shrawan kumar dhungana – Nepali Poems

Shrawan Kumar Dhungana – Sabai Bhulechhu

श्रवणकुमार ढुंगाना – सबै भुलेछु

एक दशकपछि
डम्म हुस्सुले ढाकेको
विदाको दिन
शिशिरको विहान
आज
अहो, कहाँबाट फेरि
यहिंनेर
भेट हुन पुग्यो हाम्रो !

तिमी त मोटाएर
मेरा आँखामा नअटाउने भइछौ
एकछिन रोकिएर
टुक्रा, टुक्रामा हेरें तिमीलाई
तिमीले मलाई हेरे जस्तै ।
तिमी मुस्कुरायौ
छेवैको बगैंचामा पूmल मुस्कुराए जस्तै
( हो त साँच्ची तिम्रो मुस्कान त फुलको फक्राई जस्तै छ नि !) ।
एक दशक पछि
फेरि,
यहाँबाट फुलको बासना आयो
अहो, मैले त फुलको वासना पनि बिर्सेछु
हुस्सुले ढाकेको तराईको त्यो चिसो विहान
स्यू– स्यू, स्यू–स्यू…… काम्दै आइरहेकी तिमी…………
आज त तिमीलाई समाउने हातहरू पनि रहेछन्
आज त तिमीले समाउने हातहरू पनि रहेछन्
त्योे बेलाको तिम्रो तातो हातको याद र
कुहिरोको गन्ध आयो
अहो, मैले त तिमीले झैं कुहिराको गन्ध पनि बिर्सेछु

टाप लगाएर
घोंडाको चालमा
(यो बाटो
फलामको पाता भएको भए
उहिल्यै प्वाल परिसक्थ्यो !)
अफिस र घर
घर र अफिस गर्दै
हिसाब भुल्ने डरले
ग्राहकसँग हाँस्न पनि नभ्याएको
बनियाँ जस्तै !
स्कुलको फिस
डेराको भाडा
घडेरीको रिन
….. ……. …….
हँुदै
दरवारको रंग
गाडीको मोडल
श्रीमतिको गहना ………
फेर्दै,
दाईँमा नारिएको गोरुझैं
हिंड्दा हिंड्दै
अहो, मैले त तिमीले झैं विहानीको रंग पनि भुलेछु !
अधबैसे अनुभव र विदाको उमंग पनि भुलेछु !
भुलेछु — चिसो हावाको स्पर्श
माटोको गन्ध
प्रेमको सुवास
निश्चल मुस्कान
मायालु बोली
र खुसीको आँशु पनि !
भुलेछु — सबै सबै
पैसाले किन्न नसकिने
तिमीले जस्तै,
— सबै भुलेछु ।

Shrawan Kumar Dhungana – Sakchhau Bhane Phool Deu

श्रवणकुमार ढुंगाना – सक्छौ भने फूल देउ

सक्छौ भने फूल देउ
तिमीलाई जस्तो मन पर्छ उस्तै रंगको,
जसको सुबासले
मलाई मेरो मृत्‍यु शैयासम्म पछ्याओस
र मेरो प्राण त्यसैसँग फैलियोस ।

सक्छौ भने फूल देउ
जो सम्झनाको बाफिलो वर्को बनेर
घम्लंग छोप्न आओस,
भलै मिलन नसुल्झने गाँठो भए पनि
कम्तिमा
जिन्दगी नै उच्चाटिलो बनाउने
उदासीको सिरेटोलाई त छेक्न सकोस !

यो संसार तिनको पनि हो
जो आए, र बाँच्नका लागि
तिमीसँग युद्ध गर्न परिरहेछ !
यो संसार तिनको पनि हो
जो जाँदैछन, र तिनका लागि
ति गैसके पछी मात्र
तिमीमा करुणा भरिएर आएको छ !
म त त्यो करुणामा उत्सव देख्छु
फगत् ति गैसकेपछि
तिमीमा भरिएर आएको
उत्सवको उभार !

