नेपाली कविता को बिशाल संग्रह
जे बी शेर्पा – म ऐना हेर्दिन
भन्दा भन्दै
सुन्दा सुन्दै
हेर्दा हेर्दै ,
मैले आफैंलाई पनि बुढो सम्झन थालें,
अनुभव गर्न थालें !
मलाई याद छ
पहिलो पटक जब
जुंगा रेखी देखें ओँठमाथि
दोश्रो पटक जब
फुच्चेहरुले Continue reading “J B Sherpa – Ma Aina Herdina”
सन्ध्या रेग्मी – नेपाल आमालाई पत्र
(प्रवासी नेपालीको देशप्रेम)
पूज्यनीय नेपाल आमा †
हामी त नचाह“दानचाह“दै पनि प्रवासी भयौं
सारा मान्यजनलाई हाम्रो प्रणाम †
हामी त वर्तमानमै पनि अतीत भयौं
सारा देशवासीलाई हाम्रो सलाम †
प्रसिद्धि त के कमाउन सक्थ्यौ“ र यो परदेशमा
तर अलिकति भए पनि समृद्धि कमाउने रहरले
सात समुद्र पार गरी
विदेश भूमिमा पाइला टेक्न नपाउ“दै
हामी कैले मुम्बईमा बेचिन्छौ“
मलेशिया पुग्दा आङ्खनै देशका म्यानपावर एजेन्सीबाट ठगिन्छौ“
मौरिससको टापू आइपुग्दा भारतीय छट्टूहरूबाट लुटिन्छौ“
श्रमिक बनी दुबाई पुग्दा षडयन्त्रकारीहरूबाट कुटिन्छौ“
इराक पुग्दा आतङ्कवादीका तरवारमा सेर्रिन्छौ“
लाहुरे बनी बेलायतमा पाइला टेक्यौ“ कि भनी सोच्दा
अफगानिस्तानमा धकेलि“दै तालिवानका गोलीमा भुटिन्छौ“
डी.भी.ले भाग्य खुल्यो भनी घरबार बेची अमेरिका पुग्दा
रातदिन कुल्लीकै जिन्दगी बिताउन वाध्य हुन्छौ“
र स्वदेश फर्कने मृगतृष्णामा तड्पिन्छौ“
हामी कहिले बाली बम विष्फोटमा उछिट्टिन्छौ“
कहिले फुकेट सुनामी प्रलयमा भासिन्छौ“
जर्मनीका शरणार्थी शिविरमा पुग्दा
नीयोनाझीबाट जिउ“दै आगोमा पोलिन्छौ“
हङ्कङ् र सि¨ापुरमा मजदुरी गर्दागर्दै
जापान र कोरियामा भारी बोक्दाबोक्दै
हामी थकाइ र हेपाइले गल्नसम्म गल्छौ“
अरबका खाडीहरूमा पसिनाका धारा बगाउ“दाबगाउ“दै
हामी चूर्णचूर्ण भई सदाका लागि ढल्छौ“
स्वदेशमा भए त हुन्थ्यो कमसेकम
सम्मानपूर्वक हाम्रो दाहसंस्कार
स्वदेशमा भए त हुन्थ्यो कमसेकम
सम्मानपूर्वक हाम्रो दाहसंस्कार
यहा“ त हामी पशुको भन्दा पनि दयनीय मृत्यु मर्छौं
यहा“ त हामी पशुको भन्दा पनि दयनीय मृत्यु मर्छौं ।
सारा मान्यजनलाई हाम्रो प्रणाम †
सारा देशवासीलाई हाम्रो सलाम †
आमा †
भक्कानो छुट्दा–छुट्दा अवरुद्ध भएको होला तिम्रो गला
आ“सु रित्तिएर शुष्क बनेका होलान् तिम्रा आ“खाहरू
विरहाग्निको ज्वालाले जलेको होला तिम्रो छाती
भय र त्रासले थिलोथिलो भएको होला तिम्रो शरीर
हाम्रा आ“खाहरूमा ती मार्मिक दृश्यहरू प्रतिविम्बित हु“दा
मुटुबाट रगतको आ“सु बगाई हामी छाती पिटीपिटी रुन्छौ“
मुटुबाट रगतको आ“सु बगाई हामी छाती पिटीपिटी रुन्छौ“ ।
बिन्ती छ अन्यथा नसम्झ,
हाम्रो आ“खाको नानीमा कसैको माया बसेको छ भने त्यो तिम्रै हो
हाम्रो परेलीमा कसैको सम्झनाको छाया“ परेको छ भने त्यो तिम्रै हो
हाम्रो हातभरि तिम्रै सुवास छ
हाम्रो प्राणभरि तिम्रै उच्छ्वास छ
देश देवालय र गुम्बामा होइन
मन्दिर र चैत्यका टु“डाल र खम्बामा ‘नि होइन
देश त कर्मरूपी भजन–आरतीले आलोकित
मनमन्दिरकै प्राङ्गणमा हुन्छ
देश श्रद्धा हो मूर्ति होइन
देश आस्था हो पर्व होइन
धर्म र दर्शनका जटिल सूत्रमा होइन
सिद्धान्त र विवादको युद्धमा ‘नि होइन
देश त शुद्ध विचार र आदर्शको बुद्धमा हुन्छ
