नेपाली कविता को बिशाल संग्रह
सुमित्रा वाङदेल ‘चेली’ – पश्चिमबाट उदाउने घाम कस्तो होला
पश्चिमबाट उदाउने घाम कस्तो होला
धेरै देखेँ कृष्णहरू राम कस्तो होला
देश हेर्छु उभिएर सुदूर पूर्वबाट
इलामले सोध्छ सधैँ अछाम कस्तो होला
हाँगाबाट चुँडालेर फूल टिप्छन् यहाँ
झर्या फूल चढाउने घाम कस्तो होला
मान्छे मात्छन् धन, मान, पद, प्रतिष्ठाले
नपिइकनै भात लाग्ने जाम कस्तो होला
– दमक, झापा
जगदीश घिमिरे – युद्ध उन्मूलन युद्ध
तालुदेखि तानेर ठाडो रेखा पैतालासम्म
दुवै हत्केलाको सरल रेखामा क्रस टाँगिएको छु यस चौबाटामा
धर्तीमा
समय र विज्ञान दुई बाटाहरू
धर्ती मसँग छैन , घर परिवार–समाज देश छैन
बरालिनु
स्टेसन
जानकीचोक,
जानकीचोक
स्टेसन
शून्य सडकमा त्रिशङ्कु र भाटभटेनीहरू सँगसँगै शोकसभामा
ओर्कनुफर्कनु धूलामा टाँगिनु हावामा उँधोमुन्टो आधा
सेरिएर हलाल बगरेको किलामा छट्पटाउँदै…….
ल्याटेन्टसिफलिस बोकेर रगतभरि समयभरि बाँड्दै सम्पर्कभरि
आनुवंशिकताभरि कीटाणुहरू, विवश वेश्यावृत्ति जिजीविषामा
अस्तित्वको कात्राले कवचले व्याख्या गरिएको पश्चिमी
चस्मा जीवनको (व्यवसायको विज्ञान) छिः छिः !
(हामी गड्यौला छौँ हर्मा फ्रोडाइट । दुवै पक्षीयलाई काम लाग्छौँ
प्रभू ! आज्ञा होस् यसो सुतौँ वा उसो पल्टौँ ?)
होइन ।
अर्थजन्य दुव्र्यवस्थामा विश्वस्त त्रिशङ्कुहरू गड्यौलाहरू
इतिहासले वर्तमान गर्भिणी बनाउँछु –
शान्तिसमूह जन्मन्छ चिहानबाट
आजसम्म पूजा भएको छ शक्तिसम्पन्न सूत्रधार मतियारहरूको
हाडनाताकरणीका–युगस्त्रीलाई नीति निर्धारण गर्दै ।
शक्ति अनिवार्य छ स्थापित हुन ।
खारिनु अनिवार्य छ पूजित हुन ।
समय छ । निश्चय छ ।
भविष्य=२H2O=O2+२H2O
सापेक्ष सत्य छ
राँको बाल्छु आऊ अब
चक्षुहीन गड्यौलाको धर्तीहीन त्रिशङ्कुको भाटभटेनीको
यातायात हुँदैन वसन्तमा केवल
तन्कनु खुम्चनु जीवन
मेरो चेतना कपाल सल्काउँछ अब
यस टुपी उन्मुलन युद्धमा
युद्ध उन्मूलन युद्धमा
पदम भण्डारी – खेतीमा पलाएका झारहरू
कृषि विषय पढें तर गैससको खेती गरें
कस्तो अचम्म!
