नेपाली कविता को बिशाल संग्रह
सुनिल लिम्बु – बर्खा आएको छ
मेरो एउटा सम्झना छ,
नाङ्गो खुट्टा, चप्पल फालिएको छ,
कपाल च्याप्प, साँस मेरो आधा छ,
रित्तो घाँसको मैदान, सुनसान छ,
र म एक्लो छु ।
पश्चिममा डुब्दै गएको घाम छ,
सेतो अकाश निभ्दै छ,
काला काला बादल उडेर आउदै छ…. एउटा ठुलो गर्जन छ,
फुटेर ती बादलहरूबाट, झरेको शीतल थोपाहरू छ,
….बर्खा आएको छ ।
(Sent to Sanjaal Corps via Email)
राकेश कार्की – स्वर्गको खोजी
सगरमाथाको टोपी थाम्न सकिँन
दौरा सुरूवालभित्र अटाउन सकिँन
बुद्धको दृष्टिले हेर्न सकिँन
मादलको भाखा बुझ्न सकिँन
ढुङ्गेधाराको चिसो पानीले पनि
मन भित्रको तीर्खा मेट्न सकिन
शितल चौतारीमा मायालुसंग
गाँसेको मायाप्रीति सँगाल्न सकिन
बामे सर्दै लडीबुडी खेलेको
आमाको काख भुलिसकेँ
सुख दुखमा होष्टे हैँसे गर्ने
गाउँका साथी बिर्सी सकेँ
ती अतीत भए सारा अतीत
केवल म मात्र छु वर्तमान
मेरो बोली अर्कै मेरो घर अर्कै
केवल म मात्र मेरो पहिचान
धेरै सोचेँ धेरै विचार गरेँ
एक्लै आफ्नो हस्तरेखा पढेँ
आज आफैलाई थाहा छैन
म स्वर्गमा चढेँ या स्वर्गबाट झरेँ ।।
अस्तु
– लस् एन्जेलस्
बिवश बिप्र – खबर सोध्नेहरुलाई
केही छैन मेरो
म छु
बस
त्यही हो !
काफी छ !!
खै,
नयाँ खबर पनि बन्न सकिन
म प्रत्येक दिन
गरेनन
सम्भोग मलाई कसैले
म
नाँगिदा पनि
र
न
म
जस्ताको तस्तै छु !!
वाक्क लाग्छ
कुमारी म !!
अचेल मान्छेहरु विश्वास गर्दैनन
किनकी
मुखपृष्ठमा
भाषण-तस्वीर हरु हुन्छन
बस आँखाका लागि !!
बिचरा,
मेरो मन
आज
आँफै
कुमारीत्व भंग गर्ने
प्रयासमा छ !!
म,
बधाई भन्दैछु !!
रुपेश राई- रिपेरिङ जिन्दगीको
कलाले सायद
सृजन गरेका,
कल्कलाउँदा जिन्दगीहरू,
स्तनपान भूलेर
‘सेरलेक्स’ चुसिरहेछन् ।
यूरिया डेफीले हलक्कै बढ़ेका
‘लेक्टोजन वेवी’हरू
ब्ल्याकमा तेल हालिरहेछन् ।
इन्द्र नारथुङ्गे – चोर्न नजान्नेहरुसँग गुनासो
सुनेको थिएँ
चोरहरु टाठा हुन्छन्
चोरहरु बाठा हुन्छन्
कागको गुँडमा बच्चा कोरल्ने
कोईली जस्तै
चङ्ख हुन्छन् ।
परन्तु
होईन रहेछ
म भ्रममा रहेछु
वा
भ्रम ममा हरेछ
चोरहरु लाटा हुँदा रहेछन्
छोक्रा छोडेर बोक्रा मात्र लिने
चोरहरु बिब्ल्याँटा हुँदा रहेछन्
यी चोरहरु हुन्
जस्ले डिमोक्रेसी चोर्यो
र
स्वार्थको क्यानभाषमा सजायर
प्रजातन्त्रको नामले न्वारान गर्यो
उता कानुन नबने पनि चल्छ
यता बनेर पनि ढल्छ
टायरसँगै सडकमा जल्छ
पुत्लाहरुमा दिनदिनै बल्छ
चोर्न नजाने पछी
सोहोर्न नजाने पछी
सुन भए पनि
नुन भए पनि
के गर्नु हजुर
बाँदरको हातमा नरिवल ।
मिनी स्कर्टमा सजिएर
अर्धाङ्ग हल्लाउँदै
सडकमा निर्लज्ज हिडिरहेका मैंयाहरु
डिस्कोमा वियरले मात्तिएर
जवानी उफार्दै
साल्सा नाचिरहेका सानीहरु
वा
वेभसाईटका पानाभरी
स्विमङ कस्टममा देखिने नानीहरु
के स्वाङ पार्नु आधुनिकताको
किन भ्वाङ पार्नु मैलिकताको
चोर्न सक्छौ त चोर जुक्ती
चार्न सक्छौ त चोर मुक्ति
स्वस्थानी कथामा अल्झिरहेकी
तिम्री आमालाई हेर त
तिमी कहाँ छौ ?