सक्छौ भने फूल देउ
त्यो नाबालकको शिर तिर सोझिएको
बन्दुकको नालमा सिउरिन,
मर्नै परे पनि कोमलताको भेदनले
यमराजको आलिंगन पनि
आमाको अङ्गालो जस्तो बनोस ।

सक्छौ भने फूल देउ
त्यसैपनि भोक र भूमरीको तावामा
छड्किरहेको जिन्दगी माथि,
आकाशबाट बर्षाइएका आगोका ज्वालाको पनि
फूलको जस्तो स्पर्श होस्,
र जल्नै परे पनि त्यो जलाई
डढिरहेको बन जस्तो होइन
बलिरहेको दियो जस्तो होस् ।

बर्वरताका केही शब्दहरूको मात्र
औचित्य प्रमाणित गर्न मै मात्र उद्दत देखिने,
-यति पनि नबुझ्ने तिमी छौ भनेर
मलाई विश्वाश गर्नै मन छैन-
खोला किनारबाट ल्याएर ढुङ्गाहरू
मन्दिरमा पुजिएका देउताहरूको मात्र होइन
यो संसार
मान्छेहरूका माझबाट उठाएर देउताहरू
तिम्रा पाइताला मुनी टुक्र्याइएका
ति ढुङ्गाहरूको पनि हो !

म यो रगतको मसीले
फूलको पत्रमा
आँशुको गीत लेख्न चाहन्छु,

सक्छौ भने फूल देउ !!!

Shrawan Kumar Dhungana – Niriha Surya

श्रवणकुमार ढुंगाना – निरीह सूर्य

सिंगो सूर्यको प्रकाश खुम्चिएर
टुकी, मैन र बत्तीहरूमा सिमित भएको छ,
उनिहरू बत्तीको किरा झैं
मैनको उज्यालोमा वरीपरी झुम्मिएका छन्
रातमा विरालोको जस्तै
आँखा चम्काएर !
दिनभरीको छल, कपट र षडयन्त्रको
रस भरेर मादक बोतलहरूमा
छाँट्दैछन् आदर्श टिप्पणीहरू
टेलिभिजन र अखवारका समाचार उदृत गर्दै ।

यति वेला उनिहरू
गिरिजाप्रसादको लोकतान्त्रिक अडानको
‘चुरो’ छाम्न पनि विज्ञ छन्
विपासा वसुको सेक्स अपिलको
मादकता नाप्न पनि विज्ञ छन् !
यति वेला उनिहरू
कार्लमाक्र्सको सौन्दर्यशास्त्र
व्याख्यानमा पनि विज्ञ छन्
नगदमा नाङ्गिएकी ‘बार गर्ल’ को
स्तनको वर्गीकरणमा पनि विज्ञ छन् ।
यतिवेला उनिहरू
सुशासन युक्त आधुनिक राज्य निर्माणमा पनि विज्ञ छन् ।

सिंगो सूर्यको उज्यालो लुटिएर
विशाल आकाश मुनि निस्पट्ट अँध्यारो छाएको छ
निशाचर तस्करहरू
यता उति कुदिरहेछन्
सिंगो राजमार्ग
सम्पूर्ण बस्ती
कब्जामा लिएर
बसेकाछन् ठाउँ ठाउँमा
युद्ध कालिन सिपाही झैं
मोर्चा कसेर !

उता राष्ट्र सेवक जँड्याहाहरू
उज्यालो छेकेर फुत्कन दिंदैनन्
उता तस्करहरू
अँध्यारो समाएर छोड्न खोज्दैनन्
मानौ उनिहरू विच गहिरो साँठगाँठ छ
सायद यहाँ चन्दन तस्करी हँुदैछ
सायद यहाँ अस्थिधातु तस्करी हुँदैछ
सायद यहाँ मानिस तस्करी हुँदैछ !

आदर्शको किल्ला बनाएर बसेकाहरू
उज्यालो छेक्दा छेक्दै ढले
उज्यालो फुत्किएर आकाशमा फर्कियो
अँध्यारो उछुट्टिएर कता हो कता लुक्यो
अब कसले समाउने जड्याहा सिपाहीहरूलाई
उनिहरू त नुहाउन गै सके
अब कसले समाउने तस्कर निशाचरहरूलाई
उनिहरू त निदाउन गै सके !

