Seema Abhash – U Ishwar Futai Rahanchhe

पहिलो पटक
कुन कालिगढले उदास बनेर
भगवान कुँदयो होला ?
कुन भक्तले
कुन मितिमा
कुन फूल चढायो होला
र कस्ले राख्यो होला मन्दिरमा
चुपचाप बस्न सिकाएर,
यो निर्वासित भगवान
कहिलेसम्म
मान्छेको शरण परिरहन्छ हँ ?
रोशीको बगरमा गिट्टी कुट्ने
स्वास्नीमान्छे सोधिरहन्छे
क्षितिज नफाटुञ्जेल
सपनाभन्दा अग्लो गिट्टी थुपार्छे
थुप्रोको आडमा
अढाइ बर्षे नानी हुर्काइरहेकी छे,
बामे सर्दै रमाएर नानी पुतली पछ्याईरहेछ,
आमालाई छोडेर टाढा पुगेको छ
उस्ले गिट्टी कुट्दा बुन्ने सपना
रोशीको पानीमा झर्दै गरेको
चन्द्रमाभन्दा सुन्दर छ,
उस्को धरातल
मन्दिरको देउताभन्दा शालीन छ,
उस्को नानीले पछ्याउने बाटो
इन्द्रेणीभन्दा लामो छ ।
हत्केलाका ठेलाहरु हेरेर
फूल जस्तो कल्पनामा हराउँछे,
गिट्टी कुट्दाको टकटकसँगै
काब्य रच्छे र झयाउरेमा भन्छे
कायर बनेर ढुङ्गामा लुक्ने
यो भगवान गिट्टी बनेको छ ।
पिठ्युँमा नानी
काधमा घन लिएर
रोशीले बगाउन नसकेको
ढुङ्गा फूटाउने उ
दुनियाले पुज्ने भगवान फूटाउँछे,
दुनियाले तिरस्कार गरने
बाउ नभेटिएको नानी
भगवान मानेर हुर्काइरहेकी छे,
घरबाट निकालिएकी
गाउँबाट खेदिएकी
बिस्थापित उ
सिन्दुर इन्द्रेणीलाई बुझाएपछि
मन्दिर बनाइने ढुङ्गा गिट्टी बनाउँछे
भगवान पुजिने ढुङ्गा गिट्टी बनाउँछे
घर बनाउने ढुङ्गा गिट्टी बनाउँछे
गिट्टी बेचेर नानी पाल्ने उस्लाइ
भगवान पुजिने धेरै ढुङ्गा फूटाएपछि
यो निर्जन दुनियाँले भन्ने गरछ
उ इश्वर फूटाइरहन्छे ।

Pratima KC – Parai Ko Mato Mathi (Nepali Gajal)

प्रतिमा के.सी. – पराईको माटोमाथि

आज भोलि पर्सि भन्दै भाका सरिराछ
पराईको माटो माथि आँशु झरिराछ

अग्लो थियो आदर्शको सगरमाथा
घरि घरि ठेस लाग्दा मन मरिराछ

बाध्यताको हुरीले प्रदेशमा धकेल्यो
गाउँघर Continue reading “Pratima KC – Parai Ko Mato Mathi (Nepali Gajal)”

Bimal Giri – Yo Dhukdhuki

यो ढुकढुकी रहेसम्म तिम्रै गाथा गाइरहुँ
बादलपारी रहे पनि नेपाल भन्न पाइरहुँ

प्राकृतिको प्रतिक तिमी मेचीदेखि कालीसम्म
हत्केलामा श्रम रोपी फलाउ फल लटरम्म
साझ बिहान आमा भन्दै तिम्रै गाथा गाइरहुँ
बादलपारी Continue reading “Bimal Giri – Yo Dhukdhuki”

