अनि गतिला–गतिला पिण्ड बटार्न
काजक्रियामा खर्च गर्न
दान गर्न, भागवत पढाउन
सजिलो हुन्छ सबै कुरा गर्न
तर निकै गाह्रो हुन्छ
असक्त आमालाई आफ्नो सामीप्य दिन
आमाका सुखदुखका दुईचार कुरा सुन्न
आमाको जर्जर शरीरलाई सुम्सुम्याउन
आमाका गालाहरूमा स्नेहको चुम्बन गर्न
आमाका थोते गिजाहरूमा हाँसो छर्न
कवि ! बरु साँच्चै सजिलो हुन्छ
आमाको महानता बखानेर कविता लेख्न ।

Kunta Sharma – Sapana Haru Bhayabaha Hunchhan Kina

कुन्ता शर्मा – सपनाहरू भयावह हुन्छन् किन ?

भयभीत–भयभीत भएर विषम बिपनासित
थाकेर फत्रक्क गलेर पल्टिएपछि निद्रादेवीको काखमा
बिर्सिएर विसङ्गतियुक्त बिपनालाई
सुन्दर शीतल स्वप्नलोक भेटिए हुने
बिपनालोकका झञ्झावातहरू मेटिए हुने ।

हत्या, हिंसा र त्रासदीयुक्त वर्तमानहरू भोगेर
युद्ध, रक्तपात र आर्तनादहरू खेपेर
थाकेको आतङ्कित विश्वप्राङ्गणमा
आजित भएर अत्यासलाग्दो बिपनासित
सपनामा राहतको परिवेश भेटिए हुने
बिपनालोकको निराशा मेटिए हुने ।

जँघारजस्तो जाग्रत् अवस्था छाडेर
आक्रान्त भएर लथालिङ्ग बिपनासित
प्रवेश गरेपछि स्वप्नलोकमा
दुखेर मरणान्त भएको चेतना
पुगेपछि विश्रान्तिको स्वप्नमन्दिरमा
मन कष्टका पहाडहरूले नथिचिए हुने
हृदयकुञ्जमा चिन्ताको तिर नरोपिए हुने ।

बलात्कृत विखण्डित बिपनासँग थाकेपछि
सन्त्रासको डढेलोले नराम्ररी पाकेपछि
अप्रिय अत्यासलाग्दा चित्रहरूले
बिपनालाई नपछ्याए हुने
प्रस्तर स्वप्नलोकमा काँडा नओछ्याए हुने ।
दिनदिनै अनुहार फेरेर आउने
समस्याका तिरहरूले
हरेक घुम्ती र दोबाटामा भेटिने
चिन्ता र पीरहरूले
कतै चिमोटिएर कतै लुछिएर
भुतुक्क दुखेको मन
भतभती पोलेको छाती
फत्रक्क गलेको शरीर
जब पस्रन्छ गहिरो नीँदको दुनियाँमा
त्यतिखेर त्यो सपनाको स्पर्शहीन लोक
सुन्दर शीतल भए हुने
बिपनाको व्याकुलताले नछोए हुने ।
बारूदको धुवाँभित्र हराएका गाउँ र सहरहरू
दन्किएका डढेलाहरू अनि भताभुङ्ग भएका रहरहरू
बर्बरताका हृदयविदारक दृश्यहरू
मूच्र्छित–मूच्र्छित हुन पुग्दै
समस्याका पहाडहरूले ङ्याकिएर बिपनामा
निद्रापछि शान्त प्राङ्गण भेटिए हुने
निराशाको कालो छाया मेटिए हुने ।

आजित भएर लथालिङ्ग बिपनासित
सिरानी हालेर अस्तव्यस्ततालाई
बल्लतल्ल आएको एकझप्को निद्रा
आँखाहरूसँगै बाँधिएपछि
चेतना अवचेतनामा फेरिएपछि
प्रवेश गरेपछि स्वप्नलोकमा
शरीर निचेष्ट भएपछि पनि
रातको पर्दामा सपनाको
पोखिँदै जान्छन् अनिष्टतम दृश्यहरू
घेरिँदै जान्छन् भयावह ध्वनिहरू
अनिच्छित युद्ध र सन्त्रासहरूले
पछ्याउन छाड्दैनन् किन ?
सपनाहरू भयावह हुन्छन् किन ?

सपना त आखिर सपना न हो
के जान्छ कसैको
त्यो त छहारीमुनिको चौतारीझैँ भए हुने
त्यो त वसन्तको सुन्दर फूलबारीझैँ भए हुने
डढेलोजस्तो परिवेशले पोलेको मनमा
उमङ्गका तरङ्गहरू डुलिदिए हुने
प्रसन्नताको इन्द्रधनुष झरिदिए हुने
तर सबै–सबै कल्पना हुँदै छ
विकृतिले बिपनाको सपनालाई छुँदै छ
सबै कुरा उस्तै–उस्तै छ
सपना पनि बिपनाझैँ दुरूस्तै छ
चाहना तनावमुक्तिको, चाहना आत्मसन्तुष्टिको
बलात्कृत, तिरस्कृत हुन्छन् किन ?
सपनाहरू भयावह हुन्छन् किन ?

रातहरू अझ प्रपातयुक्त बन्दै छन्
कोमल स्पर्शहरू अझ आवेगयुक्त बन्दै छन्
मगनमस्त छन् सबै आफ्नै धुनमा
ग्रहण लागेको छ सद्भावनाको जूनमा
छाडिदिऊँ बिपना त जे छ जस्तो छ
पुगेपछि विश्रान्तिको स्वप्नमन्दिरमा
दुखेको चेतनालाई, घाइते भएको मनलाई
शीतल लेप गरिदिन पाए हुने
तर उपेक्षित गर्दै सुख–शान्तिका तिर्सनाहरू
अवसादका छायाहरू निरन्तर पछ्याइरहन्छन् किन ?
सपनाहरू भयावह हुन्छन् किन ?