राजनीति र कूटनीतिको इन्द्रजाली छडीमा होइन
देश त हार्दिकता र बौद्धिकताको मजबूद कडीमा हुन्छ
अभिमानी आत्मश्लाधाको चढानमा होइन
देश त स्वाभिमानी चैतन्यको अडानमा हुन्छ
देश सा“च्चै नै मुटुमा हुन्छ सीमानामा होइन
देश रगतका नसा–नसामा बग्छ नदीमा होइन
आमा †
हामीले त आङ्खनो मनभित्र तिमीलाई नै सजाएका छौ“
हामीले त आङ्खना नसा–नसामा तिमीलाई नै बगाएका छौ“
तिमीबाट जति नै टाढा भए पनि
हामी त तिम्रै मायामा द्रवीभूत भएर बा“चिरहेका छौ“
हामी त तिम्रै मायामा द्रवीभूत भएर बा“चिरहेका छौ“ ।
आमा †
तिम्रो काखमा बसी तिम्रै वनज¨ल मास्ने
तिम्रो स्तनपान गरी तिम्रै नदीनाला बेच्ने
तिम्रो छातीमा चरी तिम्रै गला रेट्ने
‘देशभक्त’ ‘सांसद’ ‘मन्त्री’ को पगरी गुथी
तिमीप्रति नै गद्दारी गर्ने ती देशद्रोहीेहरूभन्दा
हामी धेरै धेरै टाढा भएर पनि
धेरै धेरै दुःख पाएर पनि
तिमीप्रति इमान्दार र वफादार छौ“
हामी महात्मा बन्न नसके पनि
ती कुसन्तानभन्दा पवित्र छौ“
हामी महान् बन्न नसके पनि
ती कुसन्तानभन्दा असल छौ“
हामीलाई त आङ्खनो विदेश बसाइभरको चोखो कमाइले
कुनै ताजमहल र शीशमहल होइन
त्यहा“ मायाको एउटा सानो कुटी बनाउन पाए पुग्छ
त्यस कुटीको अगाडि एउटा सुन्दर पूmलबारी सजाउन पाए पुग्छ
त्यस पूmलबारीको छातीमा सञ्जीवनी बूटी उमार्न पाए पुग्छ
त्यस सञ्जीवनी बूटीले तिमीलाई अजम्मरी बनाउन पाए पुग्छ
त्यस सञ्जीवनी बूटीले तिमीलाई अजम्मरी बनाउन पाए पुग्छ ।
सारा मान्यजनलाई हाम्रो प्रणाम †
सारा देशवासीलाई हाम्रो सलाम †
देशलाई आलो रगतको आहालमा चुर्लुम्म डुबाई
महाविनाशको ताण्डव नृत्य गर्नेहरूको बारेमा सुन्दा
यहा“ हाम्रो मुटु पोल्छ
देशमा गृहयुद्धको ज्वाला दन्काई
निर्दोषहरूको रगतले आङ्खनो अनुहार पोत्नेहरूलाई
टी.भी. का पर्दामा देख्दा
यहा“ हाम्रो फोक्सो जल्छ
देशका प्राचीन मूर्तिहरू चोरी आङ्खनो ढुकुटी भर्नेहरूको
घृणित अनुहार सम्झ“दा
यहा“ हाम्रो कलेजो बल्छ
राष्ट्रियता, स्वाधीनता, समानताजस्ता संवेदनशील विषयहरूमा
खेलवाड हु“दा
यहा“ हाम्रो शरीरबाट तातो रगतको फोहोरा छुट्छ
चरम गरिबी र भोकमरीले शुष्क भएकाहरूको
आर्तनाद सुन्दा
यहा“ हाम्रो ह्दय छियाछिया हुन्छ
देशभक्तिका खोक्रा नारा र भाषण छा“ट्दै
अझै पनि जनतालाई फोस्रा आश्वासन र धोका दिइरहेका नेताहरू नै
पुरस्कृत र सम्मानित भइरहेको सुन्नुपर्दा
यहा“ हाम्रो मस्तिष्क विक्षिप्त बन्छ
नेपालीले नेपालीलाई मुर्दा बनँइरहेका
भयावह दृश्यहरू देख्दा
यहा“ हामीलाई मानसिक आघात पर्छ
आमा †
त्यहा“ तिम्रो आशा र उत्साहमा ठेस लाग्दा
तिम्रो आस्था र विश्वासमा पैरो जा“दा
तिम्रो छाती र मस्तिष्कमा चट्याङ् पर्दा
तिमीलाई सा“च्चै हाम्रो खा“चो पर्दा
त्यहा“ उपस्थित हुन नसक्दा
कहिलेकाही“ त यस्तो लाग्छ –
हाम्रो जीवन बेकार, बेकम्मा र अर्थहीन बितिरहेछ
यस्तो अनुभूत हुन्छ–
हाम्रो जीवन व्यर्थ रित्तिरहेछ
हाम्रो जीवन
श्रीकृष्णले त्यागिसकेपछिको अर्जुनको गाण्डीवजस्तो बनिरहेछ
हाम्रो जीवन
श्रीकृष्णले त्यागिसकेपछिको अर्जुनको गाण्डीवजस्तो बनिरहेछ ।
आमा †
तिम्रो ममतामय अमृतधार अञ्जुलिभरि थाप्न नपाएको
एक युग बित्यो
