Ramesh Khakurel – Dashain

रमेश खकुरेल – दशैं
(Source : Himal Khabar)

गइन् वर्षा नानी खुलुलुलु पखालेर धरती
शरत् हाँस्तै आयो सबसित लगाएर पिरती
सफा चिल्ला राम्रा तरुवनहरू पात हरिया
फलेका छन् नाना फलफुलहरू टम्म रसिला।

सकी Continue reading “Ramesh Khakurel – Dashain”

Rawal Krishna – Jawaf (Nepali Gajal)

रावल कृष्ण – जवाफ (गजल)

पूर्वपश्चिम उदाउने घाम उस्तै त हो
नियतिले लखेटेको राम उस्तै त हो ।

काँडा हाँस्छ झर्दा दुख्छ मेरो पाइलासँग
रोग, भोक, शोक, प्यास अछाम उस्तै त हो ।

मनको ईश्वर कहाँ खोज्छ फूलप्रसाद टिका
पूजा गर्ने भइगो मनको घाम उस्तै त हो ।

कलम छ नि हामीसँग किताब मधुशाला
अक्षर पिई मातौँ हामी जाम उस्तै त हो ।

Ananda Adhikari – Ma

आनन्द अधिकारी – म

पानीको फोकाजस्तो
मुखबाट बाहिर निकालेर
फवाक्क फुकायौ
फुकेँ
तन्कायौ―तन्किएँ
पड्कायौ―पड्किएं
निकै चपायौ―चपाईएँ
क्रम चलि नै रहयो, के.हि समय
जव तिम्रा काननेर कंचट दुख्यो
भुइमा Continue reading “Ananda Adhikari – Ma”

Marcel Mansingh – Manav Upahar

शिर्षक :- मानव उपहार
कवि:- मार्सेल मानसिहं मुर्मु

अति नै विशुद्ध प्रकृतिको मानवको छ यो जीवन,
फरकपन्ता सबैमा रहे पनि सज्जिनु पर्छ यहाँ,
कतै खुसीको हाँसो आलाप व्यापत त कहीं दुखको विलाप,
यति भिन्न प्रकृतिले राज गर्छ, हुन्छ मानव जहाँ।

बीउ रोप्यो, त्यो हुर्कियो फक्रि सकेसी कसैले ग्वाम बनायो,
मेहनत गर्यो, त्यो बानी बसाल्यो कसैले त्यसलाई हसुर्यो,
उमार्ने म, त्यो हुने सब मध्येका कोहि, आफु गुम्यो,
स्विकारोतीमा रहेछ त्यो महान्ता बनाई सारा आफु अर्थपूर्ण।

जन्म दिनेले पाइला बडाउन सिकाउछ, बडने नि चक्रभागी,
अघि बढ्दा आफ्नो मात्र होइन सबको निम्ति हुनुपर्छ लागी,
जति लाग्यो, गर्यो, हिसाब नगरी रहुँ सन्तुष्ट केही नमाघी,
कारण आफु हिडेको पाइलाले गरोस सृष्टिकर्ताको प्रशंसा।

म हौउ त्यसैले एक असल अौजार मानवताको,
म बनु त्यसैले एक ज्योति बडारिएका निम्ति हसुर्ने,
म रहुँ त्यसैले एक उदाहरण रहि सकारात्मक सदा,
म गुम भई दिउ सकिने जति उहीँ ईश्वर एकको महिमा।

(मार्सेल मानसिहं मुर्मु
स्थायी ठेगाना- बिसनपुर,(साविकको- होक्लावारी-८), कानेपोखरी गा.पा.-१, मोरङ्ग
अस्थायी ठेगाना- गोर्खा
पेसा- शिक्षक)

Indira Gautam – Basti Basalnu Chha

इन्दिरा गौतम – बस्ती बसाल्नु छ

हिजो आज तिमी
समानताका कुरा दोहोराउँछौ
पूर्ण विकसित नभइ
छाती भित्र हजारौं, लाखौं चाहना
दबिएका हुन्छन्।
समयका हुङ्कारमा
लाचार अनि दुर्बल आत्मकथा
मर्मान्तिक पीडामा छट्पटाउँछन्।
आँसुले नुहाएर
अस्मिता लुटिएका
अघाएर फ्याँकिए
घरबार भत्किएका
विवश नारीहरु।