Indira Gautam – Mrityu

इन्दिरा गौतम – मृत्यु

मलाई कोपर्न खोज्छ
लुछ्न खोज्छ
चिथोर्न खोज्छ
एउटा सिङ्गो समयले।
व्यस्तताको भीडमा
तछाड मछाड गर्दै
हतारिएको समयले,
खातामा लेखिएका
एक एक पल समाधितर्फ
लम्किरहेको छ।

भोलिको दिनमा
न म हुन्छु
न मेरो रहर
केवल अलपत्र परेको बिहानीसँग
मेरा पुराना यादहरु
ताजा हुने छन्।

एक चुट्की वायुमा अडिएको प्राण
अहिले हो या भरे?
अब त सत्य र स्वास्वत मृत्युलाई
स्विकार्न तयार छु
जीवनको अन्तिम विश्रामस्थल
समाधिमा ओच्छ्याएका फूलहरु
मेरो पर्खाइमा ताजै छन्।

ओदालगढी, असम

Kunta Sharma – Fedi Lai Birsanchha Manchhe

मेरो मान्छे – फेदीलाई बिर्सन्छ मान्छे

शिखरमा रहँदा
शिखरको उँचाइलाई सम्झन्छ
मानिस आफ्नै उँचाइ
आफ्नो तुलनामा
अरू सबै बाउन्ने
र अर्थहीन लाग्छन् उसलाई
अरू सबै अस्तित्वहीन
र नगण्य लाग्न सक्छन् उसलाई
अनि ऊ बिर्सन पुग्छ फेदीलाई ।

शिखरमा हुँदा
वरपर झक्तजनहरूको भीड देखेर
गौरवान्वित हुन सक्छ अभिमानले
बिर्सिएर शिखरकै कारण
अग्लो हुनुको वास्तविकता
अनि बिर्सिएर आगत र विगतलाई
अनुशासनहीनहरूको भीडभन्दा
बिर्सेर एउटा असल साथी
महङ्खवपूर्ण हुने कुरालाई
वास्तवमा शिखरले बिर्साइदिन्छ
मानिसलाई वास्तविक उँचाइ
अनि ऊ बिर्सन पुग्छ
शिखर सधैँ एउटैको नहुने कुरालाई
फेरि पनि फेदीमा फर्कनुपर्ने कुरालाई ।

शिखरमा पुगेपछि
मानिसले भुसुक्क बिर्सन्छ
उसले तय गरेको कठिन यात्रा
उसले खेपेको आँधीबेहरी
उसले स्पर्श गरेका मृत्युका
चिसा हत्केलाहरू
हातेमालो गर्दै हिँडेका
सहृदयी साथीहरू,
आत्मीयजनहरूलाई ।

शिखरमा पुगेपछि
आफ्नो तुलनामा
अरू सबै
निकम्मा लाग्छन् उसलाई
अरू सबै निकृष्ट,
अर्थहीन लाग्छन् उसलाई
मानिस भुसुक्क बिर्सन्छ
आफूले तय गरेको कठिन गन्तव्य
आफूले खेपेका आँधीबेहरीहरू
आफूले स्पर्श गरेका मृत्युका हत्केलाहरू
कठिन यात्रा, सहृदयी साथीहरू
ऊ सबै इतिहास बिर्सन्छ
मूल्य र मान्यता बिर्सन्छ
शिखरमा पुगेपछि
शिखरमा हुनुको अभिमानले
बिर्सन्छ फेरि पनि
फेदीमा फर्कनुपर्ने कुरालाई ।

Kunta Sharma – Bahini Bidroha Bolchhe

कुन्ता शर्मा – बहिनी विद्रोह बोल्छे

असन्तुष्टि डढेलोजस्तो हुर्किरहेको छ
पानीले प्रज्वलनशील पदार्थको काम गर्छ
घाँसपातहरू सुकेको खरजस्तो सल्कँदै छन्
बन्दी स्वरहरू, उन्मुक्त हुने रहरमा छन्
सम्पूर्ण अहङ्कारहरूका विरूद्ध बहिनी
एउटा युद्धजस्तो हुँकार गरिरहेकी छ ।

असङ्ख्य बहिनीहरूको
सुन्दर सपनाहरूको चिहानमा
बहिनी रातो गुराँसजस्तो फक्रिएकी छ
फूलका पत्रदलजस्ता
उसका कोमल ओठहरू
आगाका लप्का उगेलिरहेका छन्
स्मित मुस्कान भुमरी भएर मडारिँदै छ
खोइ केके भत्कने हुन्
अनि केके धराशयी हुने हुन्
बहिनी निःशब्द परिवेशमा
आँधीजस्तो हुँकार भरिरहेकी छ ।

हेर्छे नाडीहरू, छाम्छे पाखुरीहरू
भेट्छे अद्यावधि
मासुसँगै एकाकार भएका
हत्कडीका नीलडामहरू
असङ्ख्य–असङ्ख्य बहिनीहरू
उपेक्षित भएर बाँचेको देखेकी छ
तिरस्कृत भएर मरेको जानेकी छ
विगत र वर्तमान देखेर सुनेर
कष्ट र झञ्झाबातहरू भोगेर
कुरूप चिन्तनहरूका विरूद्ध
विकृत विषेषणहरूका विरूद्ध
बहिनी उत्तेजित हुन लागेकी छ
पीडा र अपमानको रौरवहरूको विरूद्ध
बहिनी विद्रोह बोल्न लागेकी छ ।