Prakash Thamsuhang – Chasok

प्रकाश थाम्सुहाङ – चासोक

नयाँ दिन
नयाँ मौसम
नयाँ परिवर्तनमा
पखालेर सप्पै क्षयग्रस्त पुराना बिम्बहरू
पुरानो जग
पुरानो घर
पुरानो राष्ट्रियता
आऊ सोल्टिनीहरू
नयाँ घाम लागेको बेला
नयाँ अन्न पाकेको बेला
नाचौं उल्लासले
नाचौं उमङ्गले

च्याङ्ब्रुङ ब्रुङ
च्याङ्ब्रुङ ब्रुङ

नयाँ संरचनाका लागि
नयाँ जीवनका लागि

हामी विजयको नजिक
हामी प्राप्तिको नजिक
अब, अग्लिएर चेतनाको कञ्चनजङ्घा
डाकौँ सहस्र उत्पीडित हंसहरू
डाकौँ सहस्र सिमान्तीकृत मुटुहरू
डाकौँ सहस्र मुर्झाएका सातोहरू
भाकौँ पवित्र मनले
मुजिङनाखेयङना
र बोलाऊँ ताजा हावा

लिऽखुरी लिऽऽखुरी
लिऽखुरी लिऽऽखुरी,

यो गुम्सिएको युगमा
जन्माऊँ नयाँ भ्रुण
साक्षी छन्
यो हावा
यो पानी
यो जङ्गल
आऊ निर्वासित मनहरू
जाग पराजित आत्माहरू
लेखौँ सुनौलो इतिहास
कोरौँ आफैले आफ्नो भाग्य

च्याङ्ब्रुङ ब्रुङ
च्याङ्ब्रुङ ब्रुङ

आऊ सोल्टिनीहरू
नाचौँ उल्लासले नाचौँ उमङ्गले
नयाँ संरचनाका लागि
नयाँ जीवनका लागि ।

1. चासोक : किराँत लिम्बूहरूका एक उधौली चाड, जसमा नयाँ अन्नहरू भित्र्याइने गरिन्छ ।

2. मुजिङनाखेयङना : मेन्छामगेन याप्मी कुबोक्मा (मानिसको उत्पत्ति) मुन्धुमअनुसार लिम्बूहरू मुजिङनाखेयङनाका छोरा सुऽसुवालिऽलिम याक्थुमहाङका सन्तान हुन् । मुजिङनाखेयङना हावाबाट गर्भवती भएको हुनाले आफनो छोरालाई हावा-बतासको छोरा भनेर सुऽसुवालिऽलिम भनेर न्वारान गरिदिइन् । यो नामको अर्थ सुस्तरी चल्ने बतास लाग्छ । मुजिङनाखेयङनाले आफनो दौतरीहरू नभेटेपछि थकित उनी रूखमा चढेर लिऽखुरी लिऽखुरी भन्दै मीठो हावा बोलाएर दौतरीहरूको तिर्सना मेटिन् । आज पनि रूखको फेद वा कतै थुम्कीमा बसेर लिऽखुरी लिऽखुरी भन्दा मीठो हावा चल्ने गर्छ ।

Biplav Pratik – Saamanjasya

बिप्लव प्रतिक – सामञ्जस्य

तोते बोल्थेँ, दौडिँदै केराघारीलाई अँगाल्थेँ
भोगटेका रूख चढ्थेँ, खस्थेँ
र सूर्योदय हुनेबित्तिकै बाबा र आमाको वात्सल्यबाट
फुस्किएर आँगनमा र्झर्थें
घर फर्किंदै गरेका चराचुरुङ्गीका बथान
धानखेतमा बसेर हेर्दाहेर्दै सुर्य अस्त हुन्थ्यो ।
दौँतरीहरू हुन्थे, तिलौरी हुन्थ्यो
दसैँमा टीका अनि फेरि द्यौसी र झरिझरिे हुन्थ्यो
त्यो शैशव थियो ।

कुनै मोह थिएन, उमङ्गबाहेक
कुनै त्रास थिएन, परम्पराको बाहेक
हो, मोह थियो र त्रास पनि थियो
शैशव थियो त्यो ।

