नेपाली कविता को बिशाल संग्रह
आफ्नो जीवन आफ्नै हुन्छ
सुन्दिन म तिम्रो बात
भन्छ्यौ भने मायालु
किन चाहियो हामीलाई अब
अँध्यारो रातको लागि मात्र
यो एउटै चिसो उही एउटै चिसो छत
दु:ख जति आँफै बोकी
सुख दिए तिम्रै भागमा
रुनु परे Continue reading “Shekhar Dhungel – Eutai Chiso Chhat”
धन धेरै छ
नाम ठुलो छ
तर के गर्नु
नियतमै खोट छ
यहाँ दायित्व बोकेकाहरू
आफ्नो काम गरिदिन्नन
अधिकार धेरै माग्छन मात्र
जिम्मेवारि बुझिदिन्नन
पीडितहरू चिच्याई रहेछ्न
सुन्नु पर्नेहरू सुनिदिन्नन
दुखीहरू रोइ रहेछन
विवेकहिनहरू अन्तै
रमाइरहेछन
सिटामोल र जीवनजल
नपाएर निमुखा मरिरहेछन
हेर्नु पर्ने सयरमा मग्न छन
मिचिदै छन सिमाहरू
नेताहरू कुर्सीमा मात्र
आँखा गाडिरहेछन
चिन्ता छैन देशको
किनकि
विवेकहिनहरू
राज गरी राखेका छन
यो तिहारको ज्योतिले
घरको अध्यारो मात्रै होइन
मन कै कालो भगाओस
धनीलाई मात्र होइन
गरीबलाई पनि हँसाओस
दीपको ज्योति झै
समान दृष्टिको ज्ञानले
सबको मनमा राज गरोस
हिमाल, पहाड, तराईका
हामी नेपालीलाई एकताको
सन्देश बाँडिरहोस
मातृभूमिप्रतिको उत्तरदायित्व
सबको मनमा छाओस
यही शुभकामना छ मेरो
आफ्नो परुन् कि अरुको
अगाडि बढि भाषण छाट्ने रैछु
अंबल दर्जाको म राजनेता रैछु
दर्जनौ संघ सस्थाको
सक्रिय सदस्य म रैछु
जहाँ पुग्दैन रवि
त्यहा म पुग्ने रैछु
झुकेर नमस्कार गर्न सक्ने
बिचित्र खुबी ममा रैछ
प्रसँसाको लेख लेख्न खप्पिस
मैले दोसल्ला र पत्र पाको रैछु
भर्खर हुन्छ र भरे हुन्न भन्ने
खुबी मैले पाको रैछु
अरु ले केही गरे मलाई डाहा हुने रैछ
अगाडि पर्दा मिठो बोल्ने
पछाडि बाट छुरा धस्ने रैछु
गाउ शहर मा मेरै चर्चा रैछ
सपना भित्रै ब्युझिएर
आबद्ध सस्थाको सुची हेरे
एउटामा मेरो परिवार बाहेक
कोइ रैनछन
अर्को हेरे
स्थापनाको डन्का बाहेक
बाँकी काम सुन्य रैछ
अर्को पन्ना हेरे राजनीति को
भजन गाउने ठाउँ रैछ
न दर्ता न मिटिङ
तैपनी अधछ्य बनी
प्रमाण पत्र थाप्दै रैछु
अर्को हेरे
बिबाद नै बिबाद ले
तीन टुक्रा भैसकेको रैछ
मेरो लगानी र योगदान हेरे
हात मा लाग्यो सुन्य रैछ
आफुले आँफै लाई सोधे
गर्न नसक्ने र नगर्ने ले
उफ्रेर किन जहाँ पनि दौडनु ?
