देखाएर दुर्गन्धको त्रास
शौचालयमा फोहर गर्नु हुँदैन भन्छन्
थुनेर सुचारू शौचालयहरू
फोहोर गरिहेछन् उनीहरू नै बाटो-बाटोको छेउमा
खपिनसक्नु दुर्गन्ध छ भनेर
शौचालय बमले उडाउनु पर्छ भन्छन्
म बुझाउन सक्तिन Continue reading “Kusum Gyawali – Shauchalaya 1”
Komal Shrestha Malla – Samaya Bujha Hai (Nepali Gajal)
कोमल श्रेष्ठ मल्ल – समय बुझ है (गजल)
समय बुझ है पछि यो फर्कन्न
तिमी आउ दिलमा पर्खनु पर्दैन
जिवनको खाल छ मायको ताल छ
मायाको माया छ तर्कनु पर्दैन
रोपेर फूलाउ मनको फूललाई
पबित्र छाँया छ तर्सनु पर्दैन
प्रितको जिवन छ बाचा छ कसम छ
बाधिन्छौ प्रितमा फर्कनु पर्दैन
Kabita Thapa – Jiwan Ma Sajiwata (Geet)
कविता थापा – जिवनमा सजिवता (गीत)
हिउँ भइ हिमालमा सुन्दरता भर्छौ
पग्लिदै शिखरदेखि सागरमा झर्छौ
रविको न्यानोपनमा माथि उड्छौ
पानी तिमी बादलभै आकाश छुन्छौ
पवनसित बहँदै शितलता छर्छौ
कल्पनामा रङ्गीन तरङ्ग कोर्छौ
विशाल धरतीमा वृष्टि बनि आउँछौ
जिवनमा सधैँ सजिवता ल्याउँछौ
क्यालिफोर्निया
Pratima KC – Samaya Ko Khel
प्रतिमा के.सी. – समयको खेल
म समय हुँ
समयको खेल खेल्नु छ
कति खेल्नु पुराना खेलहरु
अब नयाँ खेल फेर्नु छ
त्यसैले
साबधान !
मलाई रोक्ने चेस्टा नगर्नु /
प्रेम शान्तिको प्रतिक हो
घृणा युद्धको बीउ Continue reading “Pratima KC – Samaya Ko Khel”
Hem Nath Ghimire – Meri Uni
हेमनाथ घिमिरे – मेरी उनी
शीतको थोपा
गुलाफको फूलमा
मेरी प्रेयशी ।
सधैँ हँसिली
लालुपाते फूलेझैँ
मेरी संगिनी ।
लाली गुराँस
सिउरेर हाँसेकी
मेरी मायालु ।
गोधूली साँझ
सप्तरंगी इन्द्रेणी
तिम्रो Continue reading “Hem Nath Ghimire – Meri Uni”
Bhairab Aryal – Mero Kukur Swarge Bho
भैरव अर्याल – मेरो कुकुर स्वर्गे भयो !
घुक्ने काम उसको अखवारले खोसे
ढुक्ने काममा शिक्षित बेकार कसिए
झै-झगडाको दायित्व साहित्यकारले टिपे
पुच्छर हल्लाउनेमा प्रशासक खटिए
अब ऊ आफ्ना सबै कार्यभारबाट मुक्त भयो
मेरो कुकुर स्वर्गे भयो !
अब मूसाहरुले चारकोसे झाडीमा डढेलो लाउन्
या बिरालाले त्यसकमा सिंहदरबार सेकाउन्
मेरो कुकुरले घ्यार्र घुर्नेसम्म छैन
अब बुद्धको आँखा उडाएर गिद्धहरुले समुद्र तारुन्
या सयौं बाज मिलेर एउटा परेवा मारुन्
मेरो कुकुरले चियो गर्ने छैन
ऊ त ठाडै भीमसेन थापाको सती गयो
मेरो कुकुर स्वर्गे भयो !