विचरा सूर्य
केही थाहा नपाए झै
फेरि पनि
राष्ट्र सेवकहरूको भट्टी माथि हुँदै ढल्दै छ
तस्करहरू व्यूँझने तर्खर गर्दैछन्
राष्ट्र सेवक जड्याहाहरूको भट्टीमा
मैनबत्तीको जोहो गरिंदै छ !

Shrawan Kumar Dhungana – Andhyaroma Rang Ko Kunai Artha Chhaina

श्रवणकुमार ढुंगाना – अँध्यारोमा रंगको कुनै अर्थ छैन

जीवन
रंगहरूको मेल हो ।
जीवन
अँध्यारो र उज्यालोको खेल हो ।

अँध्यारोमा रंगको कुनै अर्थ छैन,
इन्द्रेणीमा जस्तै रंगहरूको तह
त्यहाँ हुँदैन ।

अँध्यारो
पर्दा Continue reading “Shrawan Kumar Dhungana – Andhyaroma Rang Ko Kunai Artha Chhaina”

Shrawan Kumar Dhungana – Sankraman Kaal

श्रवणकुमार ढुंगाना – संक्रमणकाल

पानी रंगिन छ
बासना छ मिठो— विषको !
दुध रंगहीन÷स्वादहीन !

धमिलो नदी उकालो चढिरहेछ
सागर अग्लिंदैछ
सगरमाथाको गहिराई बढिरहेछ
हावा जड छ रुख झैं
रुख चलिरहेछ हावा भएर !

पुरुषहरू गर्भवान छन्
स्त्रीहरू गर्दैछन् विर्यदान !
सडकहरू भरिभराउ छन्
पसल, सभा, जुलुस र सम्मेलनले
मोटरहरू खाज्दैछन्
हिंड्ने बाटो— घर भित्र !

एघार–बाह्रका कुमार कुमारीहरू
सराप्दै हिंडेका छन् आफैलाई
आफ्नो दुर्भाग्यबस नतोडिएको कौमार्यलाई !

धारा हावा ओकालिरहेछ
विजुली अन्धकार
रगत प्यास मेटाइरहेछ
सत्ता भोक !

जिब्रो थुतेर बेचेका छन् कचिला
र लिएर हिंडेका छन्
बोल्ने लाठी, खुकुरी र बन्दुक !
गिदी पोलेर खाएका छन्
र खोलेका छन्
भाँषणका फोनबाजा !

गाई गधा बनेको छ
गधा गाई !
भनिरहेछ अगुवा
एउटै कुरा दोहो¥याई दोहो¥याई
…………….सुन्दा सुन्दा
मानिस बहुलाएको छ !

नग्न कुर्लिरहेछ नग्नताको विरुद्ध
कैलास पर्वत भैंm उभिएर !
सवस्त्रीहरू हिंडेका छन्
आँखा झुकाएर !

ड्राइभर भारा उठाउँदैछ
कन्डक्टर चालाउँदैछ बस
यात्रु लिंदैछन् मोबाइलमा
आफन्तसँग अलविदा !

छोराहरू सुतेकाछन्
चितामा लम्पसार
बाउहरू दिंदैछन् दागबत्ती !
अबोध नाति–नातिनाहरू
लुकेका छन् घर भित्र
छेस्किनी लगाएर
सरकारको डरले !

यहाँ इतिहाँस भन्नेहरू छन्
बुझ्नेहरू छैनन्
यहाँ भविष्य गन्नेहरू छन्
सोंच्नेहरू छैनन्
यहाँ वर्तमान भोग्नेहरू छन्
बोक्नेहरू छैनन् ।

कसले भन्ला र ?
एकान्तमा मानिसको आवाज मात्रले पनि
मन ढुक्क हुन्छ—
यो भूतकाल होइन
कसले भन्ला र ?
हामी स्वर्णिम ईतिहाँस निर्माण गर्न
लागिपरेका छौं—
यो वर्तमान काल होइन
कसले भन्ला र ?
मानिस फेरि समाज तिर फर्कंदै छ—
यो भविष्यकाल होइन
अहिले त
एकान्तमा मानिसको आवाज मात्रले पनि
मन ढक्क फुल्छ—
यो त संक्रमणकाल हो !!

