सुषमा मानन्धर – कोट
(मधुपर्क)
मेरो नाम सुराज हो । तपाइर्ं सोच्नुहुन्छ होला कस्तो नाम हो ! आमाबुबाले आˆनो नाम मिलाउन खोज्दा यस्तो नाम जुर्यो । मेरा नजिककाहरू मलाई ‘सु’ भन्छन् । कहिलेकाहीा त उनीहरूले यसरी बोलाउदा केटाकेटीका लागि लघुशङ्काको अर्थ लागेर हासो उठ्छ । मान्छे म भावुक छु र हाल सत्ताइसको भए । बी.ए.पास छु । मेरो घर काठमाडौ, चिकंमुगलमा पर्छ । हाल पेशाले ट्याक्सी ड्राइभर भए पनि म आफूलाई ड्राइभर भन्न रुचाउन्न । यो मेरो केही समयको लागि गरिने काम मात्र हो । मलाई पढेर अdmै धेरै गर्नुछ । स्नातक भएर पनि किन ट्याक्सी चलाइस् भनी साथीहरू भन्छन् तर जागिर खानु सजिलो कहाा छ र ? उसमाथि अहिले भनसुन नहुने कुनै ठाउ छैन । चाकरी गर्दै हिाड्नु मेरो वशको कुरा हैन । शिक्षित बेरोजगारहरूको लाममा उभिनुभन्दा यो ट्याक्सी चलाउनु कुन नराम्रो हो र ? भएको अलिकति पुजीले ट्याक्सी किनें । ड्राइभर राख्यो उसैलाई तलब दिनुपर्छ । त्यसैले अरू ड्राइभर राख्नुभन्दा आफै गाडी हाक्नु निको ठानें । फेरि आफैले चलाउने हुदा अरू ड्राइभरले जस्तो समय र रकममा पाबन्द रहनु पनि परेन । मनमौजी तालको छु, मुड भएको दिन बिहानै ट्याक्सी हाक्छु, नभए दिनभरि पनि चलाउदिन । घरमा सानो सुखी परिवार छ । आमा घरै बस्नुहुन्छ । बहिनी अझै स्कुल पढ्दै छिन् । चञ्चले स्वभावकी बहिनी-बहिनीभन्दा बढी साथीजस्ती छिन् । हरबखत मसाग जिस्किरहन्छिन् । म उसलाई औधी माया गर्छु ।
आमाले घरधन्दाको बोdm देखाएर निकैपल्ट मसाग बिहेको लागि आग्रह गरिसक्नुभयो तर अहिलेसम्म भनेजस्ती फेला नपरेकी हुदा मैले उहाको त्यो इच्छा पुर्याउनक सकिरहेको छैन । बिहेको लागि जोडी त माथि नै बाधिइसकेको हुन्छ भन्छन्, आˆनो साइत भने जुरिसकेको छैन ।
मेरो आˆनो ट्याक्सीको कुनै खास रुट छैन । मैले आˆनो ट्याक्सी कहीं पनि अड्याएको हुन्छु तर एउटा कुरा भने निश्चित छ, म प्रायः अबेरसम्म ट्याक्सी चलाउादिन । हद नाघे नौ नभए सााढे नौ । त्योभन्दा अबेरसम्म टयाक्सी चलाएको सायद अहिलेसम्म रेकर्ड छैन । एक त घरमा आमा र बहिनी मात्र, उसमाथि बहिनी म फर्की नआउन्जेल खाना कुरिरहन्छिन् । धेरैपल्ट नकुर्न भनिसकेा, बाहिर गएको मान्छे फर्किन कतिबेला हुन्छ के ठेगान तर उनी मान्दिनन् जसले गर्दा पनि बाध्य भएर मैले चााडै र्फकनुपर्छ । कुनै दिन कदाचित फर्किन ढिलो भए बहिनीको घुर्की र रिस खप्नुपर्छ । निकैबेर फकाएपछि बल्लबल्ल मान्छिन् । मलाई थाहा छ, यस्तो मनमौजी तालबाट मैले पैसा कहिल्यै कमाउन सक्दिन । बहिनीको पढाइ, उसको बिहे, घरको फेर्नुपर्ने छत …, यी धेरै कुराहरूको जिम्मेवारी मेरो सामु टड्कारो उभिएका छन् ।