बीस वर्षसम्म खेती गर्दा पनि
यो बालीको जरो, टुप्पो, पात केही देखिन
फल पनि देखिन
पाकेको फलको स्वादको त कुरै नगरौं
सानो चिचिलोको स्वाद समेत चाख्न पनि पाईन
२०४६ साल पछि बिकासे बीऊ, मल बेच्न
चार सय भन्दा बढी बिदेसीहरु कस्सिएका छन्
तीस हजार भन्दा बढी नेपाली किसानहरूले बारी बनाएका छन्
महङ्गा चिल्ला कागजहरुमा, पाना पानामा,
खेती गर्ने तरिकाबारे राम्ररी जोतिएको छ,
बीऊ छरिएको छ, मलजल गरिएको छ
तर गैससको खेतीमा बाली भन्दा झारपात बढी मौलाएको छ
खेत बारीमा बाली भन्दा झारपात हर्लक्क बढेको छ
खेती गर्ने तरिका सिकाउन
अहिले त कलेजहरूले समेत नर्सरी बनाएका छन्
साना किसानको खेतीमा बाली भन्दा झारपात मौलाउँदो रहेछ
सानै खेती भए पनि झार उखेल्न धेरै संघर्ष गरें
मैले झारलाई उखेल्न खोज्दा उल्टै झारले मलाई तान्यो
मेरो केही लागेन
खेती गर्न औजार हुनेहरुका लागि
यो खेती रोप्न सजिलो छ, बाली थन्क्याउन सजिलो छ
औजार नहुनेहरुका लागि
न रोप्न सजिलो छ, न फडानी गर्न सजिलो छ
खेतबारीमा उम्रिएको झार उखेल्न म प्रयत्नरत छु
अपत्यारिलो तर सम्भव
यो खेतीभित्र उम्रिएको झार उखेल्न म लागिरहेछु
लागिरहने छु ।
★★★
पदम भण्डारी – झुक्किने र झुक्याउने खेल
तिमीहरुले दुनियालाई झुक्याउन बिज्ञापन गरेथ्यौ
मैलेपनि तिमीहरुलाई झुक्याउन निवेदन दिएथें
तिमीहरुले मलाई झुक्याउन लिखित परिक्षामा बोलायौ
तिमीहरुले मलाई झुक्याएकोमा म दङ्ग थिएँ ।
म आँफै झुक्किएर लिखित परिक्षामा समावेश भएथें
लिखित परिक्षामा मैलेपनि तिमीहरुलाई झुक्याएर राम्रो लेखेथें
मैले तिमीहरुलाई झुक्याएकोमा तिमीहरु दङ्ग थियौ
झुक्किने र झुक्याउने हाम्रो लुकामारी खेलमा थुप्रै वर्ष बितेको थियो
झुक्किनु र झुक्याउनु त हाम्रो नियति नै थियो ।।
फेरी तिमीहरुले दुनियालाई झुक्याउन बिज्ञापन गर्यौ
फेरी मैलेपनि तिमीहरुलाई झुक्याउन निवेदन दिएं
यसपल्६ तिमीहरुले फेरी मलाई झुक्याएर जागीरबाट हटायौ
मपनि फेरी झुक्किएर जागीरबाट हटें
फेरीपनि झुक्किने र झुक्याउने लुकामारी खेलमा
मपनि दङ्ग भएँ, तिमीहरुपनि दङ्ग भयौ ।।।
तिमीहरुको चेत खुल्योकी भनेर बिन्तीभाउ गरें
तिमीहरुलाई फेरी झुक्याउन सकिन्छ की भनेर बिन्तीपत्र चढाएँ
तिमीहरु त अर्ध निद्रामै रहेछौ
पूरा निदाएकाहरुलाई बरु ब्युझाउन सजिलो हुन्छ
तिमीहरुलाई त ब्युझाउन पनी सकिएन
निरङ्कशतामा बिन्तीपत्रको केहि अर्थ हुदैन
त्यो कुरा बुभ्mन नसकेर फेरी म झुक्किएँ
तिमीहरुले फेरी मलाई झुक्याएर वास्ता गरेनौ
यसपल्ट तिमीहरु फेरी झुक्कियौ र जागीरबाट हटायौ ।।।।
म किन झुक्किएँ र तिमीहरु किन झुक्कियौ
खोज्दै जांदा यो शहर र गाँउ बीचको फरक रहेछ
अंग्रेजी खरर बोल्ने र काममा जोतिनेहरु बीचको फरक रहेछ
अह्राउने र गर्नेहरुबीचको फरक रहेछ
फरक रहछ भन्ने थाहापाएपछि
मपनि दङ्ग भएँ, तिमीहरुपनि दङ्ग भयौ ।।।।।
म त अहिले अभावले छटपटिएका पिडितहरुको जमातमा छु
तिनीहरु परिश्रम गर्छन र सुन्दर भविश्यको सपना देख्छन,
तिनीहरुले आफ्नो कुराहरुमात्र ओकल्दैनन्
अरुको कुरा सुन्नसक्ने क्षमता गुमाएका छैनन्
तिनीहरुले अरुको कुराहरुमा पूर्वानुमान लगाउदैनन्
तिनीहरुको पूर्वाग्रह साँधेर अपराध गर्ने बानी पनि छैन
तिनीहरुले आफ्नो जीवनलाई माया गर्छन
म अहिले ती असल मान्छेहरुको भिडमा छु
