Basu Dhakal – Dashain

बासु ढकाल – दसैँ

प्रत्येक बर्षको दसैँ
थुप्रै टाउकाहरु छिनेर बिते
र पुनः
रावणका झैँ पलाएनन्
बोका खसीको झैँ भो
मान्छेको नियति
आफै संग पराजित छ कठै मान्छे
र पनि के को बिजयोत्सर्ग मनाउँदैछ कुन्नि ?
ऊ आफैलाई थाह छैन
एउटा गतिलो दसैंको चाहना नमेटिदै
थुप्रै मानवीय टाउकाहरु बलि चढे
थुप्रै सिऊँदोहरु उजाडिए
तर सिंगो देशमा कहिल्यै दसैँ आएन
एक टुक्रा चिची र एक धर्को नानामै
अझै गाउँ बेसी दसैँ खोज्दैछ
र यतिखेर
पश्चिमा जिन्दगी बाँचेर
पूर्वीय संस्कृति जोगाउने धुनमा
आडम्बरी दसैँ मनाउदैछौ हामी
र सधै ..
बराजुका थाप्लामा बाजेले गीर खेल्दै दसैँ मनाए
बाजेको थाप्लामा बाले
र म आफ्ना बाका थाप्लामा गीर खेलेर नपुग्ने अनुमानमा
रातदिन मरिमेट्दै छु
बस्
मेरी आमा
खै कस कसलाई
के पो आशिर्बाद देलिन्
एकै घरको छानामा
चार थरि झण्डा गाडिएका बेला
मनमनै भन्दिहुन्
बजियाहरु सप्पै सिंहदरवार पसेनी हुन्थ्यो नि बरु
साच्चै
एक्लै बूढाको जिउनी सम्हाल्थे
उतै नारा लाए नि लाउन
टायर बालेनी बालून्
मन्त्रि बनेनी बनून्
मलाई त शान्ति हुन्थ्यो नि
यत्रा बर्षमा जाबो संबिधान त नबनाउने मोराहरुले
खै के पल्लान र आश गर्नु व्यर्थै
भुत्ते हसिया उद्याउँदै
गनगन गर्दै थिन्
सनै: सनै:
उनको खुम्चिएको निधारको रेखामा
क्रमश:मैले आफन्तबाटै अतिक्रमित
शिमारेखाहरु भेटें
र मलाई
सिंगो धर्ती याद आयो !!
र कहिल्यै नहारेको दसैँ याद आयो !!

अमेरिका

Prakar Antar – Kehi Bimba Ma Ratnapark

प्रकार अन्तर – केही विम्बमा रत्नपार्क
(Sent to Sanjaal Corps via Email)

एउटा मान्छे, रत्नपार्कतिर
छाता किन्छ-समय ओढ्छ ।
घडी किन्छ-समय हेर्छ ।
किताब किन्छ-समय पढ्छ ।
चस्मा किन्छ र देख्छ समय-
निलो,पहेंलो,कालो,रातो………

व्यस्त Continue reading “Prakar Antar – Kehi Bimba Ma Ratnapark”

Naresh Shakya – Sandhe

नरेश शाक्य – साँढे

उन्मत्त साँढे
डुक्रिँदै हिँड्छ
बीच सडकमा
सबै निरङ्कुश शासकहरु
यस्तै अहङ्कारी हुन्छन्
कोरली देखेपछि
मान्छेको हुलको बेवास्ता गर्दै
चढ्न पुग्छन्
(कामुकताको प्रदर्शन)
निर्लज्जताको यो पराकाष्ठा
अब डाम्नुपर्छ साँढेलाई
छाडा छोड्नु हुँदैन
नत्र ता यिनीहरु बेलगाम बन्नेछन्
कुल्चँदै हिँड्नेछन् सिर्जनाका फूलहरु ।

Bhaskar Kaji – Aghosit Pagal

भाष्कर काजी – अघोषीत पागल

बिहानीको पहिलो प्रहरसँगै शुरु हुन्छ
उ उभिएको भूगोलको कथा
फिल्मको पर्दामा फेरिने दृश्यहरु झैँ
गाडी गुड्ने सडकभरी तिनै गाडीका टायर बल्छन्
सडकहरुबाट धूवाँको मुस्लो निस्कीरहेको Continue reading “Bhaskar Kaji – Aghosit Pagal”