आज म हुर्किएको छु
मोह र त्रास पनि हुर्किएको छ
नयाँ रूप छ र त्यसको रङ्ग फैलिएको छ ।
अब म आरुबारीमा आरु चोर्न जान सक्तिनँ
अब म स्कुल जान र त्यहाँबाट बीचमै कक्षा छाडेर भाग्न सक्तिनँ
तर, खुसीहरू चोर्न सक्छु
आफ्नो महत्वाकाङ्क्षाको धनुषले
कसैको बलि दिन सक्छु
औँलाहरूको डरले म आफैँबाट
भाग्न सक्छु
म कर्तव्यबाट भाग्न सक्छु, म बाटो बिराउन सक्छु
हो, पक्का हो !
मोह पनि हुर्किएको छ
त्रास पनि हुर्किएको छ
केही बदलिएको छैन
केवल दृष्टि बदलिएको छ
परिभाषाहरू बदलिएका छन्
केवल यत्ति हो कि
कट्टु लगाएर सिँगान पुछ्दै
नाङ्गा खुट्टा, धुस्रैफुस्रै
कसैले देख्छ कि भनेर पल्याकपुलुक हेर्दै
अब म आरुबारीमा आरु चोर्न जान सक्तिनँ ।

घट्टेकुलो, २ नोभेम्बर १९९२

Bibash Bipra – Jindagi Ta Kavya Po Bhai Sakechha

बिबश बिप्र – जिन्दगी त काब्य पो भैसकेछ

कहाँ ! अब जिन्दगी त काब्य पो भैसकेछ
पत्रेफूलको जस्तो खस्दैछन
जिन्दगीका पातहरु पनि एक-एक गरि
माटोमा-
पानीमा-

फुर्र उड़दाछन् हावामा
यसरि फैलदोछ जिन्दगीको चाहत
जसरि किरणहरु ।

जिन्दगी त काब्य पो भैसकेछ
मान्छेका हात-हातमा
झोला, सिरानी,डेस्क र टेबुलमा
पढ्दा पढ्दै छोडेका,
या
मयुरको प्वाखको साँध हालेर
बन्द गरिएका – पुस्तकहरुजस्तै ।

मान्छेहरु, कि अब आधा जिन्दगी बाचिसके l
अथवा- ब्लान्केट ओढेर यो जाडोमा – पढीरहेछन
जिन्दगीको किताब-चिया-कफीको सुरुपसंगै
वा प्रेमिकाको टाउको सुमसुम्याईसंगै
वा कान्तिपुर डायरीसंगै
वा आमाहरुले गाउने हरि भजनसंगै
आदि-
इत्यादि !

हो अबको आधा जिन्दगी – काब्य नै रहिरहनुपर्छ
जसरि – उपन्याशका पानाबाट
भुरुरु….
अक्षरउडेर मगज भित्र पस्छन
ठिक त्यसरी नै – मान्छेहरु बाच्ने साम्राज्यमा बास बस्नुपर्छ – उपन्याश, गीत, कथा, कविता र निबन्धका अक्षरहरुले ।
ता कि ? फुलले फुलको सुगन्ध पढ्न सकोस
काँढाले फुलको सुगन्ध बुझ्न सकोस
हो ! त्यो बुझाइमा मान्छेहरुले लिन सकुन
बाँकी आधा जिन्दगीको काब्य मन्त्र
अथवा – जीवन ।

अब जिन्दगी त काब्य पो भैसकेछ
पत्रेफूलको जस्तो खस्दैछन
जिन्दगीका पातहरु पनि एक-एक गरि
माटोमा-
पानीमा-

फुर्र उड़दाछन् हावामा
यसरि फैलदोछ जिन्दगीको चाहत
जसरि किरणहरु ।

Momila – Manchhe Ko Bhagawan

मोमिला – मान्छेको भगवान

मान्छेले बनाएको मन्दिर
मन्दिरभित्रको देवता
मान्छे उसैसँग डराउँछ ।

युग पगालेर
मान्छेले स्थापन गरेको आस्था
उही ईश्वरका अगाडि
मान्छे अपराध गर्छ ।

कहिले बेमौसममा अपराधबोध गरेर
मान्छे नै मान्छे बन्छ
कहिले अपराध नदोहोर्‍याएर मान्छे
मान्छेकै भगवान् बन्छ ।