कहुन त म आफूलाई त्यति साह्रो सज्जन ठान्दिन । चाड पर्वतिर लोकल चढेकै हुन्छ, कहिलेकाहीा चुरोट पिउंछु र ल्वाङ सुपारीको लत लागेको छ ममा । तर यति भइकन पनि मैले आफूलाई नैतिकताको स्तरदेखि गिर्ने मौका भने अहिलेसम्म दिएको छैन ।
हिजो राति छिमेकी साथी केदारको घरमा पार्टी थियो, बिहे गरेछ उसले । उसको घरबाट अलि ढिलै फर्किएा, सायद अलिअलि लागेको पनि थियो मलाई । उसकी श्रीमती देखेको थिएा, केदारको तुलनामा धेरै राम्री । चिटिक्क परेको भरिएको उनको जीउडाल आकर्षक थियो । हल्का बल्बमा अनिादो केदारको कोठा, म भने उनीहरूको सुहागरात सोचेर निकैबेरसम्म सुत्न सकिनं । ओल्टेकोल्टे गर्दै मध्यरातमा मात्र बल्ल निदाएछु । त्यसैले आज बिहान उठ्दा टाउको भारी थियो । ट्याक्सी चलाउने मुडै नभए पनि ट्याक्सी लिई बाहिर निस्कन्छु । किन हो, आज दिनभरिमा केही टिप मात्र भयो । सााझ चिसो र अाध्यारो बढ्न थालेपछि घर फर्किने विचार गर्दै हुन्छु, एउटी युवती ट्याक्सीभित्र बस्छे । उसले लगाएको परˆयुमको तीव्र बासनाले टाउको दुख्छ । अगाडिको ऐनाबाट हेर्छु, आधुनिक पहिरन र मेकअपका परतहरूले पोतिएकी ऊ पूर्ण आकर्षक युवती देखिन्छे तर उसले बीस काटेकी छैन यो मेरो अनुमान होे । ‘लाजिम्पाट जाउा न’ ऊ भन्छे । उसको अनुरोधमा एउटा डर पनि थियो सायद ड्राइभरले अस्वीकार गरिहाल्ला कि भन्ने उसलाई लागेको हो । एक मन त लाग्छ जान्न भनुा, फर्किने बेला भइसकेको थियो । छिप्पिादै गरेको सााझ, अाध्यारो र एक्ली युवती, दिमागमा अलिकति टेन्सन भयो । म नबोली फर्केर प्रत्यक्ष उसको अनुहारमा हेर्छु । उसको गोरो अनुहार तातिएर रातो भएको छ । आाखा जुधेपछि अन्यमनस्कतामा ऊ अनुनयपूर्वक मुस्काउाछे ।
यो लास्ट टिप सोचेर गाडी उसको गन्तव्यतिर बढाउाछु । सडकका भीड, कोलाहल, र बत्तीहरू । बाटो जाम भएको छ । यो कुनै अनौठो हैन काठमाडौाको लागि । अगाडिको ऐनामा तरुनीलाई हेर्छु । उसको पहिरन र पोताई निकै भडकिलो देखिन्छ । अबेला राति एक्लै यात्रा गर्ने युवती आाटिली नै हुनुपर्छ । नत्र परिस्थिति र नियत सबैको राम्रो कहाा हुन्छ ? झ्याल बाहिर हेरिरहेका उसका आाखामा दौडिरहेका दृश्यहरू सायद थिएनन् किनकि बाहिरका कुनै पनि कुराले उसमा असर गरिरहेको थिएन ।