Baidyanath Upadhyaya – Baato

बैद्यनाथ उपाध्याय – बाटो

मेरो घरको अघाडि एउटा बाटो छ
सँधै आउने-जाने हजारौं मान्छेहरु
कहाँ देखि कहाँ पुगे
एक दिन यही बाटोबाट आएकाहरु
जीवनको लम्बाई समेटेर
आफ्नो पोका-पत्यौरा बोकेर
निक्लिए अन्तिम यात्रामा…
बाटाको छेउमा उभिएको बटबृक्ष काँप्दछ
पथिकहरुको दुख-गाथाहरुमा।
हावा दौडन्छ स्वाँ स्वाँ
पल पल यता उता
जीवनको त्रासदीबाट त्रस्त
पथिकहरुको गाथा पल्टाइ पल्टाइ
लपेटिन्छ बाटो हिंडनेहरुसँग
धूलो पनि।
देखिंदैनन अब बाटाहरुमा
आउँदै जाँदै यही बाटोबाट
खतम भए धेरै मान्छेहरु
टाढासम्म फिंजिएको
पार गर्दै अनेक मोड
जीवनको एक छेउ बाट अर्को
छेउ सम्म-
र त्यो भन्दा पनि अघाडि
निक्लन्छ यो बाटो।

(Sent to Sanjaal Corps via Email)

Deepak Jadit – Aaja Ka Hami Yuba Haru

दीपक जडित – आजका हामी युवाहरु

एक झुण्ड युवाहरु
यता सडकमा
अवागमन अवरुद्द गराएर
उधुम मचाईरहेछौं
सवारी साधन जलाएर
ढुँगा मुढा वर्षाउंदै
तोडफोडको
ताण्डव देखाईरहेछौं
बेमतलब हामीहरुलाई
अगाडी कस्लाई Continue reading “Deepak Jadit – Aaja Ka Hami Yuba Haru”

Bhupin Byakul – Hajar Barsha Ko Nidra

भूपिन ब्याकुल – हजार वर्षको निद्रा

एउटा जीवन
म हजारौं वर्ष सुतिसकेको छु
अब ब्युँझन चाहन्छु निद्राबाट !

मानिसलाइ कोक्रोमा हालेर
लोरी गाउँछ बुद्ध
ब्युँझाउने भनेर
बुद्धले पनि मलाई सुताएर गएको छ
हिंड्दाहिंड्दै
सपना देख्न सिकेको छ मान्छेले
झन इश्वरले त
निदएरै सपना देख्न सिकाएको छ
पुस्तकका चिसा पृष्ठहरुभित्र
पुतलीहरु च्यापिएझैँ
म च्यापिएको छु
दर्शनका बोझिला किताबहरुबिचमा
र मस्त निदाएको छु जीवनभरी
ब्युँझने सपना देखेर !

ब्यूँझन चाहन्छु म
हजारौ वर्षको गाढा निद्राबाट !

Dig Bahadur Tamang – Nepal Aama Ko Pukar

डीग बहादुर तामाङ्ग – नेपाल आमाको पुकार

मेरो अस्मिता लुटन तम्सिनेहरु
सुन म उहिले नै मुर्दा बनिसकें
मेरा स्तनहरुमा नजर लाउनेहरु
उहिले नै क्यान्सर लागेर
नौ दश बर्ष पहिलै झरि सक्यो ।

मेरा मुहारमा नजर लाउनेहरु
सुन अब म मखुन्डो झै बनि सकें
तर्साउने बस्तुमा परिणत भै सकें
अब त निश्चल कुहिन लागेको
झिंगाहरु भनभनाइएका
एउटा शास नभएको निर्जीव प्राणी
अचेत अवस्थामा चिर निद्रामा
शील ढुंगा झै बसेकी अवस्था मात्र बाँकी छ ।

कुनै दिन मुर्दाघरका मालिक आएर
मेरो दाहसंस्कार गर्लान नगर्लान
त्यहि समाचार विश्वभरी ठूलो खबर बन्ला नबन्ला ।

