श्यामबहादुर लामा – भालेको टाउको
भालेको टाउकोमा सबैको आँखा जान्छ । पोथीको टाउकोमा कसैको दृष्टि पुग्दैन । पोथीको टाउको संवेदनशील मान्दा हुन्, भालेको टाउको रक्सीको. सितन ठान्दा हुन् । दिनहुँ अण्डा कोरल्नी पोथीको टाउको कसैले दागा धर्दैनन् । भालेकै टाउकोमा बढी आकर्षित हुन्छन् । भालेले पनि अण्डा कोरल्नी भए केको टाउको खान्थे होलान् । वास्तवमा टाउको संवेदनशील अङ्गका रूपमा हेरिन्छ । शारीरिक अवस्थाअनुसार जुनसुकै अङ्ग पनि संवेदनशील हुन सक्छ । कहिलेकही पिण्ड खाने बेला भएका वृद्ध पनि संवेदनशीलताको अतिक्रमण गरेको आरोपमा मुछिन पुग्छन् ।
नियतवश वा अञ्जानमा संवेदनशीलताको अतिक्रमण भएको सुनिन्छ । अञ्जानमा संवेदनशीलताको घानमा पर्दा मैले पनि कानमा समातेर क्षमायाचना गरेको छु । भीडभाडमा लुटेराहरूले फाइदा उठाउँछन् । संवेदनशीलताको मतलब राख्दैनन् । यसको अर्थ लुटेराहरू प्रहरीको फन्दामा पर्दैनपर्ने होइनन् । धरौटीमा रिहा भएर पुनः चोरी–डकैती धन्दामा संलग्न हुन्छन् । लुटपाट गर्दा कहाँ स्पर्श गर्नुहुन्छ, कहाँ हुँदैन तिनलाई मतलब छैन । घटना बारम्बार दोहोरिन्छन् । यौन दुव्र्यवहारको घानमा चाहिँ निर्दोष बूढा परेछन् कि भन्ने शङ्का लाग्छ ।
टाउको संंवेदनशील अङ्ग हो । छुनै नहुने अङ्गचाहिँ होइन । हेयर ड्रेसिङ पार्लरमा शृङ्गारपटार पार्नेक्रममा जति चुल्ठो समाए पनि उल्टो अबगाल लाग्दैन । चुल्ठो समाइसमाई कोरीबाटी गरेबापत उसैलाई दक्षिणा चढाएर कपाल तलासदै हिँड्नुको तात्पर्य टाउको संवेदनशील होइन भन्ने स्वतः प्रमाणित हुन्छ । महिलाहरूमात्र हैन, पुरुषहरू पनि बङ्गाली काटेर भालेकै सिउरको नक्कल गरिन्छ । भालेलाई यति महŒव दिएर भालेकै टाउको चपाउन छाडदैनन् ।
श्रीमती माइत गएकीले यस्ता नौरङ््गी कुराहरू खेल्छन्, मेरो मनमा । छोराछोरी भान्टाङभुन्टुङ तीनभुँडी देखाएर सुतिहाल्छन् । आन्द्रामा बिजुलीपानी भरिएपछि तन्द्रामा विभिन्न कुरा खेलाउने यही टाउको हो । सृष्टिकालदेखि नै भाले र पोथीको अस्तित्व नभएको भए यो संसार कसरी चल्थ्यो होला हगी ? अनुत्तरित प्रश्नले समाधानको प्रतीक्षा गर्दैन । टाउकोको प्रश्नमा टाउकोले जिम्मेवारी नलिँदा टाउको नै भारी भएको महसुस हुन्छ ।