कुलकुलाएर बग्ने खोलाजस्ती
कोमल र शान्त मेरी बहिनी
हिजोआज अशान्त भएकी छ
बखायामको नदीका झैँ
उत्तेजना छर्दै गएकी छ
धेरैधेरै बहिनीहरू
सुन्दर सपनालाई थाती राखेर
मोहक जीवनलाई
परिवर्तनको बलिवेदीमा होमेर गए
कति हो कति बहिनीहरू
जीवनलाई तिलाञ्जली दिएर
अवचेतनाको निद्रामा लट्ठ
परिवेशलाई झक्झकाउँदै गए
यही शृङ्खलालाई कायम राख्तै
कुरूप चिन्तनको विरूद्ध
विकृत विशेषणको विरूद्ध
अदृश्य बन्धनहरूको विरूद्ध
बहिनी द्वन्द्वको संयोजन गर्छे
बहिनी युद्धको उद्घोष गर्छे ।

आँखाहरूले सपना देख्न पाउनुपर्छ
भाषाहरूले स्वर उराल्न पाउनुपर्छ
बन्दी हुनुहुँदैन आकाङ्क्षाहरू
छेकिनुहुँदैन, थुनिनुहुँदैन प्रवाहहरू
उराल्नुपर्छ विद्रोह, उमाल्नुपर्छ आक्रोश
फेरि पनि अग्निदाह हुने हुन् कि
छोरी, नातिनी र पनातिनीहरू
फेरि बन्दी हुने हुन् कि स्वतन्त्र अभिव्यक्तिहरू
फेरि पुनरावृत्ति हुने हुन् कि
कुरूप मान्यताहरू
खबरदार गर्दै हिँड्छे बहिनी
असहजतासँग भिड्दै हिँड्छे बहिनी ।

बहिनी चिच्याउँदै भन्छे
मस्तिष्कमा षड्यन्त्र
अझै बाँचिरहेको छ
मनमा कलुषित भावना
अझै लुकिरहेको छ
युद्ध रोकिन हुँदैन एकछिन पनि
गति थामिन हुँदैन एक निमेष पनि
सम्भावना
कुनै पनि बेला यथार्थमा फेरिन सक्छ
शिशिरजस्तो नबनोस् जिन्दगी
बहिनी झसङ्ग, तर्सन्छे
कुरूपतामाथि नराम्ररी बर्सन्छे
स्नेहसिक्त आँखाहरूबाट बर्साउँदै
आगाका लप्काहरू
बहिनी आँधीको हुँकार गर्छे
डढेलाको चित्कार गर्छे
चुँडाउँदै दासताका फलामे साङ्लाहरू
बहिनी नयाँ युग निर्माणको
शङ्खघोष गर्छे
बहिनी नयाँ गन्तव्यको
शुभारम्भ गर्छे ।

बहिनी अझ प्रज्वलनशील बन्छे
झन्झन् उद्वेलित स्वरमा आक्रोश पोख्छे
“आऊ ! हामी आफैँ विवेचना गरौँ
कष्टकर अतीत र चुनौतीपूर्ण वर्तमानको
छाया होइनौँ हामी कसैको देहको
लाचार लत्रने लहरा पनि होइनौँ
धरतीजस्तो सहनशील भएर
असमानताका क्षार समुद्रहरू पिउँदै
अपमानका पहाडहरू छातीभरि बोकेर
समयका अन्तहीन हिँडाइहरूमा
सधैँसधैँ झञ्झाबात र पीडाहरू भोगेर
“कति बाँच्ने सधैँसधैँ लाचार भएर
कति रहने हरेक समय पददलित भएर
सबै शिखरहरू होचा हुन सक्छन्
दृढ पैतालाहरूका सामु
बिलौनाका हतियारले असमानताका
पहाडहरू ढल्दैनन्
बलिन्द्र धाराले
युगीन समस्याहरू पखाल्दैनन् ।”
धक्का दिन्छु भन्दै पाषाण पहाडहरूलाई
बहिनी चक्रवातले जस्तै हुङ्कार गर्छे
बहिनी ज्वालामुखीजस्तो आगो उगेल्छे ।

बहिनीले विगत पढेकी छे,
वर्तमान पढेकी छे
रगतले कटकटिएको
इतिहासका पाना पढेकी छे
षड्यन्त्रका कथा पढेकी छे
अत्याचारका अध्याय पढेकी छे
ऊ आक्रोशित हुँदै भन्छे–
“दुख्ने मन सबैको हुन्छ
चस्चसाउने आहत हुने मुटु सबैको हुन्छ
मीठा सपना सबैका आँखाहरूले देख्छन्
आत्मीय भाषा सबैको चेतनाले खोज्छन्
तर भएन, अब नचलमलाई भएन
युगको विकार यसै–यसै गएन
दुत्कार गरौँ, विद्रोह गरौँ
लडाउनैपर्छ
चिसा अनि काला पहाडहरू
उज्याल्नैपर्छ
खोँच अनि सेप्यानहरू
उठौँ, अब उठौँ
अब अदम्य साहस लिएर उठौँ
आफ्नो भविष्यको निर्माण
आफैँ गर्न जुटौँ
आफ्नो जीवनमार्गको चयन
आफैँ गर्न उठौँ
आक्रोशित हुँदै आँखाहरूबाट
झिल्का उडाउँदै
सम्पूर्ण अर्कमण्यताहरूको विरूद्ध
बहिनी तीव्र गर्जन गर्छे
बहिनी विद्रोह बोल्छे ।