सायद त्यो शौभाग्य पनि मेरो मुर्दाले
नपाएर, स्याल, कुकुर र गिद्धहरुको
लुछाचुँडीमा पो पर्ने हो कि ?
मुर्दा भएको शरीरलाई के मतलब
जहाँ घोचेपनि, जहाँ काटेपनि दुख्ने होइन,
जे गरोस के मतलब आखिर मुर्दा न हो ।

तर याद गरिराख हे मुकदर्शकहरु हो
मुर्दा ब्यूँझेको दिन उनीहरुको सातो जानेछ ।

मेरिल्यण्ड, अमेरिका

Acharya Prabha – Nabhana Ghaat Ka Kura (Nepali Gajal)

आचार्य प्रभा – नभन घातका कुरा (गजल)

नभन घातका कुरा
नगर जातका कुरा ।

कहिल्यै नपरोस् सुन्न
बैगुनी हातका कुरा।

जीवन बितेछ त्यसै
भनन रातका कुरा।

हरियो बन्नेछु सधैं
बुझन पातका कुरा ।

बोतल रित्याइ भन्छु
सुनन मातका कुरा ।

पीडामा डुबेकी छु म
नभन आहतका कुरा ।

मनमा बस्नेछौ तिमी
गरन राहतका कुरा ।

Bibek Dulal Chhetri ‘Damak’ – Bholi Ko Sundar Bhabisya Ko Lagi

विवेक दुलाल क्षेत्री “दमक” – भोलिको सुन्दर भबिस्यको लागि

सस्ता सिरियलहरूमा
लगाएको उस्को समय
म चोर्नेछु कुनै दिन
र लगाउनेछु ढिलो नगरी
यो देशलाई उर्बर बनाउन ।
अरुको भजन गाउन प्रयोग हुने
उस्का शब्दहरू
म बटुल्नेछु कुनैदिन
र लेख्नेछु
एउटा स्वभिमान उमार्ने
उत्साही पुस्तक।
आँफै मात्र सही र अरु होचो देख्ने
उस्को दरिद्र सोचाइ
म बदल्नेछु कुनै दिन
र भर्नेछु सबैमा
एउटा समाबेसी मुस्कान।
अब ठान्नुहोस्
यो मेरो कार्यसूची हो
तर फेरि बदल गर्न नमिल्ने
र अन्तिम भने होइन
तसर्थ यहाँको सुझाबको
अपेक्षा गरिनेछ।
किनकि मेरो मान्यता छ
यहीँबाट भोलिको सुन्दर बिहानीको
जन्म हुँदैछ यसैले।

अस्तु:

Krishna Prasai – Saalaa Pahaadiya Ke Bhanchha

कृष्ण प्रसाई – साला पहाडिया के भन्छ?

किन ढिला गर्र्छौ राजेन्दर भैया ?
ढिला गर्दै नगर !
मौकामा चौका चलाउनै पर्छ ।
कालापानीको जमिन सारे झै,
सुस्तालाई कब्जामा पारे झै,
वर्षोनी उत्तरतिर लम्किरहेको जंगे पिलर
बढाएर रसुवा सम्मै पुर्याउनु पर्छ ।
त्यसो भयो भने काठमाण्डौ पनि हाम्रो हुन्छ ।
त्यसो भयो भने हिमाललाई पनि हाम्रै भन्न मिल्छ ।
त्यो दरभंगामा भएको ससुरालाई पनि यतै डाक ।
पोहोर नागरिकता लिएका,
सालो, जेठान र जोगेन्दर मामालाई,
तुरुन्तै बोलाइ हाल बरेलीबाट ।
दिल्ली दरबार त दाता नै भए
मागे जति पैसा पनि दियाछन् ।
पटनाको लालुलाई पनि भुल्नै हुन्न
उनी हाम्रा गुरु भाइ झै हुन् ।
उनको भनाइ नमानेर कहाँ हुन्छ !
नुनको सोझो त गर्नै पर्छ हामीले,
फर्जी मत हाल्नु पर्छ भनेर,
सिट धेरै ल्याउनु पर्छ भनेर,
उनले त्यसै सिकाएका छैनन्
जिते पछि त मजा अर्कै छ उपेन्दर भैया !
दंगा भड्काउन सिपालु मानिने,
मोतिहारीको पप्पु पनि हाम्रै मान्छे हो ।
उसलाई बोलाए पछि गाउँमा,
बस लुट्न सजिलो हुन्छ ।
मान्छे भुट्न सजिलो हुन्छ ।
यता रोष्टम घेरेर गलाउनु पर्छ ।
उता हड्ताल चलाएर जलाउनु पर्छ ।
पहिला भन्दा प्रदेश मात्र भन्नु पर्छ ।
अनि विस्तारै राज्य नै छिन्नु पर्छ ।
र अन्यमा उतै मिल्नु पर्छ ।
हाम्रो गाउँको बाटो भएर,
हिड्न दिनै हुन्न पहाडियालाई ।
त्यो डोल्पा र जुम्लामा भुखमरी लाग्छ त के हुन्छ ?
त्यो कालिकोट र जाजरकोटमा महामारी फैलिन्छ त के हुन्छ ?
पहाडका सवै गाउँमा पैरो जान्छ त के हुन्छ ?
मर्यो भने त्यै पहडिया मर्छ ।
हाम्रो प्रदेशलाई फाइदै हुन्छ ।
कमसेकम भोट सँख्या त कम हुन्छ ।
लुम्विनी पनि हाम्रो भन्छ पहाडिया
लुम्विनी त हाम्रो प्रदेशकै हुन्छ नि !
बुद्घ कसरी नेपालको हुन्छ ?
साला पहाडिया के भन्छ ??