म फेरीपनि तिनीहरुको माझ झुक्किएर पुगेकोमा
मपनि दङ्ग छु, तिनीहरुपनि दङ्ग छन् ।।।।।।
काठमाण्डौ देखि धेरै टाढाको गाउँ हो त्यो
३ाईतेले पानी पानी भन्दा पानी खुवाउने चलन छ त्यहां
तिमीहरुजस्ता सुन्दर अनुहार भएका मान्छेहरु त छैनन् त्यहां
तिमीहरु बस्ने जस्तो आकर्षक ठाउँपनी हैन त्यो
तर त्यहांका मान्छे केही सुन्न सक्छन्, केही सिक्न सक्छन्
तिनीहरुको माझ झुक्किएर पुगेकोमा
मपनि दङ्ग छु, तिनीहरुपनि दङ्ग छन् ।।।।।।।
तिमीहरु बस्ने अखडा मेरा लागी एउटा रीट्रिट जस्तै भयो
एउटा फिल्म महोत्सव जस्तै भयो ्
मेरालागी त सुनमा सुगन्ध थपे जस्तै भयो
अहिले त म गैंडाको छाला जस्तै बाक्लो भएको छु
जसले जति पिटे पनि दुख्न छोडेको छ
त्यसैले फेरीपनि तिमीहरु र म बीचको फरक हेर्ने रहर लागेको छ
झुक्किने र झुक्याउने खेल खेल्ने खेलाडि बन्न मन लागेको छ
किनकि झुक्याउने र झुक्किने तिमीहरु र मेरो नियति नै बनिसकेको छ ।।।।।।।।
भुपेन्द्र महत – मैसाप हजुर अचेल पिउन थाल्नु भएछ
मैसाप हजुर अचेल पिउन थाल्नु भएछ
ओईलाएको फुल जस्तै जिउन थाल्नु भएछ
चिसो सिरेटोमा पनि उदाङग चल्ने अङ्ग
अचेल गर्मिमा पनि छोप्न थाल्नु भएछ
वैँशको रापमा बाफिएको नसालु माद
बोझिलो भयो कि, नसकी खेप्न, फाल्नु भएछ
आँखा भरी बग्न लागेका अधुरा सपना
बिझ्ने भयो कि, नसकी थेग्न बाल्नु भएछ
अभिमानले भत्किएका मायाका प्रणय
कतै जोडिन्छ कि भनी लेख्न थाल्नु भएछ
सरोज धिताल – प्रेम
शब्दहरू
जो मूर्तिकारको सानो छिनो भएर
ढुङ्गालाई अर्थ दिन्छन्,
शब्दहरू
जो पानीको विशाल प्रवाह भएर
नदीलाई जीवन दिन्छन्
शब्दहरू
जसले सृष्टि गर्छन्
जसले अर्थ दिन्छन्
र जसले संहार पनि गर्छन्
तिनै शब्दहरू
कुनैकुनै बेला
आफै
लाजले शिर पनि निहुराउछन्
टिप्न सक्ने वस्तु हो र सत्य ?
शब्दले कसरी बाधोस् ?
प्राप्य छ र पूर्णता ?
शब्दमा कसरी अटाओस् ?
आरोह्य उचाइ हो र ईश्वर ?
शब्दले कसरी चढोस् ?
प्रेम
ईश्वरको अर्को नाम हो
ईश्वर
पूर्णताको अर्को नाम हो
पूर्णता
सत्यको अर्को नाम हो ।
त्यसैले
जीवन
प्रेमको खोज हो
यात्रा हो– कहिल्यै नटुङ्गिने ।
कुमार सिंखडा – जिन्दगानी
जाने हुन्छन् फेरि फर्की आउने हुन्छन्
आफ्नो आफ्नो बाटो हजुर
लड्ने हुन्छन् संघर्षमा मर्ने हुन्छन्
जिन्दगीको सत्य हजुर
महलभित्र बस्नेलाई पीर छ महलसरी
झुप्रो कुर्ने सान्नानीलाई जीवन झुप्रैभरि
महल झुप्रो के कुरो भो पीर छ सडकमा नि
दुखभित्र हाँसो खोज्ने खेल हो जिन्दगानी
दिए खाने भन्नेहरु आज दिनेपट्टि
अमूर्त हौं भन्ने पनि गए सडी-गडी
खुसी फुल्ने पहाडभरि बेहोसीको पहिरो
सत्य बोके जीवनभरि सन्तुष्टिको ओइरो
बाटो कुर्ने बुढी आमालाई परदेशीको आस
बाटो भुल्ने परदेशीको कहाँ हो गाँस बास
बाटो होलान् लाखहजार रोज्नुपर्ने एउटा
स्वर्गलाई पछि छोडी खोज्छौ कहाँ देउता
बिष्णु कुमार बस्नेत – टाढिदै जाउ तिमी
टाढिदै जाउ तिमी मबाट,
म भुल्दै जान्छु तिमीलाई।
कथा हाम्रो यस्तो होस्,
नदुखोस् मलाई न तिमीलाई।
चाहेर मैले खोजेको हैन यो
घडी न तिमीले चाह्यौ।
दुखाएँ मैले तिमीलाई , मुटुमै
तिमीले छुरा धस्यौ।
उडिरहने पंछी तिमी
कैदमा समाउन खोजेछु
बाटो भिन्न हाम्रो , लक्ष्य
भिन्न नसोची साथ रोजेछु।।
बि. जे. बान्तवा राई – आफैलाई कहाँ लगेर बगाउँ?