Biplav Pratik – Bado Amurta Katha Chha Yo

बिप्लव प्रतिक – बडो अमुर्त कथा छ यो

(बडो अमूर्त कथा छ यो)
जन्म जसरी एउटा सन्जोग
मृत्यु पनि एउटा सन्जोग
सन्जोगकै जिन्दगी जिउनुपर्ने बाध्यतामा
हरेक मानव पिल्सिएर रोगी भए तापनि
स्वस्थ भएको अभिनय गरिरहेछ
(बडो अमूर्त कथा छ यो)

जुन दिन मान्छेले सन्जोगसँग विजय प्राप्त गर्नेछ
त्यही दिन विनाश सुरु हुनेछ
र सृष्टिले विश्राम लिनेछ
(बडो अमूर्त कथा छ यो)

सन्जोग कसैलाई साह्रै सुखदायी हुन्छ
सन्जोग कसैलाई साह्रै दुःखदायी हुन्छ
त्यही सन्जोग तिमी भोगिरहेछौ
त्यही सन्जोग म भोगिरहेछु
त्यही सन्जोग हामी भोगिरहेछौँ
(बडो अमूर्त कथा छ यो)

नयाँसडक, २९ सेप्टेम्बर १९८७

Narayan Adhikari – Geet Gayera Matrai Kahan Pugchha

नारायण अधिकारी – अब गीत गाएर मात्र कहाँ पुग्छ !

सूर्यको प्रकाशलाई बेमौसममै बादलले
कैयौं दिन अबरोध गरेपछि
जून अथवा जुनकीरीको पुच्छ्रे बत्तीले
अब अन्धकारमा
बाटो देखाउने बेला गइसक्यो ।

अब गीत गाएर मात्र कहाँ पुग्छ !

सडक, कुना, सार्वजनिक स्थल वा घरहरुमै
बम र बन्दुकले मारामारका खेलहरु चल्न थालेपछि
कपर्दी र टोपी लुकाइका खेलहरुले
मान्छे-मान्छेका बीचमा
सद्भाव जगाउने दिन गइसक्यो ।

अब गीत गाएर मात्र कहाँ पुग्छ !

अन्तर्राराष्ट्रिय सीमानाहरु एकपछि अर्को गर्दै
मानेभन्ज्याँङ्ग, मेची, सुस्ता र कालापानी हुँदै देशभित्र पसेपछि
सडक आन्दोलन, गोष्ठी वा सेमिनार धाएर
आफ्नै देशभित्र ढुक्कले गर्व गर्ने
स्वाभिमानी शीरहरु! विश्राम गर्ने दिनहरु गइसक्यो ।

अब गीत गाएर मात्र कहाँ पुग्छ !

अकारण द्वन्द्व र अभिमानले
राष्ट्रिय अखण्डता, धार्मिक सामाजिक र जातीय विविधताको
देशीय एकता, अस्मिता र पहिचान
दूतावासका कोठीहरुमा बेचिन थालेपछि
नेपाली हुँ भन्ने स्वाभिमानै गइसक्यो ।

अब गीत गाएर मात्र कहाँ पुग्छ !