Kunta Sharma – Sadak Ra Satta

कुन्ता शर्मा – सडक र सत्ता

घण्टाघरको घाँटी सुकेको छ
धरहरा कुहिरोभित्र लुकेको छ
छाँदिरहेका छन् घोडा जङ्गबहादुरहरू
तरबारले अभिमानसिंहको घाँटी ताकेको छ
सेरिएर मरे मरून् भीमसेन थापाहरू
कुनै कुराको कत्ति औचित्य रहेन अब
यस्तै निरर्थक अवस्थामा बाँचिरहेको छ वर्तमान ।

इतिहास पढ्न छाडे मानिसले
भूगोललाई माया गर्न छाडे मानिसले
बहादुरका सन्तानहरूको
बहादुरी हराउन थालेको छ
परिवेश ह्वासह्वास्ती गन्हाउन थालेको छ ।
मानिसहरू
सम्पन्नताको शिखरमा पुगेजस्तो छ
हिजोआज भोकको गीत
भोजनको गीत बनेको छ
परिकार सरोकारको विषय बनेको छ
सम्पन्नताले कहाँकहाँ टेक्यो कुन्नि
उदेक छ, उदेक छ
अचेल मादलले जोवन बोल्न थालेको छ
अचेल सारङ्गीले
पिरतीको सुर खोल्न थालेको छ
सायद हामी पराकाष्ठामा पुग्यौँ प्राप्तिको
हामी अघायौँ–अघायौँ, बेस्सरी अघायौँ ।

अब भोक भन्ने शब्दलाई
फालिदिए हुन्छ शब्दकोषबाट
अब समस्या भन्ने शब्दलाई
निकालिदिए हुन्छ शब्दकोषबाट
ज–जसको थाप्लामा आशीर्वादका हात परे
ती मगनमस्त छन्, चाप्लुसीमा व्यस्त छन्
परिवर्तन रामै्र भएछ सायद
तरबार म्यानमा थन्काएर
मानिस दरबार धाउन थालेको छ
सबै कुरा सेलाएर मानिस
दरबार बनाउन थालेको छ ।

आँधी थामियो
मुसलधारे वर्षाको अन्त्य भयो
सायद खोजेको गन्तव्य भेटियो
हिजोआज मानिसहरू
सौन्दर्य–प्रसाधनमा मस्त भएका छन्
हिजोआज मानिसहरू
भजनकीर्तनमा व्यस्त भएका छन् ।

नैतिकता रासनजस्तो सर्वसुलभ भएको छ
बिक्री–वितरणकक्षमा रहेको छ
अखण्ड चेतना म्याराथुन धावक बनेको छ
विवेकमा कसेर बिर्को लागेको छ
ओठहरूमा अझै भोटेताल्चा कसिएको छ
चोक्टा खान गएकी बूढी
झोलमा डुबेर मरी
यही उखानको सार्थकता भएको छ
बलिया पखेटा भएका बाजहरूको
आवश्यकता छैन अहिले
माथिमाथि आकाशमा उड्ने
चक्रवातहरू चिर्ने
साहस चाहिँदैन अहिले
तलतिर क्षितिजदेखि अझ तलतिर
छापिएर उड्ने छिचिमिरा भए पुग्छ ।
विलखबन्द छु म
किंकर्तव्यविमूढ छु म
छटपटाइरहेछु, छटपटाइरहेछु
आफ्नै चिन्तनको व्यूहमा लटपटिइरहेको छु
प्रश्न गर्छु आफैँसित
कसले झा¥यो शिवजीको जटाबाट
सम्पन्नताको भगीरथ गङ्गालाई
कसले फेला पार्‍यो कहाँ फेला पार्‍यो
उन्मुक्तताको यस विराट् चङ्गालाई
किन देख्तिनँ, खोइ किन देख्तिनँ म
सबैसबै ओठहरूलाई मुस्कानले छोएको
सबैसबै आँखाहरू प्रसन्नताले बलेको
सबैसबैको चुलो धुवाँएको
सबैसबैको मन रमाएको ।

सडकबाट सत्तामा पुग्छ मान्छे
धेरै कुरामा आधारित हुन्छ यो यात्रा
सामान्य भाषा बुझ्ने मानिस
सबै कुरा बुझ्न थाल्छ
इतिहास बुझ्न थाल्छ
भूगोल बुझ्न थाल्छ
देशको उत्पत्ति
बीचको समयको इतिहास
उतारचढाव सबै बुझ्न थाल्छ
साम्राज्यवादीहरूको उपनिवेश
छिमेकीहरू गुलामीमा जकडिएको समय
अङ्गे्रजको तोप नेपालतिर ताकिएको समय
छातीले तोप छेक्ने बहादुरहरूको समय
नालापानी गौरवपूर्ण इतिहास
अनेकौँ वीर–विराङ्गनाको सहादतको इतिहास ।

सुन्नुपरिरहेको छ अमिलो मनले
कहिल्यै गुलाम नभएको देशका
गुलामहरूको कथा
नुनमा बिकेका दलालहरूको कथा
भतुवा निर्लज्जहरूको कथा
गुमेको भूमि फिर्ता माग्न नसक्ने
पङ्गु सत्तासीनहरूको कथा
कायर राजनेताहरूको कथा
फ्याँकिएको हाडमा छिनाझपट गर्ने
गल्लीका कुकुरहरूजस्तो
सत्तालिप्सामा हुरूक्क हुने
देशका सारथीहरूको कथा ।