Sarita Tiwari – Nirashrit Kopila Haru

सरिता तिवारी – निराश्रित कोपिलाहरु

आँशुसंगै निदाउनु
आँशुसंगै ब्युँझनु
सङ निर्बोध आँखाभरी
आँशु सक्रिय छ

आँशु र पीडालाई नै स्वजन स्वीकार्दै
निर्विकार आँखाहरु दु:ख रोइरहेछन

कृत्रिम गमलाका फुलहरु
कोठाभरी, बैठकभरी
बार्दलिभरि सजाइएका छन्
कोठाबाहिर
खण्डहरु भू-क्षेत्रमा
निराश्रित कोपिलाहरु
असिना र आँधी खेप्दै छन्

महाशय !
हाम्रै बस्तीमा
हाम्रै शहरमा
कोपिलाहरुमाथी गोलाबारी गरिएको छ
डढेर छट्पटाउदै
आँशुसंगै अन्त्य हुन मन्जुर
कोपिलाहरुको दर्दनाक व्यथा
भो नसुनिदिनुस
मसानहरुको हूलले
जिउदै डढाईराखेको भो नहेरिदिनुस

मानवता हेरिरहोस टुलुटुलु
युग

सभ्यताको अट्टालिकाबाट चियाईरहोस
चिथोरेर
चोक्टा चोक्टा झिकेर
फुल्नुअगावै
कोपिलाहरुलाई
चपाई-चपाई निलिएको
भैगो नहेरिदिनुस
यहाँहरु त शिस्ट र शभ्य मान्छे
सुकिला मान्छे

२०५४ साउन

Abir Khaling – Budhesh Kaal

अबिर खालिङ्ग – बूडेशकाल

वैदिकताका भारले
अभिशप्त मेरा वाणीहरु
नातिको क्रिकेट क्रेजमा हराउँछ
र् उदाउँछ उदासीको जून
मेरो विचारको आकाशमा ।
स्खलित उद्देश्यले
आत्माहत्या गरिरहन्छ
बिहानको घाममा कि न्युजपेपरमा ।

अस्पस्टताको चस्माले
हेरिरहन्छ द्रिश्य
रुग्नताको कोट ओडेर शरीर
उगिँबस्छ झ्यालमा ।
जिन्दगीको ढोकाभरी
झरेका छन उमेरका पातहरु ।
टेक्दैहिँडेको एउटा नस्टालजिक
यात्राको हेङओभर ।