आऊ अब शोक सभा गरौं
शोक प्रस्ताव यहाँ रेडिमेड छ
दिवंगत कुकुरको स्मारक बनाउन
एक लाख डलरको इस्टमेट छ
मामा भानिज हो ! लौ अब एउटा टेण्डर देओ
स्मारक कालिमाटीको भए पनि हुन्छ
तर माटो किन्न हङकङ जानै पर्छ
यो निर्माण कार्यमा सम्बन्धितहरुले
अलि-अलि पर्साद खानै पर्छ
जाने त गयो गै गयो
मेरो कुकुर स्वर्गे भयो !
कि ए वीर नेपाली हो आओ अब
यो मृत कुकुरको जुँघा उखेलौं
हामी सबका बिरामहरु लुकाउन
यो मूर्दाको टाउको फोरौं
साँच्चै भनेको मैंले, नपत्याए सी.आइ.डी. ज्यूलाई सोध्नोस्
बडा हाकिमले घूस ज्यूनार हुँदा
यसले रिकावी टोकेको थियो
उपहाकिमले जङ्गबहादुरको घोडा मोलाउँदा
यसले रित्तो बोतल बोकेको थियो
त्यति मात्र कहाँ हो र ?
भलाद्मीले भद्रतापूर्वक चोर्न लागेको बेला
यो असभ्य गँवारले ख्वाङ् ख्वाङ् खोकेको थियो
अझ भनूँ भने पाण्डवहरु बैकुण्ठ जाँदा
यही कुकुरको जिजु बाजेले द्रौपदीको पिछा गरेको थियो
रुसले रकेट उडाएको बेला
यसको मामाले अन्तरिक्षको भित्तो फोरेको थियो
भन्नोस् अब जे भने पनि ऊ नसुन्ने भयो
मेरो कुकुर स्वर्गे भयो !
भीमसेन स्तम्भ मुनि गुँडुल्किएर
स्वामीभक्तिको साधना गर्ने यो कुत्तो
भीम मल्लको चिहान खोस्रर
बफादारीको विगुत लगाउने यो खिच्चो
साँच्चै मूर्ख थियो महामूर्ख
त्यसैले त पुण्यात्माहरुको शिकार भयो
उद्धार समितिको कारले किचेर
मेरो कुकुर स्वर्गे भयो !
Laxmi Prasad Devkota – Yatri
लक्ष्मी प्रसाद देवकोटा – कुन मन्दिरमा जान्छौ यात्री
कुन मन्दिरमा जान्छौ यात्री, कुन मन्दिरमा जाने हो?
कुन सामग्री पुजा गर्ने, साथ कसोरी लाने हो?
मानिसहरूको काँध चढी, कुन देवपुरीमा जाने हो?
हाडहरूका सुन्दर खम्बा, मांसपिण्डका दिवार !
मस्तिष्कको यो सुनको छाना, इन्द्रियहरूका द्वार !
नसा-नदीका तरल तर, मन्दिर आफू अपार !
कुन मन्दिरमा जान्छौ यात्री, कुन मन्दिरको द्वार ?
मनको सुन्दर सिंहासनमा, जगदिश्वरको राज !
चेतनाको यो ज्योति हिरण्यमय, उसको शिरको ताज !
शरिरको यो सुन्दर मन्दिर, विश्वक्षेत्रको माझ।
भित्र छ ईश्वर बाहिर आँखा, खोजी हिड्छौ कुन पुर?
ईश्वर बस्तछ गहिराइमा, सतह बहन्छौ कति दुर?
खोजी गर्छौ हृदय लगाऊ, बत्ति बाली तेज प्रचुर ?
साथी यात्री बीच सडकमा, ईश्वर हिड्छ साथ
चुम्दछ ईश्वर काम सुनौला, गरिरहेका हात
छुन्छ तिलस्मी करले उसले, सेवकहरूको साथ ।
सडक किनार गाउँछ ईश्वर, चराहरूको तानामा
बोल्दछ ईश्वर मानिसहरूका, पिडा, दु:खको गानामा
दर्शन किन्तु कहिँ दिँदैन, चर्म-चछुले कानामा ।
कुन मन्दिरमा जान्छौ यात्री, कुन नव-देश बिरानामा?