यत्तिकैमा ट्यार ट्यार
आलाराम घण्टी बज्यो
धत्तेरिका म त सपना पो रैछु
कुनै संघ सस्थाको सदस्य
नबनेर मैले आज
साच्चिकै शान्तिको
बाटो रोजेछु
झर्दै छन् तारा अझै
तारा गन्नु उसको रहर होइन
विवश ऊ टुलु टुलु
अनगिन्ती झरेका तारा गन्दैछ
कति कता बिलाए पत्तो छैन
कहिले पश्चिम कहिले पूर्वको
तारा झरी नै राखेका छन्
अन्धकारमा धेरै बेर छतमा बसी
ताराहरुको भविष्य सोच्दै छ
चन्द्रको कुटिल हाँसोले
ऊ खिन्न भएको छ
कैयौं बिलिन ताराको
पर्खाइमा हुन्छ ऊ
तारासितै सती जाने कि
उसको मितेरीको लागि
ऊसँगै त्यहाँबाट
पृथ्वीको चिच्याहट कोलाहल
अभाव खिचातानीको रमिता
हेर्ने कल्पना गर्दछ ऊ
प्रदुषित वातावरण देखी
उन्मुक्त भै स्वच्छ हावा मा
ऊ! सोच्दा सोच्दै
नजिक कतै चिच्याहटले
तारा गन्ने क्रमभंगता हुन्छ
बिहान मात्रै समाचार सुनेको
धेरै ताराको क्रमभंग भएको
आज फेरि दोहोरिए जस्तो छ
ऊ स्तम्भ भयो क्रमभंगता
निरन्तराको आशंकाले
गुहार मागिदिने अवस्था छैन
अरुको निद्राभंग हुने डर छ
निस्तम्भ रमिता हेर्नुको
बिकल्प छैन निरिह छ ऊ
झिसमिसे बिहानीमै रात को
चिच्याहटतर्फ खिचियो
शान्त मुद्रामा मग्न थिए
प्रश्वासको क्रमभङता गरेर
प्रत्येकलाई थोपा थोपा
आँशु बाड्दै फर्कियो ऊ
झरेका तारा गन्दै
भन्नेहरु भन्दै गर्छन्
सक्ने ले गर्ने हो
खाको लाको पाको
नेपाली को उखान सबै ले थाहा पाको
लुट्नेहरु निर्धक लुट
कानुन देखे पार्टी को झन्डा लुटक
हत्यारा लाई शाहीद घोषणा भएको
देश मा अपराध लाई कस्ले रोक्छ ?
माग माग आजै क्षति पुर्ती माग
जेको पनि माग्ने भए
आमाले ९ महिनासम्म पेटमा
कब्जा गरेकी थिइन त्यस्को पनि माग
खोतल खोतल मौका यही हो
जता ततै खोतल
जहाँ सम्म आफु आएको ठाउँ देखिन्न
तब सम्म खोतल
तिम्रो आँशु मात्र मोती
अरुको आँशु बर्षा को पानी
कतिसम्म लुट्छोउ लुट देश
नेता रुपी देश का बेइमानी
तोपी फालेउ दौरा फालेउ
पात्रो पनि फाल्ने भन्छोउ
फाल् फाल् पालै पालो
पशुपती बुद्ध र देशै फाल्
नपछ्याऊ अब मलाई
मेरो बाटो अझै कठिन हुँदैछ
हिंड्नु छ मलाई
काँडाघारीको गोरेटो
तिम्रो सुकिलो लिवास
उध्रिन सक्छ
चिल्लो फराकिलो बाटो
रोज्नेहरू
दोष मलाई आउन सक्छ
फर्की जाऊ सुखको संसार
मलाई त अँझै पत्थरिला
बाटोमा Continue reading “Shekhar Dhungel – Bhanchhin Meri Uni”
शेखर ढुंगेल – सत्य आफै बोल्छ
मानिस नियमित बोलिराख्छ
कतै कुन्ठा , कतै स्वार्थ बोकेर
समयले सिमा तोक्छ
झुठका पुलिन्दा निख्रिन थाल्छ
धकेलिदै जब भित्तामा पुग्छ
एक दिन ढिला चाडो सत्य आफै बोल्छ ।
हो त मानिस बोलिराख्छ
कतै कुटिल मुस्कान बाँडेर
कतै घनिभूत आक्रोस पोखेर
कहिले भ्रम, कहिले सत्ता बनेर
जब खेल को पर्दा खस्न थाल्छ
जानी न जानी सत्य आफै बोल्छ ।
उ हेर मानिस बोलिरहेको छ
कहिले सपनामा कहिले जोशमा
कहिले निरस कहिले कर्कस
जब नियतिका पर्खाल भात्किन्छ