यतिखेर मौनताको शिविरमा एक्लैएक्लै बसेर
लगातार–लगातार सोचिरहेछु
घाम नअस्ताउने देशका घृणित
साम्राज्यवादीहरूको आक्रमण
सुगौली सन्धि र त्यहाँ गुमेका भूभागहरू
विशाल देशको खुम्चिएको मानचित्र
पतन भएपछि पनि अङ्गे्रजको साम्राज्य
कसरी जहिलेतहिले मानिस उराल्ने
मानिसको रगत भकभकी उमाल्ने
मानिसलाई बलिदानका लागि उकास्ने
अनि गद्दारहरूको सत्ता चढ्ने सिँढी भयो
पदलोलुपहरूको सत्ता प्राप्त गर्ने टेको भयो
कुर्सी पाउनेबित्तिकै हराए सबै कुराहरू
सुस्ता र लिम्पियाधुराको कुरा
असमान सन्धि र सम्झौताहरूको कुरा
प्रायोजित रूपले डुबाइएको
जलमग्न सीमाक्षेत्रको कुरा
प्रत्येक दिन मिचिँदै गएको दसगजाको कुरा ।

जनताहरूले रगत बगाइरहे–बगाइरहे
जनताहरूले हतियार उज्याइरहे–उज्याइरहे
बलिदानका सर्वोच्च उदाहरणहरू बनाइरहे–बनाइरहे
त्याग र उत्सर्गको इतिहास
बलिदान र साहसको इतिहास
तर हरेक समयमा
तुहाएर जनताका सपनाहरू
लत्याएर जनताका आस्था र विश्वासहरू
समयले प्रशवित गरिरह्यो
आत्मरक्षायुक्त गद्दारहरू
परिवारको मुख मोसेर
छिमेकी पोस्नेहरू
आमाको अस्मिता बेचेर
अकुत वैभव जम्मा गर्नेहरू
जुठोपुरोमा बिक्ने पशुतुल्य दासहरू ।

यी पढ–अनपढ दासहरू
थाहा छैन सायद यिनीहरूलाई
देशको गौरवपूर्ण इतिहास
कुनै शक्तिको सामु कहिल्यै नझुकेको
विगत अनि वर्तमान
तर हिजोआज लगातार–लगातार
प्रशवित भइरहेका छन् गद्दारहरू
आत्मरक्षायुक्त कायरहरू
हुतिहाराहरू, लाछीहरू, गतिछाडाहरू
जुठोपुरोमा रमाउने भतुवाहरू
दरबानहरू, गोठालाहरू
अर्काको सीमारक्षार्थ
बलिदान दिने, रगत बगाउने मूर्खहरू
भातसँग अमूल्य जीवन साट्नेहरू ।

कुनै बेला अघिल्लो पङ्क्तिमा बसेर
हत्केलामा ज्यान राखेर हिँड्नेहरू
अहिले पछिल्तिर बसेर
सभा–समारोहमा ताली बजाउने
मेसिन बनेका छन्
कुनै बेलाका खुफियागिरीका सर्दारहरू
परिवर्तनका विरोधीहरू
अहिले फूलमालाहरूले सजिएका छन्
अहिले सर्वेसर्वा भएका छन्
अहिले हर्ताकर्ता भएका छन्
सत्ताको अनौठो रूप देखिएको छ
सत्ताको घीनलाग्दो रङ देखिएको छ ।

Kunta Sharma – Bartaman

कुन्ता शर्मा – वर्तमान

यात्रा चलिरहेको छ
बाटाभरि भीर र पहिरो छ
तलतिर नदी गहिरो छ
कुहिराले सर्वत्र छेकेको छ
चालक उत्तेजित छ, उन्मादयुक्त छ
कतिखेर समाप्त हुने हो ईहलीला
न केही सुनिएको छ,
न केही गुनिएको छ
सायद यही सन्त्रासको
नाम हो वर्तमान ।

डाँवाडोल छ
भविष्य अनिश्चितताको कुहिराभित्र हराएको छ
साढेहरू जुझिरहेका छन् डुक्रँदै
बाछाहरू मिचिँदै छन्
कसको के दाउ छ, कसको के दाउ छ
मनहरूमा चोट लागेर गहिरो घाउ छ
मानिसहरू चिन्तामग्न छन्
सर्पको मुखभित्र भ्यागुतो छ
भ्यागुतो झिँगो निलिरहेको छ
यही विदीर्ण अवस्थाको नाम हो वर्तमान ।

हावामा कावा खाँदै
निरङ्कुशतापूर्वक पखेटा फिँजाउँदै
शक्तिविहीनहरूको सातो उडाउँदै
उडिरहेको चीलको नाम हो वर्तमान
मानिसहरूलाई भेडो ठान्दै
कान समातेर कोर्रा लगाउँदै
गोठतिर होइन भीरतिर लखेटिरहेको
मूर्ख गोठालाको नाम हो वर्तमान ।

कालो इतिहासको पुनरावृत्ति
ब्वाँसाहरूको स्वार्थी प्रवृत्ति
सिद्धान्तले कता हो कता आकाश छोएको
व्यवहार लुलो, लङ्गडो र खोरन्डो हुँदै गएको
खोइ बसूँ बसीसक्नु छैन
नबसूँ नबसी धरै छैन
नखाऊँ दिनभरिको सिकार
खाऊँ भने कान्छा बाबुको अनुहार
जस्तो भएको छ वर्तमान।

गजधम्म छन् चोरहरू चौतारामा
मोटाएर पुटुस्स परेका छन्
देखिँदैन सन्तुष्टि मुखमण्डलमा
हतास छन् कुनै बित्यास परेजस्ता
यात्रा अविरल छ
लगाम अर्काकै हातमा छ
कता पुगेर ठोक्किने हो
कहाँ पुगेर रोकिने हो
कुनै गन्तव्य नभएको
सुन्दर भविष्य हराउँदै गएको
एउटा अर्थहीन यात्राको नाम हो वर्तमान ।