तिम्रो हातको अक्षता र जमराले निधार भर्न नपाएको
अब त एक जुग बित्यो
तिम्रो चरणमा घोप्टी आशीर्वाद माग्न नपाएको
कति हो कति वर्ष बित्यो
तिम्रो काखको सिह्रानीमा निदाउन पाउनु त
अब सपनाको कुरा भयो
दशै“ र तिहारको दिन पनि विदेशमै भारी बोक्नु त
अब अभ्यास हु“दै गयो
अब त हामीलाई दशै“ आए पनि के नअँए पनि के
अब त हामीलाई तिहार आए पनि के नआए पनि के
सा“च्चै भनेको –
अब त हामीलाई दशै“ आए पनि के नआए पनि के
अब त हामीलाई तिहरा अँए पनि के नअँए पनि के ।
सारा मान्यजनलाई हाम्रो प्रणाम †
सारा देशवासीलाई हाम्रो सलाम †
हामीलाई आभास हुन्छ आमा †
तिमीले दिनहु“ गर्ने प्रार्थना र वन्दनामा
हाम्रै सुस्वास्थ्य र दीर्घायुको कामना छ
तिमीले गर्ने हरेक अर्चना र उपासनामा
हाम्रै उज्जवल भविष्यको आराधना छ
बिर्सेका छैनौ“ हामीले –
तिमीलाई का“धमा बोकी संसार घुमाउनु छ
तिमीलाई शिरमा राखी विश्वभरि चिनाउनु छ
तिम्रा लागि हामीले धेरै धेरै गर्नु छ
तिमीलाई बचाउन हामी धेरैपटक मर्नु छ
तिमीलाई बचाउन हामी धेरैपटक मर्नु छ
त्यसैले–
हामी क्षितिजमा सूर्यस“गस“गै नअस्ताऔ“ यो परदेशमा
हामी प…र प…र आकाशमा नहराऔ“ यो परदेशमा
हामी शून्य महाशून्यमा नबिलाऔ“ यो परदेशमा
हामी कहिल्यै नब्यू“झिने गरी ननिदाऔ“ यो परदेशमा
हामी कहिल्यै नब्यू“झिने गरी ननिदाऔ“ यो परदेशमा ।
आमा †
सगरमाथाको शिर अझै झुकेको छैन
लुम्बिनीको पहिचान अझै बिटुलिएको छैन
वैमनस्यताले डढेलो लागेका बस्तीहरूमा
वन्धुत्वको वर्षा गर्न
विध्वंसले उजाड पारेका चोकहरूमा
शान्तिको अविरल नदी बगाउन
मुटुमा चर्केका घाउहरूमा मलहम बनेर
तरवारलाई पनि काट्न सक्ने कलम बनेर
अलिना अलिना आटाभरि नून बनेर
अ“धेरा अ“धेरा पाटाभरि जून बनेर
विपन्न विपन्न बाटाभरि सुन बनेर
उदास उदास आ“खामा जीवन भर्न
ओसिला ओसिला पाखामा घाम छर्न
क्षणभरमै उडेर सकिने कपूर बनेर होइन
सदासदा शिरमा सजिने कोहिनूर बनेर
हामी त बस् नौलो जा“गर र उत्साह लिएर
तिम्रै भविष्यका लागि अनन्त सम्भावनाहरू बोकेर
एउटा अपूर्व गौरवको धरोहर निर्माण गर्न
तिम्रै काखमा फर्किने अभीष्ट अभियानमा छौ“
तिम्रै काखमा फर्किने अभीष्ट अभियानमा छौ“ ।
सारा मान्यजनलाई सन्ध्याको प्रणाम †
सारा देशवासीलाई सन्ध्याको सलाम †
भूपिन ब्याकुल – प्रिय आँखाहरु
प्रतिक्षामा रातभरी अनिँदो रहेपछि
मैले थाह पाएँ
कति प्रिय छन् आँखाहरु सपनाको उपस्थितिमा !
मलाई मानिसका आँखाहरु मन पर्न थालेका छन्
आँखाभित्रको गहिराइमा
छद्म सपनाको अराजक नृत्यहरु मन पर्न थालेको छन्
तहतह थुप्रिएका
जीवनका प्रोफाइलहरु
रहरैरहरका अमूर्त आकर्बिम्बहरु
जिजीविषाका बिद्रोही गीतहरु
र मृत्युका मुलायम ध्वनिहरु मन पर्न थालेको छन् !
सपनाहरु त
सबैभन्दा छोटा उत्सवहरु हुन् जीवनका
अरुलाई गलत लाग्नुसँग
यिनीहरुको कुनै साइनो छैन
जस्तो कि मेरी प्रेयसी
म मेरै ओछ्यानबाट बिलुप्त भएर रातहरुमा
तिम्रो कोठामा पुग्छु
कुनै जादुई कथाको राजकुमारझैं
जहाँ तिमी लोग्नेको प्रेमपूर्ण विलय खोजिरहेकी हुन्छौ !
सपनाहरुको मलामी गएर फर्केको साँझ
यस्तो लाग्छ
जीवनले मलाई बिदाईको अन्तिम चिठ्ठी दिएको छ
कति प्रिय छन् आँखाहरु सपनाको उपस्थितिमा !