सामुन्ने निस्पटता छाउँछ
दु:ख होस् या सुख सत्य आफै बोल्छ ।
हो त मानिस बोल्छ बोल्न चाहन्छ
बाँधिएको छ रे ऊ सिदान्तको रेखामा
बाँधिएको छ रे ऊ अनुशासनको सिमामा
जब तन मन र धनले बिदा हुन ढिपी गर्छ
राम्रो न राम्रो बिर्सेंर सबै
अन्तत आँफै मानिस सत्य बोल्छ ।
अमेरिका
कुनै दिन हाँसेर
कुनै दिन रोएर बितायो
यस्तै रहेछ दुनियाँको रीत
जस्तो मौसम
त्यस्तैमा रमायो
कुनै रात यहाँ
बिष बोकेर आउँछ
कुनै रात चाँदको
हँसिलो मुहार
जिन्दगी रैछ घाम-छायाँ
कहिले धूप
कहिले झरीमा रमायो
कुनै माया जीवन
कुनै माया मृत्यु
बोकेर आउँदो रैछ
कस्तो लगायो छाप
बिधाताले भाग्यमा
कुनै दिन हाँसेर
कुनै दिन रोएर बितायो
मेरो कलमको थुतुनो
ज्यादै चोथाले भो
जन्मँदा घिउ चिनीको सट्टा
खोर्सानीको धुलो, रिठ्ठाको झोल
पिलाएछन् कि क्याहो
मेरो कलमको थुतुनो
ज्यादै चोथाले भो
सुन्दर शैलीमा नेताका
प्रशंसा र भजन लेख्नुको साटो
पाइलै पिच्छे तिनका गल्तीको
उछित्तो गरी लेख्ने भो
मेरो कलम को थुतुनो
ज्यादै चोथाले भो
महानताको लेपन् पोती
स्तुतिको दोसल्ला ओढाउनुको साटो
कटाक्ष अलोचना अनि
कमजोरीको चर्चा मात्र लेख्ने भो
मेरो कलमको थुतुनो
ज्यादै चोथाले भो
फूलको सुगन्ध र
रङ्गको बर्णनको साटो
पेचिला काडा अनि
अस्थीर पत्ताको
तथ्य मात्र देख्ने भो
मेरो कलमको थुतुनो
ज्यादै चोथाले भो
माथि माथि पुग्न आफ्नै
भविष्य सोच्नुको साटो
समाज का अभाव, बिकृतीको
भडास ओकल्ने मात्र भो
खोइ किन किन
मेरो कलमको थुतुनो
ज्यादै चोथाले भो
अफ्नै सुख र संसारमा
नरमाइ देश र समाजको
लागि हित चिताउछु
भन्दा भन्दै
तित्राको मुख जस्तै रे
सबैको बैरी र छुच्चो पो भो
आबरण मात्र राम्रो हो
भित्र भद्रगोल छ
कतै आक्रोस कतै बिद्रोह
त्यो होइन
जो देखिन्छ
मनमा उ छैन
जो दिमाग ले बोल्छ
आबरण मात्र राम्रो हो
हाँसो क्रितिम
छाती कुढिएको छ
दु:ख छैन आशुमा
ठट्टा भरिएको छ
कठोर Continue reading “Shekhar Dhungel – Satya”
मर्नु पार्यौ कान्छी तिमीले
माया गरेर
दिनभरि कुरायौ
आएर सपनामा कुतकुती लगायौ
उज्यालो नहुँदै कता हरायौ
मर्नु पार्यौ कान्छी तिमीले
दिनभरि कुद्छ्यौ यता र उति
आँखा झिम्काउँदै
जब पर्छ्यौ एक्लै साँझमा
एस एम गरेर हैरान बनायौ
भोक र निन्द्रा भगाई मेरो
दुनियाँ हँसायौ
मर्नु पार्यौ कान्छी तिमीले
चुलबुले तिम्रो बानी
कोइली जस्तो बोली
हरिण जस्तो जिउडाल तिम्रो
सबलाई लोभ्याउदै हिंड्ने बानी
तिम्रै याद मा बिहानै
भट्टी पुग्ने मलाई बनायौ
मर्नु पार्यौ कान्छी तिमीले
गुनासो
अर्थात” गु” को नासो
अर्थात दुषित नासो
घरघरमा हेर
श्रीमतीको गुनासो
भाई भाई लडाएको छ
समाजलाई हेर
आफन्त कै गुनासो
मित्रलाई भिडएको छ
” गु” नासोको चाल
जबर्जस्त अन्धो बनाउछ
” गु ” नासोको जाल
बुझ्नै गार्हो कुटिल हुन्छ
” गु ” नासो कतै
साचिलो बन्दै पोखिन्छ
” गु ” नासो कतै
अक्रोस बनी थोपरिन्छ