B J Bantawa Rai – Samarpan

बि. जे. बान्तवा राई  – समर्पण

तिम्रो मुस्कान स्वच्छ अनि मिठो
तिम्रो माया गाढा अनि अमृतरुपी
म हरेक तिम्रो जादुमा हराईरहन्छु
तिम्रो सम्पुर्ण अनुभुतीका स्पनदनहरुमा पाईरहन्छु

हरेक प्रभात तिमीलाई सम्झेर उठ्ने गर्छु
हरेक रातको निदरीमा तिमीलाई देख्ने गर्छु
अनी मलाई लाग्छ तिम्रै बाहुपासमा छु
मलाई लाग्छ तिम्रो हरेक स्वासमा छु

मलाई यस्तो महसुस पहिलो चोटी भयो
तिम्रै तस्बिर मेरो वरिपरि घुमिरह्यो,
अनी त मैले मेरो स्वास-प्रस्वास सुम्पीदिएँ
उप्रान्त मेरो जिबन तिम्रै नाम गरिदिएँ

Mithila Pyakurel – Euta Tara

मिथिला प्याकुरेल – एउटा तारा
(Source: Himal Khabar)

एउटा तारा मलाई आकाशबाट हेर्छ राति173राति
नआउञ्जेल भानु प्यारा मलाई आकाशबाट हेर्छ रातिराति

मन हुँदो हो उसको पनि सँगै बस्न प्रीतले कस्न
तर ऊ Continue reading “Mithila Pyakurel – Euta Tara”

Sushmita Nepal – Kavita Ko Ghar

सुश्मिता नेपाल – कविताको घर

पहाडका चुचुराहरुलाई जग हालेर
ढुकढुकीलाई ढोका बनाएर
सप्तरङ्गी इन्द्रेनीलाई दलिन हालेर
हावाका झोक्काहरुलाई गाह्रो बनाएर
आकाशको छानो हालेर
बादलका बुट्टाहरुलाई आँखीभ्याल बनाएर
एउटा सानो कविताघरको
निर्माण गर्न लाग्दै छु

सानो कविताको घरमा
जून–ताराहरुको पिलपिल बत्ती
बोल्न चाहान्छु
बिहानीको सूर्यको किरण
अँजुलीमा उठाएर
मनको दैलो पोत्न चाहान्छु

जीवनको गोरेटोमा नै अल्झेका
आँखाहरुलाई
कुहिरोभित्र श्रमलिई हिँडेका पाउहरुलाई
समयसँग लरखराइरहेका हातहरुलाई
मेरो सानो कविताको घरमा
भित्र् याउन चाहान्छु

चराहरुले गाउने मीठो सङ्गीत
धरतीले आफै जन्म लिँदाको रोदन
आवाजहरु तोते बोली बोल्दै
मेरो ढुकढुकीको ढोका
घचघच्याउन आइपुग्छन्
ठीक त्यसैबेला नै
म एउटा सानो कविताको घर
निर्माण गर्न लाग्दैछु ।

Pratima KC – Aghoshit Yuddha

प्रतिमा के.सी. – अघोषित युद्ध

एउटा अघोषित युद्ध
चलिरहेछ
निरन्तर चलिरहेछ
शताब्दियौं देखि आजसम्म
हो त्यो अघोषित युद्धमा
बमहरु निस्क्रिय छन
बन्दुकहरु सुतेका छन
बारुदको धुवाँ अल्मलिएको छ
अरु बमहरु Continue reading “Pratima KC – Aghoshit Yuddha”

Abhas – Pala Pala

पला-पला जिन्दगीको पात खस्दै गयो
गोधूलिको संघारमा रात खस्दै गयो

आफैँलाई बिर्सँदै म पराई माझ पुगेँ
धेरै बिहान झुल्किएँ म धेरै साँझ डुबेँ
मलाई आफ्नै सपनीको प्यास लाग्दै गयो
फूल फुल्दा तिम्रो मात्र Continue reading “Abhas – Pala Pala”

Manu Lohorung – Pagal Shakti Ra Punarsthapana

मनु लोहोरुंग – पागल शक्ति र पुनर्स्थापन

छाँट मिलेको कोट
एक टकले हेरिरहँदा
धेरै आँखा र मानव मनहरु
शक्तिहीन भएका छन् l
पिच सडकमा पजेरोबाट ओर्लिंदा
अनुहारको छायाँ देखिने
जुत्ताको चुरुम-चुरुम आवाजले
हजारौं कानका श्रव्य शक्तिहरु
भित्र भित्रै धसिंदै गएका छन् l

