नेपाली कविता को बिशाल संग्रह
विक्रम सुब्बा – दिन आइसकेको छ
झयालहरु खोल शान्ति, ढोका उघारेर पर्दाहरु उठाऊ
उज्यालो जुलुसले उज्यालो हातमा बोकेका
उज्याला झण्डाहरुलाई पस्न देऊ
लोकल हिटलरका कसन्ट्रेशन क्याम्प ध्वस्त पार्ने
डेमोक्रेसीका Continue reading “Bikram Subba – Din Aaisakeko Chha”
युद्धप्रसाद मिश्र – जय ध्वनि
गुज्रिंदै चारै तरफ छन् देशका जय जय ध्वनि
खोल्दैछन् नेत्र केही धर्म-अन्धाले पनि
क्रान्तिकी रण – चण्डिका छन् खूनकी प्यासी बनी
झल्कने बेला छ ऐले शान्तिको नव रोसनी
भावना बलिदानको लिई मास्दछौ१ (मार्दछौं) शत्रु भनी
फैलिएको आज लाखौं झोपडिमा सन्सनी
वर्ग पीडित आज ब्यँझ्यो आत्मबलको भै धनी
पर्न आँट्यो वर्ग पीडक देशका धावा भनी
१९८१
इन्जिनियर राकेश कार्की – नेता (गजल)
जताजता फाईदा छ उताउता ढल्कीदिन्छु
कुर्सी के चाखेथेँ घरी घरी पल्कीदिन्छु
मीठा मीठा सपनाका ताजमहल देखाएर
जनताअघि जनताकै हुँ जस्तोगरी झल्कीदिन्छु
तर्साउँदा मान्नेलाई Continue reading “Rakesh Karki – Neta (Nepali Gajal)”
रमेश पौडेल – पैयुँ फुल्ने गाउँ
लाली गुराँस फुल्यो
ओइलियो झर्यो
पैयुँ फुल्यो
ओइलियो झर्यो
सयपत्री, मखमली फुले
ओइलिए झरे,
फुल्नु प्रकृति
ओइलिनु, झर्नु
नियति !
थिए आदिम मान्छे
अनिकाल थियो अक्षरको
बिना शब्द टाँग्थे कविता
गुराँसे हाँगामा
गाउँथे गीत विना स्वर
छहरे छाँगामा ।
पैयुँ फुल्ने गाउँ
यौटा अलिखित कविता
जो ! लेखिएकोभन्दा उत्कृष्ट लाग्छ !
पैयुँ फुल्ने गाउँ
नगाइएको त्यो गीत,
जो, गाइएकोभन्दा मीठो लाग्छ !
ङोल्स्यो छम्छमाउँदा
पैयुँको छायामा
ठुस्स पर्छे उता
मितिनी माछापुच्छ्रे
वाह !
मीठो ईश्र्या
हेरेका सबै
देख्न सकिन्न,
देखेका सबै
लेख्न सकिन्न !
पैयुँ फुल्ने गाउँ
भेट्नु एकदिन,
मै हुँ भन्नेले !
अक्षर यात्रा, वागेफड्के, स्याङजा
गोरखापत्र,१४ मंसीर,२०६५
सविना सिन्धु – कुनै कालखण्डमा, न्यायालय अगाडि उभिएर
(मधुपर्क साउन, २०६७)
श्रीमान् ! मेरो लोग्ने पेशेवार सर्जक
अनधिकृत शब्दहरुमाझ दिनदहाडै हत्याकाण्ड मच्चाएर उभिन्छन्,
विचारको कारोवार गर्छन् ।
आस्थाको पुनर्योग गर्छु र ठम्याउँछु
दुई सुकाको माया धेरैअघि उनले मसँग साटेको ।
विचार साट्ने उनको कलमलाई घृणा गर्छु श्रीमान् !