म तिम्रो नजरबाट फ्याँकिएको मान्छे हुँ,
म आफैलाई खोज्न कहाँ जाउँ।
म चुँडिएर कुल्चिएको त्यो फूल हुँ,
आफैलाई कहाँ लगेर बगाउँ?
मान्छे हुँ अरु जस्तै गल्ति त हुँदोरैछ,
आफ्नैले पराई ठानी फ्याँकेपछि मन धेरै रुँदोरैछ।
बाटो पनि बन्द भयो उनीसम्म पुग्ने मेरो,
सम्झना भने सधै रह्यो उनकै सेरोफेरो।
टुक्रेको मुटु लिई अब म कता जाउँ?
म चुँडिएर कुल्चिएको त्यो फूल हुँ,
आफैलाई कहाँ लगेर बगाउँ?
मलाई छोडी उनी सुखी बनी हाँस्छिन भने
स्वीकार्य छ, जहाँ जाउन खुशीसँग बाँच्छिन भने,
म नै जिउँला बेदनाको सबै पोका पारी,
भिरि दिउँला जुनीभरी दुखका सबै भारी।
आँशु लिएर जाँदैछहु खुशी बनी तिमी रमाउ
म चुँडिएर कुल्चिएको त्यो फूल हुँ,
आफैलाई कहाँ लगेर बगाउँ?
रुपेश राई – जण्डाहरू
हुइहुइ…
जोकर करायो
प्लेकार्डको बीचबाट। गाउँले,
एकझ्याप हत्याएन, हप्ता दिनको अनिदो रातमा।
आलो-आलै मरौमा।
मरौमा,
जोक्स रिमिक्स
भएर दुःख-सुखको घरमा बेहोरा
देखाइरहेछ। गाउँ नै डराएको अँध्यारो रातमा।
पल्लो कोठा र वल्लो कोठा गर्ने मेरो विसञ्चो दिमाग
घरिघरि झुण्डी हिड्छ मर्माहत परिवारमा।
रामायण
सुँकसँक गर्दै माम्री-माम्री
परेर अस्ति नै अचेत भइदिएछ, शिक्षित
समाजको श्लिपिङ पिल खाएर। कखराहरू हुर्किनु
नपाएर सिलेटमै कचल्टिरहेन्छन्।
क्योर हुँदैन
यो घाउ गाउँको, मेम-बासा अचेत हत्केलामा लडेपछि।
पिरामा टुक्रुक्क बस्ने फ्लाश ग्यास्ट्रिक भएर उँड्छ।
नयाँ संस्करण
हुँदैन भानुभक्तको, नयाँ संस्करण हुँदैन पितृको।
जन्डाहरू
कराइरहेछन् अस्ति खसेर पुलमुनि
झर्ने आत्मालाई। उनिहरूको नियुक्तिबारे!
तिमीलाई कहाँ स्थान दिऊँ?
नछिचोलेको
समनवाद घर जङ्गलको
कुनाकाप्चामा। बौरी उठ्छ हिप्पीहरूको
ऱ्यापमा जन्डाहरू हेरेको-हेरेकै आत्मसमर्पनको अनुहारमा। स्वेत वस्त्र लिएर।
गोप्य कोठामा।
तीनचूलेमा, सँघारमा या
अन्य कहीँ
डाँडा…काँडा, खोला…नाला
बारी…कान्ला, धारा…पँधेरो, उत्तर…दक्षिण
पूर्व…पश्चिम, ट्याङ्… ट्याङ्… ट्याङ्…
ट्याङ्… ट्याङ्… ट्याङ्… ट्याङ्….