आरोप-प्रत्यारोपका
अशुभ र अलपत्र शब्दहरु
वर्बर नृशंसताका घटनाहरु
तेर्सिएका छन् वरिपरि।
छोरो नजन्माउँदाको उपहार
कतै साङ्लोले बाँधिएका
कतै दाईजोले पोलिएका
कतै विषाक्त तेजाबले अनुहार डढेका
कतै घाँटी च्यापिन्छ
निष्पट अँध्यारो कहाली लाग्दो जीवन।
फुल्न आँटेका कोपिला
शरद अघिनै तहस नहस हुन्छन्
पासविकता फैलिएर मौलाएका छन्
मासु लुछ्दै हिडन लागेका छन्।

मेरो मनमा आँधी चल्छ,
बारबार प्रश्न उठ्छ…
आज प्रतिवादीहरु किन मौन छन् ?
मलाई चिच्याउन मन लाग्छ
मलाई चिथोर्न मन लाग्छ
अब, अब विद्रोही कलमहरु
न्यायका आवाज खोज्दै छन्
नव युग जन्माउनु छ,
एउटा छुट्टै बस्ती बसाल्नु छ
समयको पाइला सँगै
हाम्रो पदचापले
थर्कमान हुने छ समय।
पक्षपाती समाजलाई सूर्योदय अघि नै
तहस नहस पार्नु छ।
एउटा खण्डहर युगलाई
सगोल बाहिर निकाली सिंगार्नु छ
चारैतिर बिषाक्त काँढाहुन्
ढुङ्गाको पर्खाल होस्
कसैले नाघ्न नसक्ने,
जहाँ निःसङ्कोच नारी विचरण गरुन
जहाँ परिश्रमी नारी उद्यमी बनुन्
एउटा सुरक्षित, सुन्दर शान्त
नारी शक्तिको बस्ती बसाल्नु छ।

Saurav Nutan – Jhan Ramro

सौरभ नूतन – झन् राम्रो

एउटा बच्चाले एउटा पानामा
एउटा जून बनायो
र,लगाइदियो त्यो जूनका ओठमा
रातो लिपिस्टिक!
राम्रो जून झन् राम्रो देखियो ।

त्यसपछि उसले
एउटा पानामा
एउटा इन्द्रेणी बनायो
र,त्यो इन्द्रेणीको अनुहारभरि
पोतिदियो रङ्ग नानाथरि!
राम्रो इन्द्रेणी झन् राम्रो देखियो ।

यो दृश्य हेरिरहेको
मैले सोचें-
ईश्वरले नबनाएर
बच्चाले बनाएको भए
यो ब्रहमाण्ड झन् सुन्दर देखिन्थ्यो ।

ठेगाना: निजगढ ५, बारा

Indira Gautam – Mrityu

इन्दिरा गौतम – मृत्यु

मलाई कोपर्न खोज्छ
लुछ्न खोज्छ
चिथोर्न खोज्छ
एउटा सिङ्गो समयले।
व्यस्तताको भीडमा
तछाड मछाड गर्दै
हतारिएको समयले,
खातामा लेखिएका
एक एक पल समाधितर्फ
लम्किरहेको छ।

भोलिको दिनमा
न म हुन्छु
न मेरो रहर
केवल अलपत्र परेको बिहानीसँग
मेरा पुराना यादहरु
ताजा हुने छन्।

एक चुट्की वायुमा अडिएको प्राण
अहिले हो या भरे?
अब त सत्य र स्वास्वत मृत्युलाई
स्विकार्न तयार छु
जीवनको अन्तिम विश्रामस्थल
समाधिमा ओच्छ्याएका फूलहरु
मेरो पर्खाइमा ताजै छन्।

ओदालगढी, असम

Murari Raj Mishra – Mero Desh Ko Plotting

मुरारी राज मिश्र – मेरो देशको प्लटिङ्ग

राजनीतिक दलहरु–
हाउजिङ्ग कम्पनी र पोपर्टी डिलरमा
परिणत भएका छन्
अनि, नेताहरु नियुक्त भएका छन्
त्यस्को प्रोप्राईटरको पदमा,
मेरो देशको जमिनलाई
धमाधम टुक्र्यांईदै
र प्लटिङ्ग गरिंदै छ
रोपनी–रोपनीको प्लट
स्वायत्त गणराज्यमा ।