नयाँ पेन्ट टाल्ने
लामो कपाल पाल्ने
कानमा मुन्द्रो हाल्ने
ए ! गोर्खाली छोराहरु
ए ! चोर मोराहरु
बोली चोर्योउ तिमीहरुले
गोली चोर्योउ तिमीहरुले
झोली चोर्योउ तिमीहरुले
गीत चोर्योउ तिमीहरुले
संगित चोर्योउ तिमीहरुले
प्रीत चोर्योउ तिमीहरुले
परन्तु
किन रित चोरेनौ ?
किन जीत चोरेनौ ?
किन अमृत चोरेनौ ?
केरो मुखमा हालेर
बोक्रो सडकमा हुत्याउने
तिम्रो संस्कारलाई हेर त
के तिमी
पश्चिमा जस्तै देखिन्छौ ?
चोर्नेहरुले
दृश्य चोरे दृष्टि चोरेनन्
धर्म चोरे कर्म चोरेनन्
बिचार चोरे ब्यवहार चोरेनन्
खाना चोरे, नाना चोरे
रस चोरे, रङ्ग चोरे
परन्तु
ढङ्ग चोरनन्
त्यसैले चोरहरु
जति चोरे पनि
सधैं दरिद्र
बिचारमा-ब्यवहारमा, कर्ममा-पर्ममा
दृष्टिमा-श्रृष्टिमा, बानीमा-पानीमा
सिर्फ
बेहिसाब जिन्दगी ।
कुन्दनकुमार पन्त – अनुभव (मुक्तक)
(मधुपर्क माघ, २०६७)
जवानीमा शरीरका अङ्गहरू निकै पोटिला हुन्छन्
नवयुवक र युवतीका कुराहरू निकै जोशिला हुन्छन्
आखिर सबै कुराहरू उमेर र समयकै रहेछ
जब उमेर ढल्दै जान्छ अनुभवीका कुराहरू चोटिला हुन्छन् ।
दीपेन्द्र के. सी. – नवयुग !
ए फतुरो !
तँ फगत घोषणा गर्छस्
खोक्रो नवयुगको !
हेर त एकचोटी
तैले घोषणा सुनाउन
जम्मा पारेको भीडलाई
कुुपोषित नाँगा देहहरु !
एकचोटी तिनका फाटेका पैताला
फर्काएर हेर त
त्यहाँ भेटछस तेरो नवयुग !
तेरो भाषा उ त्यो
अल्लारे बुझदैन
उसको स्कूल
तेरो वमले उडाउँदा
उ स्कूलसँगै लाटो वहिरो भएको छ ,
उ नसुनेर, नवुझेर टाउको चलाउँदा
तँ स्वागत ठान्छस नवयुगको !
दिन्छु धेरै भनेको थिइस्
तँ सँग छैन केही
त्यही भएर अहिले
कुरा घुमाउदैछस्
कपडा फेरेर, झण्डा फेरेर
आउँदैन नवयुग !
फेरि कपडा पनि कति फेर्छस्
तँसँग कपडा बनाउने कपास पनि छैन
उहिले तैले
कुन्नि केको अवशेष भनेर जलाइसकिस;
सीधै भन्दा–
तैले गास, वास, कपास
दिन्छु भनेको होस्
तर हैसियत छैन तेरो
तैले सकेनस्
वास्तवमा तँ सक्दैनस पनि
सके त नगरौं थिएन होला वरा !
पहिलेका झैं ।
तैपनि तँ कुरो घुमाउन सिपालु छस्
त्यसैले भकाभक घोषण गर्दैछस् नवयुुगको !
वाचामात्रै जीवित राख्न ।
तेरो फतुरो नपत्याएपछि
अहिले तँ कसमै खाएर भन्दैछस्
आइसक्नै लागेको छ नवयुग !
अर्काले बनाएको घर
धुन्धुकारीहरु लगाएर
भत्काएरै दिन्छु भन्दैछस्
१०८ जातका भाईहरुलाई
प्लटिङको चिरा लगाएर,
मुख थुन्दैछस् तिनीहरुको
अनि भन्दैछस्
गर खाउ !