फर्क फर्क हे ! जाऊ समाऊ, मानिसहरूको पाउ !
मलम लगाऊ आर्तहरूको, चहराइरहेको घाउ
मानिस भइ ईश्वरको त्यो, दिव्य मुहार हँसाऊ
Abhas – Himnadi
जब घामको किरणले
मलाई स्पर्श गर्छ
जब
न्यानोपन भर्छ ममाथि
म पग्लन्छु
मेरा प्रत्येक अङ्गहरु चलमलाउँछन्
बतासले हल्लिएका पात झैं
मेरा जमेका दिन र रात चलमलाउँछन्
म बग्न थाल्छु
अविरल बग्छु
चोइटिएका चट्टानहरु सुमसुम्याउँदै
तल तल मैदान पुग्छु
कतै
बलेको आगोमा होमिन्छु र बाफिन्छु
कतै
बिरुवाका काण्डमा घुस्छु र रापिन्छु
जब म
मेरो यात्राभरि
चुडिँदै र कुडिँदै
महासागर पुग्छु
प्रचण्ड घामले तात्छु
शीतल हावाको बुइ चढेर
अकासिँदै उड्छु
जहाँ मलाई चट्याङ्ले पनि पोल्दैन
म कठाँग्रिन्छु
फेरि हिउँ भएर तल खस्छु
जब घामको किरणले
मलाई स्पर्श गर्छ
जब
न्यानोपन भर्छ ममाथि
म पग्लन्छु
बारम्बार पग्लन्छु ।
Sarita Tiwari – Phool Haru
सरिता तिवारी – फूलहरु
१.
निला, पहेंला फूलहरु
गुलावी फूलहरु
सेता,राता फूलहरु
आहा !
कसरी खेलिरहेका छन्
फूलहरुको प्रदेशमा-अनेकथरी फूलहरु
मलाई
फूलहरुले एक्कै स्वरमा
आत्मसम्मानका गीतहरु गाएको मन पर्छ
माफ गर
म फूलहरुलाई सौन्दर्यका निधि मात्रै मान्न सक्दिनँ
मलाई
फूलहरुले
आफ्नै काँधमा युग बोकेर हिँडेको मन पर्छ
मलाई
फूलहरुले
सगौरव विजय जुलुस निकालेको मन पर्छ
तर
तिमीले देख्यौ/देखेनौ ?
आज पनि
मान्छेको हाटबजारमा
हतार-हतार बेचिंदै थिए
अंगालाभरि फूलहरु
तिमीले देख्नेछौ
मेरा आफन्त फूलहरु
भोलि बिहान
मान्छेका अतिदुर्गन्धित गल्लीहरुमा
अर्धमुर्छित
बेवारिसे आवस्थामा फ्याँकिनेछ्न
२.
मैले बडो आदरसाथ
फूलहरुलाई
उठाएर राखेकी छु
आस्थाको उच्चतम् पहाडमाथि
र नाम दिएकी छु –
‘आमा’
आहा !
कसरी खेलिरहेका छन्
फूलहरुको देशमा
अनेकथरी फूलहरु
२०५६ / १ / १०
Kamal Gurung – Royeko Nepal Aama
कमल गुरुङ – रोएको नेपाल आमा
चार जात छत्तिस बर्णको साझा फूलबारी
आज रक्तभूमीमा परिणत भएको छ l
विभिन्न थरीका वादहरुको पछी लगेर
एउटा नेपाली अर्को नेपालीकै शत्रू भएको छ l
ति लैबरीका भाखामा झुल्ने निर्दोष हातहरु
आज, संगिनको बिषालु धारहरु संगै रेटिदै छ l
इतिहाँस त जित्नेहरुको लागि मात्र हो
आफैमा हरेर आफ्नै इतिहाँस मेटिदै छ l
तमाम नेपालीहरुको घर आँगनमा
सुख र शान्तिको चाहना खड्किएको छ l
देश निर्माणमा जुट्नु पर्ने हजारौ काँधहरु
आज, पहाडे र मधिशे भनेर भड्किएको छ l
त्येसैले, हे नेपाली नर-नारीहरु हो
भनिदेउ यो हिंसा के को लागि ?