त्रासदी र आतङ्कले
भताभुङ्ग लथालिङ्ग
थर्कमान परिवेश हो वर्तमान
रोग, भोक र शोकको नाम हो वर्तमान
अशान्ति, असुरक्षाको र व्याधिको
पर्याय हो वर्तमान
चारैतिर फैलिएको
सन्त्रासको कुहिराको छाया हो वर्तमान ।

प्रगतिको नाममा बजाइएको
निरर्थक ढोल हो वर्तमान
लोडसेडिङको भारले
निर्जीव निदाइरहेको गुलुब हो वर्तमान
प्रजातन्त्रको खोल ओढेर स्वेच्छाचारी ढङ्गले
अघि बढिरहेको मनपरीतन्त्र हो वर्तमान
ग्लानि र हिंसाले किचिएको
सन्त्रस्त मुलुकको नाम हो वर्तमान ।

शिरहरू कुनै नतमस्तक छन्
कुनै लाचार छन्
कुनै अभयदान माग्न
कुनै आशीर्वाद थाप्न
आतुर छन्
शिरहरू झुक्तै छन्, झुकिरहेका छन्
शिर नझुक्नुपथ्र्यो
तर झन्झन् झुक्तै गएका छन्
जीवनमूल्यबाट चुक्तै गएका छन्
सायद झुकेको शिरको नाम हो वर्तमान
सायद चुकेको
जीवनमूल्यको नाम हो वर्तमान ।

वर्तमानलाई खुनीहरूले गोजीमा हालेका छन्
वर्तमानलाई निरङ्कुशहरूले मुट्ठीमा थुनेका छन्
निरङ्कुश हुँदै गएको छ सारथी
अन्धाधुन्ध दगुरिरहेको छ सवारी
सायद यही अन्धा दौडको नाम हो वर्तमान ।

सन्त्रासका छायाहरू तन्केर
परपर पुगेका छन् सन्ध्याकालजस्तो
बतास बग्दै छ यता–उता
षड्यन्त्रको दुर्गन्ध बोकेर
पाइला सार्नु पनि त्रासदयुक्त हुन्छ
कतिखेर भासिने हो टेकेको भुई
कतिखेर पर्ने हुन् पैतालाहरू धरापमा
अनमयस्कताको, अन्योलग्रस्तताको
परिस्थितिमा बाँचेको समय हो वर्तमान ।

बाटो सपाट छ शून्य छ
मानिसहरू उत्तेजित छन्
प्राप्त भइसक्यो भन्छन् निर्दिष्ट गन्तव्य
सहयात्रीहरू शब्द–हानाहानमा व्यस्त छन्
कुर्सी तानातानमा मस्त छन्
छाती भग्न भएको छ सपनाहरूको
चौबाटामा पुगेर अलमलिएको
पथिक भएको छ मानिसको मन
सायद निस्तब्धता ओढेर बसेको
अकर्मण्यता अँगालेर बसेको
थर्कमान–थर्कमान
परिवेशको नाम हो वर्तमान ।

Kunta Sharma – Ma Basne Ghar

म बस्ने घर / कुन्ता शर्मा

गगनचुम्बी अट्टालिकाभन्दा अग्लो
निरवतामा बहेको झरनाभन्दा सङ्लो
यो मेरो शीतल घरबार
यो मेरो शान्त संसार ।

पवन सुस्तरी–सुस्तरी कोक्रोजस्तो
हल्लाइरहन्छ यस घरलाई
बिजुली चमचम गर्दै धकैबिना पस्दै
उज्यालो पारिरहन्छ यस घरलाई
वर्षा गुनगुनाउँदै कोमल स्पर्श गर्छे
यसलाई घरीघरी
रजनीगन्धा मगमगाउँदै सुगन्ध छर्छे
यसकै वरिपरि
ल हेरौँ स्फटिकका छतहरूमा
नाच्तै छ मन्दाकिनी सुस्तरी, सुस्तरी
प्रशान्त छलछलाइरहेछ
मुस्कानका हजारौँ लहर छरीछरी
रोशनपुञ्जले आलोकित यो मेरो घर
सृजनका अनन्त पङ्कज पल्लवित
यो मेरो घर
अद्वितीय यो मेरो घर
अनुपम यो मेरो घर ।

आउनुहोस् अभ्यागत
तपाईँलाई छ स्वागत
स्वच्छ स्नेह गिलासभरिभरि दिन्छु
ल पिउनुहोस् तपाईँ
आत्मीयता थालभरिभरि पस्किदिन्छु
ल लिनुहोस् तपाईँ
आउनुहोस् बाडौँ खुसीहरू
आयुका केही पलहरू चोरेर
चिन्ता र अप्रसन्नतासँग
केहीबेर मुख मोडेर
आउनुहोस् गाऔँ कोरसहरू
सम्पूर्ण शुष्कताको विरूद्ध
सम्पूर्ण निरसताको विरूद्ध ।

कलश घडाहरू टम्म–टम्म छन्
सर्दु र सेउती बोकेर
सूर्य पहिलो मुस्कान छर्छ
यहाँ राताम्य अबिर पोखेर
त हेर्नुहोस्, वसन्तपथहरूमा
पुष्प बर्साइरहेको छ
साँगुरी सुशीतल पङ्खा हल्लाइरहेको छ
स्वर्गभन्दा पनि फरक नपर्ला जस्तो
अभ्यागतहरूको मन क्षणैमा हर्ला जस्तो
अद्वितीय यो मेरो घर
अनुपम यो मेरो घर ।