तर पटमूर्खहरु !
बनाउने भए किन भत्काउथे र !
गर्ने भए किन खोस्थे र !
लड्छन सकेसम्म
मिच्न, लुटन, मानर््, खान
अनि नसक्नेहरु
वेचिदिन्छन सस्तो मूल्यमा
उत्तर–दक्षिणका छिमेकीहरुलाई
परेर शरणमा
त्यतिवेला वल्ल आउनेछ
तेरो नवयुग !
तर अभागी तँ
त्यसको स्वागतमा तँै हुनेछैनस्
किनकी तँ
चेपिइसकेको हुुनेछस्
इतिहासको कालो पानामा !
अनि पश्चतापका आँशु
भेटी पठाउनेछस् टुक्रिएको नवयुगलाई !
बागलुङ , हाल ओस्टेण्डे बेल्जियम ।
आर्यविमान चित्रकार – मनै त हो -२
(To read previously written Manai Ta Ho Part 1, click here)
मनै त हो के बुझोस्
यसले तिम्रा इर्ष्याका अवलांसहरु
अलंकारमै हुन्छन सिमित बरु
दिंदैनन कुनै सारांश अरु
मनै त हो
के बुझोस् यसले
तिम्रा निन्दाका डिप्लोमेसीहरु
सौहार्द स्वीकार्छन बरु
आफ्नै वर्गीकृत हितैषीहरु
मनै त हो
के बुझोस् यसले
तिम्रा खोक्रा आदर्शका चट्टानहरु
ठोक्किएरै बस्छन बरु
बनिदिन्छ आफैमा बलवान अरु
मनै त हो
के बुझोस् यसले
तिम्रा सहानुभूतिका मलामीहरु
राम नाम जप्दै बरु
दिन्छन व्यंग्यात्मक सलामी अरु
मनै त हो
के बुझोस् यसले
तिम्रा आचरणका दीवारहरु
कैद हुन्छन आफ्नै इन्द्रियमा बरु
कैदी कैयौ हजार यहाँ लाचार अरु …
भावना सापकोटा – रङ्गीन सपनाहरू, समय र देश
देश–
समयको आँगनमा पल्टेर
रङ्गीन सपनाहरू उङ्दै गर्दा
भुन्टेका बाबाहरू
तावामा रोटी पोल्दै थिए–पेट भर्न
कालेकी आमाहरू
आगो ताप्दै सेकाइरहेथे
हातका पञ्जाहरू–
खुट्टाका Continue reading “Bhawana Sapkota – Rangeen Sapanaharu Samaya Ra Desh”
आर. आर. चौलागाईं – सपना
मैले देख्न छोडिसकेको थिएँ
सपना
अचानक कहाँबाट आयौ तिमी
पत्तै भएन
र देखाएर गयौ
असङ्ख्य सपनाहरु ।
कुनै बेला म खुब सपना देख्थेँ
पहाड उक्लेको सपना
हिमाल चढेको सपना
समुद्र तरेको सपना
खाडी नाघेको सपना
सायद कसैले पनि देख्दैनथे होलान्
मैले जति सपनाहरु ।
कुन सपनाको कुरा गरुँ म ?
बिरुवा रोपेको सपना ?
पानी हालेको सपना ?
गोडमेल गरेको सपना ?
फूल फुलाएको सपना ?
सायद तपाईँहरुले पनि देख्नुभएको थिएन होला
त्यत्ति मीठा सपनाहरु ।
पहाड उक्लिन्छु भन्नेहरुले
पहाड उक्लिरहेकाहरुलाई
पहाडबाट खसालेपछि
हिमाल चढ्छु भन्नेहरुले
हिमाल चढिरहेकाहरुलाई
हिमालबाट धकेलेपछि
समुद्र तर्छु भन्नेहरुले
समुद्र तरिरहेकाहरुलाई
समुद्रमा डुबाएपछि
खाडी नाघ्छु भन्नेहरुले
खाडी नाघिरहेकाहरुलाई
खाडीभित्र पुरेपछि
हरबखत कहाँ देख्न सकिँदोरहेछ र सपना ?