सवैको भाग पुर्याउँदा
देशको हजारौ टुक्रा हुने भयो
वाईसे–चौविसे मात्रै होईन अब त
प्रत्येक वडा–वडामा एक–एकवटा
स्वायत्त गणराज्य बन्ने भयो ।

Yuwa Baral – Kabi Ko Ghar

युवा बराल अनन्त – कविको घर

उसका आँगनभरि अक्षरका चल्लाहरु चिल्बिलाइरहेका छन्
उसका सिकुवातिर झन झन अटेरि गर्दै लहसिन्छन्
थुप्रै परेवाहरु…
हच्काएर कहाँ हच्किन्छन् र !

साँझपख गुँड़ खोज्दै पुन: छिल्बिलाउँछन ती चल्लाहरु
उसरी नै ती परेवाहरु घुर्दै कविको आश्रय माग्छन् ।

कविको घर !
कलमको सिह्रानी
पन्नै पन्नाको ओछ्यान ।
पल्टाएर सुत्छिन् कविकी श्रीमती कविको बेस्याहार कविता

शब्दका मुलायम हातहरुले केश सहलाउन चाहँदै
एकपल्ट अनुनय गर्छिन् उनी
कविता मीठो कि म ?

बिहानी पख कविका बालबच्चाहरु उड़ाउदै गरेका हुन्छन्
कविता रचिएका पन्नाहरुको पुतली !
घरको बलेंशीमा उभिएर…

परेवा अक्षरका, चिङ्गना शब्दका, चारो मागिरहेका निरीह माथि
कविकी अर्धाङ्गनी झटारो हान्दै गरेकी भेटिन्छिन्
एकाबिहानै अभावको अगुल्ठोले ।

अझ थपिन्छन् कविका घरमा उसका शुभचिन्तकहरु
जुरेली रुपी अनि कल्चुँड़ाहरु
क्ररेसा बारी अनि घुरेनभरी चिर्बिराउँदै अपुगहरु ।

शरीर एकातिर मन अर्कोतिर उछिटिएकोको बेला
काम गर्ने पातलीले बड़ारेर कहाँ हुत्याइदिन्छे
कविको अधकल्चो भावना ।

डोकोमा दुहीरहन्छ कवि, भाग्यको कविता
उत्तरदायित्वको बिरालोले चालै नपाई चाटिसकेको हुन्छ
उसको अलिकति पग्रिएको लाग्ने दिमाग ।

भावहरु अभावको गाली सुनेर एकातिर तर्सिन्छन्
विचारहरु कर्तव्यबोधको भारीले थिचिन्छन् अनि
उसको मनको धुरीबाटै हच्किएर उड़िजान्छन् ती परेवाहरु ।

– शुक्रबार, 6 भाद्र, 2071

Upendra Shrestha – Hamro Lagi Kina

उपेन्द्र श्रेष्ठ – हाम्रोलागि किन ?
(मधुपर्क २०६६ असोज)

अरूको निम्ति
मर्ने
र मार्ने
खोक्रो उद्देश्य बोकेको हाम्रो संस्कृति
हाम्रो परम्परा
र हाम्रो इतिहास
हाम्रोलागि किन ?
हाम्रोलागि
अर्थहीन छ यो हाम्रो अतितको गाथा
अर्थहीन छ यो हाम्रो लाखे परम्परा
र यो हाम्रो गथु संस्कृति
हाम्रोलागि
भोको बस्तीको लागि
यी खोक्रा नाराहरू किन ?
यी खोक्रा भाषणहरू किन ?
हाम्रोलागि
यो लुट र अपहरण किन ?
हाम्रोलागि
यो उग्र आतङ्कवाद र हिंसाहरू किन ?
खोइ हाम्रो गाँस ?
खोइ हाम्रो बास ?
खोइ हाम्रो गन्तव्य ?
अरूको निम्ति
मर्ने
र मार्ने
खोक्रो उद्देश्य बोकेको हाम्रो संस्कृति
हाम्रो परम्परा
हाम्रोलागि किन ?
हाम्रोलागि
अर्थहीन छ यो हाम्रो गथु संस्कृति
अर्थहीन छ यो हाम्रो लाखे नाच र तानाकिसी