मेरी प्रेयसी
मलाई तिम्रा आँखाहरु
बिनाकारण कहाँ मन परेका हुन् र ?
ठूलाठूला बदामे भएकाले
वा सुन्दर सेक्स-अपिलहरु भएकाले मात्र
कहाँ मन परेका हुन् र ?
मलाई तिम्रा आँखाहरु मन पर्छन्
किनकि त्यहाँ सपनाहरुको मौन लस्कर छ
असंख्यअसंख्य सपनाहरुको भीडमा
अझैसम्म मेरो प्रतिक्षाको पनि एउटा सपना छ
मलाई तिम्रा आँखाहरु
त्यसै त्यसै कहाँ मन परेका हुन् र ?
तिमीलाई थाह छँदै छ नि
म स्वप्नजीवी मानिस हुँ
रातभरि सपना देखेर दिनभरि बाँच्ने
दिनभरि बाँचेर रातभरि सपना देख्ने !
कति प्रिय छन् आँखाहरु सपनाको उपस्थितिमा !
ठाकुर मान लामा – मान्छेको परिचय
मान्छे पहाड बन्छन् होइनन
पहाड बन्ने कोशिश गर्छन्
नसक्नेले पनि सक्छु भनी
कोर्रा कुरा त्यसै पनि हाक्छन्
हुनेसँग सम्पति त हुने नै भए
नहुने पनि छ भन्छन्
कोही किन कोसँग झुक्ने
कोही किन त्यसै झुक्छन्
निर्धोको अगाडि जो पनि
आफुलाई भगवान नै ठान्छन्
भगवान ठुलो उ भन्दा छ माथि
भनी कहिले पो मान्छन्
जातमा तल पर्यो
उसलाई नानाथरी गालीले घोच्छन्
मानव सब समान जगतमा
भनी कहिले पो सोच्छन्
बुद्धिमानी भनाउँदाहरु सधै
आफैमात्र जान्ने हु जस्तो बन्छन्
आर्दशवाद सिद्धान्तका कुरा तर
गवाँर मान्छे पनि गर्छन्
सानै नै किन नहोस् जीतमा
जहिले पनि खोक्रो आडम्बर भर्छन
अरुको सेवा किन गर्नु
आइपरे बहाना बिभिन्न गर्दै पर सर्छन
विक्रम सुब्बा – ज्ञानेन्द्रीय कविता
आँखा
दशैँ खसिको गर्धन छिनाएर झोक्रिएर बसेको
रक्तरंजित हतियारका क्रुर नक्सा हेर्न छोडिसकेँ
कुकुरबिरालोजस्ता पार्टीका कुर्सि लेनदेनको कुरामा
बबाल झगडाको चुत्थो मिशिल हेर्न छोडिसकेँ
छोरीलाई बिनाअंश रुँदैरुँदै बाबु-आमाले
गरेको कपटी बिदाई हेर्न छोडिसकेँ
चेलीबेटी बेचबिखन संरक्षक
घृणित मन्त्रीको कालो मुस्कान हेर्न छोडिसकेँ
चोरहरूले लेखेको स्कृप्ट मुताबिक प्रहरीले
खेलेको सुरक्षागस्तीको नाटक हेर्न छोडिसकेँ
तर आफ्नो आँखा कतै छोडेको छैन
किनभने, यही धर्तीमा एक दिन
मैले जिन्दगीको सुन्दर रुप हेर्नुछ
कान
अपहेलित कामरेड आफ्नै पार्टीको निँदालमा
झुन्डि मरेको ब्रेकिङ न्युज सुन्न छोडिसकेँ
एक व्यापारीले दरबारीया सम्गलरबारे
बाचन गरेको खुराफाती रामायण सुन्न छोडिसकेँ
एक न्यायमूर्तिले कुनै क्रान्तिकारीलाई सुनाएको
फाँसीको चाणक्य फैसला सुन्न छोडिसकेँ
फिरंगीहरूले तैयार गरेको
यो मुलुकको पार्टपुर्जा बदल्ने सम्झौता
पाँचतारे ह्वस्की टेबलमा सरकारले
दस्तखत गरेको खबर सुन्न छोडिसकेँ
तर आफ्नो कान कतै छोडेको छैन
किनभने, एक दिन मैले पनि
मेरा देशबासीको बिजय गीत सुन्नुछ
मुख
कुखुराको लाशबाट लाछेर तेलमा तारेको
आफ्नै तिघ्राजस्तो साँप्रा
अर्थात फ्राइ चिकन चपाउँन छोडिसकेँ
आफ्नै छातीजस्तो बोसिलो
ह्याकुला खसिको टोक्न छोडिसकेँ
दुरुस्त आफ्नो मुटु कलेजो भुटेर प्लेटमा पस्केजस्तो
राँगाको पेट चिरेर निकालेको भुटुन खान छोडिसकेँ
तर मेरो मुख कतै छोडेको छैन
किनभने, यही मुखले चुमेर एक दिन
पत्तो लाउँनु छ स्वाधीन नेपालको स्वाद
नाक
कुनै दोकानको नाफाखोरझैँ मग्मगाउँने अत्तर
यो जोरनाले नाकले सुँघ्न छोडिसकेँ
रक्सी पसल्नीको गालाजस्तै प्लास्टिकको थुँगामा
सुगन्ध खोज्दै नाक तन्काएर बहकिन छोडिसकेँ