हे नया इतिहाँस लेख्ने पारखीहरु हो
लेखिदेउ यो युद्ध के को लागि ?
बुद्धले फैल्याएको शान्तिको शन्देस
बम र बारुदको धूँवा बनेर मडारिएको छ l
बहूरुपी रुपहरु धारण गरी
फेरी युद्धको बर्षात हुन हतारिएको छ l
युद्ध होस् त नालापानिको जस्तो
जस्ले नेपाल आमाको नाम उच्च परोस् l
मातृभूमिको लागि प्राण आहूति दिने
शहिदहरुको रगत त्यसै खेर नजाओस् l
त्येसैले, किन गर्छौ हतियार बोकेर लडाई
अंगालीदेउ अब शान्तिको बाटोलाइ l
छाडिदेउ दाजुले आफ्नै भाइ मार्नलाइ
हँसाउनु परेको छ नेपाल आमालाइ l
-इजरायल
(Sent to Sanjaal Corps via Email)
Bhupendra Mahat – Arab Ko Taato Gham Ma (Nepali Gajal)
भुपेन्द्र महत – अरबको तातो घाममा
अरबको तातो घाममा तिम्रो मान्छे ढल्यो भन्दिनु
तिम्रै नाम जप्दा जप्दै उस्को श्वास चल्यो भन्दिनु ।
पूर्णिमाको जुन जस्तै तिम्रो रुप सजाउछु भन्दै
सुन टिप्न गाको मान्छे Continue reading “Bhupendra Mahat – Arab Ko Taato Gham Ma (Nepali Gajal)”
Simanta Lamichhane – Phool Ani Dhunga
सिमान्त लामिछाने – फुल अनि ढुंगा
मैले सानै देखि अमुल्य भनेर संगालेका
ढुंगा होईन फुल भनेर साँचेका भावहरु
आज कति निस्सार लागेका मलाई
यिनलाई उतारेर येही छोडौ
टाँसिएका छन् यिनीहरु
न बोकेर हिड्न सक्छु
सार्है गरुन्घो भए जस्तो लाग्छ
यिनलाई बोकेर हिड्न नसक्नुमा
शरीरको कमजोरी भएर होईन
मानसिकता कम्जोर भएर पनि होइन
पिडा त यिनको मूल्यको क्षय भएर भएको छ
मेरा आँखाले धेरै देख्न थालेकी
मेरा हातहरु ठुला भए
कि मेरो जम्काभेट भयो जीवन संग
त्यो म जान्दिन
तर
मैले इन्द्रेणी सोचेर सम्हालेका भावहरु
फगत बाटोमा ठेस लाग्ने ढुंगा जस्ता लाग्न थालेका छन्
तर यी ढुंगा बोकेर हिड्नु मेरो बानि भएको छ
सास फेरे झैं
ढुंगा पनि बोकेर हिडी रहन्छु म
थाहै नपाई
बिडम्बना यो छ कि
यी फगत ढुंगाहरु हुन्
जो मेरो मृत्युसंगै
उत्रिएर बगरमा समाहित हुने छन्
यति जान्दा जान्दै पनि
यिनै ढुंगा बोकेर म दौडी रहन्छु
संधै संधै
Lakshmi Mali – Euta Prashna
राजाहरुको वरिपरि
मन्त्रीहरु झुम्मिन्छन्
मन्त्रीहरुको वरिपरि
हाकिमहरु झुम्मिन्छन्
हाकिमहरुको वरिपरि
खजाञ्चीहरु झुम्मिन्छन्
खजाञ्चीहरुको वरिपरि
बहिदारहरु झुम्मिन्छन्
बहिदारहरुको वरिपरि
पियनहरु झुम्मिन्छन्
पियनहरुको वरिपरि
भिखारीहरु झुम्मिन्छन्
भिखारीहरुको वरिपरि
कुकुरहरु झुम्मिन्छन्
शक्ति र वैभवसामु झुक्ने
यो संस्कार
कहिले तोडिन्छ होला ?