कति पाइलाहरु पानीमा बगे
कति बगरमा खसे
गन्दैछु खुट्टाको नङ्हरुमा ।

Chhabiraman Silwal – Tito Yathartha

छविरमण सिलवाल – तितो यथार्थ

मुहारमा हिलो पोतेर
हिलो–हिलो
पानी–पानीसँग
सम्झौता गर्न
शालीन दस्तावेजहरू
गरिबी लुकाएर
हाँस्छन्
पीडा लुकाएर
बाँच्छन्
आफूहरूका नाममा
गरिने राजनीतिले
कोल्टो फेरेको पत्तो छैन उनीहरूलाई
एउटा युग यसरी
बितिरहेछ ।
***
महलमा त्यही चामल पाक्छ
हातमा ठेला उठाइएकाहरू
युगौं–युगसम्म पिल्सिन्छन्,
भोकै–नाङ्गै
जीवन गुजारिरहेछन्
कालचक्रभन्दा माथि कोही छैन
कलियुगीन मान्छेहरू
रङ्ग फेर्दै रौनक देखाउँछन्
र,
एकदिन,
आफँैले आफ्नो
मुहारमा कालो पोत्छन्,
मुहारमा हिलो पोत्नेहरूको
हिलो पखालिन्छ,
र,
सत्यता फैलाउँछन् ।
अनि एकदिन
मुहारमा कालो पोत्नेहरू,
इतिहासमा नै कालो पोतेर
बिलाउँछन् ।

Pratima KC – Ek Swas Rahechha Jindagi (Nepali Gajal)

प्रतिमा के.सी. – एक स्वास रहेछ जिन्दगी (गजल)

भगवानको बास रहेछ जिन्दगी
आखीर एक श्वास रहेछ जिन्दगी

जन्म मरणको चक्कर त छदैछ
दुख सुखको दास रहेछ जिन्दगी

आँसु र खुसी कहाँ पर्छ थाहा छैन
खालमा फिट्ने तास रहेछ जिन्दगी

संसारका सबै सुख हारेर पनि
बाँकी त्यो एकै आस रहेछ जिन्दगी

यात्री हो मानिस अनिश्चित यात्राको
खासमा बस पास रहेछ जिन्दगी

१३ सेप्टेम्बर २०१२
बेलायत

Pratima KC – Yo Shahar Ma

प्रतिमा के.सी.- यो शहरमा

यस्तै यस्तै अनौठो हुन्छ यो शहरमा
ढुंगा पनि पग्लिइ रुन्छ यो शहरमा

गगनचुम्बी महलले एकै रातमा
खाली खाली आकाश छुन्छ यो शहरमा

नियम कानून माथि नै बन्धकी छन
असहायले ब्यथा उन्छ यो शहरमा

रगत आँशु र इमानको पसिनाले
फगत बेइमान धुन्छ यो शहरमा

कसैले हिरामोती सजाउछ गलामा
कोही टालोमा टालो तुन्छ यो शहरमा

मान्छेको भाउ घटेर त होला मान्छेले
चर्को भाउको सुन चुन्छ यो शहरमा

बेचिए राम कृष्ण खालि छ यो मन्दिर
हृदयको कुरा को सुन्छ यो शहरमा

सत्य साँचो मानबता लिलाम भयो कि
साधक षड्यन्त्र बुन्छ यो शहरमा

२७ डिसेम्बर २०११
रेडिंग, बेलायत

Komal Bhatta – Sansar Ma Sabai Bhanda (Gajal)

कोमल भट्ट – संसारमा सबै भन्दा

संसारमा सबै भन्दा,देश आफ्नै प्यारो
मीठो लाग्ने भाषा अनि,भेष आफ्नै प्यारो

लगाएनी बिदेशका,चिल्ला चिप्ला लुगा
चोखा हातले बनाएको,खेस आफ्नै प्यारो

रङ्गाएर खैरा,सेता, राता, नीला भन्दा
प्रकृतिले देको कालो,केश आफ्नै प्यारो

डाँडा काँडा उकाली र ओरालीमा झर्दा
सधैँ भरी लागे पनि,ठेस आफ्नै प्यारो

परचक्री रीति रिवाज प्रक्रियालाई देख्दा
जहाँ सुकै पुगे पनि पेश आफ्नै प्यारो

पुरानो नैकाप,काठमाडौँ
हाल:- न्युयोर्क,अमेरिका

Sabina Sindhu – Cup Ma Ubhiyeko Asthipanjar

सबिना सिन्धु – कपमा ऊभिएको अस्थिपन्जर

साँच्चै किताब पढ्दै थियौ नि !
कति अध्याय पढ्यौ र जाँच्यौ आफ्नै हालत ?
शुन्य – शुन्यमा निर्वाह गर् यौ शब्दको प्रहार
र चपाउँदै चेतनाहिन एकाग्रता चर्कियौ समयको छातीमा ।

