नेपाली कविता को बिशाल संग्रह
कति हुन्थ्यो गाउन सके
यस्तो यौटा गीत,
हार्नेलाई जीत मिलोस्
रोगीलाई मीत ।
सुन्नेलाई सुन्दै मिलोस्
यस्तो यौटा दैलो,
त्यसै-त्यसै पखालियोस्
जहाँ मनको मैलो ।
छाल उर्ठाई खेलेजस्तै
बाली बयेलीमा,
हाँसो भई छाइरहून्
आँसु तरेलीमा ।
घाम लागोस् मनैभरि
झललल गीत,
कमलको पातमाथि
टलपल शीत ।
२०५९ वैशाख ७
सफाइ-मजदुर दिदी हो !
सफाइ-मजदुर दाइ !
दिलैदेखि मान्छु है म
तपाइँहरुलाई !
मन्द-मन्द बतासको
सिरिसिरी ताल,
खरेटोको अविरल
छिरिछिरी चाल,
यसरी नै झिसमिसेमै
सङ्गीत सुनाई,
गर्नुहन्छ तपाइँहरु
देशकेा सफाइ ।
चपाउँदै वज्रभन्दा
गाह्रा-साह्रा पीर,
फोहरसँग डटी लड्ने
तपाइँ हाम्रा वीर !
जुन माटोमा दिगो हुन्छ
पसिनाको राज,
त्यसको माथि आकाशमा
उड्ने छैन बाज !
फुलै न हो, फुल्नु थियो
फुल्यो हलक्क !
इन्द्रेणीझैं फूलबारी
खुल्यो झलक्क !
यो बारीको सासै आज
कस्तेा मगक्क !
ठाँटिएझैं यो मौसम
कस्तो गमक्क !
फूलमाथि पुतलीले
बसी थपक्क,
विना हलचलै हेर
चुस्यो सपक्क !
कत्ति राम्रो उत्सव यो
कस्तो रिवाज !
कत्ति मीठो गीत बज्यो
विना आवाज !
२०५९ वैशाख ४
राम्रो छ है, सबैभन्दा राम्रो छ
मलाई मेरो देश,
प्राणभन्दा नजिक छ त यौटे छ
त्यो हो मेरो देश ।
प्राण प्यारो, किनकि म अहिले
छु है यसैमा,
मरेपछि हुन्न प्राण, तर म
हुन्छु देशैमा,
त्यसैले त प्राणभन्दा मेरो म
मलाई मेरो देश ।
यो आकाश अनि यसमा लर्केको
सप्तरङ्गी केश,
यसको शरीर थरीथरी यहाँका
भाषा अनि भेष,
यही हो है कैले पनि नमर्ने
मेरो आफ्नो देश ।
२०५८ चैत २९
जीवनका दिन सारा
जत्तिसुकै जाँच,
बालापनै मात्र हीरा
अरु काँचैकाँच !
रुनु, हाँस्नु, कराउनु
गाउनु र नाच्नु,
बेजोडको आनन्द हो
बालापन बाँच्नु !
ठूलो मान फल्ने रुख
होला सिंहासन,
शान्ति भने हुन्छ त्यहीं
जहाँ बालापन !
अनगिन्ती भए पनि
ढुकुटीमा धन,
सम्झी बस्छन्, बूढाबूढी
आफ्नै बालापन !
२०५९ वैशाख २२
हुन्छ जसै यो स्मृतिपटलमा
हृदयचन्द्रले छाएको,
सुँघ्छु म फूल व्यथाको फक्री
बास्ना मगमग आएको ।
छैन कि सायद यस्तो लेखक
अर्को मैले देखेको,
जसको लेख मसीले हैन
शुद्ध रगतले लेखेको ।
जीर्ण शरीर छ दीर्घघरोगले,
त्यसमा पनि झन् व्याप्त अभाव,
कष्टसाध्य त्यो क्षणमै फेरि
उसको मनमा फुथ्र्यो भाव ।
त्यसमा पनि ती हेलित जनता
जो हरहर छन् शोषणले,
तिनका मूच्छिर्त मुटु ब्यूंतिन्छन्
उसको शाश्वत लेखनले !
यति सुन्दरतम उसको सपना
कि जहाँ किञ्चित हुन्न दया,
हो, साँच्चै संसार त्यही हो
मानवताको पर्ूण्ातया ।
सत्य कुनै छ त यो धरतीको
यै हो यौटा, मात्र यही,
फुल्छ फुल्छ त्यो निश्चय फुल्छ
अलिक अबेरै होस्न सही !
हृदय ! तिमी छौ हृदयहरुमा
प्राञ्जल आफ्ना रचनाले !
मात्र सम्झनाले पनि त्रि्रो
प्लावित हुन्छु म श्रद्धाले !
लाग्छ मलाई हे युगद्रष्टा !