Dipen Tamang – MMS Ma Gandhi
दिपेन तामाङ – एम एम एसमा गान्धी
अमेरिकन पपुलरिष्ट
वेब साइटमा
अहिंसाका गान्धीका
धोती पुत्काउन तम्सिएका
महाभारतको कौरबलाई
म अर्जुनको के वास्ता ?
म कृष्णको के वास्ता ?
मस्तिष्क र
कमप्यूटरको इच्छाले
बुद्धिजमको बुद्ध
हिमाली शंकरको
बाघ छालालाई
एम एम एसको
विश्व बजारमा
स्वात्तै सुर्काईँदैछ।
हेर !
बुद्धिको
अहमको र
प्रतीक एडभान्सको
बिम्ब …
कुहिनु जुर्मुरिराको
नालीको आलु जस्तै।
देख्नु हुँदैछ ?
स्तम्भ युगको
आधारशिला राष्ट्रियताको
‘महान’ – हरूलाई
‘हरूको’- व्यक्तित्वलाई
‘व्यक्तिको’- अस्तित्वलाई
फ्री कन्सेसनमा
ब्लुतुथको सहारामा
अतृप्त रूपरङ्ग बनाई
अदृश्यको पछिपट्टि
फ्लास् दिँदैछ।
दार्जिलिङ
Dr. Suraj Niraula – Corona Le Lockdown Jindagi
डा. सुरज निरौला – कोरोनाले लकडाउन जिन्दगी
जीवहरुमा सर्वश्रेष्ठ प्राणी,
यो झालझेल, यो लुछातानी
अनि भागदौड,
कहाँ पुग्नलाई तिमी दौडिदैछौ ।
मैले तिमीलाई लगे पनि,
अरु नै वाहानाले ताने पनि
सबै त्यही नै त पुग्दैछौ ।
अाधुनिकता सगैँ किन
अाफुले अाफुलाई भुल्दैछौ ?
त्यसैले त मानिस अाज
मानिस देखि लुक्दैछौ ।
चिकित्सकहरू व्यापार गर्छौ,
विरामीलाई ग्राहक बनाउछौ ।
उपचार सेवा छोडेर राजनीति गर्छौ ।
व्यापारीहरु नाफा कुम्ल्याएर
राजनीति थाल्छौ र देश चलाउछौ ।
अनि,
बुद्धू नेताहरु टेवलमुनि लेनदेन गर्छौ,
बुद्धिजिवीहरुको नेतृत्व गर्छौ,
देशलाई विकास गर्छु भन्छौ ।
जनताको सेवा चाहिँ कहिले गर्छौ ?
भो अब,
तिम्रो व्यापार बन्द गर
तिम्रो सेवा बन्द गर ।
तिम्रो राजनीति पनि बन्द गर ।
तिम्रा स्वार्थी जमातहरु फुटाऊ,
जाउ घरै भित्रै बन्दी बन।
अाफूलाई एक कैदी बनाऊ ।
तिम्रो गतिविधि रोक्न परेको छ ।
किनकी यहाँ लकडाउन चाहिएको छ ।
ज्यादती तिम्रो चुलिएर अकासियो,
तिम्रो चलखेल धेरै बढ्यो,
सक्छौ भने
घडिको सुई धरि लक गरिदेऊ ।
दुरी त पहिले देखि नै
टाढा थियो मानिसको,
म अाए, झनै टाढिने भयौ ।
खबरदार !
जो जहाँ छौ, त्यही रोक,
टक्क टक्क !