दक्षिणबाट पस्ने कुनियत मिस्सिएको बतासमा
सजिव अक्शिजन खोज्दै लामो सास तान्न छोडिसकेँ
सातसमुद्र पारीबाट प्रेशित व्यापारिक पार्शलमा
मेरो समाजको कल्याणी सुगन्धको आशा छोडिसकेँ
तर मेरो नाक कतै छोडेको छैन
किनभने, मेरो नेपाल कुनै दिन
फुलबारी भएको सुगन्ध मैले थाहा पाउँनुछ
स्पर्श
आफ्नाको अनुहार ओढ्ने ब्वाँसाका सुनचाँदी
यी हातले छुन छोडिसकेँ
नि:शुल्क पाएको अपुताली भाग समाउँछ छोडिसकेँ
मैत्रीको निम्ती भन्दै कुनै हरामीले
बढाएको खतरनाक हात मिलाउँन छोडिसकेँ
मन्दिरमा सँधैँ पाल्नु पर्ने कुनै जवान अल्छी भगवतीका
संवेदनाहिन चिसा पाउहरू सुम्सुम्याउँन छोडिसकेँ
तर मेरा हात कतै छोडेको छैन
किनभने, म अब गाउँ जाँदैछु
र मैले यिनै ईमान्दार हत्केलाले
आमाका पवित्र पाउमा छुनुछ
इन्जिनियर राकेश कार्की – अति रमाइलो अनुपम यो होली
रङ्गिन बादल आकाशमा
रङ्ग नै उडिरहेको बतासमा
मन चञ्चल स्नेहको बोली
अति रमाइलो अनुपम यो होली
हाँस्दै गाउदै मस्तीको मौसम
जीवनको खुसी नाच्दै छमछम
रङ्गले भिज्यो कमिज भिज्यो चोली
अति रमाइलो अनुपम यो होली
मिठाइ मिष्ट नसा भाङको
अझै मिठो प्रेम रङ्गको
रङ्ग बिरङ्ग पिचकारीको गोली
अति रमाइलो अनुपम यो होली
मिलन सुखको श्रृंगारको त्योहार
न देश न महादेश एउटै संसार
दल्दै दलिँदै अबिर हृदय खोलि
अति रमाइलो अनुपम यो होली
टंक सुब्बा – पहाड
उ……त्यो पहाड
मेरा बा ‘ ले देखाएका हुन्
म सानो छदा
अग्लो कहिल्यै नझुक्ने
त्यो पहाड
सायद बालाई पनि
हजुरबाले देखाएको हुनुपर्छ
किनभने उनले देखे र त मलाई देखाएका हुन्
त्यसैले Continue reading “Tanka Subba – Pahad”
विवेक दुलाल क्षेत्री “दमक” – कान्छी मलाइ कबिता लेख्नै आउदैन
कान्छी !
मलाइ त कविता लेख्नै आउदैन .
लेख्न त मन पर्छ
मेचीको पनि कालीको पनि
कोर्न त मनलाग्छ
कोशीको पनि ,कर्णालीको पनि
तर पनि काठमाण्डौमा पानीको हाहाकार देखेर
मलाइ त कविता लेख्नै आउदैन कान्छी .
मलाइ त नेपालीहरूको प्रगतीको कथा लेख्ने मन थियो
मलाइ त देशले बिकासमा फड्को मारेको कुरा उन्ने मन थियो
तर दाइ भाइ आफू आफू नै कुर्शिको लागी लडेको भेटेर
दिनै पिच्छे नेपालीको अकालमै मृत्यूको समाचार सुनेर
मलाइ त कविता लेख्नै आउदैन कान्छी .
के लेख्नु बिदेशमा उट चराएको ब्यथा
के सम्प्रेसण गर्नु अर्काको देशमा थुनिएको कुरा
के पाना भर्नु मालिकबाट यौन शोषण भएको तिक्तता
कुनै राम्रो खबर नै छैन
मलाइ त कबिता लेख्नै आउदैन कान्छी .
के गर्नु देश र जनताको दुखबाट बेखबरहरूको प्रसंशा
के गरी पुलकित गर्नु यी घुषपैठहरूको कालो करतुत
कान्छी म त तिमी र हामी जस्ताहरूको सपना तुहिन लाग्दा मर्माहत छु
ढिडो,मकै , कोदो र एक छाक चामलको लागी चाड बाड कुर्नु पर्ने सम्झेर आहत छु
मलाइ त कबिता लेख्नै आउदैन कान्छी.
अब कबिता लेखेन भनेर
पिर नगर
जून दिन तिमी जस्तालाइ बलात्कार गर्ने ,
बेच्ने ,बोक्शी भन्नेहरू माथी पूर्ण रूपमा कारबाही होला
जून दिन सबै दिन दुखीहरूको घरमा
समान शिक्षा ,उज्यालो र अवसरको ठाउ होला
जून दिन प्रत्येक नेपालीमा नेपाली हु भनी स्वाभिमान उम्रेला
जून दिन मेरो देशले दुनिया सामु सबै तबरले उन्नती गर्ला
तब म कबिता जरूर लेखौला कान्छी
अहिले –
मलाइ त कबिता लेख्नै आउदैन कान्छी .