सर्जककी स्वास्नी हुनुको पीडा दाउराहरुमा मिसाएर
आगोसँगै बाल्छु ।
तर पनि श्रद्धा चढाएर माग्छु उनको सफलताको वरदान ।
सम्पादकबाट अस्वीकृत उनका विचार
टेबुलमाथि राखी थिचिदिन्छु ‘पेपरवेट’ ले ।
घरभित्रै हुर्किन्छन् धेरै कथा र अपहेलित हुन्छन् ।
पढेकी छु दुई-चार अक्षर अहँ आधुनिक युवती बन्न सक्दिन ।
कहिले काहीँ मेरो माया चोर्ने उनको पुस्तकदेखि ईष्र्या लाग्छ ।
आफैं टाँस्सिउँजस्तो लाग्छ उनको अक्षरमा र उनका किताबहरुमा
ताकि उनले
एकपटक हेरुन् मेरो जिन्दगी अनि वाक्यसँगै पढुन्
र महसुस गरुन् ।
घरी-घरी सम्पादकबाट अस्वीकृत विचार देखेर
अहँ म सहन सक्दिन उनको न्याउरो अनुहार ।
अँगेनाको डिलनजिकै बसेर
फरियाको सप्कोले पुच्छु आˆनो आँसु,
थाहा छ, श्रीमान्,
म उनको शब्दलाई होइन उनलाई प्रेम गर्छु ।
कोमल श्रेष्ठ मल्ल – नया नेपाल खोज्दैछु
म दुर्बीन लगाएर
नया नेपाल खोज्दैछु
फोटोहरु समेटेर
नया नेपाल खोज्दैछु
चित्रहरु कोरेर
नया नेपाल खोज्दैछु
परदेशमा देश बोकेर
नया नेपाल खोज्दैछु
सक्तीन बिर्सन
आसु Continue reading “Komal Shrestha Malla – Nayan Nepal Khojdai Chhu”
यशोदा अधिकारी – अँधेरी रातमा
(मधुपर्क बैशाख, २०६७)
जङ्गलको अन्धकार गोलाईमा
रातले जव अँधेरो बाल्छ,
उत्तेजित यी हातहरू
ल्ाालटिन बोकेर
ज्ाङ्गल ढकनी उघार्छन् ।
कानमा सिउरिएका फूलहरू
कानैमा ओइलाइसके
ओइलाएको Continue reading “Yashoda Adhikari – Andheri Raatma”
ललिता दोषी – सपुत राष्ट्रको
छोरा हुनु तिमीजस्तो सपूत राष्ट्रको
तिम्रै नामले पनि उठ्छ शिर देशको
नेपालीका गहभरि छ तिम्रै तस्बिर आज
धन्य लक्ष्मी तिमीले राख्यौ जन्मेको लाज ।
नेपालीका धुकधुकीहरूमा तिमी Continue reading “Lalita Doshi – Saput Rastra Ko”
मोतिराम भट्ट – सरकार पो किन चाहियो
दुइ आँखिभौँ त तयार छन्, तरबार पो किन चाहियो,
तिमी आफु मालिक भैगयौ, सरकार पो किन चाहियो ।।१।।
पहरा कडा छ कटाक्षको, हरदम तयार मुहारमा,
घर भन्नु भारि महल न हो, दरबार पो किन चाहियो ।।२।।
कति चम्किलो छ हँसाइको हिसिमा किरन पनि दाँतको
मणि, मोती, नीर जुहार न हो, अरु हार पो किन चाहियो ।।३।।
मनोज बोगटी – सपनाको कथा
1.
सिङ्गार पटार गरेर आउँछ सपना
सिकुवा माग्छ।
ओछ्यान माग्छ
सिरानी माग्छ
र सिरानी बिगारी राख्छ।
आँखा माग्छ
रात दिन सबै माग्छ।
मागेरै धनी हुन्छ सपना।
सपना जस्तो बॉंच्न Continue reading “Manoj Bogati – Sapana Ko Katha”
रुपेश राई – स्थगित कुरा
गाउँलाई थाहा छैन
आज विहानै शहरले पढ़ेको खबर।
हिजै सल्हा मिल्यो रे
कुरा स्थगितको। शहरले थाहा पायो।
शहर चियाको चुस्की लिँदै
खबर पढ़ने गर्छ, विशेष गरी आजको।
खबर पढ़ेर शहरले
गाउँतिर हेर्छ, गाउँ साह्रै आदर्शवादी।
गाउँलाई थाहा छैन
आफ्नो खबर…।
गाउँमा खबर बेखबर छ
खबरमा कुरा स्थगित छ…।
किन स्थगित छ? अथाह!!