फर्मामा ढालेर शब्दहरू
यत्नपूर्वक गाह्रो लगाएको छु मैले
वाक्यका बुर्जाहरू प्रयत्नले
चारैतिर सजाएको छु मैले
ठाउँ–ठाउँ अल्पविराम, अर्धविराम
र पूर्णविरामहरू जड्दै
प्रश्नसूचक चिन्हहरू पहरेदार जस्तो
जताततै उभ्याएको छु मैले ।

झ्याल–झ्यालमा तराईका पर्दा झुल्छन्
स्निग्ध हरियाली पोखेर
दृढ पहाडी गमलामा गुराँस फुल्छन्
स्वर्णिम सौन्दर्य बोकेर
ढोकाहरू निर्धक्क उभिएका छन्
घना जङ्गलको लावण्य खोसेर
हप्प परेको दिन छ
के गर्मीले आक्रान्त हुनुहुन्छ तपाईँ?
अविरल यात्राको थकाइले
के अति नै क्लान्त हुनुहुन्छ तपाईँ ?
आउनुहोस् सुस्ताऊँ केहीबेर
स्वच्छ अनि शीतल चौतारी हो
यो मेरो घर ।

आउनुहोस्, बस्नुहोस्
दूरदर्शन यन्त्र खोलिदिन्छु हेर्नुहोस्
घरको परिवेश नाघेर
सम्र्पूण विश्वलाई नै हेर्नुहोस्
मानिसले पिरोलिरहेको प्रकृति र
खुदै मानिसलाई हेर्नुहोस्
हिंसाको आगोमा पिल्सिरहेको
जीवनलाई हेर्नुहोस्
नाङ्गिदै गएको सभ्यता र
धस्कँदै गएको मान्यतालाई हेर्नुहोस्
थकाइ मारेर यो सुन्दर चौतारीमा
स्नेहपूर्वक हातमालो गरौँ अनि
विश्वबन्धुत्वका लागि जुटौँ
सुन्दर अनि शान्त फूलबारी हो
यो मेरो घर ।

गौरवले मन गुराँसजस्तो फुल्छ
यो घर देख्ता
छातीभित्र भावनाको आँधी चल्छ
यसको गीत लेख्ता
स्नेहका अनन्त लहरहरू तर्गिति हुन्छन्
यसको परिवेश टेक्दा
आउनुहोस् तपाईँ पनि यस घरमा
सम्पूर्ण समस्याहरूलाई एउटा
कीलामा टाँगेर
अमावश्याका दहहरूमा जून फुलाउँदै
सम्पूर्ण विशेषण र उपाधिहरू बिर्सेर
सम्र्पूण वैराग र यातनाका आँधीहरू बिर्सेर
मान्छे फगत मान्छे भएर
बाँचिदिऊँ केही क्षण
खिन्नताको ढिस्काबाट ओर्लेर
उन्मुक्त हुँदै हाँसिदिऊँ केही क्षण
गर्नुहोस् यो मेरो निम्तो स्वीकार
स्वच्छ अनि शीतल चौतारी हो
यो मेरो घर ।

Kunta Sharma – Ma Eklo Chhaina

म एक्लो छैन / कुन्ता शर्मा

बाटाहरू मेरा साथी
बाटाका किनाराहरू मेरा साथी
जति छन् मोड र घुम्तीहरू
ती सबै–सबै मेरा साथी
एकछिन् सुस्ताउन भेटिएको चौतारी
त्यो पनि मेरो साथी
खोलाको कलकल गीत मेरो साथी
जूनका चाँदीहरू बोकेर नाच्ने
लहर तरङ्गहरू मेरा साथी
पहिरोले ताछेका छन् पर्वतहरू
घाउ बोकेका पर्वतमालाहरू मेरा साथी
किन भन्छौ शुभ–चिन्तक
तिमी मलाई एक्लो भनेर ।

नीलो आकाश मेरो साथी
दगुरिरहेका झुण्डका झुण्ड
बादलहरू मेरा साथी
बतास कानमा साउती मार्दै कुद्छ
पातका पाउजु बजाउँदै
लतावृक्षहरू नृत्य देखाउँछन्
छहराहरू पहराबाट हाम फाल्दै
मसँग स्वर मिलाउँछन्
सुवासका झोक्काहरू फूलहरूसँग भागेर
मेरै छेउ आउँछन्
ती सबै–सबै मेरा साथी
प्रिय मित्र तिमी किन भन्छौ ?
मलाई एक्लो भनेर ।

माथि–माथि अग्लँदै आकाशगङ्गामा
पौडी खेल्छु
तल प्रशान्तका छालहरू समाएर
तरङ्गित हुँदै बहन्छु
पहाडहरू गुराँसका मुस्कानले
बोलाउँछन् मलाई
हिमशैलहरू शीतल औँलाहरूले
सुम्सुम्याउँछन् मलाई
एउटा अदुभुत कलाकार छ
जो लुकी–लुकी हिँड्दै
विभिन्न रङहरूमा विभिन्न आकारहरूमा
कहिले स्वर्ण, कहिले रजत र
कहिले हीरक छटाका
सुन्दर कलाकृति सजाउँछ शून्याकाशमा
तिनै चित्रहरू मेरा साथी
प्रकृतिका मोहक रूपहरू मेरा साथी
जीवनका विविध रङहरू मेरा साथी
प्रिय मित्र कसरी भन्छौँ तिमी ?
मलाई एक्लो भनेर ।

सल्लाका सुसेलीहरू मेरा साथी
चराका मधुर बोलीहरू मेरा साथी
डाँफे र मयुरहरू नाच्छन् उन्मुक्त भएर
मेघका गर्जनहरू मेरा साथी
जोड–जोडले चलिरहेछ आँधी
आँधीका आक्रोशहरू मेरा साथी
हुरीका हुँकारहरू मेरा साथी
भुइँचालोले चर्काएर गएको छ परिवेश
त्यसले दुखाएका सुस्केराहरू मेरा साथी
शुभ–चिन्तक कसरी भन्छौ तिमी ?
मलाई एक्लो भनेर ।