बत्ति निभेको एक साँझ
धमिला मैनबत्तिमा पोख्न खोज्यौ एउटा श्रङ्खला
र जम्दै गएको धुजाधुजा शब्दलाई सोहोर्दै
सिरानमा राख्यौ मैन भन्दा धेरै पर
मेरो तस्विरमा पोखिएका रङ्गलाई ।

भिन्दा- भिन्दै थिए प्रत्येक उतारचढावका किस्ताहरु ।

तैपनि फेर् र्यौ आत्मियताको श्वास तर जित्न सकेनौं मलाई
र गन्तब्य हराएर निस्सासियौ मेरो पच्छ्यौरीको किनारमा ।
अन्ततः च्यातियौ धुजाधुजा भएर ।

वा भनौं
घिसियौ नियतिका डोबहरुमा पहिरोका छिटाहरुसँगै

……अनि गहभरी भिजायौ हगी
एक ढिक्का सम्वेदनसिलतालाई उही रैथाने आँसुमा ।

ठिक
त्यसैबेला
मेरो नजिकै डुब्यौ तिमी
मेरो…………कफिको………… कपमा
एक ढिक्का संझना भएर ।

‘उभियो’ कफिको झोलमा
………तिमी होइन तिम्रो अस्थिपाजर ।

सोचेँ यतिखेर तिमी किताब पढ्दै हौला ।

काठमाडौं

B J Bantawa Rai – Bisthapit Sapana Ra Kalpana

बि. जे. बान्तवा राई – बिस्थापित सपना र कल्पना….!

मेरो कल्पना र मेरो सपना केवल कल्पना र सपनामा सिमित रह्यो,
कल्पना र सपनामा मुर्छित मन, त्यहिं मुर्छनामा छाती पिटी रोई रह्यो।
हरेक कल्पना र सपनामा बिषमताको खडेरी अभाव बनि बर्सी रह्यो,
म अन्योलतामा रुमल्लिएको यात्री झैं बिवशता सम्हाली रहें।
मैले देखेको खुशीको काल्पनिक संसार चेरापुञ्जी झैं रुझी रह्यो, रुझी रह्यो।
क्षण-क्षणमा टुक्रा टुक्रा बनाउने अभावको चट्ट्याङ परि रह्यो,
आफुभित्र समेटिएका कोलाहल मन भुखमरीले यत्रतत्र छटपटि रह्यो,
न मेरो सपना, कल्पना र चाहनाले सागर छुएको नदी बन्न सक्यो
न मेरो सपना र कल्पनाले कसैको हृदयलाई आत्मबल नै प्रदान गर्‍यो।
म केवल खुट्टा बिहिन अपाङ्ग झै, बैसाखीको खोजीमा भौतारी रहें
न कतै ति बैसाखी रुपी छालहरु म सम्म आईपुग्न सकें।
म बग्दा बग्दै, बालुवा बिचैमा हराएको त्यो खोला खहरे बन्न पुगें
न मैले गन्तब्य पैलाउन सकें, न म हुनुको अर्थ दिन सकें
म त केवल त्यो हरियालीको सुख पाउन खोज्दा खङ्ग-रङ्ग सुकेको रुख भएछु।
सपना र कल्पनाको पछि दौंडिदा दौडिंदै हार्न पुगेको एउटा धावक भएछु।

 

Dinesh Chapagain – Dashain 2068 : Paanch Haiku Haru

दिनेश चापागाईं – दसैँ २०६८: पाँच हाइकुहरू

भिड बजार
लुगा जुत्ता किन्ने कि?
प्वाल खल्तीमा ।१।

स्वच्छ आकाश
चङ्गा चैट गर्ने कि?
झर्यो भुईँमा ।२।

रित्तो सडक
तास जुवा खेल्ने कि?
फुली स्वास्नीको ।३।

हरियो बाँस
पिङ मच्चाउने कि?
अस्पतालैमा ।४।

रसिलो घाम
जिब्रो फट्कार्ने कि?
बोकाको आँसु ।५।