Shrawan Kumar Dhungana – Chhalang

श्रवणकुमार ढुंगाना – छलाङ्ग

ऐ मेरा सपनाका सहयात्रीहरू हो
अबदेखि म सँग यात्रा नगर
म हावामा अग्लिएको भाषण न हुँ
अबदेखि मेरो भर नपर !
ति दिन पनि थिए—
शिर माथिको टोपीलाई सगरमाथा सम्झें
र अग्लिएँ !
पाइताला मुनिको धर्तीलाई आमा सम्झें
र झुकें !
मेरो कुराले तिम्रो हृदय पानी पानी भयो
र म जस्तै बन्यौ
र मै सँग हिंड्न थाल्यौ ।
धेरै जंघारहरूमा तिमीले बोक्यौ मलाई
धेरै पहाडहरूमा तिमीले बोक्यौ मलाई
सायद तिमीलाई लाग्यो—
तिम्रो शिरको टोपी जोगाइदिने म नै हुं
तिम्रो पाइतालाको धर्ती जोगाइदिने म नै हुं
र सायद मलाई लाग्यो—
म तिम्रो राम हुं
र तिमी मेरो हनुमान !
मलाई देवता झैं मान्ने मेरा साथीहरू
अबदेखि मेरो आश नगर
म त मरुभूमिमा टल्केको धूलो न हुं
अबदेखि मेरो विश्वास नगर ।
हिंड्दा हिंड्दै मलाई
तिम्रा खुट्टाले मात्र पुगेन,
मैले शैतानका जादुमयी खुट्टा पाएँ !
चढ्दा चढ्दै मलाई
तिम्रा काँधले मात्र पुगेन,
मैले खरदुषणका बलिष्ठ काँध पाएँ !
मलाई थाहा छैन
ममा उन्मत्त भैरव चढे
वा, म उन्मत्त भैरवमा चढें !
हिजो कबाट कलम थियो
त्यो आज कर्द भयो
हिजो ख बाट खरायो थियो
त्यो आज खड्ग भयो
हिजो गबाट गधा थियो
त्यो आज ‘गडफादर’ भयो !
………….. ……….

हिजो छबाट छलागं बनायौं
त्यो आज छल भयो !
मेरो ज्ञान उल्टियो
मेरो पहिचान उल्टियो
आज सत्ताको शपथ सँगै
मेरो इमान उल्टियो !
हामीले सधैं भन्ने गरेको
र म आफूले सक्ने सबै भन्दा ठूलो छलागं
यही नै थियो !
ऐ मेरा शपथका सहधर्मीहरू
अबदेखि मेरोलागि नमर
म त कलमसँग साटिएको तरवार न हुँ
अबदेखि मेरो छेउ नपर ।

Shrawan Kumar Dhungana – Bish

श्रवणकुमार ढुंगाना – विष

जब फुलले
सुवास होइन विष फैलाउन थाल्छ
जब मानिसले
विचार होइन विष रोप्न थाल्छ
त्यो फुलको रूपले घोंच्न थाल्छ !
त्यो मानिसको बोलीले पोल्न थाल्छ !

विष को थैला बाट
–पसिना आए पनि विष नै आउँछ,
–आँशु आए पनि विष नै आउँछ,

विषको थैलाबाट
–सुगन्ध आए पनि विष कै आउँछ,
–दुर्गन्ध आए पनि विष कै आउँछ,

सुम्सुम्याएर ओच्छ्यानमा सँगै सुताए पनि
सर्प प्रीयतमा होइन,
उनेर धागोमा माला, गलामा लगाए पनि
काँडा फूल होइन ।

दुधमा मिसाएर पिउँदैमा
विष अमृत हुँदैन,
सामुन्ने आएर मुस्कुराउँदैमा
कोही मित हुँदैन ।

विषको थैलाबाट
बरदान आए पनि विष नै आउँछ
श्राप आए पनि विष नै आउँछ ।

समुन्द्र मन्थनबाट निस्केर आए पनि
विष विष नै हो ।
हिमालयको काखमा उम्रेर फुले पनि
विष विष नै हो ।