जीवन स्वच्छ एकान्तमा
फुलेको फूल बनोस्
जीवन भीषण खडेरीमा पनि
नसुक्ने मूल बनोस्
जीवन आत्मीय आँखाहरूको
सुखद सपना बनोस्
जीवन सुखद सपनाहरूको
मोहक बिपना बनोस्
ब्वाँसाहरू कहिल्यै नभेटियून्
अविरल यात्राहरूमा
लक्ष्यको शिखर छ निकै टाढा
गतिशील रहून्
कहिल्यै नथाकीकन पाइलाहरू
स्वाभिमान सधैँ जीवित रहोस्
यिनै भावनाहरू मेरा साथी
यिनै कल्पनाहरू मेरा साथी ।
यिनै इच्छा र आकाङ्क्षाहरू मेरा साथी
शुभ–चिन्तक कसरी भन्छौ तिमी ?
मलाई एक्लो भनेर ।

Kunta Sharma – Bhai Narisau Hai Timi

भाइ नरिसाऊ है तिमी / कुन्ता शर्मा

सङ्लो मन अनि स्वच्छ भाव लिएर
एकदमै चिन्तित हुँदै पिरोलिएर
छक्क परेर, अकमक्क परेर
आत्तिएर स्तब्ध भएर
तिमीसँग गर्दै छु कुराकानी
भाइ नरिसाऊ है तिमी ।

जवान नसाहरूमा मादक पदार्थ घोलेर
बिर्सेर यथार्थ, देशको सपना पोलेर
लर्खराउँदै बर्बराउँदै
लाज र घिन सबै पचाउँदै
कराउँदै चिच्याउँदै
असन्तुलित हुँदै पछारिँदै
डाङडाङ र डुङडुङ गर्दै
दिशाहीन भएर
किन कमाउँछौ दुर्नामी
भाइ नरिसाऊ है तिमी ।

तिमीलाई नशा गर्न छुट छ
जीवनको दुर्दशा गर्न छुट छ
मूल सडकमा नङ्ग्याउँदै सभ्यतालाई
दुष्टताको खुला प्रदर्शन गर्न छुट छ
हिंस्रक भएर जताततै भिड्न
कोमलतालाई टुक्रटुक्रा पारेर गिँड्न
सबै–सबै गर्न छुट छ
तन्नेरी नसाहरूमा विष घोलेर
माटाको सपना नराम्ररी पोलेर
किन फाल्छौ अमूल्य जिन्दगानी
भाइ ! नरिसाऊ है तिमी ।

अवचेतनाको अँध्यारो गुफामा बन्द
तिम्रो चेतनालाई
कसैले झक्झकाउन खोज्यो भने
अशिष्ट असभ्य बाटो त्यागेर
नयाँ र फराकिलो बाटो रोज्न भन्यो भने
कतै हान्ने राँगोजस्तो भएर
कतै टोक्ने चितुवाजस्तो भएर
बर्बर बन्दै, आतङ्कित बनाउँदै
गुमाएर सबै सन्तुलन
यन्त्रमानव भएर
नबिताऊ निन्दनीय जवानी
भाइ नरिसाऊ है तिमी ।

तिम्रो नसा–नसामा दगुरेको
यौवनयुक्त रक्तप्रवाहलाई
अनन्य ऊर्जा र
साहसयुक्त जवानीलाई
उडाएर विषाक्त धूवाँहरूमा
बिताएर समय दिशाहीन हिँडाइहरूमा
अनुत्तरदायी बन्दै माटाप्रति
आमाप्रति अनि भावी सन्ततिप्रति
नभत्काऊ शिष्टताको निसानी
त्यसैत्यसै ध्वस्त नपार जिन्दगानी
भाइ नरिसाऊ है तिमी ।

के छैन तिमीसँग ?
म हेर्छु, सबैथोक छ
तिम्रा सुपुष्ट अङ्ग–प्रत्यङ्गबाट
निः सृत हुने अखण्ड ऊर्जा छ
तिमीले चाहेमा, पसिना बगाएमा
पहाड बाध्य हुन्छ
एक ठाउँबाट अर्को ठाउँमा सर्न
नदी बाध्य हुन्छ
एक दिशाबाट अर्को दिशा बदल्न
सैरमण्डल पृथ्वीसँग अझ नजिकिन सक्छ
नौला–नौला ज्ञानको क्षितिज उघ्रिन सक्छ
नयाँ–नयाँ सम्भावनाको
अध्याय भेटिँदै जान सक्छ
मानव जीवनको विकटता
मेटिँदै जान सक्छ
अनभिज्ञ रहेर सबै कुराहरूसँग
नफाल यसै ऊर्जायुक्त जवानी
भाइ नरिसाऊ है तिमी ।

होम्ने भए आफूलाई
देशको नवनिर्माणमा होम
प्रदर्शन गर्दै आत्मबलिदानको
विकृतिको विनाशमा होम
बलिष्ठ काँधमा बोक युगलाई र
परिवर्तनका पर्वहरूमा होम
भुमरीजस्तो उठेर तरङ्गजस्तो लहरिँदै
सुन्दर, समृद्ध अनि स्वाधीन राष्ट्र–निर्माणमा होम
सङ्लो मन अनि स्वच्छ भाव लिएर
‘बहुजन हिताय’ मा बिताऊ जिन्दगानी
भाइ नरिसाऊ है तिमी ।