मोहन स्वरूप – तिमीलाई फूलहरू काँडाहरू मलाई
(Sent To Sanjaal Corps Via Email)
तिमीलाई फूलहरू काँडाहरू मलाई
जून फूल्ने पूर्णे तिम्लाई कालो औँसी मलाई
सुनौला ती दिन तिम्रा रातहरू मेरा
सारा सारा खुशी तिम्लाई दु:ख सारा मेरा
फूलै फूल मात्र रहोस् तिम्ले पाईला टेक्दा
पहाडहरू टुक्रिजाउन तिम्रो बाटो छेक्दा
कोकिल पनि ईर्ष्या गरोस् तिम्रो बोली सुनी
गुलाबहरु आफै आउन तिम्लाई माला बुनी
तिम्रो दु:ख सहन हुन्न किन किन मलाई
जून फूल्ने पूर्णे तिम्लाई कालो औसी मलाई
विक्रम सुब्बा – रगत
रगतको आफ्नै मगज हुँदैन
दिमागका हरेक रेसामा रगत नपुगे
गिदी मर्ला र समाज बदल्ने
संघर्षको मार्गचित्र कसले सोच्ने?
रगतको आफ्नो आँखा हुँदैन
आँखाको नानीले रगत खान नपाए
दृष्टीहरू मर्लान्
र, स्वतन्त्र मानिसका अनुहार केले हेर्ने?
रगतको छुट्टै कान हुँदैन
कानका सबै अबयबमा रगत नपुगे
श्रव्यशक्ती मर्ला
र, मानिसको विजयी गीत केले सुन्ने?
आफ्नो ओठ पनि हुँदैन रगतको
आधरका हरेक सिरामा रगत नपसे
आमाका चुम्बनलाई
केले ममतामयी, ज्युँदो र न्यानो बनाउँने?
रगतको आफ्नो गला हुँदैन
पुग्दो रगत कण्ठमा सिंचित नभए
निर्जीव गलाले
मुलुकको मायामा
गर्विलो गीत कसरी गाउला?
रगतको आफ्नो हात पनि हुँदैन
देशबासीका सहस्र हातहरूमा रगत नपुगे
हातहरू पनि मर्लान्
र ठूठाजस्ता हातले हतियार समाउँदैनन्
अनि सिमानाका प्रत्येक गौँडामा
देशको रखवारी कसरी गर्ने?
कुनै किसिमको मुटु पनि हुँदैन रगतको
मुटुका अणुअणुमा रक्तकण नपुगे
मुटु पनि मर्ला
र आर्यघाट पुगेको मुटुले
सारा नेपालीको ढुकढुकी कसरी बोलिदेला?
फोक्सो पनि हुँदैन रगतको आफ्नो
फोक्सोका दुबै फप्लेटामा हर्दम् रगत नपुगे
फोक्सो मर्ला र मृत फोक्सोले
जातजातका मानिसले कसरी सास फेर्ने?
पाठेघर पनि हुँदैन रगतको
हरेक जवान युवतीका गर्भाशयमा
नित्य स्वच्छ रगत नपुगे
सृष्ठीको मुहान मर्ला
र क्रन्तीवीर जन्माउँने
मातृसपना कसरी पुरा होला?
रगतको हिँड्ने खुट्टा पनि हुँदैन
खुट्टाका हड्डी, नसा र मांसपेसीहरूमा
मनग्गे रगत नपुगे
खुट्टहरू मर्लान्
त्यसपछि त,
परिवर्तनको नयाँ क्षितिज टेक्न
इन्क्लाबी जुलुसमा कुन पाइला हिँड्लान् ?
शरद निरोला – केशराशिले झटारो हान्दा
पानीले लतक्क भिजेको केशराशिले
जब मतिर एक्कासी झटारो हान्छ्यौ
उछिट्टिएर मतिर दौडेका ती सहस्र जलबिन्दुहरुमा
आत्मसात भै म निथ्रुक्क हुन्छु
अनायासै बादल बिनाको आकाशमा गर्जन सुन्छु
बिना मौसममैं पनि बर्षाको अनुभूति पाउँछु
तिम्रा मृगनयनद्वारा शुरुमैं हताहत त छँदै थिएँ
कम्मर चुम्ने केशराशिले अर्कै मात लगाएको छ
बडो नराम्रोसंग तिम्रा केशहरुमाझ भौतारिएको यो मुटु
बाहिर आउने बाटो नपाएर अलपत्र छ
तिम्रो रुपरेखा कोर्ने बेलामा ब्रम्हाका नौनारी नै गलेहोलान्
समस्त अप्सराहरूको सौन्दर्य निचोरी तिम्रो नक्सामा हालेहोलान्
“फाइनल प्रोडक्ट” का रुपमा तिमीलाई आफ्नो अगाडि देख्दा
आफैं आशक्तिको द्वन्द्वमा फँसे होलान्
भगवान ब्रह्माकै नियत डाँवाडोल गराउने तिम्रो रुप अघि
यो बबुरो मनुवाको नियतको मूल्य के
मलाई त केवल केशराशिकै भुलभुलैयामा बाँच्नपाए पुग्छ
नबाँचु त जीवनको अर्थ नै के?
मेरील्याण्ड, यू.एस.ए.