” गु ” नासो कतै
भ्रमको खेती गर्छ
” गु” नासो कतै
पक्ष बिपक्ष र बिबाद
लाई गोडमेल गर्छ
“गु ” नासो
अबिश्वासको बिउ छर्दछ
” गु ” नासो कतै
मित्र घात् अस्त्र बनिदिन्छ
” गु ” नासो
स्वयमलाई खोक्रो मात्र होइन
समाजमा आगो सल्काइ दिन्छ
” गु ” नासो कतै
चित्त दुखाइ त कतै
बिरोध बनेर झोसिन्छ
यो ” गु ” नासो
बनाउने कम बिगार्ने ज्यादा गर्छ
अनी
स्वच्छ समाजलाई दुषित
बनाउछ
मुलुक डुबाएर आफू
उत्रने क्रान्तिकारीहरु
मुलुकै नरहे
कहाँ रहन्छौ नेता
संघीयतामा लगेर
यो देश न टुक्र्याऊ ।
जनताको वलिदान
अधिकार प्राप्त गर्नु हो ।
राज्य प्राप्ति होइन
जनताको सपना
बलियो बन्ने हो
निरीह बन्ने होइन्
यो देश न टुक्र्याऊ ।
झुटो खेती नगर
संघीयताको मारलाई हेर
शोषित-पीडितको व्यथा बुझ्दै
एकात्मक अनि लाभांश बाँड
यो देश न टुक्र्याऊ ।
सुडानको इतिहास पढ
छिमेकीको कुदृष्टि सोच
भाइ-भाइ अब नलडाऊ
जातभात सबै एक बनाऊ
इतिहासले हेर सराप्ला
यो देश नटुक्र्याऊ
कर्णालीको बिजुली सबैलाई
तराईको अन्न पहाडलाई
पहाडको पानी तराईलाई
प्रकृतिको वरदान नेपालमा
एकले अर्काको हात समाई
देश यो बलियो बनाउनु छ
नेपाली सबलाई एक बनाई
यो देश नटुक्र्याऊ ।
पलपल राष्ट्रियता भासिदो छ
संस्कृति मौलिकतामा विकृित
राष्ट्रवाद मुर्झाइ रहेछ
नयाँ सिर्जनाले एकता बनाउने बेला
देशलाई संघीयतामा लगेर
यो देश नटुक्र्याऊ ।
के हो शान्ती?
कहा छ शान्ती?
यो त एउटा सुन्यता हो
मुर्दा शरिर भित्र मात्र
अटाउने यो शान्ती ।
प्रतिष्ठाको लडाइमा हिम्मीयौ
प्रकृतिको विरुद्द खेल रच्यौ
तेरो र मेरो अंश बण्डामा बेरियौ
अव खोजेर कहा पाउँछौ शान्ती
आफु अगि बढ्न अरुलाई खिच्यौ
आफ्नो दु:ख मेट्न, अरुको सुख लुट्यौ
अहंकारको बादल भित्र स्वयम् रुमलियौ
अब खोजेर मनले कहा पाउँछौ शान्ती
आज धेरै दिन पछी उस्ले
पछाडि फर्की हेर्यो
कालो बादल पछ्याउदै रैछ
दिनको उज्यालोमा रमाइरहेको उ
कालो रातले दिन को अस्तित्व थिचेको पायो
जब उस्ले आज जीवनको खाता पल्तायो
सन्ततिको भविस्य बनाउन गांस काटी काटी
दोउडिराखेको उ
बुडा आमाबाबुको आसुँले
डुबाइ सक्न आटेछ उस्लाई
बल्ल थाहा पायो आज
जब उस्ले आज जीवन को खाता पल्तायो
आम्दानीभन्दा धेरै रिण को भार भेछ
न त तिर्न सक्यो पुर्खा को लगानी
न त भर्न सक्यो ममतामा मा लागेको घाऊ
बुढ्योउली को सहारा बनी
बेखबर दोउडी रह्यो आकाश नै छुन्छु भनी
बाटो टाढा छुटी सकेछ
आज खाता पल्टाउदा खेरी
भोउतारी रह्यो एता र उता
तेरो र मेरो को युध्ह भुमी
शिथिल जिर्न शरीर माथि
मृत्यु को कोटा परिसकेको
बल्ल चाल् पायो
जब खाता खोल्यो धेरै दिन् पछी
आज आँखा बन्द गरी
सुन्यता मा झर्न खोज्यो
सुस्ताएको चिसो मुटुमा
रोएका फुल का पत्ता हरु
बेखबर टाँसिएको पायो
आज फेरी खाता हेर्यो
सुन्य सुन्य र सुन्य मात्रा पायो
के दिऊँ खै तिमीलाई
यो प्रेम दिबस कोसेली ?