एकपटक सोच, अाफूलाई धिक्कार ।
केही नगर, बस् तिमी
अन्तरमनको यात्रा गर ।
अाफ्नै अनुहार हेर,
अाफूलाई परिवर्तन गर,
मानिस बन, सर्वश्रेष्ठ बन ।
अाफ्नो जस्तै अरुको
जीवनको मूल्य सम्झ ।
सहयोगी बन, अरुको कदर गर ।
शुद्ध मनले मानव सेवा गर ।
तिम्रो मुल्याङ्कन गरिने छ ।
जब म हार्ने छु,
तिम्रो लकडाउन खोलिने छ ।
भोलि फेरि मानवता फिर्नेछ ।
म आफै हराउने छु ।
कोरोना एक ईतिहास बन्ने छ ।
कोरोनाले लकडाउन जिन्दगी
फेरि चल्ने छ ।
धन्यवाद ।
(वी.पी.को.स्वा.वि.प्र., धरान )
Karuna Ghimire – Phool Ra Jindagi
करुणा घिमिरे – फूल र जिन्दगी
(नेपाल साप्ताहिक, अंक ४००)
आखिर
फूल पनि त
झर्नकै लागि फुल्ने हो ।
कसले भन्यो
फूल ओइलिँदैन भनेर
बोटभरकिा काँडासँग
सम्झौता गरेर पनि
सायद
दुख्नै जान्दैन फूल ।
फूल फुल्दै जाँदा
फूल ओइलिँदै जाँदा
फूल झर्दै जाँदा
यस्तो लाग्छ
आखिर
फूलको सुन्दरताजस्तै
जिन्दगी पनि त
झर्ने न हो एकदिन ।
Laxmi Prasad Devkota – Dui Prabriti
छिः छिः जन्तु !
घीनलाग्दो तँ !
मैलो, रोगाहा, मगन्ता !
चिथ्रो कन्था !
भुस्याहा ! शण्ठ !
सिँगान कटकट, छाला चटचट
धूलो लटपट !
नाली रट् !
किंकड ! शठ ! जा !
हावा गह्नायो मेरो वरिपरि !
दूर जा ! हट् !
नभए खान,
ढुङ्गा चपा न !
या नालीमा गईकन हाम्फाल् !
झट् !
संसार केही हलुको होला,
पैसा ? धत् !
हाइ हाइ मान्छे ! मेरो भाइ !
मेरो रगत ए ! मेरो मासु !
आ ! छातीमा एकबार टाँसूँ !
तेरो दशामा मानव आँशु !
हाय ! म तृप्त ! बेपर्वामा ?
भाइ ! तँ भोको, पिपासु ?
मेरो छानो ?
तेरो आकाश ?
मेरो प्राण ? र तेरो विश्वास ?
मेरो आँखा, तिनमा चश्मा,
तेरो प्रकृत दृग पनि भस्म ?
तैँ न आफ्नो ? अरुको वशमा ?
ओह रे संसार ?
आह ! गति यो ?
धन्य थिति यो ?
मानिसप्रति के मानिस
आफैँ मानिस छैन ?
मानिस हुँदैन ?
रात सधैँभर ?
उज्यालो छैन ?
मानव जाग्ला,
दानव हुँदैन !
सडक किनारा मानव कोही रोइरहेछ,
रोइरहेछ !
बहिरो दुनियाँ अन्धो गतिमा—
सोइरहेछ, सोइरहेछ !
विभूति–ले तर पूर्व गगन यो !