Kalpana Magar – Basanta

कल्पना मगर – बसन्त

बसन्त ऋतुको आगमन सँगै
वनै भरी
लाली गुराँस फूल्नु पर्ने हो रक्तामे भएर
विरुवाहरुले पनि काँचुली फेर्न पर्ने हो
नयाँ पालुवाको आगमन सँगै
तर यसपटक
विरुवा र यी फूलहरु
फूल्न पाएनन् निर्धक्क
बरु झोक्रयाइरहे छन्
शीर निुहु¥याएर
प्रत्येक वसन्तमा, आफनो जीवनको
नयाँ चित्र कोर्नुपर्ने
जंगलको क्यानभासमा
र, चुसाहाको देशमा
चराहरुको आवाज आइरहेछ सुस्तरी
यसपलाीको वसन्तमा
विरानो जंगलमा
टुहुरो चपाई रहेछ चराहरु
खोइ !
यसपटक आएको वसन्तमा
नत फूलहरु फूले
नत विरुवाले नयाँ पालुवा फेरे
नत यसपटक चिरचिर चराहरुले
गुण लगाउन नै पाए
हावा र हुरीको झोक्काले
चराहरुको देश
जंगलहरुको देश
यो आफै आफै विरानो भएर पनि
नयाँ वसन्तको संघार सँगै
नयाँ अस्तित्वको खोजीमा निस्किरहेछन् ।

Binod Dahal – Nayan Nepal

विनोद दाहाल ‘वत्स’ – नयाँ नेपाल ?
(Source: मधुपर्क जेठ, २०६९)

बलभद्रले काँगडा छाडेपछि
भक्ति थापाले देउथलमा
वीरगति पाएपछि
मेरा कोठेबारीका काँक्राचोरहरू
खरबारीमा घाँस चोर्नेहरू
मनोबल बढेर रूखमा छेकिदै
मैले डोकानाम्ला खोस्न सकिन तिनका
कातर म महाकातर
अमरसिंहको स्वाभिमान निलेर हीराका औंठीसित गोसाइँकुण्डमा
शत्रुको चिठी कुल्चेको भए
म शायद स्वयम्भुका आँखा अगाडि
विस्कुट बाँड्दै बाँदरलाई
म राष्ट्रभक्त
त्यसैले मलको लुँडी सोहोर्न
गोठालो बसेको तिम्रा घरमा
भष्मासुरका हात फैलाएर
खण्डहर बारीमा सपना छर्ने
पुनर्निर्माणको यज्ञ आयोजक
मेरो भत्केको खण्डहर
सिस्नाका झाङ ब्यूँझेका छन्
कुष्ठरोगीझैं
हुरीपछि प्युरीखोज्दै
उँघेका आँखा ब्यूँझिए
धनको थुप्रो टोकरीभरि देखेर
नयाँ नेपाल जन्मियो घ्याम्पाबाट
ऊ परदेशीबाउ यसको
तिमी सम्हाल यसलाई
पेटेभोटो लाइदेउ
अँध्याराको तीर
दायित्वको पीर नबोक्ने भए भन
म बनाउँछु नयाँ नेपाल
तिम्रा भष्मासुर हात नफैलाऊ अब
अँगेनामा टाङ फुट्याएर
बिराली परेका पिडुँलाबाट
वर्गशत्रुको दूरबिन आँखामा
हातको बारुद धोऊ
फाल्सा फाल्सा रगत टेकेर
म बनाउँछु नयाँ नेपाल
परालका कुनिउँमा आगो सल्काउने हात
बहादुरीको ताली र छिमेकीको स्याबासी
तिमी नेता बन्यौ
तामा भाँचेर ढुङ्ग्रेबाँसको
आˆनै हत्केलो गुम्यो
बम हान्न नजान्दा
कट्मिरो देश दुःखेको छ आज
मेरो मुटु
तिमी पल्टेको घाइते स्ट्रेचरमा
म बनाउछु नयाँ नेपाल ।

– ओखलढुङ्गा

Padam Gautam – Liwang Ko Chiso

पदम गौतम – लिवाङको चिसो
(असोज मधुपर्क, २०६८)