बिरुवा रोप्छु भन्नेहरुले नै
बिरुवा रोपिरहेकाहरुलाई
बिरुवा उखेलेर फालेपछि
पानी हाल्छु भन्नेहरुले नै
पानी हालिरहेकाहरुलाई
पानीको गाग्री फुटाएपछि
गोडमेल गर्छर्ुुन्नेहरुले नै
गोडमेल गरिरहेकाहरुलाई
हातबाट कुटो खोसेपछि
फूल फुलाउँछु भन्नेहरुले नै
फूल फुलाइरहेकाहरुलाई
नीलडाम हुने गरी कुटेपछि
सपना देख्छु भन्नेहरुले नै
सपना देखिरहेकाहरुलाई
किचिमिचि पारेपछि
हरप्रहर कहाँ देख्न सकिदोँरहेछ र सपना ?
मलाई ब्युँझाएर गयौ तिमीले
मलाई उठाएर गयौ तिमीले
मलाई अल्झाएर गयौ तिमीले
मलाई बल्झाएर गयौ तिमीले
अब कति खस्नुपर्ने हो पहाडबाट थाहा छैन्
अब कति धकेलिनु पर्ने हो हिमालबाट थाहा छैन्
अब कति डुब्नुपर्ने हो समुद्रमा थाहा छैन
अब कति पुरिनुपर्ने हो खाडीमा थाहा छैन
अब कति दुख्ने हुन् सपनाहरु थाहा छैन ।
तिमी बिजुली चम्केजस्तो
झिलिक्क चम्क्यौ र बिलायौ
तिमी चट्याङ परेजस्तो
एकैछिन आयौ र हरायौ
तिमी हुरी चलेजस्तो
मनलाई लथालिङ्ग पार्यौ र गयौ
तिमी खहरेजस्तो
गड्गडाएर आयौ र अलप भयौ
अब विरुवाहरु कति उखेलिने हुन् थाहा छैन्
अब गाग्रीहरु कति फुट्ने हुन् थाहा छैन
अब कुटाहरु कति खोसिने हुन् थाहा छैन
अब फूलहरु कति चुँडिने हुन् थाहा छैन
अब सपनाहरु कति बिथोलिने हुन् थाहा छैन ।
कृसु क्षेत्री – समुद्र र ढुंगा
एउटा नीलो समुद्र छ र
किनारमा छ कालो ढुंगा
समुद्र हरेक विहान
ढुंगालाई छुन किनारसम्म आउंछ
उफ्रदैँ दौडदैं
र
थकित अनुहारमा
र्फकन्छ सम्सांझै
चुपचाप किनारमा
समुद्रको Continue reading “Krisu Kshetri – Samudra Ra Dhunga”
“क्षितिजकोमित्र” प्रकाश धमला – सम्झना सर्जेरी
बिहानै ५ बजे तिर लाक्पा, ठुले भाई , तिल्चन
मलाई बोलाउन आउथे
जेठा छिटो उठ न कस्तो जाडो भै सको
अह! आज त सलाई पनि बोक है
आज तिम्रो टन …..
ठुले! हिजो Continue reading “Prakash Dhamala – Samjhana Surgery”
विवेक दुलाल क्षेत्री “दमक” – गोरू र गाइ नारेको (गजल)
गोरू र गाइ नारेको लौ हेर
सत्य बसाइँ सारेको लौ हेर
खुशी कसैको सहन नसकी
चरा बटाई मारेको लौ हेर
पैसा सम्झदा जे गर्न तयार
घर सलाई पारेको लौ हेर
यता न उता डुलाएर खुट्टा
कतै नबसी टारेको लौ हेर
मूर्खको औषधि हुदैन भन्थे
बालुवालाई खारेको लौ हेर .
पुष्कर बुढाथोकी ‘साउँतेली’ – माटोको गीत
(मधुपर्क २०६६ भदौ)
बाँझै छ कि हराभरा घरबारीको पाटो ?