छोइरहेछ, छोइरहेछ
Lakshmi Mali – Timro Jastai
तिम्रै जुठो दूध चुसेर हुर्केेकी
तिम्रै जडाउरी भोटो लगाएर बढेकी
तिमै्र औंला समातेर हिँडेकी
तिम्री बहिनी
तिम्रो दीर्घायूको कामना गर्छे
तिम्रो सु–स्वास्थ्यको कामना गर्छे
प्रत्येक वर्ष भाइतिहार मनाउँछे
बिहानीको शीतजस्तै चोखो माया गर्छे
तिमीमाथि इस्पातजस्तै दह्रो विश्वास साँच्छे
बहिनीसँगको सद्भावले
तिम्रो जीवनका दिनहरु सुखमय हुन्छन्
खाने, लाउने, बस्ने बराबरी बाँड
तिमीलाई शान्ति मिल्नेछ
आमा खुलस्त भन्नुहुन्छ ः
तिम्रोजस्तै बहिनीको पनि ममाथि हक छ ।
Ajay Garvi Gole – Sapana Haru Ko Mandi
सपनाहरुको मन्डी
सानै छँदा निमोनियाले थलिएर अस्पताल पुगी
पहिलो चोटी डाक्टरसाबलाई देख्दा
लाग्यो मलाई म पनि डाक्टर बन्छु
त्यस्को अर्को महिना बुवाको लाहुरबाट आएको तस्बिरमा
कम्मरमा गोर्खाली खुकुरी र हातमा बन्दुक देख्दा
लाग्यो मलाई म पनि लाहुरे बन्छु
एस एल सी पास भएर पहिलोचोटी काठमाडौँ आँउदा
नौबिसे नागढुंगाको नागबेली सडक देख्दा
लाग्यो मलाई म पनि सिभिल इन्जिनियर बन्छु
डा. बाबुराम भट्टराईले कोरेको नक्साबाट राष्ट्रिय वाणीज्य बैंक बनेको देख्दा
लाग्यो मलाई म पनि आर्किटेक्ट बन्छु
साझा प्रकाशनको पुस्तक प्रदर्शनीमा किनेको भूपी शेरचनको
“घुम्ने मेच माथि अन्धो मान्छे” पढ्दा
लाग्यो मलाई म पनि कवि बन्छु
नेपाल आर्ट ग्यालरीमा किरण मानन्धरको
चित्रकला प्रदर्सनी अवलोकन गर्दा
लाग्यो मलाई म पनि चित्रकार बन्छु
रेडियो सगरमाथामा
फत्तेमान र नारायण गोपालको गीत सुन्दा
लाग्यो मलाई म पनि गायक बन्छु
त्यसैले,
डाक्टर बन्न थुप्रै भ्यागुताहरु चिरें
इन्जिनियर बन्न पट्ट्यारलाग्दो गणितमा रमाउन खोजें
कवि बन्न चुरोट खान सिकें
लाहुरे बन्न बिहानै काँचो चना खाएर दौडें
चित्रकार बन्न धेरै कुची र रंगहरु खेर फालें
गायक बन्न रक्सि लाग्यो कि घोक्रो सुकाएर गाउन थालें
तर
न त मैले डाक्टर बनेर कसैको जीन्दगीसंग जुवा खेल्न सकें
न त इन्जिनियर बनेर कहीं कतै गोरेटो बनाउन सकें
न त आर्किटेक्ट बनेर कसैको झुपडीको नक्सा कोर्न सकें
न त लाहुरे बनेर “अच्छा लेकिन” भन्दै कान्छीको भट्टीमा पस्न सकें
न चित्रकार नै बनेर कसैको नाङ्गो तस्विर बनाउन सकें
न गायक नै बनेर उपचार नपाई असमयमै मर्न सकें
न कवि बनेर चुरोट किन्न पैसा नहुँदा कविता नै बेच्न सकें
सकें त केवल
अरुको घाउको बेवास्ता गर्दै
त्यही पुरानो गोरेटोमा हिंड्दै
भूपीको कविता सम्झंदै
कान्छीको भट्टीमा पसेर
कान्छीको नग्न चित्र दिमागको क्यानभासमा कोर्दै
नारायण दाईको सेन्टिमेन्टल गीत सुन्दै
ग्याम्पे भन्दै एकै सांसमा
रक्सी घुट्याउन सकें
म केवल असफल सपना
र महत्वाकांछ्याहरुको दास हुन सकें
अझै पनि लाग्छ मलाई मेरो सपना पुरा हुन्छ
तर थाहा छैन के हो मेरो सपना?