हरेक बिहान उसैगरी
उज्यालो बाँडेजस्तो गर्दै
समय निल्दै हिँड्ने घाम
परै टल्कन्छ सिस्नेमा
र, लिवाङ आङ तन्काउँदै उठ्छ ।
आकाश छ अनन्त
बाँकी विश्वको जस्तै
जून टल्किन्छ बेलाबेला
र, चिसो हावाको सिरेटो
बहकिन्छ दक्षिण पूर्वतिर
घाम ढल्किन नपाउँदै
लिवाङ सुत्छ चिसो स्याँठसँगै ।
माडीचौर, सुलीचौर
थवाङ, भवाङ, इरिवाङ
माडीखोलाको धूनसँगै
जर्‍याकजुरुक उठ्छन्
जलजला छुन
लिवाङ विस्तारै हाई काढ्छ
र, आफ्नो अनुहार हेर्छ ऐनामा ।
धाङ्सी खोलाको पानीसँगै
बग्दै जान्छन् दक्षिणतिर
कालो इतिहासका अवशेषहरू
रगतका फाल्सा बग्छन् सँगसँगै
त्यसैका चित्कारबाट उब्जन्छन्
ठेट भाषाका लोकगीतहरू
जस्तो कि-
‘उजेलो भएको छैन, झुक्यायो जून पापी ताराले’
हो, अरू सदरमुकामजस्तै
यहाँ पनि घाम उसैगरी
उज्यालो बाँडेजस्तो गर्दै आउँछ
र, समय निल्दै जान्छ ।
अग्ला डाडाँहरूमा छेकिँदै
लिवाङ छिरेको घामको किरण
फेरि ठोकिन्छ अग्ला महलमा
र, चिसो हुन्छ उसैगरी
लिवाङको माटो
लिवाङको बाटो
र, लिवाङको अर्को पाटो ।

Manju Marmika – Man Bhitra Ko Sambedanama

मञ्जु मार्मिका – मन भित्रको संवेदनामा

आगो बलिरहेको छ
हरेक पलपलमा
आगोका ज्वालाहरु पिइरहन्छु
म क्षणक्षणमा
हरितालिका
साच्चै तीज भएर आउनु छ भने
शान्तिको राको बालेर आउ
पिडाको आघातले फुटन
बाँकि मुटुहरुलाई Continue reading “Manju Marmika – Man Bhitra Ko Sambedanama”

Basu Dhakal – Dashain

बासु ढकाल – दसैँ

प्रत्येक बर्षको दसैँ
थुप्रै टाउकाहरु छिनेर बिते
र पुनः
रावणका झैँ पलाएनन्
बोका खसीको झैँ भो
मान्छेको नियति
आफै संग पराजित छ कठै मान्छे
र पनि के को बिजयोत्सर्ग मनाउँदैछ कुन्नि ?
ऊ आफैलाई थाह छैन
एउटा गतिलो दसैंको चाहना नमेटिदै
थुप्रै मानवीय टाउकाहरु बलि चढे
थुप्रै सिऊँदोहरु उजाडिए
तर सिंगो देशमा कहिल्यै दसैँ आएन
एक टुक्रा चिची र एक धर्को नानामै
अझै गाउँ बेसी दसैँ खोज्दैछ
र यतिखेर
पश्चिमा जिन्दगी बाँचेर
पूर्वीय संस्कृति जोगाउने धुनमा
आडम्बरी दसैँ मनाउदैछौ हामी
र सधै ..
बराजुका थाप्लामा बाजेले गीर खेल्दै दसैँ मनाए
बाजेको थाप्लामा बाले
र म आफ्ना बाका थाप्लामा गीर खेलेर नपुग्ने अनुमानमा
रातदिन मरिमेट्दै छु
बस्
मेरी आमा
खै कस कसलाई
के पो आशिर्बाद देलिन्
एकै घरको छानामा
चार थरि झण्डा गाडिएका बेला
मनमनै भन्दिहुन्
बजियाहरु सप्पै सिंहदरवार पसेनी हुन्थ्यो नि बरु
साच्चै
एक्लै बूढाको जिउनी सम्हाल्थे
उतै नारा लाए नि लाउन
टायर बालेनी बालून्
मन्त्रि बनेनी बनून्
मलाई त शान्ति हुन्थ्यो नि
यत्रा बर्षमा जाबो संबिधान त नबनाउने मोराहरुले
खै के पल्लान र आश गर्नु व्यर्थै
भुत्ते हसिया उद्याउँदै
गनगन गर्दै थिन्
सनै: सनै:
उनको खुम्चिएको निधारको रेखामा
क्रमश:मैले आफन्तबाटै अतिक्रमित
शिमारेखाहरु भेटें
र मलाई
सिंगो धर्ती याद आयो !!
र कहिल्यै नहारेको दसैँ याद आयो !!