कुनै एउटा पूर्वाग्रह
जस्तो, कोकटेलको रमरम जस्तो;
धिपधिप ताल दिइरहेको। सुनिदैछ गाउँमा अहिले
हाम्रै चिन्तामा उसको चिन्ता जन्डा भएर हिँडिरहेको। पालैपालो बखान्दै।
विभिन्न भाषामा।
तिम्रो… गाउँमा… ट्याङ्ट्याङ्… ट्याङ्ट्याङ्…
अनिकाल… पसेछ… ट्याङ्ट्याङ्… ट्याङ्ट्याङ्…
तिम्रो… घरमा…ट्याङ्ट्याङ्… ट्याङ्ट्याङ्… ट्याङ्ट्याङ्…
पितृको बेहाल भएछ… ट्याङ्ट्याङ्… ट्याङ्ट्याङ्… ट्याङ्ट्याङ्… ट्याङ्ट्याङ्…
ट्याङ्ट्याङ्… ट्याङ्ट्याङ् ट्याङ्ट्याङ्… ट्याङ्ट्याङ्
ट्याङ्ट्याङ्… ट्याङ्ट्याङ्… ट्याङ्ट्याङ्…
ट्याङ्ट्याङ्… ट्याङ्ट्याङ्
ट्याङ्ट्याङ्… जन्डाहरू कराइरहेछन् निद्रा बिगारेर तुक्काहरूमा।
डा. गोबिन्दसिंह रावत – स्वास्नी र रिमोट
स्वास्नी यदी रिमोटबाट चल्ने भईदिएको भए
आफुले चाहेको बेला अन गर्थे
नचाहेको बेलामा अफ गरिदिन्थे
मनपरेको कुरागर्दा सुनी दिन्थे
डुल्ने र किन्ने कुरा गर्दा बन्द गरी दिन्थे
स्वास्नी यदी रिमोटबाट चल्ने भईदिएको भए
आधा रातमा साथीभाइ र पार्टीबाट फर्किदा
रिसले मुर्मुराएर उनी झर्किदा
मिउट थिची दिन्थे अनि कचकच नसुनी सुति दिन्थे
घरमा पनि कहिले काँही हुस्की वियरको चुस्की लगाउँदा
उनी रिसाउन कराउन थाल्दा
स्टप थिची दिन्थे चुस्कीलाई निरन्तरता दिदै
स्वास्नी यदी रिमोटबाट चल्ने भईदिएको भए
बाहिर जानअघि सिंगारिदा
फास्ट फोरवर्ड गरी चाडै गराइदिन्थे
आफुलाई माया गर्दाको बेला भने
बारम्बार रिवाइण्ड थिच्दै प्ले गरिबस्थे
स्वास्नी यदी रिमोटबाट चल्ने भईदिएको भए
साच्चै भन्या स्वास्नी यदी रिमोटबाट चल्ने भईदिएको भए
मन लागेको बेलामा प्ले गरेर हेरीरहन्थे
रिस उठेको बेलामा स्टप थिचेर बसी दिन्थे
उनले कराउँदा भोलुम घटाईदिन्थे
आफुले बोलेको बेला नसुन्दा भोलुम बटाईदिन्थे
स्वास्नी यदी रिमोटबाट चल्ने भईदिएको भए
आफ्नो चासो हुँदा सुनी मात्र रहन्थे
जस्तो गन्थन गरे पनि
अनि रिसाएर कराउँदा स्टप थिची दिचेर
अर्को च्यान हेर्न थाल्थे
किनमेलको कुरा गर्दा च्यानल फेरी दिन्थे
माया गर्न थाल्दा पज गरीदिन्थे
स्वास्नी यदी रिमोटबाट चल्ने भईदिएको भए
तर स्वास्नी रिमोटबाट चल्ने हैन
उनी त आफै रिमोट हुँन
हामी पो उनको रिमोटबाट चल्ने
निरिह पति
त्यसैले कल्पनामा रमाएर केही क्षणको स्वतन्त्रता पाए पनि
हामी रिमोटबाट चल्ने रोबर्ट हौं
स्वास्नीको रिमोटबाट चल्ने
हामी त आज्ञाकारी टिभी हौं
स्वास्नी त रिमोट चलाउने सूत्रधार हुँन
हामी त फगत रिमोटबाट चल्ने यन्त्र हौं
कार्यालयमा हाकिले चलाउछन्
समाजमा नेताले चलाउछन्
घरमा स्वास्नीले चलाउछन्
हामी त फगत रिमोटबाट चल्ने यन्त्र हौं
टोरोन्टो, क्यानाडा
रमेशकुमार प्रधान – पिरती
नलाई नहुने
लगाएर नसकिने
यो पिरती
आँखाको भाषामा पनि हुँदोरहेछ
मनको गहिराइमा पनि हुँदोरहेछ
फूल भई फुलिदिँदो रहेछ
कहिले ओइलाउँदो रहेछ
पिरतीको परिभाषा यस्तो रहेछ
विछोडमा पनि पिरती बल्झी दिँदोरहेछ
मिलनमा पनि पिरती सङ्गम भई दिँदोरहेछ
मुटुमा पनि छुँदोरहेछ
कहिले
आँसुको सतहमा नुहाउँदो रहेछ
कहिले हाँसोको गहिराइमा लुक्दोरहेछ
कस्तो यो पिरती
जहाँ गए पनि पिरती
पिरती नै पिरती ।
काकाकुलहरुको नियतिलाई
ब्यंग गर्दै,
काठमाण्डौंको नसा भएर,
रगतसरी,
बगेकै छ बाग्मति।
किरण बुढाथोकी – बाग्मति
काकाकुलहरुको नियतिलाई
ब्यंग गर्दै,
काठमाण्डौंको नसा भएर,
रगतसरी,
बगेकै छ बाग्मति।
खुनको प्यास हेर्दै,
खुनीहरुको साक्षी भएर,
रक्तिम क्रांतिको,
दरिद्र अभिलाषा नियाल्दै,
बगेकै छ बाग्मति।
क्रांतिकारी नाराहरु,
चुपचाप सुंदै,
पोखिएका रगतका हरेक छिटा र
फ़ाल्सा अनि मलमुत्र,
आत्मसाथ गर्दै,
मौन आलाप सहित,
बगेकै छ बाग्मति।
आहा कस्तो पबित्रता!