ऋाफैँ साखुल्ले भइदिन्छु, हो त नि । नेगेटिभ र पोजिटिभविना विद्युतीय तरङ्ग त प्रवाह हँुदैन भने सिङ्गल फेजले डब्बल फेजको काम किन गथ्र्यो । शुद्धि हराएको बुद्धिले यति पनि हेक्का राख्न नसक्नु मेरै टाउकोको कमजोरी हो । कमजोरी सर्वव्यापी छ, मै हँु भन्ने नेताले घर फेरे, घडेरी फेरे । कसैकसैले त श्रीमती नै फेरे तर मुलुकको काँचुली भने फेर्न सकेनन् । ठूलाबडाको त यो हालत छ भने झन् मेरो के हविगत होला । भर्खर सत्तरी नाघेको अल्लारे छु । कुन्ताकी बुहारी भटमास टोकिछे, माइती बस्दाबस्दै भुँडी बोकिछे भन्ने उखानसित दाँजिन पुग्छु । पहिला बुझ्नुपर्ने कुरा पछि बुभेmँ । जुनसुुकै प्राणीको पनि भालेपोथी हुन्छन् । जलमा होस्, थलमा होस् । भालेपोथीको अस्तित्व अपरिहार्य छ । सरोवरमा बरोबर अन्तक्र्रिया चालु राखेकोमा हाँसलाई बदमास भन्न मिल्दैन ।
जीवमध्ये बढी चेतनशील मानवको त झन् कुरै अर्को छ । हैकम चल्नेको जे पनि चल्छ । समानुपातिकको नाममा भालेपोथी संसद् प्रवेश गर्छन् । हाम्रोलाई छाडेर राम्रो चयन गर्नेक्रममा उच्च नेताकी श्रीमती नै सबैभन्दा राम्री ठहरिन्छिन् । लाटी गल्ड्याङ्री भए पो । च्वाँकच्वाँक हुन्छन् । हाम्री र राम्रीबीचको म्याराथुन दौडमा राम्रीले बाजी मार्दा हाम्रो र राम्रो पाखा लाग्छन् । हाम्रीको ठाउँमा राम्री छानेर लिङ्गमा फरक पारिएको छैन ।
पाखुरामा बल हुने दलको नेताले श्रीमतीलाई सांसद बनाउनु ठूलो कुरा होइन । कोठाकी सङ्गिनीले कोटा नपाए कसले पाउँछ ? हुनेलाई जहीँ–तहीँ नहुनेलाई कहीँ न कहीँ । दिनमा होस् कि रातमा बेहुलाबेहुली साथमा । भाले बासेर सदन घन्काउँदा पोथीले ताली बजाउने संसदीय संस्कार नौलो होइन । भाले बास्दा पोथी कोरकोराउनु स्वाभाविकै हो । असन्तुुष्टहरू भन्छन्– तालीमात्र बजाउनु त घरमै बसेर बजाए पनि हुन्थ्यो । सहपाठीको मर्यादित आग्रह किन अवज्ञा हुन्थ्यो । घरमा पनि टायम मिलाएर प्रक्रिया कायम राख्छन् ।
जीवको अस्तित्व भाले र पोथीले धानेको छ । भालेले पोथीलाई तानेको देख्छन्, जीवको अस्तित्व धानेको देख्दैनन् । एकोहोरो रोटी पाक्दैन । फर्काएर सेकाउनु त परिहाल्यो नि । भाले र पोथीको मिलनबाटै ब्रह्मको अलौकिक सृष्टिले निरन्तरता पाएको छ भन्ने तथ्यलाई बिर्सन मिल्दैन । हाम्रा नेताहरूले यस्तै रहस्य बुझेर नै सदनभित्र अर्धाङ्गिनी भिœयाएका हुन सक्छन् ।
भालेपोथी एकार्काका परिपूरक हुन् । एक सिक्काको दुई पाटो चार खुट्टाको एउटा बाटो मान्छेकै भालेपोथीले तय गर्छन् । प्राणीमध्ये चेतनशील, संवेदनशील बुद्धिमानी भविष्यद्रष्टा, आधुनिकताको स्रष्टा मान्छे नै हो । मान्छेले आफ्नो धर्मपरम्परा छाड्दैन । तिउन चखुवाको मात्र भालेपोथी बीच विछोड हुन्छ । एउटासित छोडपत्र अर्कोतिर जोडपत्रको खेल खेल्ने खेलाडीको बाहेक भालेपोथी छुटिँदैनन् । घाँस खानी पशुदेखि घुस खानी नरपशुसम्म भालेपोथी मिलेर बस्छन् तर मिलनको प्रक्रया कसैको पनि समान छैन । कसैले मन मिलाउँछन्, कसैले तन मिलाउँछन्, कसैले पुच्छर मिलाउँछन् त कसैले थुतुनो मिलाउँछन् ।