तिमी जन्मिँदै छौ फेरि,
त्रि्रै स्वर हो निश्चय पनि यो
इन्कलाबको रणभेरी ।
२०५९ माघ १०
चरा देख्दा किन – किन
आजभोलि मनै मन,
चिर्बिर गर्दै उडूँउडूँ
लाग्छ मलाई वनै वन ।
कैले कता, कैले कता
लचकलचक लतालता,
झुलाउँदै झुलूँ लाग्छ
बिम्झाएर पतापता ।
चिप्लेटिँदै कैले वनको
मार्दै छहराको फन्को,
गुन्जूँगुन्जुँ लाग्छ मलाई
कैले पहराको रन्को ।
बिर्सी सारा किताबकापी
पखेटाले आकाश नापी,
चढूँचढूँ लाग्छ उँभो
फुक्कापनको सित्तल तापी ।
२०५९ वैशाख ३
जाँदै थिएँ बाटोमा
भेट भयो ऊसँग,
किन किन एक्कासि
दुवै भयौं झसङ्ग !
भरखरै लागेकेा
घामजस्तै झुलुक्क,
मुख हामी दुवैको
हाँस्यो त्यसै मुसुक्क !
थाहा छैन ऊ को हो,
तर कति अचम्म
हेर्दै हामी डुबेछौँ
आनन्दमै चुर्लुम्म !
उल्ले, मैले पाएको
आनन्द यो कस्तो हो,
भनूँ नै म कसरी
यो भनेको यस्तो हो –
२०५९ जेठ ४
रात पर्यो, सुत्छु आमा
बिहान त होला,
त्यो घामले यो अँध्यारो
छिनभर धोला;
त्यसैले त मेरो मनको
रुँदै बग्छ खोला-
सपनाको त्यो बिहान
कैले खुल्छ होला –
त्यो बिहान मेरो, आमा
त्यो प्रभातफेरी,
अस्ताउने Continue reading “Durga Lal Shrestha – Raat Paryo [Bal Kabita]”
प्राणीमा ठूलो मान्छे हो भनी
भनेको कल्ले हो –
पशुले हैन, पन्छीले हैन,
मान्छे आफैले हो ।
ठूलो छ मान्छु, मान्छेको घर
लवाइ-खवाइ,
बसेकै छ ऊ यतिको ठूलो
सहर बनाई ।
भोकाए पनि खाँदैन भन्छन्
बाघले बाघ नै,
मान्छेले तर खान्छ है मान्छे,
को ठूलो भन्ने खै –
यो कस्तो मजा ! नभने पनि
कसैले तपाइँ
भन्दै छ मान्छे ऊ आफैंलाई
आफैँले मपाइँ !
२०५९ वैशाख १६
चीँ-चीँ चल्लो करायो
‘खोल मेरो झयाल ।’
कुखुरीले कोपरी,
फुलमा पर्यो प्वाल ।
झयालबाट बिस्तारै
चुच्चो निकाली,
फुत्त निस्क्यो चल्लो है
बोक्रो फुटाली ।
बिहानको सित्तलु
सिरिसिरी याम,
आँगनमा मायालु
मिरिमिरी घाम ।
वर-पर नियाल्दै
रमिँदै अपार,
चल्ला बोल्यो मनमनै
‘क्या राम्रो संसार !’
२०५९ वैशाख २४
फूल हेर्दै गर्दा कैले
कस्तो-कस्तो हुन्छ,
कता-कता भित्र मलाई
कविताले छुन्छ !
पातमाथि पात न हो
के छ उसको तन,
त्यसैले नै कसो-कसो
के के हुन्छ मन !
हावा देख्यो कि त काम्यो
कति कमजोर,
तर त्यसको कम्पनलेर्
पर्छ मलाई तोड !
यस्तो किन हुन्छ अरे
मलाई थाहा छैन,
कस्तो हुन्छ त्यो कविता
कैल्यै देख्या हैन !
२०५९ वैशाख ६
दिनपछि रात पर्छ,
परे पर्छ के र –
बत्ती बले रात पनि
दिनै हुन्छ हेर ।
सुखपछि आए पनि
जस्तोसुकै दुःख,
जहाँ मन रम्छ हाम्रो
त्यहाँ सुखैसुख ।
घाम-पानी आँधी, हुरी,
असिना र धूल,
यिनैसँग खेलेरै त
फुल्ने Continue reading “Durga Lal Shrestha – Samaya Ko Boli [Bal Kabita]”
गएराति यस्तो मैले
देखेँ सपनामा,
यत्ति राम्रो थियो कि त्यो
कत्ति भनूँ आमा !
यौटा गाउँ, दायाँबायाँ
झुपडी ससाना,
झललल सुन-सुनै
परालका छाना !
झुल्किँदै थ्यो छिर्के परी
बिहानको घाम,
लटरम्म बोटैभरि
असर्फीका दाम !
फूलै फूल जहाँतहीँ
फुलेजस्तै आस,
गाँवैभरि मगमग
पसिनाको बास !
२०५९ जेठ १
आमा, मलाई आजसम्म
के भएको यस्तो –
बाको मुखै देख्या छैन
कस्तो छ खै कस्तो !
बेलुका बा घुस्छन् घर,
जबकि म सुत्छु !
बिहान नि निस्किसक्छन्
जब कि म उठ्छु !
यस्तो किन – भन्दा आमा
भन्छिन्, ‘कमाउन,
तिमीलाई बाबु, हाम्रो
छोरो बनाउन ।’
मन भन्छ, ‘छोरो बन्नु
भनेको हो के त –
छँदाछँदै हुन्न जहाँ
बाबु-छोरा भेट !’
२०५९ वैशाख १९