अमेरिका

Damodar Pudasainee – Samayagarbha Ma Rangin Ankur

दामोदर पुडासैनी किशोर – समयगर्भमा रँगिन अँकुर

पोखरीमाथि
झारनै झारको बीचमा कमल फूलेझैं
भीड माझमा आँखा जुधेको थियो
बसन्तको एक मध्यान्हमा तिम्रो र मेरो
अहिले मनभरी तिमीनै एउटा सुन्दर भीड सल्बलाइरहिछ्यौ
सहरको हल्लामा रूमलिरहेको बेला
हल्लानै हल्लाको बीचमा
तिम्रो सुमधुर स्वरले स्पर्श गर्यो मेरो कानलाई
समुद्रको दुईतिर पौडी खेलिरहेका घाम र जून
समुद्र किनारको सिँयालमा सँगै चलायमान भएझैं
सँगै शब्द साटेँथ्यौँ हामीले एक अपरान्ह
संसार एउटा भिडनै हो
यही भिड माझमा
कहाँ कहाँ स्पर्श गर्छन् आँखाहरूले
र, के के चुन्छन् मनहरूले
सबै छोडेर
मन किन यतिधेरै तिमीमै टाँसिन मन गर्छ
मनलाई सोधें ,त्यसको जबाफ मनलेनै दिन सकेन
भगवानको खोजीमा
रातोदिन भौँतारिँदै हिँडेका कयौं भक्तहरू देखेकोछु
कयौं चुचुराहरू नाघ्न
ज्यू ज्यान अर्पेर हिँडनेहरू पनि देखेकोछु
सारा श्री सँपति जुटाउँन ज्यान सुकाउँनेहरू पनि देखेको छु
बाटोमा हिँडदाहिँडदै
कसरी एक्कासी पस्यो मुटुभित्र सुनौला घाम
तिमीसँगको भेटको क्षणले सँझाउँदैछ श्वास श्वासमा
रूखहरू हेर्छु
तिमीलाई देख्छु
जून र घामलाई नियाल्छु
देख्छु तिमीलाईनै
केही पनि किन नहोस्
पिउँदा पाएको तृप्तिमा
भेट्छु तिमीलेनै दिएको सन्तुष्टि
बाटाहरू देख्यो भने
याद आउँछ तिमीलेनै डोर्याएको
तिमीलाई भेटेपछि
किन फक्रन थालेकाछन् जँगलभरि
प्रेमिल लालीगुराँस
किन गाढ़ा र बुट्टेदार बनेकोछ
हल्का रेसमी पछ्यौरी
किन लाग्छ हरेक मान्छेको अनुहार र मन
तिम्रै जस्तो,केबल तिम्रैजस्तो
कयौ मान्छेहरू
लोभिएका छन् फूलका बुट्टेदार थुँगाहरूमा
फूलहरूनै मान्छेसँग लोभिएर मातिएको भने
तिमीलाई भेटेपछि
पहिलोपटक देखिरहेछु मैले
घोर अन्धकार रातमा बिजुली चम्किँदा
एक्कासी मुस्कुराएको धर्तीजस्तो
तिम्रो र मेरो सानो भेटले
फैलिँदैछ समयगर्भमा प्रेमअँकुरको सुन्दर आकार
मैले लेख्ने गीतहरूमा
किन तिम्रै मात्र छन्
सुस्केरा र स्पन्दनहरू
गाभिनु समय
फुर्केर हिँडिरहेछ
हाम्रा बलिष्ठ पाइलाका चालहरूसँगै
अबको समयलाई
खेलाइरहनुपर्छ
तिम्रा र मेरा हत्केलाहरूमा
समय अनायासनै
बन्न थालेकोछ
बढी रँगिन र बढी गतिशील