रातभर सपना मात्र देख्दा धेरै सपनाहरु बिर्सिएझैँ
मलाई पनि मेरा धेरै सपनाहरु बिर्सिएझैँ लाग्छन
धमिला लाग्छन मलाई मेरा सबै सपनाहरु
मरुभूमिमा तिर्खाएको यात्रीले देखेको “मिराज” जस्तै
प्यास बुझाउने लालसामा जति नजिक गयो
पानीको ताल उति टाढा भागे जस्तै
धमिलो पानीमा माछा पक्डन खोजे जस्तै
कहिले भ्यागुता त कहिले घोकि पर्छन मेरा हातमा
बरु सर्पनै जेलिए हुन्थ्यो जस्तो लाग्छ
कमसेकम उसको डसाइबाट म बिउंझने त थिएँ
सपनाबाट बिपनामा
अहिले त म “इन्सेपसन्” चलचित्रमा सपनाहरु बिच
हराइरहेको लियोनार्दो झैं अनुभव गरिरहेछु
सपना र विपना छुट्याउन नसक्दा
म पनि हराईरहेछु यो सपनाहरुको मन्डीमा
यो सपनाहरुको मन्डीमा
Ramesh Prasad Gautam – Desh Ko Durdasha
रमेशप्रसाद गौतम – देशको दुर्दशा
(मधुपर्क २०६६ भदौ)
एउटा आलोक मान्छे
भौँतारिएर हिँडिरहेको सडकमा
आˆनै वेदनामा छटपटिएका
अनेक पीडाको प्रतिबिम्ब हो मान्छे ।
रुञ्चे हाँसो बोकेर
ठिङ्ग उभिएको मान्छे
आˆनै पीडाले लरखराएका खुट्टाहरू
टेकेको माटो र हेरेको आकाश नियाल्दै
पाइला सार्दै अजङ्गको मान्छे
अस्तित्व र पहिचानको खोजीमा
उकालीओराली र मैदानमा
भित्रभित्रै निहाली हेर्दै
नेपालभित्र बजि्रएको राष्ट्रिय समस्यामा
सूर्य-चन्द्र अङ्कित झण्डा बोकेर
एकतामा आबद्ध हुन नसक्दा
करोडौँ नेपालीको मुटुको चस्का बनेर
छटपटाइरहेको नेपालीको मनमा
चम्किलो भोलिको सपना हेरेर
बत्तीको ओझेलमा पर्न लागेको छ ।
कत्तिले भन्ने गरेका छन्-
बलिदान दियौ देशका लागि
पसिना बगायौ देशका लागि
तर पुगेन बलिदान सिँचिएन देश
मेटिन लाग्यो देशको पहिचान
अनि बल्भिmन लाग्यो मुटुको रोग
यसरी नेपालको मुटु चस्किरहेको छ ।
राजनीतिक दलहरूको भूकम्पले
कमजोर मुटुलाई हल्लाइरहेको छ ।
यहाँ क्रान्ति गरिबका नाउँमा हुन्छन्
सबैखाले विद्रोह देशका लागि भन्छन्
स्वदेशी र विदेशी सन्धि-सम्झौता गरिबका नाउँमा हुन्छन् ।
शान्ति-सम्झौता पनि तिनकै लागि भनिन्छ
गरिबीलाई नै दुहुनो गाई बनाउँदै आइरहेका छन् ।
इतिहासका दौडमा धेरै शासन बदलिए
व्यवहारमा खै आएन परिवर्तन
गरिबले नारा र झण्डा मात्र पाए
नाङ्गो शरीर र भोको पेट भर्न पाएनन्
हरेक दिनको जुलुसपछि साँझ गरिबले खै के पाए रु
जहिले पनि शोषण र उत्पीडनको माखेसाङ्लोमा परेर
हाम्रो इतिहास गरिबीको आँसु बन्न गएको छ
साँच्चै देशको दुर्दशा यस्तै छ ।