ट्याक्सी अगाडि गइरहेको हुन्छ । आाखाहरू सडकमा भए पनि म ऐनाबाट घरिघरि उसलाई हेर्न पुगिरहेको हुन्छु । आाखा चिम्लिरहेकी त्यस युवतीको तीखो र सुलुत्त परेको नाक आकर्षक छ । चिउाडोमा भएको अलि ठूलो त्यस्तो रातो कोठी मैले अरूमा देखेको छैन । ऐनामा देखिने उसका रसिला ओठ र भरिएका गाला पनि निकै राम्रा देखिन्छन् । यसरी बारुद भरिएर आगोको छेउ आएपछि आगो त लाग्छ नै, मानिसहरू त्यत्तिकै आगो लाग्यो भन्छन् । यसरी आएपछि नलुटिएला भन्ने पनि के छ र ? सबैजना मजस्ता कामनालाई बााध्ने पनि त हुादैनन् । “एकै छिन रोक्नुस है” । युवतीले अनुरोध गर्दा झसाग हुन्छु । सायद उसको गन्तव्य आएछ, सोच्छु । “दुई मिनेटको लागि पर्खिन सक्नुहुन्छ ? म एकजना मान्छे भेटेर आउाछु” रातिको समय अर्को ट्याक्सी नपाइएला भन्ने उसलाई पनि कत्रो पीर तर मलाई अबेर भैसकोले ऊसाग भाडा दिन अनुरोध गर्छु । “प्लिज एकैछिन मात्र हो । ” ऊ अनुनय गर्न थाल्छे । मलाई थाहा छ आज फर्केर फेरि बहिनीको घुर्की हेर्नुपर्नेछ मैले । युवती ओर्लेर नजिकैको घरभित्र पस्छे तर लगत्तै बाहिर निस्की ट्याक्सीभित्र अगाडि बस्दै भन्छे, “मान्छे नै भेटिएन, भाटभटेनीमा गएका छन् रे उतै जाउं न है” उसका आाखाभरि निकै आग्रह देखिन्छन् । धर्मसङ्कटमा पर्छु । उसको कुरा मानुा घर र्फकन ढिला भैसक्यो ,नमानुा रात यो बीच सडकमा एक्ली कहाा जाली ऊ । अर्को कुनै ट्याक्सी भेटिन्छ भन्ने कुनै ग्यारेन्टी पनि छैन । हुन त कुनै अपरिचितको ठेक्का मैले लिनु जरुरी छैन । मानवतावश नै सही उसलाई गन्तव्यमा छाड्ने विचार गर्छु ।
गाडी कुदेको छ तर हामी मौन छौा । गफाडी छैन तर म प्रायः आˆनो यात्रुहरूसाग गफ गरिरहन्छु । ऊसाग के गफ गर्नु ? चालामाला देख्दैमा बोल्न मन लागेन । भाटभटेनीमा पुगेर त्यहाा पनि ऊ एउटा घरभित्र पस्छे । लौ त्यहीं हराई कि भन्ने लागेको थियो तर ऊ र्फकन्छे । “अब कता ?” को भावमा म उसलाई हेर्छु । “धोबीघाट” ऊ निकै हताश देखिसकेकी छ । अघिको उसको गोरो अनुहारमा पीडा पोतिएको जस्तो छ । ऊ लामो निश्वास छाड्छे । आफूभित्रको पीडाले वा हताशपनको कारण बेचैनीमा ऊ लाइराखेको कोट पनि फुकाल्छे । स्लिवलेश लुगामा उसका सुडौल पाखुरा…म उसबाट ध्यान अन्यत्र लान खोज्छु ।
सडक बत्तीको चहकिलो प्रकाश उसमा पर्छ । अनुहार छोपेर टाउको निहुराई रहेकी ऊ एक्कासी सुाक्कसुाक्क गर्दै रुन थाल्छे । म हतप्रभ हुन्छु, केही बुझ्दिन । सुनसान बाटो, राति एक्ली युवती यसरी टयाक्सीभित्र बसी रुदा के अर्थ लाग्ला, मलाई डर पनि लाग्यो । “प्लिज यसरी नरुनुस् न, के भयो तपाईंलाई ?” मलाई उसको रुवाइमा भन्दा पनि उसको त्यो रोदन अरूले सुनेर के आपद आइलाग्ला भन्ने पीर लाग्यो । जमाना नै खराब छ । मेरो अनुरोधपछि उसको रुवाइ कम त हुन्छ तर अझै सुकसुकाइरहेकी छ ।