-२०७६ बैशाख १९ गते
बिराटनगर,मोरँग

Sashakta Parajuli – Ma

सशक्त पराजुली – “म”

म हिउदे झरिको रूख, पूरै नाङ्गो छु
शरीरमा होलान् कपडा तर नंग ठान्दछु
खुसियाली चिसो हावा र पानी सँग बान्दछु
देवता हुदैन्न यो संसारको मठमन्दिरमा तर
एक गास खान दिनेलाई म भगवान Continue reading “Sashakta Parajuli – Ma”

Bhaskar Kaji – Aghosit Pagal

भाष्कर काजी – अघोषीत पागल

बिहानीको पहिलो प्रहरसँगै शुरु हुन्छ
उ उभिएको भूगोलको कथा
फिल्मको पर्दामा फेरिने दृश्यहरु झैँ
गाडी गुड्ने सडकभरी तिनै गाडीका टायर बल्छन्
सडकहरुबाट धूवाँको मुस्लो निस्कीरहेको Continue reading “Bhaskar Kaji – Aghosit Pagal”

Bishnu Neupane – Yug Nayak Bhanu Bhakta

विष्णु न्यौपाने – युग नायक भानुभक्त

गोर्खा उन्दछ देशको रुप खिची भूगोलमा एकता
रम्घा चुन्दछ काव्यको विधि सिँची भाषा विचै एकता ।
भाषा हो पहिचान, राष्ट्र, जनता हो देशको मापन
नेपाली जनजाति जाति विचको सम्बन्धको साधन ।।
(१)
भाषामा मलिलोपना थपिदिने निख्खारता ल्याउने
रम्घाका गुरु भानुभक्त कवि हुन् संसार फैलाउने ।
जे गर्थे अनुवाद मौलिक कला पोखेर गर्थे उनी
नेपाली जनमासको हृदयमा सद्भाव छर्थे उनी ।।
(२)
घाँसी प्रेरक व्यक्ति हुन् समयमा ती भानु व्यूँझाउने
आफ्नै दिव्य कला सुषुप्त रहँदा उल्प्रेरणा ल्याउने
पैसा हुन्छ दरिद्र हुन्न मन भो घाँसी जहाँ गाउँथे
ती घाँसी तव भानुका प्रण बनी सानिध्यमा आउँथे
(३)
तीसौ फुट्कर छन् अमूल्य कविता यौटा महाकाव्यझैं
हो रामायण राष्ट्रको गहकिलो संस्कारको सारनै ।
आस्था, प्रेम र स्नेह, आदर थियो रामायणैको जतै
त्यो आस्था जनप्रीय श्लोकहरुले थामी रहेछन् अझै ।।
(४)
बढ्यो साक्षरता पढी घरघरै भक्तीय रामायण
लाखौं ती महिला तथा पुरुषको आदर्श आकर्षण ।
ज्ञानी बन्दछ ज्ञानले अझ पढे विज्ञानका ध्यानले
संस्कारै पनि बन्दछन् कति नयाँ ती श्लोकका प्राणले ।।
(५)
नेपाली जन गाउँथे लय झिकी जग्गे तथा भोजमा
पीडामा पनि गाउँथे र सुखमा, उल्लासमा मोजमा ।
दोहोरी अति खेल्दथे दिनदिनै व्यूँझाइ रात्रीहरु
प्यूँदै श्लोक सुधा कला धुन खिची आनन्द दात्रीहरु ।।
(६)
कैले हिन्दु परस्त ग्रन्थ भनियो त्यो लान्छना मात्र हो
सीता राम कथा सुरम्य युगको सौन्दर्यको शास्त्र हो
राणा काल कठोर चाल विचको यो दृष्टि नै क्रान्ति हो
साँचो अर्थ नबुभ्mनु तौलनु छिटै अज्ञान हो, भ्रान्ति हो ।।
(७)
दोस्रो हो लघुकाव्य अमृत सरी प्रश्नोत्तरी मञ्जरी
आस्थाको पनि ख्याल राख्नु भनियो हो भक्तमाला भरि ।
देखी दुष्ट बधू दुखेर मन त्यो तारापतीका मुनि
लेखे रात विताइ पुस्तक नयाँ शिक्षा बधूको पनि ।।
(८)
खेप्ता जेल कतै कुँदे मनहरू खेस्रा बने चाहना
ती खेस्रा अव स्वर्ण अक्षर बने यो राष्ट्रका भावना ।
मान्छे हुन्छ दरिद्र तैपनि सधैं जो गर्छ नौलो प्रण
पक्कै बाँच्तछ मृत्युमा पनि उठी संसारमा हर् क्षण ।।
(९)
यस्ता प्राञ्जल देशका सपुतकोे ती भानुको मूल्य के ?
मर्यादा भरि प्रेमको रस दिने ती भानुको मूल्य के ?
मोती मूल्य चिनाउनै रथ चढे भै सारथी भानुको
बढ्यो मूल्य विभूति, आदिकविको संज्ञा थपे मानको ।।
(१०)
भाषामा युग एक जन्मन गयो यी भानुका कोखले
मर्छन् मर्नेहरु मरेर सकियुन् इश्र्या गरी शोकले ।
माटोको मुटु स्वाउँदा कृति कला यी काव्यका दायक
नेपाली कवि भानुभक्त युगका साँच्चै बने नायक ।।
(११)
जस्को नाम मरेर जान्न जनमा मर्दैन त्यो कालले
देख्छन् भाव विचार प्यार पनले बाँधिन्छ संस्कारले
जस्ले देख्छ र लेख्छ सृष्टि विचको सम्बन्ध त्यो सारमा
उस्को नाम सदैव बाँच्दछ उठी आधार आकारमा