यतिराज अजनबी – म आतंकवादी
मेरो मस्तिष्कको आगनमा
भावनाका च्याङ्बा र मैचाङहरू
भौतिकताको ठटाउँदै
डम्फु र मादल
सेलोमा आडम्बरको
नाचिरहन्छन हमेसा
निमन्त्रणा आउँछ मलाई
त्यो नृत्यमा भाग लिन
धन्यवाद ज्ञापन गरी
गर्दै सेलोको मेरो
अनभिज्ञता प्रकट
अनंगीकार गर्छु
उनीहरू देखी मेरो दरिद्रता
गिज्याउँदै गिरफ्तार गर्न
खोज्छन मलाई
अवाक हुन्छु म धेरै बेर
जब मेरो मौनताको
लाभ लुट्न खोजिन्छ
मेरो आँखाबाट फिलुङगा छुट्छ
म आतंकवादको शरणार्थी हुन्छु
म यिनीहरूको बिभत्स,
पाशविक हत्या गर्छु
कतैबाट
कसैबाट
यसको भत्सर्ना हुँदैन
लस्कर ए तोइबकी आमा
हफिज देखी
अलकायदाका पिता
लादेन सम्म मेरै
शाखा सन्तान हुन्
यद्यपि मेरो नाम
रेड कर्नर नोटिसको
तपसीलमा छैन
इन्टरपोलले मलाई
किन चिन्दैन ?
८ अगस्ट २००९, एड्लेड
सरिता तिवारी – म तिमीसंग सह-अस्तित्व बाँच्दिनँ
जब अस्तित्व बोकेर महासत्तको
मिथकहरू
मेरो सीमाभित्र प्रवेश हुन्छन्
आमाहरुका सपनाहरु
चोरी हुन थाल्छन
जल अवस्थितिपुर्ण
मेरा सीमाहरुबाट
पानीहरु हराउँछन
र
क्रमश:
हामी काकाकुलको स्थितिमा आइपुग्छौं
तिमी कस्तो देशभक्ति गाँउछौ ?
पत्थरहरु त गीत गाउँदैनन्
पत्थरहरुभित्र मुटु हुदैन
माया हुदैन
जेसुकै भनौं
पत्थर संवेदनामा कहिल्यै रुँदैन
नखरा नपार
मैले बुझिसकें
तिमी स्वाभिमान बेचेर
देश भुट्ने सपना किन्छौ
म त
आफ्नै पाखुरीले सृजना रोप्ने मान्छे
आफ्नै पसिनाले माटो भिजाएर
आफ्नै औंलाहरुले
भाग्य खेप्ने मान्छे
मलाई सपना देख्न मन लाग्छ – मुक्तिको
यतिखेर भयानक अग्निमा होमिएर
मानचित्रभरी दुखेको छ देश
ए मिथकहरू !
रगत उम्लन देऊ
म
अप्रितम संचेतेनाको चिराग बालेर
बस्तीहरुमा आउनेछु
तिम्रो शमनीसत्तालाई चिर्दै
मान्छे-मान्छेसम्म आउनेछु
२०५५ / १ / २७
भूपिन ब्याकुल – नक्सा
पुर्व, पश्चिम, उत्तर, दक्षिण
कुनै दिशाहरु छैनन्
कुनै निश्चित अक्षांशा र देशान्तरहरु छैनन्
कुनै निश्चित सीमानाहरू छैनन्
पानिमाथी लेखेको प्रेमिकाको नामजस्तो
मात्र एउटा प्रिय अनुभूति छ
मात्र एउटा गहिरो आभाष छ
एउटा नबुझिने ग्लोब छ
जसमा स्पस्ट बुझिने
देशका कुनै नक्साहरु छैनन् !
कुनु प्रयोजन छैन
कुनै उदेश्य छैन
मात्र उदेश्य छ भन्ने भ्रम छ-
यो नक्सा बनाउनुमा
नभएका सीमानाहरू काट्नु छ
नभएका बाटोहरु छिचोल्नु छ
जानीनजानी
छालहरुले पखाल्ने समुद्रको किनारामा
सपनाहरुको सुची लेख्नु छ !
हावामा कोर्नु छ प्रेमपत्र
र त्यसलाई सुरक्षित
झोलाभित्र राख्नु छ
हिड्दाहिड्दै
यात्रामा हराएँ भने
यही नक्सा हेरेर
नभएका सीमानाहरु हुँदै
नभएका बाटोहरु काट्दै
नभएका दिशाहरु छिचोल्दै
पुग्नु छ –
नपुग्न भनेर हिँडेका अनाम ठाउँहरुमा !
उमेश राई “अकिञ्चन” – संघियता
शासक
तिमीलाई घडि मनपर्छ वा समय ?
शासक
तिमीलाई फूल चाहिन्छ कि माली ?
भन
तिमीलाई
मेरो कविताको
कस्तो हरफ मनपर्छ ?
तिम्रो अनुहारजस्तो
वा
भोको नाङगो नेपालीजस्तो ?