खबरमा कुरा स्थगित छ
गाउँको सय दिने राज्गार।
खबरमा कुरा स्थगित छ
गाउँको पञ्चायती सहुलियत।
खबरमा कुरा स्थगित छ
गाउँको राजनैतिक स्थिति।
खबरमा कुरा स्थगित छ
गाउँको बञ्चित परम्परा।
खबरमा कुरा स्थगित छ
गाउँको यस्तै अरू के… के… पनि
जो तिमी हामीलाई थाहा हुँदैन
जो तिमी हामीले चालै पाउँदैनौ…!!
कुरा स्थगितको।।
राकेश कार्की – बलेको आगो नै ताप्छन् सबै
बलेको आगो नै ताप्छन् सबै
बलेकोलाई नै च्याप्छन् सबै
बखान गरेर अक्षरले
तिनैका खबर छाप्छन् सबै
बलेकाकै कानमा भरेर
स्याबासीको धाप खाप्छन् सबै
बचेको खुचेको झर्ला भनि
दुबै हात मुख थाप्छन् सबै
फाइदा तिर जाउँकी भनि
को धेरै बलेको नाप्छन् सबै
– लस एन्जेलस्
महेश राणा – तिम्रो आगमन
(Source: Himal Khabar)
तिम्रो आगमनले मेरो जीवनमा
जिन्दगी उत्सवझैँ हुनथाल्यो
तिम्रो न्यानो मायाले
चिसो रातमा बसन्त सुभासिन थाल्यो
आउ अब नभेट्ने प्रयास गरौं
किनकि हामीलाई Continue reading “Mahesh Rana – Timro Aagaman”
शरण आँसु – मलाई सम्झी भक्कानो नफुटाउनू आमा
मलाई सम्झी भक्कानो नफुटाउनू आमा
पीरै पीरले खुशी सबै नलुटाउनू आमा!
छोरो फर्की आउँछ भन्ने आशै आशको
सासे त्यान्द्रो कहिल्यै पनि नटुटाउनू आमा!
रातै भरि बलीरहोस् मझेरीमा दियो
भिरच्युरीको घिउ थप्न नछुटाउनू आमा!
श्रम बेच्दैछु कडा यहाँ कारखानामा
खाने गास काटेर थैली नजुटाउनू आमा!
दशमीको साइत पारेर आउँला दशैंमा
ठाँटरको चिउरा आजै नकुटाउनू आमा!
मनु लोहोरुङ् – साक्षात बिम्ब
धरो धर्म
मलाई बिजुलीको
उज्यालो चाहिँदैन,
किनकि,
अँध्यारोमै मेरो पुरानो
भ्रष्टचारको खेती सप्रिन्छ….
त्यसैले
मैनबत्ति बाल्नेहरुलाई
साँचो बक्दैछु…..
कानुनको
कठघरामा उभिएर होइन,
पार्टीको
कूश पानी पिएर
भन्दैछु…..
यो राज्यमा
कोही भोका, नाङ्गा छैनन्
अझै पनि
म टायर बालेको
आगो छोएर भन्दैछु…..
मलाई यो देशको
संविधान बनाउने फुर्सद छैन
किन कि
अझै जेनेभाको यात्रा बाँकी छ
सिंहदरबार र बालुवाटारको
पुराना ठेलीहरु छोएर भन्दैछु….
गाई खाने मलाई,
माटो र मलको चिन्ता छैन,
फूल फुल्नु फुलाउनु पो हतार छ
धर्म निरपेक्ष र
समावेशीको नारा
लाएर भन्दैछु…..
मेलम्ची खोलाको कसम
यो भुमि जलस्रोतको धनि
खाने पानी चाहिंदैन मलाई
मरुभूमि मनले हिंजै
प्यास मेटाई सकेँ
मैले हजारौ सहिदको रगतको
भल सम्झेर भन्दैछु……
शित्तलपाटी-६ संखुवसभा,हाल: इजरायल
गोपालकुमार मैनाली – हेलो ! म सहिद बोल्दैछु
(मधुपर्क २०६६ असोज)
मेरो उत्सर्ग देशका लागि रहेछ
मरेपछि थाहा भयो
सहिद सूचीमा मेरो पनि नाम परेछ
कसैले रकम बुझेपछि पत्ता लाग्यो
मरेपछि सहिद बन्ने थाहा Continue reading “Gopal Kumar Mainali – Hello Ma Shahid Boldai Chhu”
विवेक दुलाल क्षेत्री “दमक” – मेरो देशमा …!