– शुक्रबार, 2 श्रावण, 2071

Yogen Paudel – Haami

योगेन पौडेल – हामी

हामीलाई हाम्रो मूर्खता प्यारो छ,
हामीलाई मुढता प्यारो छ।
अराजकता, अकर्मण्यता, बिग्रह र उथलपुथल
कोलाहल, अशान्ति र अन्धकार प्यारो छ,
हामीलाई जडता प्यारो छ।

धुँवा, धुलो र टायर प्यारो छ,
तोडफोड, हड्ताल र हुल-हुज्जत प्यारो छ।
केही झुण्डका भाडाका सिपाहीहरु हामी,
जसका नाईकेहरु,
हामीलाई एक अर्का सँग भिँडाउँछन्,
र हामी भिँड्छौँ,
साम्प्रदायिकताका नाउँमा,
जाति, धर्म, भाषा र भौगलिकताका नाउँमा।
अनि, हाम्रा आस्थाका कुलेसाहरु जोडएपछि,
भरोसा, सपना र भ्रमका खहरेहरु जोडिएपछि,
ती नाईके नदी बन्छन,
र बिसर्जित हुन्छन,
दम्भ, अभिमान र अहँकारका
शक्ति, सत्ता र पैसाका,
फोहोरी समुन्द्रहरुमा।

लघुताभाषले संक्रमित हामी,
अकर्मण्यताले ग्रसित,
उत्तर फर्केर धारे हात लगाउनु,
अथवा दक्षिण हेर्दै सत्तोसराप फलाक्नु,
राष्ट्रप्रेम भन्ठाँन्छौँ।
वा आफ्नो अस्तित्वै बिर्सेर,
स्वभिमानै बिर्सेर हामी,
एउटा पुल बन्न चाहान्छौँ।
उत्तर र दक्षिण जोड्ने त्यस्तो पुल,
जसको ढाड टेकेर,
बेरोकटोक पार हुन सकुन्
उत्तरका प्रगतिहरु दक्षिणतिर
र दक्षिणका उत्तरतिर।
हामी खस्ला र खाँउला भन्ने आशमा
एकादेशको कथाको स्याल झैँ
कुर्न तयार छौँ,
फगत एउटा पुल बनेर।

सानो क्षेत्रफलमा कैद
हाम्रो सोचाईको परिधि,
खुच्चिँग खुचिँगमा रमाएको
हाम्रो प्रगति,
सिद्धान्त र बादको भारीले थिचेको
हाम्रो बामपुड्के बैद्धिक उचाई,
सँकुचनमै रमाएको,
हाम्रो मानसीकता,
हो, हामीलाई यीनै बिरोधाभाषहरू प्यारा छन्
अक्षमता डँगुरहरु प्यारा छन्।
हामीलाई हाम्रो मुर्खता प्यारो छ,
हामीलाई मुढता प्यारो छ।