आहाराको खोजीमा
प्रत्येक बिहान बाँसझ्याङबाट
उडिरहेका बकुल्लाझै
दिनहुँ
तेस्रो विश्वको
पासपोर्ट बोकेर
उडिरहेछन् हजारौं मदनहरू
उस्तै छ कर्णालीको कछाड
उस्तै छ कालापहाड जानेका कहानी
चुनावी नारामा
धेरै पटक सुनियो
उस्तादले गाएको
राष्ट्रवादको गीत
र
देखियो धेरै–धेरै
काचुली फेर्नेहरूलाई
सिँहदरबार छेउ
हामीलाई मनपर्देन
कालो जुत्तामा उभिएको मान्छे
कालो घोडा चढेको सालिक
अनि
बिरूपाक्ष भन्दा
कुरूप बनाइएको
कालो काठमाडौं
हामीलाई फर्काइदेउ
हाम्रो सानो संसार
हामी तराइको घुङी र सिपीले बाँचौला
हामी पहाडको चण्डि र भैलीमै रमाउला
हामी कर्णालीको कछाड नै लगाउँला
हामी हाम्रै आँगनको फूल बनौला
हामी हाम्रै माटोको माली बनौला ।
डा. मोहनप्रसाद जोशी — घाँटीलाई स्वतन्त्र पारेँ
सुट फुकालेँ, टाई फुकालेँ,
घडी फुकालेँ, फोन फालेँ,
खुट्टामा हल्का जुत्ता हालेँ,
ढोका उघारेर हिँडिहालेँ |
सडक र मोटर बाइपास गरेँ,
एउटा गोरेटोमा प्रवेश गरेँ,
लम्केर अगाडि बढ्दै गएँ,
रिङरोड छिचोल्दै पारि गएँ |
हिँड्दै जाँदा अलि टाढा पुगेँ,
रूख, बिरुवा र डाँडा देख्न पुगेँ,
अलिअलि जङ्गल जस्तोमा पुगेँ,
त्यहाँ म हल्का बन्न पुगेँ |
कोलाहल काठमाडौँ पछाडि छाडें,
सहरिया बोझलाई विसर्जित पारेँ,
टाईबिना घाँटीलाई स्वतन्त्र पारेँ,
अलिकति हिँडेर आनन्द उमारेँ |
(डा. मोहनप्रसाद जोशीको ‘कहाँ छ ठाउँ ‘ नामक कवितासङ्ग्रहमा समावेश भएको |)
अबिर खालिङ्ग – संवेदना स्वर
मेरा हात खुट्टा काटेर
पर मिल्काईदियौ
र जितें भन्दै
कुटिल हाँसो हाँस्यौ ।
तर मैले जोगाईराखें
मेरो एक मुठ्ठी विरोध … मेरो मुटुमा ।
आँखा फोर्यौ /
कान काट्यौ
जिब्रा Continue reading “Abir Khaling – Sambedana Swar”
मोहन स्वरूप – लुकाएकै माया मिठो
(Sent To Sanjaal Corps Via Email)
लुकाएकै माया मिठो देखाएको भन्दा
तर मैले थाहा पाएँ तिम्ले तारा गन्दा
तिम्रो नाम के हो भन्दा नामै छैन भन्यौ
आफ्नै शिर निउँर् याएर औलाहरू बुन्यौ
लजालु त्यो मुहारमा माया देखेँ मैले
मिल्ने साथी भन्छ्यौ अरे पागल भन्थ्यौ पहिले
आजकल तिम्रा मुहारमा श्रृंगार देखिन्छ
नीँदमा पनि बोल्छ्यौ अरे यस्तै सुनिन्छ
रिशाउँछ्यौ कि जस्तो लाग्छ धेरै कुरा भन्दा
तर मैले थाहा पाएँ तिम्ले तारा गन्दा
टंक सुब्बा – अभियान
अहिले हामी अभियानमा छौ
त्यो कसैलाई थाहा होला
कसैलाई थाहा नहोला
कुन अभियानमा छौ
वा कस्तो अभियानमा छौ भनेर
तर हरेक मान्छेले
चाहेर होस् या नचाहेर होस्
आफ्नो जिन्दगीको
अभियानमा Continue reading “Tanka Subba – Abhiyan”
धनराज गिरी – बन्न पुग्यो ‘मधुपर्क’ मित साहित्यको (गजल)
(मधुपर्क माघ, २०६७)
बन्न पुग्यो ‘मधुपर्क’ मित साहित्यको
जानेको छ गर्न यसले हित साहित्यको ।
सिपालु छ पैँचो लिन कण्ठ कोइलीको
हाली भाका गाउने गर्छ गीत साहित्यको ।
थियो कुरुक्षेत्रमय यसको जिन्दगानी
लड्यो धर्मयुद्ध भयो जीत साहित्यको ।
मानवता, राष्ट्रियता बन्यो मूलमन्त्र
सिकाउँछ सारालाई प्रीत साहित्यको ।
गर्छ शोध वाङ्मयको बनी यायावर
हिँड्छ खोजी नयाँनयाँ रीत साहित्यको ।
उज्यालो नै उज्यालोको हुन्छ खेती यहाँ
माग्छ किरण प्रभाकरसित साहित्यको ।
सारा जगत् आफन्त हुन् अक्षरका लागि
हो यो साथी मानिसको कि त साहित्यको ।
सबै रङ अटाउने हाम्रो साझा घर
होइन यो निकेतन पीत साहित्यको ।
चाख्छन् जब भावकले यसको नवै रस
मर्छ, मर्छ, पक्कै मर्छ धीत साहित्यको ।