आफ़्नो कुरुप शरीर लिएर,
सारा मैलोलाई निल्दै,
काकाकुलहरुको नियतिलाई,
काठमाण्डौंमा ब्यंग गर्दै,
बगेकै छ बाग्मति।
युद्धप्रसाद मिश्र – भोकानांगा भाइ भाइ
रगत चुसेका छाती खोल्दै
भोका नांगा लागे उठ्न
आम दलितको पीडाबाट
लाग्यो दिनदिन प्रतिभा फुट्न
झुपडीले अब आँखा खोल्यो
बोल्दै धावा अब जनमत गम्क्यो
कदम कदमका आतुर गतिमा
गौरव गरिमा बिजली चम्क्यो
बलात्कारीको लाश निकाल्ने
स्त्री जाति पनि आए लड्न
श्री नढलेका वीर युवकहरू
बलिवेदीतिर लागे चढ्न
महल अटारी परजा परजा
जनजागृतिले देला-खाई
धरतीतलका व्यापक हामी
भोका नांगा भाइ भाइ
०४४ असोज १
(नौलो कोसेली)
ईश्वर बल्लभ – धूवाँको जङ्गल
माथि आकास हेर्नु छ
क्षितिज छुनु छ
एक जनालाई फूलको थुँगा दिनु छ
नजिकमा कोही छ कि छैन !
यदि छ भने उसलाई बोलाउनु छ
फेरि एउटा लहर र लस्कर बनाएर पर पुग्नु छ
साँझको रक्तिम कलिलो घाम
सायद कतै हराएछ
बिहानको सखार पनि देखिएन
ओरालो पनि छैन
कता गए ती बस्तीहरू ?
कता गए ती आफन्तहरू ?
यही धूँवाको जङ्गलमा सबैलाई खोज्नु छ ।
सरूभक्त – सपना र शिव अधिकारीहरु
(Source: मधुपर्क जेठ, २०६९)
यातना घर
इरेजरले मेटिएका अनुहारहरू
स्वयम्भू माफियादेवहरूको अर्चना गर्छन्
यो युग नरभक्षी बाघहरूको युग होइन
नरभक्षी नरहरूको युग हो !
वेवारिसे लासहरू
गाउँ छोड्ने सपनाका लस्कर चलेका छन्
भोकाएका अजिङ्गरहरू
छुचुन्द्राहरूका जुलुसमा सामेल छन्
ए ! यो देशबाट देवताहरू विस्थापित भइसके ?
त्यसो भए मन्दिरहरूको होइन
भ्रष्टाचारहरूको जीर्णोद्धार गरौँ
लोपोन्मुख गिद्धहरू
आमाहरूलाई सोध, प्रत्येक गर्भ घाइते छ !
मृगमरिचिका
देशका लागि सर्वत्र देश विस्फोटित छ
दोर्जेलाक्पा हिमालको कसम
यो देशमा अब खतराहरू मात्र सुरक्षित छन् !
ˆयाउराहरूको आत्मकथा
ध्रुवीय भालुहरूको डरयुक्त भर छ
कस्ले कस्को स्थिति सार्वजनिक गर्ने ?
जीवन सधैँ भुइँचालो र्फकने प्रतीक्षामा व्यतीत छ !
अलिनो भान्सा
दरबारमार्गका झडपहरू
एम्बुस जडान जिन्दगीका जिजीविषाहरूसँगै
सपना भुलाई गएका शिव अधिकारीहरू कता लागे ?
बन्दका हल्लाले बन्द देश
सावधान, तोडा चलेको छ
डबलीमा कात्तिक नाचहरू हेर्दै
ऊ लास परेका जुलुसहरू जीवनको अभिनय गर्दैछन् !
आङमा लुगा छैन ?
त्यसो भए निःशुल्क केटि्रमोक्साजोल खाऔं
कठ्याङ्गि्रने जाडो याम
मनहरूको अकुपन्चर चलेको छ !
अन्धोयुग
के ब्रेल छाम्ने औँंलाहरू पनि लोप भई सके ?
दीपेन्द्र अपजसी – क्रिसमस !!
क्रिसमस !!