धोबीघाट आएपछि ऊ चुप लाग्छे । हिक्काहरू अझै उठिरहेका हुन्छन् । विस्तारै टाउको फर्काएर ऊ मतिर हेर्छे । गाजल लत्पतिएका आाखा र नाकको टुप्पासमेत राता भएका छन् । ऊ ढोका खोली बाहिर निस्कन्छे । परिस्थितिले लाटो बनाएको म ऊसाग भाडा पनि माग्न सक्दिन न त उसैले कति भयो भनी सोध्छे । दुवै जना चुप छौैं । सायद उसले कुुनै कडा टिप्पणीको अपेक्षा गरेकी थिई जब म केही बोल्दिन ऊ आफूले फुकालेको कोट मेरो हातमा थम्याई अगाडिको मोडमा गएर हराउछे । म ऊ गएको दिशातिर हेरिरहन्छु । यो कुनै स्वप्न हो वा यथार्थ छुट्याउन गाह्रो भएझै लाग्छ । रिस उठ्छ आफैादेखि, मैले यो टिप गर्नै नहुने थियो ।
स्तब्ध छु, यो मेरो कमजोरी हो वा उदारता, यत्तिका बेर सडक नापेर आफूले पाउनुपर्ने भाडा नपाउदा पनि रोएर आˆनो असमर्थता जनाउने युवतीप्रति म आक्रोशित हुन सकिान ।
परफ्युम छर्किएको कोट मेरो हातमा छ, नरम र सिल्की । पैसाको सट्टा उठेको यो ट्याक्सी भाडा हो आजको । कोटको भित्री खल्तीमा केही भएdmैा लागेर निकाली हेर्छु । बन्द नगरिएको खामभित्र एउटा चिठी हुन्छ । अरूको चिठी पढ्नु हुदैन भन्छन्, कौतुहलवश खोल्छु ।
आदरणीय बाबा, चिठी लेख्छु भन्दाभन्दै ढिला भयो । यहाा काम खोज्न साह्रै गाह्रो रहेछ बाबा । अहिले चन्दवीर अङ्कलले एउटा काम खोजिदिनु भएको छ । त्यति गाह्रो त हैन तर थाक्छु । राति कलेज पनि जान्छु, सायद त्यसैले होला । अब बाबालाई छिटै पैसा पठाउाछु । यसपालि दाइको खुट्टाको अपरेशन गरिहाल्नुपर्छ । दाइले सक्नुभएको भए बाबालाई दुःखै हुादैनथ्यो । आशा छ, आमा सन्चै हुनुहुन्छ होला । बाबा हजुरले आˆनो खोकीको दवाइ नछुटाउनु होला । म सञ्चै छु, मेरो पीर नगर्नु होला ।
छोरी रन्जु चिठी पढेर अनायसै करुणा जाग्छ युवतीप्रति । उसले जेजस्तै काम गरिरहेकी भए पनि परिवारको निमित्त खटिरहेकी उसको सामु नतमस्तक हुन्छु । चिठी खसाल्न ठीक पारेकी उसले बिर्सेकी होली भनेर बाटोमा एकैछिन कुर्छु सायद चिठी लिन पो आइहाल्छिन् कि । त्यो बेला मात्र हैन मैले त्यसपछि पनि उसलाई अन्त कतै देखेको छैन । दुईचारपल्ट धोवीघाटतिर पनि नगएको हैन तर उसलाई भेटिना । बाटोमा कतै देखे यो उसको कोट उसैलाई फर्काएर उसाग भेटघाटलाई अगाडि बढाउन चाहेको छु । त्यही भएर यो कोट सधै साथमा लिई हिड्ने गरेको छु ।
के तपाईंले देख्नुभएको छ उसलाई ?