मेरो देशमा
महगि बढेको छ
रोग बढेको छ .
कहिले बढ्दैन
नेतालाई महगि
कहिले हुदैन
व्यापारीलाई महगि
कहिले छुदैन
कर्मचारीलाई महगि .
यिनीहरूलाई रोग नै लाग्दैन
लागे पनि यिनीहरू
उपचार गर्न पारि पुग्छन्
नभए
राजधानीको ठुलो अस्पतालमा
भर्ना हुन्छन्.
जो बर्ष भरि नै, श्रम गर्छन्
उनीहरूलाई नै, महगि लाग्छ
जो हिमाल ,पहाड ,तराइमा
अहोरात्र पशिना बगाउछन्
उनीहरूलाई नै, रोग लाग्छ.
सिमानामा देशलाई शिरानीमा
राखि जागा बस्नेहरूलाई
देशको अस्मितालाई प्राण ठान्नेहरूलाई
काठमाडौंले सधै आखा चिम्लेर पुग्छ र अब?
हो ;
केहि सुकिला मुकिलालाइ छोडेर
मेरो देशमा
महगि बढेको छ
रोग बढेको छ .
अस्तु :
अबुधाबी ,यू ए इ .
प्रकाश धमला – रिटार्यड डाक्टर र गलत औषधि
एक अञ्जुली घाम लिएर
वर्ष चिसिएका ती निरिह अनुहारहरुमा
अर्थको न्यानोपन दिन किन खोजेको तिमीले ?
शताब्दिऔं पिसोल्टिएका छन् मूनाहरु
शताब्दिऔंदेखि अधिकार लम्पसार छ बलेसीमा
शताब्दिऔंदेखि स्वातन्त्रता डुबिरहेको नहरहरुमा|
तर
तिमी स्वातन्त्रता नहरहरुबाट झिकिरहेछौ
तिमी अधिकार बलेसीबाट उठाइरहेछौ
मलम लाउनु पर्नेहरुलाई
मलम लगाइरहेछौं
शल्याक्रिया गर्नेहरुलाई
शल्याक्रिया गरिरहेछौ
बेहोसीहरुलाई
कानाहरुलाई
बहिराहरुलाई
अनि
सपाङ्ग मानवलाई पनि उपचार
कहाँ-कहाँ, के-के गरिरहेछौ|
मलाई प्रस्ट थाहाँछ
तिम्रा उपचारका विधिहरु
तिम्रा र्सजनका अनौठा र्स्पर्शहरु
ओपरेशन थिएटर भित्रका वार्तालापहरु
तिमीले त दुर आकस्मिक कक्षाहरुमा
लिंडेढिपीको एम्बुलेन्सले ओसारी रहेछौ धाइतेहरु
तर
विचारा घाइतेहरु अपरेशनपछि
विचारा मुनाहरु उपचारपछि
विचारा बृद्दाहरु डिस्चार्जपछि
सबै-सबै बोल्नै नसक्ने
फिल गर्ने नसक्ने
हिड्नै नसक्ने
देख्नै नसक्ने
जीवित मानव पो भएछन्|
सुन्नुहोस त
म एक रिर्टार्यड डाक्टरलाई सोधिरहेछु
मेरा आफन्तको हाल खबर
उनी भन्छन् “एउटा इतिहास मासिरहेछ”
कारण – म जिज्ञासा राख्छु
उनी भन्छन्
“हामीले संघर्षको अलवा कायर औषधी प्रीस्क्राइब गरेछौं
र
लामो समयसम्म पराधिनताको बेडमा सुताइराखेछौं”
वस …………………………..