सिण्टरक्लासले तिम्रो शन्देस वोकेर
परिक्रमा नगरीसक्दै यो नगरीको
झिलीमिली र बैभव;
सम्पन्नताको प्रतिवेदन चढाइसकेको हुनुपर्दछ
अनि आइपुग्छौ तिमी
२५ डिसेम्वरलाई अनुगमन गर्दै
दर्शन दिन ।
तिम्रो स्वागतमा सिंगारिएको नगरी
धूपी, सल्लाका रुख, संसार उजिल्याउने प्रज्वलित दीप
साँच्चै जति अँध्यारो भएपनि
उजिल्याउँछ मन,
अदृश्य तिमी
कहीं कतैबाट हेरेर
आल्हादित छौ होला र त
साँच्चिकै सार्थक छ क्रिसमस !
आज
सडक सुतेका छन एक दिनलाई
ढोका निदाएका छन एक दिनलाई
पादरीहरु एकोहोरो जाग्दै
बिश्व शान्तिको प्रार्थना गर्दैछन्
यो मनमोहकता, यो धून, यो रीत
झँकृत यो मन
शान्त, सुखी, खुशी सवै
क्रिसमस !!
छाता ओढाईराखेको छ राज्य
तिम्रो शीतलतालाई जोगाउन
तिम्रा मुकुटहरुप्रति
तिम्रा धरोहरहरुप्रति
तिम्रा सौन्दर्यहरुप्रति
कति चिन्तित !
आधारहरुको टेको लगाएर
जतनको फूलवारी बनाएर
शीरमा लगाएको छ तिमीलाई
त्यसैले त
जाज्वल्यमान छौ, तेजस्वी छौ
ठाडो शीर गरेर २५ डिसेम्वर नआउदै
छाती फुलाएर घुमेका हुन्छौ
२ महिना पहिलेदेखि नै
क्रिसमस !!
यो क्रिसमस माहोलमा –
तिम्रो शुभकामना आत्मासात गर्छु,
तिम्रो भावना सम्मान गर्छु
अनि एउटा बिन्ती पनि गर्छु –
सम्पन्नताको खाममा
डलर र यूरोको टिकट टाँसेर
गरीव हुलाकीलाई
धर्म निरपेक्षताको डाँक नबोकाउ,
एउटा शुभकामना कार्ड पनि नपठाउ
जहाँ धर्म निरपेक्षताको शन्देस लुकेको छ ।
हामीसँग पनि अर्कै क्रिसमस छ
हाम्रो दियोमा सल्काएर प्रकाश
जाजल्यमान क्रिसमस मनाउन चाहन्छौं
तर नितान्त आफनै, मौलिकताको डिसेम्बरमा । ।
क्रिसमस २०१२
बागलुङ, हाल ओस्टण्डे बेल्जियम ।
आशांक उपाध्याय – गज़ल – आशा बोकी धाएको छु
आशा बोकी धाएकोछु
लाग्छ साथ पाएकोछु
भावनाका बगैंचामा,
लहरिदैं आएकोछु
सपनीमा बोलाएर,
ढकमक्क छाएकोछु
तस्विर यो साक्षी राखी,
धेरै बाचा खाएकोछु
गज़लका शेर भरि,
तिम्रै भाका गाएकोछु
अमर गिरी – मूर्च्छनाबाट ब्यूँझिएको समय
इतिहासको अँध्यारोमा
खनिएका थिए
तिम्रा यात्राका डोबहरू
दुःखदायी मूर्च्छनामै इतिहासको
शिलान्यास गरिएको थियो
तिम्रो राजप्रासादको
तर आज
सबै थोक बद्लिएको छ महाराज
समय ब्यूँझिएको छ
इतिहासको मूर्च्छनाबाट ।
मेरा माता
मेरो बा, बाजे र जिजुबाजेहरू
एउटा दुःखद इतिहास छ उनीहरूको
मेरो जस्तै
जसले गुमाएका थिए आफ्नो आकाश
जसको हराएको थियो आफ्नो धर्ती
कुनै जून र ताराहरू थिएनन् उनीहरूका
तिमीले खोसेका थियौ सबै
बिल्कुल तिमीले
ती सबै निर्वासित थिए आफ्नो धर्तीमा
अँध्यारो श्रापित चेतनामा टेकेर
अग्लिरह्यो तिम्रो दरबार
निक्लिरहे तिम्रा सिपाहीहरू
विजय अभियानमा
तर आज
सबै थोक बद्लिएको छ महाराज
समय ब्यूँझिएको छ
इतिहासको मूर्च्छनाबाट ।
तिमी अझै
आफ्नो किल्ला मजबुत पार्न कस्सिएका छौ