रुग्ण स्वातन्त्रमा
नैतिकताको धोती मात्र
पहिरेर अस्तित्व खोज्दा
क्रोधको क्रान्ति आगमनले
शान्तिको फूलमा
आगो सल्केर
ध्वंशको धुवाँले
सागरमाथ मक्किएर चोईटियो l

बेथितिको उत्थापन हुँदा
विजयको महसुसमा
अस्तित्व पराजय हुँदैछ l

रक्तलेपन सडकहरुले
दाग पखाली माग्दा
अमानक इप्साका आहारी,
अवधूत नाङ्गा मान्छेहरु
लाज टाउकोमा सिउरेर
नैतिक अपक्षयतिर
एकोहोरो लम्किन्दै छन् l

मान्छे माथि गरिएको
अवज्ञाको खातिर
म ग्रहको अरिष्ट
स्वस्तिशान्तिको लागि
अविभाज्य तोरणको जोहो गर्दैछु l

रुढ यो जिवलोकमा
अस्वास्थ्य कल्पनाले
पागल शक्तिहरु जन्मिए l
विप्लव कुल्चेर, विपुलमा
उद्दीपन विभाव

राष्ट्र-प्रेमको उद्वेगमा
म तिनलाई…”मानसिक”
पुनर्स्थापन गर्छु-गर्छु l

इतिहासको बयानलाई
अब ! म सुरक्षित राखेर
अवनतिको सतहमै
डाहाको शोकज्वाला निभाउँदै
इन्द्रियको जन्जिरबाट
चेतनाको झुलो चकमक बोकेर
सराबरी मानव सरोवर उन्नतिको
चोमोलोङ्मातिर उक्लिन्छु/उकाल्छु l

शितलपाटी-६ संखुवासभा

Yagyesh Dhwoj Karki – Aaja Ka Jogi

यज्ञेशध्वज कार्की – आजका जोगी

मलाई छोटा कपडाभन्दा
छोटा विचारसँग सरम लाग्छ,
मूर्खको बातभन्दा
महापण्डितको उपदेश झिज्यार लाग्छ!

बहिरालाई
मुस्कुराएको वचन सब मिठो हुन्छ,
बेवाकूफ दर्शकलाई
बकबके लवारपाँडे विद्धवान हुन्छ,
मलाई त आश्चर्य हुन्छ!
खुल्ला सडकमा हिँड्न छाडेर मानिस,
साँघुरिएको गल्लीमा किन कोचिन चाहन्छन्?
अपरिमित आकाशलाई त्यागेर
जमीनमा किन घिस्रन चाहन्छन्?
अनि,
विषालु विचार डस्न चाहने
ती ढोंगी उपर घृणा हुन्छ
त्यसको कृत्रिमता देखेर
त्यसको उदण्डता देखेर
अनि भन्न मनलाग्छ,
हे विद्धता र ज्ञानका चस्मा लगाउनेहरु!
हृदयको आँखाले हेर,
धमिलोपन हट्ला कि?
वास्त्राभूषण र सुनका रथमा रमाउनेहरु
बोक्रेपन ताँछेर हेर,
अमिलोपन घट्ला कि?

खरानी र रुद्राक्षले सिद्धिप्राप्त हुने भए
पूरै वन अग्नीकुण्डमा होमीदिन्थेँ,
रुद्राक्षका रुख सब नंग्याइदिन्थेँ,
तर सिद्धि त अदभुत बुद्धिमा छ
जो सँसारबाट परय छ।

मलाई बोटमा सुकेर चाउरी परेको फलभन्दा
केमिकलका हरिया फल तीतो लाग्छ,
मलाई छोटा कपडाभन्दा
छोटा विचारसंग सरम लाग्छ।

Madhav Prasad Ghimire – Gauri Khanda Kavya – 010 – Laun Laun Ra Khaun Khaun Baya Mai