– Adelaide Australia
धिप्धिपे धिब्री बल्न नपाउदैमा
वस्ती नमसिदो रहेछ
सलाईका काँटीहरु नहुँदा पनि
अगेनी नसेलाउदो रहेछ
दियालोले दुखाएको आँखामा कर्णालीजल छम्किएर भएपनि
झरोको उज्यालोमा बस्ने बानी परिसकेका हाम्रालागि
अझै विकासे उर्जाको आश्वासनहरु नदेखाउनुस् हजुर
अध्यारो पारगर्ने साहाराका लागि
मलाई मेरी बुदुनीले साँचेकी एक चोइटो झरोले आजसम्म पुगेकै छ।
अब त
दिले बड्डाले खच्चर र भेडो पोषिसकेपछि
मोटरमा चढाउने आश्वासन नभए पनि हुन्छ मलाई
डाक्टरको प्रतिक्षामा औंला गन्दा-गन्दै
सुकेनासले खाँसेर बितेकी साउनेकी जोई सम्झिएर
मेरी झमकलाले हर्रोको झोल पिउन थालिसकेकी छे
खेलोमा परदेशिएको महते कार्कीले छोडि आउनेछ
विदेशी अन्नका प्रलोभनहरु उतै
त्यसैले भो
नसुनाउनुस अझ धेरै पीतवचननरु
हामी फापरको आधा रोटोमा बालबच्चा थुम्थुम्याउन सक्छौं
एकपसर भुटेको मकैमा प्राण जसैतसै जोगाउन सक्छौं ।
यिनै भिरपाखा र लेकबेसी प्यारो मान्दै
थाप्लोमा नाम्लोको डाम भुलेर छोट्टीसँग देउडामा रमाउने हाम्रालागि
आवश्यक छैनन कुनै आयातीत गीत-सगीतहरु
भो चाहिन्न,
तपाईंका ती विदेशी कमिज र पेन्टहरु
मेरो यही दौरा र कछाडमा मेरी झमकला हाँस्नसक्छे
उस्को त्यही गुन्याँ, चोलो र पटुकीमा म रमाउनसक्छु
मखमली धोती र पटुकीले पहाड नढाक्ने भएपछि
अझै आश्वासन नदेखाउनुहोस हजुर
खाँडी र खद्दरमै गर्व गर्ने बानी हामीमा परिसकेको छ ।
राजनैतिक परिवर्तनको कुरा गरेर मन वहकाउदैमा
डोल्पो लत्याउन सक्तिन म
बरु चित्त नबुझे
मलाई पिट्नुस,
बाँध्नुस
र, हर्के माइलोलाई जस्तै बन्दुकले हान्नुहोस,
तर पनि म मेरो प्यारो बसेरी छोड्ने छैन
किनकी,
डोल्पो मेरो हो
म डोल्पोको हुँ
एकपल-एकघडी डोल्पो छोड्नु भनेको
आफ्नै मुटुको नली थुन्नुसरह हो मेरो लागि
त्यसैले त
फोक्सुण्डोले मकन गर्व गरेको छ
म फोक्सुण्डोसँग रमाएको छु
र, यहि कारणले
म अपरिवर्तित छु
र, आजसम्म डोल्पाली निसारे घर्ती भनेर चिनिएको छु ।
राकेश कार्की – पीडा
सक्ने विदेशीए पीडा बोकेर
नसक्ने छुटे पीडामा डुबेर
पीडाको प्रत्याक्षपण गर्ने हाउंगुजी
नबुझे झैं गर्छन् सप्पै बुझीबुझी
देशभरी बासमा पीडा ओछ्ए
भोको गांसमा पIडा कोच्याए
कपास च्याति च्याति नाड्गै बनाए
बिरालाको छाला ओढी मुसा खेलाए
बिदेशी भूमीको पीडा कस्लाइ थाहा
स्वदेशमा झन् शारीरिक मानसिक यातना
नेपाली मारी नेपालीले पीडा कस्लाइ दिलायो
स्वाधिनता खोसी आँशु रगत किन पो पिलायो
नेपाली मार्ने नेपालीले के नेतृत्व गर्ला ?
सकुन्जेल मार्ला नसके आफू पनि मर्ला
नेपाली को पीडा बुझ्ने कोही त नेपाली होला
नत्र, आफू आफू जुधि मरे नेपाल देशै मर्ला ।