आदिम मस्तिष्कको बैसाखी टेकेर
तिमी समयलाई
आफ्नो मूर्च्छनानुकूल हिंडाउन खोजिरहेछौ
तिम्रो चाहना विपरीत
कुनै पातहरू नहल्लिऊन्
पन्छीहरू गीत नगाऊन्
कोही नहिंडोस् दायाँबायाँ
आँखाहरू तलमाथि नगरून्
तिम्रा चाहना विपरीत
केही पनि नहोस् यस धर्तीमा
जाली चेतनाको खतरनाक उज्यालोमा
तिमी आफूलाई
सुरक्षित गर्न खोजिरहेछौ
तर आज
सबै थोक बद्लिएको छ महाराज
समय ब्यूँझिएको छ
इतिहासको मूर्च्छनाबाट ।
म तिमीबाट
अपहरित आफ्नो आकाश चाहन्छु
आफ्नो गीत, संगीत र प्रीत चाहन्छु
म सक्तिन
तिम्रो निरंकुश पदचापमुनि
मुर्झाउँदै गरेको देश हेर्न
म सक्तिन
मेरा हजुरबाहरूले जस्तै
विष्णुको अवतार भन्ठानेर
तिम्रो लुटको र्स्वर्गलाई माफ गर्न
तिम्रो सत्तालाई थेग्नेहरू पनि छन्
थेगून्
शकुनी राजनीतिका
दोपायाहरू पनि छन्
हुन सक्छ
उनीहरू तिम्रा निम्ति केही गरून्
तर यो सबै अब
काम नलाग्ने गरी भुत्तिएको छ
सबैथोक बद्लिएको छ महाराज
समय ब्यूँझिएको छ
इतिहासको मूर्च्छनाबाट ।
पाइतलाहरू
तिम्रो अभेद्य दुगतर्फबढिरहेछन्
इतिहासको अँध्यारोमा निर्मित
तिम्रो दरबारको जग
नराम्ररी हल्लिरहेछ
नयाँ इतिहास लेख्न
आतुर छन् कलमहरू
कसले छिमल्न सक्छ
यस नयाँ दीपलाई –
सब थोक बद्लिएको छ महाराज
समय
इतिहासको दुःखदायी
मूर्च्छनाबाट ब्यूँझिएको छ ।
बि. जे. बान्तवा राई – म टुक्रीएर जानुभन्दा पहिले
म जिर्णशार्ण
बिभक्त-बिभक्त
मस्तिष्क र अङ्ग
लिएर बेंशी र खोंचमा
सुनगाभा रोप्दा
कालो गोमनको
डँसाईले
मेरा पाऊहरु
अनी हातहरु
बिषाक्त छन,,,
मेरा पाईला अनी हातहरु
छियाँ छियाँ
खिईदै म
अस्तित्वहिन ,
अस्थिपञ्जर
सदृशताको उच्चारण
निकाल्न खोज्छु,,
कालकुटले ग्रसित
मेरा बाक्यहरु
शुन्यतामा
अधिर हुन्छन,,,
दुर्दशाको
चोमोलुङ्मा
मै माथी
खस्दा मेरा
लाश लुछन
जोपिलोटहरु
मै माथी फनफनी
घुमिरहेका छन,,,
मेरा लागी
सुग्राहिता भित्र
बग्ने ह्वाङ्हो पनि
साहारा मरुटटको
छातीमा,,
कोलाहल बिहानीसँगै
बिलिन र बिसर्जित
हुँदै आइहेछ//
बिक्षुब्ध
दुर्बल
म
मेरा भित्ताहरुमा
आस्थाका बुद्द
टाँसी
माइलादाईको
देशभक्ती स्वरमा
मैले स्वर खाप्दा
मेरा वरिपरि
“छैयाँ-छैयाँ
र
मैयाँ- मैयाँ”
धुनहरु गुञ्जयमान
हुन खोजीरहेछन,,,
त्यसैले आज म
एउटा प्रणयको
भिख माग्दैछु,
मानचित्रको नक्सा कोर्ने
ति चित्रकारहरुसँग
कृपया मेरो शरिरको चित्र
कोरिदेऊ,, मेरा
अस्थिपञ्जरको कुनै त्रुटी
नदेखियोस,, ताकी
भोलीका मेरा सन्ततीहरुले
मलाई लङ्गडो नदेखुन
पाऊ र हात बिहिन
बाबुको सन्तती भनेर,,,
मेरा युगान्तकारी हाडहरुको
यस्तो चित्र कोरीदेउ
जहाँ म टुक्रीएर गए पनि
मेरा तस्बिर मेरा चित्रहरु
सगल्ती ति मेरा सन्ततीका
भित्ताहरु टाँगिएर रहुन।
[नोट: जोपीलोट= भन्नाले अमेरिकामा पाईने एक किसिमको गिद्द।]