‘यो टाढा परदेशबाट घरमा चाँडै तिमी जाउली
डोर्याईकन शान्ति कान्ति सुखले बा’लाइ देखाउली
पाहाडी चिडिया उडी रहरको पहाडमै जाउली’
भन्दैमा सखि ! गैसक्यौ, अब कहाँ के गर्न हे पाउली

साँचेको किन त्यत्ति मात्र रुपियाँ आफ्नै लुकाईकन
के के गर्न थियो, गयौ नि ! मनको धोको नफोईकन
चौतारी म बनाइदिन्छु त्यसले संसारको मार्गमा
फोई बन्धन गुप्त त्यो रहरको, जाऊ सखी ! स्वर्गमा

अर्काको नझुकी अगाडि घरको मर्का लुकायौ कति
तिम्रो धैर्य र मुस्कुराहट मिली गर्दै गएँ उन्नति
मेरो आज फल्यो कमाइ, तर हा ! तिम्रो ढल्यो देह यो
हे मेरी सखि ! दुःखको समयकी, छोडी गयौ खोप यो

लक्ष्मी भै धनधान्यपूर्ण घरमा बस्नै तिमी पाइनौ
हुर्काईकन लालबाल सुखले जानै तिमी पाइनौ
लाऊँ लाउँ र खाउँ खाउँ वयमै आफू कसोरी गयौ
बन्दैमा कति हाइ हाइ सबकी, सारा रुलाई गयौ

तिम्रो बाइस वर्षको रहर यो बोल्ने सखी बाँकि छन्
छातीको दश धार प्यार पिउने छोरी दुवै बाँकि छन्
यो तिम्रो म छु, चित्तभित्र प्रतिमा तिम्रो अझै बाँकि छ
छैनौ किन्तु तिमी ! यहाँ हृदयको तिम्रो सबै बाँकि छ

मान्छे जन्मिन आउलान् तर तिमी रानी कहाँ पाउँला
त्यो बान्की अनुहारको, नजरको पानी कहाँ पाउँला
मान्छेमा छलले छिपीकन तिमी छाया पनी पाउँला
त्यो बानी, दिल त्यो, त्यही किसिमको माया कहाँ पाउँला

सानो मानिसलाई भूमितलमा हुर्काइदिन्छौ किन
सानो त्यो दिलभित्र विश्वभरिको माया बसाल्छौ किन
लैजान्छौ नि ! उमेरमै रहर त्यो पुग्नै नपाई किन
लैजान्छौ वरदान फेरि भगवन ! भोग्नै नपाई किन

छातीलाई फुलाउने कुसुम यी फुस्की कहाँ झर्दछन्
टाढा टेक्न उचालिने चरण यी खुस्की कहाँ पर्दछन्
मान्छे हिँड्दछ सुख्ख खोज्न, कसरी त्यो दुखःमै पर्दछ

आत्मा आउँछ हाँस्नलाइ, कसरी रोएर त्यो मर्दछ

वैली यो मधुमास जान्छ, बिउँझी क्वैली जसै बोल्दछ
उड्छन् बादलमा भुवा, सिमलले कोया जसै खोल्दछ
ब्यूँझी जीवन, घाम जूनमनि यो केही फुकेको मन
फुस्काई कसले लग्यो कुन दिशा, मेरी कहाँ छौ ? भन

छोई भूतललाइ इन्द्रधनुले लाखौँ सिँगारे पनि
रातीका सपना बिहान बिउँझी साँचा बनाए पनि
मान्छेलाइ मिले पनी अजमरी खोजेर सञ्जिवनी
फर्कन्नौ यस लोकमा, जुन गयो यो गैगयो जीवनी

गैह्री खेत ! फलेर धान नझुला बाला सुनौला तल
टुप्पाबाट लदाबदी नफलिदे वैशाखको काफल
आउन्नन् वनभात खान वनकी रानी छहारीमनि
नाघी पर्वत स्वर्गमा गइसकिन् आनन्दकी इन्द्र्रिनी