शोषकको टाउको, नातागोता पोषकको टाउको, घिचुवाको टाउको, कानुन मिचुवाको टाउको, यी सबैका नियत सानो भए पनि टाउको ठूलै हुन्छ । यति ठूलो टाउकोधारी मान्छे टाउकाकै लागि लालायित हुन्छन् । आफ्नो ठूलो टाउकोमा कसले कतिखेर डण्डा बर्साउँला थाहा छैन । कुखुराकै भालेको सानो टाउकोमा ¥याल चुहाउँछन् मान्छेहरू । भालेको टाउको भनेपछि छोराको बाउको जिम्मेवारी सम्हालिसकेका पनि हुरुक्क भएर निद्रामा पनि जुरुक्क उठ्छन् । त्यही भालेको टाउकाको स्वाद बिर्सन नसकेर त होला नि । भालेको सानो टाउकोले ठूलो प्रभाव पारेको छ । यतिचाहिँ भन्नैपर्छ । ठूलाले ठूलै टाउको ताक्छन्, सानाले सानै । गैँडाको खागप्रति उस्तै अनुराग छ । बाघको अवयव र हात्तीको दाह्रा आँखाको तारा भइदिन्छ । आधुनिक हतियारले ड्यामड्याम ढाल्दा सरोकारवाला निकाय थाहा नपाएको अभिनय गर्छ । डेढ÷दुई किलोको नौसिङ्गे भाले ढाल्दाचाहिँ सबैको आँखा ठूलो । यो पनि भालेकै टाउकाको करामत भन्नुपर्ला ।
एकातिर सन्तान बढ्छ अर्कोतिर भाले लड्छ । भान्छा रमाइलोमा कान्छा खुसी हुने नै भयो । खानीपिउनी मामिलामा भेदभाव गरिन्न । दुवै मिलेर भालेको सिकार लतार्छन् । वंशपरम्परा कायम राख्ने सवालमा भने भाले र पोथीमा यथोचित जिम्मेवारी बाँडफाँड भएको पाइन्न । सुत्केरी आमालाई छोरा जन्माउने बेलामा कति प्रसव वेदना हँुदोहोला । छोराको बाउ भैखाको चाहिँ जिब्रो फड्कारेर भालेको टाउको चपाउँछ । कतिन पुरुषार्थ गरेँ भन्ठान्छ कि कुन्नि आधा पाउको टाउको चपाएर धार्नीको रवाफ देखाउन पछि पर्दैन ।
मेरा पनि सन्तान धेरै छन् । दाह्री नफुल्दै दर्जन हाराहारी पुगिसके । भन्ने नै हो भने भालेको टाउको त कति चपाइयो कति । निख्खर साखिने भालेको टाउको मैले भुले पनि मेरो तिखुल्ले जिब्रोले भुल्न सकेको छैन । बोकँु बोक्नै नसकिने टोकँु टोक्नै नसकिने बूढीभैँसीको ठूलो टाउको चपाएर बुद्धिबङ्गारा खियाउनुभन्दा दाँत पनि नदुख्ने आँत पनि पुष्ट हुने भालेको सानो टाउको रोजाइको प्राथमिकतामा पर्नुको कारण यही हो । यसदेखि बाहेक गैँडा, बाघ, हात्तीको टाउको निम्नस्तरीय उपभोक्तको पहँुचभित्र पर्दैन ।
उसो त शक्तिको आड नपाई गैँडाको हाड चपाउनै सकिन्न । सर्वसाधारका लागि सर्वसुलभ खुराकी कुखुरा नै हो । भालेको टाउको सम्झँदा अहिले पनि श्रीमती सुत्केरी भइदिए हुन्थ्योजस्तो लाग्छ । बिर्सनै सकिन्न– भालेको टाउको । मुख मिठ्याउँदै थिएँ । कतिखेर निद्राले साथ दियो थाहा भएन ।