प्यारो लाग्छ आमा मलाई मै जन्मेको माटो ।
जब लाग्छ प्रदेशमा पीर एकनास
बाँच्ने एउटै आधार बन्छ बाआमाकै Continue reading “Pushkar Budhathoki ‘Saunteli’ – Mato Ko Geet”
रुपेश राई – गाउँमा परम्पराहरू
बसेका छन्: ‘गाउँ’मा ‘परम्परा’हरू ।
‘गाउँ’
यस्तै हो,
दु:खी पनि छन्/सुखी पनि
कसैको चुल्हा ‘हुरूरू’ बल्छ/कसैको ‘धुँवा’
कसैको भाँड़ामा ‘नुनिया’ पाक्छ/कसैको ‘अलुवा’
तर
यहाँ Continue reading “Rupesh Rai – Gaun Ma Parampara Haru”
सबित्रा काफ्ले – नारी
ऊ एउटा सपना बाँच्छे
दिनभरि जीवन बुन्छे
बाँझो खेतहरुमा
रातभर बेदनाको खेती गर्छे
सम्झौताको आलीहरुमा
र बिहानसँग पुकार गर्छे
भरेको साँझ त
जून उदाओस आँगनीमा ।
ऊ एउटा सभ्यता बाँच्छे
र समर्पणमा मौनता हाँस्छे
अन्जान परिधीहरुमा
ऊ आफू हुनुको अर्थ जान्दिन
जिउनुको सार्थकता भेट्दिन
र धिक्कार्छे हरेक सन्ध्यामा
एकजोर बत्तीको निरीह उज्यालोमा
पलायन जिन्दगी ।
ऊ मनुस्मृती जान्दिन
तर जान्दछे लुकाउन आफूलाई
आफ्नै ब्यथाहरुको चौतारीमा
उकाली चड्छे अनुरागहरुको
एउटा उत्कण्ठा बोक्छे
तर बदलामा
उभिन्छन कहालिलाग्दा आगमनहरु
भन्झ्याङमा ।
अष्ट्रेलिया
युद्धप्रसाद मिश्र – हाम्रो भैंसी बूबू दिन्छ (नेपाली बाल कविता)
कहिले खेल्दछ पानीभित्र
कहिले चर्दछ उता चौरतिर
गोठभित्र गई सुत्दछ राती
हाम्रो भैंसी कस्तो जाती
यसकै गोवर बोकी बोकी
दिन्छिन् आमा मकै Continue reading “Yuddha Prasad Mishra – Hamro Bhainsi Bubu Dinchha (Nepali Bal Kabita)”
युद्धप्रसाद मिश्र – सक्दछु फड्किन (नेपाली बाल कविता)
सक्दछु फड्किन लड्दिन सितिमिति
फड्के खाडल साहसले जिती
लडे हिलोमा बिचरा तड्पी
दिदी हाँसिन् खितिति
म ता डराएँ भो मुटु ढुकढुक
लाग्यो मेरा मनमा दुःख
देखी हिलाम्य तिनको त्यो मुख
लाग्यो भुक्न कुकुर भुक्भुक्
(बालकोसेली पूर्णाङ्क १६, २०४६)
कृष्ण बजगाईं – अक्षर र प्रेम
कलिला चिम्रा उसका आँखामा
तृष्णा देखे अक्षरहरुको
निरक्षर उसका आमा बुबाले
घोटी घोटी पिलाए
उनीहरुलाई कण्ठस्थ बाह्रखरी अक्षरहरु ।
झोलामा अक्षरको भारी बोकेर
हिँड्न सक्ने भयो ऊ
चपाएर निल्न सक्छ भन्ने ठाने सबैले
अनि कोच्याई कोच्याई खुवाए उसलाई
शिक्षकले कितावका अक्षरहरु ।
केही भन्नै परेन
अलि ठूलो भएपछि
आफै चाटन् थाल्यो
प्रोफेसरका पुराना नोटका अक्षरहरु ।
हेर्दा हेर्दै ऊ
अक्षरहरुसँगसँगै जवान हुँदै गयो
र अक्षरका छिप्पट शब्दहरुसँगै
दिनरात खेल्न थाल्यो ।
उसको दैनिकी–
रातभर
अक्षरका लिपिबद्ध ठेलीहरु
सिरानी लाएर सुत्नु
दिनभर
अक्षरकै रोहवरमा
अध्यन कक्ष र पुस्तकालयमा
आफूले आफैलाई
घण्टौ कैद गर्नु ।
अचानक एक दिन
अक्षरको अस्त्र चलाएको आरोपमा
फतवा जारी भयो उसको नाममा
अर्को दिन
पक्राउ पुर्जी जारी गरे अक्षरहरुले ।
तर,
केही दिनमै
अक्षरकै जुलुसहरुले नै मुक्त गर्यो उसलाई ।
फेरी एक दिन अक्षरहरुको बारेमा नै लेख्यो
थुप्रै लेख्यो
र अन्तिम वाक्य लेख्यो–
“म अक्षरहरुलाई माया गर्छु” – कवि ।
नारायण तिवारी – म जुत्ता हुँ
म जुत्ता हुँ
कोही लगाउँछ
म मर्दछु –
कोही फेरि लगाउँछ
· ·
खिइनु पनि मर्नु हो
म खिइँदै मर्छु
घिर्सार्छन् मलाई
मेरो नाम नमेटिउञ्जेल
पर्छार्छन् मलाई …
· ·
म जुत्ता Continue reading “Narayan Tiwari – Ma Jutta Hoon”