शब्द का भावाबेग पोखेर
तिम्रो मन बहलाऊँ कि ?
मिठा मिठा सपना बाँडेर
तिम्रो मन भुलाई दिऊँ कि ?
तिता मिठा मन भित्रका
एक अर्कामा बाडेर
हिसाब बराबर गर्ने कि ?
तिम्रो शिखर चुम्ने आकांछ्यालाई
आश्वासन को भर्याङ दिऊँ कि ?
तिम्रो दु:ख र मेरो सुख
आपसमा साटेर सन्तोष लिन्छ्यौ कि ?
हाँसो मेरो हराइसकेको छ
आँशु बाहेक मसँग केही छैन
यो रित्तो उधारो जिन्दगीले
दिएर अस्थाइ बस्तु बजार को
तिमी लाई खुशी पार्न सक्त छु के ?
के दिऊँ तिमीलाई खै ?
जय होस जय होस जय होस
मेरो जन्मभूमि नेपालको
अमर रहोस वीर शहीदका गाथा
नमेटिउन देशका सिमारेखा
उठोस हात घर घरबाट
बनाउन नेपाललाई संसारकै खास्सा
जय होस जय होस जय होस
फर्फराइरहोस चन्द्र-सूर्य अंकित झण्डा
अनन्तसम्म Continue reading “Shekhar Dhungel – Jaya Hos”
शेखर ढुङ्गेल – कालो छायाँ
त्यो छायाँ
अँझै पछ्याई रहेछ
घुसेको छ रौं रौं अनि
मस्तिस्कको नसा-नसामा
जति घस्रिए पनि
दरिद्रताको छायाँ हटेको छैन
जति भोगे पनि
कुलिषताको संस्कार
पखालिएको छैन
मनको कालो कोठरीभित्र
ज्योतिको भण्डार हुले पनि
‘दंभ’को छायाँ भागेको छैन
त्यही छायाँ च्याप्नु थियो त
यहाँसम्म लखेटियौ किन ?
‘कोख’को बिषाक्त दात
निकाल्नु थिएन भने
‘TO BE POSITIVE ”
संस्कारको देश नै रोज्नु किन ?
आफ्नो भूत्ते ‘दंभ ‘लाई
‘सम्पूर्ण’ सम्झेका थियौ त
शालीनहरूको बस्ती पस्यौ किन ?
अझै कति बतासिन्छौ ?
‘अहम्’ छायाँको दास बनेर ?
अझै छायाँ लस्सिरहेछ मनमा
अनगिन्ती कालो योजना रचेर
नेपाल नेपाल नेपाल
यो मेरो नेपाल हाम्रो नेपाल
हिम्चुली को आँगन मा
मादल को ताल मा
नाच्दै हिंड्ने फुल्बारी
हो यो मेरो नेपाल हाम्रो नेपाल
कस्ट जस्तै पाए पनि
दुस्मन सीत् डटी लड्ने
हाम्रो ऊच्च वीर गाथा
राखी छाती मा चन्द्र सुर्य
गर्छौ गर्ब आफ्नै ईतिहास मा
हो यो मेरो नेपाल हाम्रो नेपाल
हामी कहिल्यै झुकेनौ
अब पनि झुक्दैनौ
हामी फस्दैनौ दुस्मन को जालमा
हिमाल पहाड तराइ गाउँछ
एकै सुर र तालमा
हो यो मेरो नेपाल हाम्रो नेपाल