बेहानीपख उठ्तिनन् अब उनी आई नबोला चरी !
टाढा देवलमा नबज्न शहना ! नाना बिलौना गरी
कल्ले हेर्छ र झुल्किएर चुचुरा पाखा सिँगार्छन् रवि
छन् खुल्ला अब रुप रङ्ग रमिता उल्लास छाया–छवि

डालाबाट नबोल कोइलि ! झुली, वैलिन्छ रे यो वन
काला केश नबाट है युवति हो ! फुस्कन्छ रे जीवन
यात्री आखिर जान्छ रे नगर है यो मार्गमा पीरती
देवी स्वर्ग गईसकिन् नगर है यो साँझमा आरती !

Upendra Shrestha – Hamro Laagi Yo Hinsa Ra Hatya Kina?

उपेन्द्र श्रेष्ठ – हाम्रो लागि यो हिंसा र हत्या किन ?
(मधुपर्क असार, २०६७)

हाम्रो लागि
कहाँ छ खोइ एउटा गाँस ?
कहाँ छ खोइ एउटा बास ?
कहाँ छ खोइ एकटुक्रा कपास ?
हाम्रो लागि
यहाँ खाँचो छ हामीलाई वासको
यहाँ खाँचो छ हामीलाई गाँसको
यहाँ खाँचो छ हामीलाइ कपासको
यहाँ खाँचो छ हामीलाई बाँच्ने स्वतन्त्रताको,
हाम्रो लागि
यो परम्पराको पुनरावृत्ति किन ?
यो ढुङ्गो सभ्यत्ता र संस्कृति किन ?
यो हिंसा र हत्या किन ?
हाम्रो लागि
यो आतङ्कवादको
कुनै अर्थ छैन,
हाम्रो लागि
यो हिंसा र हत्याको
कुनै मूल्य छैन,
हाम्रो लागि
यहाँ खाँचो छ हामीलाई बाँच्ने हक,
र बाँच्ने अधिकारको
यहाँ खाँचो छ हामीलाई बाँच्ने स्वतन्त्रताको
हाम्रो लागि
यो हिंसा र हत्या किन ?
हाम्रो लासिग
यो धार्मिक सम्प्रदाय किन ?
हाम्रो लागि
यहाँ खाँचो छ एउटा गाँस
एउटा बास
र एउटा स्वतन्त्रताको

Binod Roka – Kata

बिनोद रोका – कता ?

जन्मायो येही धर्तीले तिमीलाई
बढायो झर्दै आँशुका ढिका
कर्म त गर्ने पर्ने हो यो देशमा
किन जान्छु कोस्टारिका
परिबर्तन र बिकासका खातिर
देखाऊ बल तन्नेरीका
पढ लेख येही देशमा
किन जान्छु अमेरिका
दुख गर आफ्नै देशमा
बरु बन ड्राइभर ट्याक्सीको
अन्यथा नसोच नेपाली
किन बेर्थ जान्छु मेक्सिको
बन्छ मिले हामी यो देश
नगरौ बिकासको लागि हतार
ऋणै ऋण थाप्लोमा बोकी
किन जानु साउदी कतार
काम गर्दा चौबिसै घण्टा
परदेशमा हामी हुन्छौ घयेल
सोच फेरी राष्ट्र भक्तहो
कि जान्छौ त इज्रायेल
दुख गरि अर्काको देशमा
किन बच्नु आफ्नो देश बिना
पैसा टिप्न मिल्दैन थिताहो
किन जान्छौ अर्जेन्टिना
परिश्रम गर आफ्नै माटोमा
कुर आफ्नै देशमा काल
गौरब गर नेपाली हुनुमा
भन प्यारो देश नेपाल
भन प्यारो देश नेपाल ||

Saroj Dhital – Peeda Ko Chitra (Nepali short Poem)

सरोज धिताल – पीडाको चित्र

ढुङ्गामा बुट्टा !
पीडाको सुन्दर चित्र–
मेरो मनजस्तै ।

फरवरी, २००४