कोमल श्रेष्ठ मल्ल – देख्छु (नेपाली मुक्तक)
तिमी भन्छौ
म सुन्छु
पीडा सोध्छौ
आँशु बहेकै छु
होला
उस्तै उस्तै अधर
तर मुस्कान
फरक फरक देख्छु ?
Tag: Nepali Poetry
Durga Prasad Pokhrel – Anautho Kalakar
दुर्गाप्रसाद पोख्रेल – अनौठो कलाकार
कतै स्वप्न जस्तो कतै याद जस्तो
कतै तिर्सनाको उही म्याद जस्तो
कतै आज जस्तो कतै भोलिपर्सी
अहो! कोर्छ त्यो चित्त-संसार-फर्सी ।
कतै साधु ध्यानी कतै चोर सन्की
कुनै Continue reading “Durga Prasad Pokhrel – Anautho Kalakar”
Hemanta Pardeshi – Nostalgia Ka Anshu Haru
हेमन्त परदेशी – नोष्टाल्जियाका आँशुहरु
खजुरको बोटको फेदमा बसेर
आँखाले भ्याएसम्मका
बन्जर रेगिस्तानका
अपरिमित दृश्यहरु नियालिरहेको
बिचरा दिलबहादुर !
सधैँ झैँ यसपल्टको दशैँमा पनि
घर जान सकेन ।
ठ्याक्कै तीनसाल भो
घर / परिवार छाडेर
मुग्लान भासिएको ऊ
अनि , त्यति नै भो
यो सुख्खा मरुस्थललाई
उर्बरभूमिमा रुपान्तरण गर्न
नुनिला पसिनाका बुँदहरु
बगाउँन थालेको उसले ।
हो,
रहर पटक्कै थिएन उसलाई
आफू जन्मेर हुर्केको गाउँ-घरलाई
चटक्कै मायाँ मारेर
सात समुन्द्रपारिको बिरानो देशमा
खेतालो / गोठालो बन्ने
तर ,
सक्दै सकेन हेर्न उसले
बाबाको शीरको फाटेको टोपी
आमाको आङ्को टालेको चोली
अनि ,
अग्नीलाई सातफेरा मारेर
भर्खरै घर भित्र्याएको
श्रीमतिको मुहारबाट
अनायसै अस्ताएको पूर्णिमाको जून ।
धेरै सोच्यो, धेरै सम्झ्यो
अनि, सोध्यो आफ्नै मनसित
र, एकदिन
समयसुनामीको छालसँगै
दिशाहीन गन्तब्यको पोको बोकेर
बाटो लाग्यो ऊ
भक्कानो फुटेको मुटुलाई
धैर्यताको तुरुङ्गमा हालेर
लुखुर लुखुर सहरतिर ।
अनपढ थिएन
त्यति अन्जान पनि थिएन ऊ
तीरमा बगाएर शीरमा खोज्ने
चलायमान यो दुनियाँदेखि
तर,
अल्मलियो बिचरा !
कथित आधुनिक सहरको
दुर्भेद्य एवं दुर्बोध्य भीडहरुमा
यता गयो उता हरायो
उता गयो यता अल्मलियो
जापान, कोरिया, अष्ट्रेलिया
सिङ्गापुर , मलेसिया, अमेरिका
इराक अनि अफगानिस्तान
कहाँ कहाँ पुगेन र ऊ ?
दलालका नक्कली कुराहरुमा l
तर पनि,
हिम्मत हारेन उसले
अर्थात, बाध्यता र विवशता
उसको हिम्मतको रक्षा कवच बनेर
ठिङ्ग उभियो ऊ सामु l
चुहिएको घरको छानो
नछाइ हुँदै भा’थिएन
धमिराले भित्रैसम्म खाएर मकिएका
घरका खाँबा र बलोहरु पनि
नफेरि पटक्कै धर थिएन
त्यसैले,
दासता र पराधिनता नै सहि
सुदुर भविष्यको सुन्दर परिकल्पनामा
झोलाभरि निला सपनाका
कलमी बोटहरु बोकेर
बालुवाको देशतिर उड्यो ऊ
हवाईजहाजमा सररर ।
हो,
आतुर थियो ऊ
आफ्नै पसिनाको जलले
मरुस्थलको बन्जरभूमिलाई
हराभरा बगैँचामा रुपान्तरण गर्न
र ,
सपनाका निला फूलहरु फूलाउँन
त्यसैले ,
दिन-रात भनेन कहिल्यै
आँधी , हुरी र खप्नै नसक्ने
चर्को घाम पनि भनेन उसले ।
तर बिडम्बना !
पिँध छेडिएको भाँडो
चुहिएको चुहियै
न कहिल्यै भरियो
न त केही अडियो नै
बरु उल्टै,
अर्थशास्त्रको नियम र परिभाषा भन्दा
बिल्कूल फरक सिद्धान्तमा प्रतिपादित
माग, आपूर्ति, बितरण र उपभोग-को
क्रय, बिक्रय र मोलतोलको जालसाँजीमा
आफैले आफैलाई बेचेको
आफ्नै मूल्यको शोधभर्ना गर्न समेत
हम्मे हम्मे परिरहेकोछ उसलाई ।
दशैँ आयो !
दशैँ आयो !
सबैको मुखबाट सुनिरहेकोछ ऊ
र ,
सुनिरहेकोछ
बा-आमा र मान्यजनहरुको हातबाट
टीका, जमरा र आशिर्बाद थाप्न
अनि,
आ-आफ्ना जीवनसङ्गिनी
र,
बालबच्चाहरुलाई
पोहोर साल दिएको
“अर्को सालको दशैँमा भेटौँला”-को
आश्वासन पूरा गर्न
परदेशीहरुको
घरदेश फर्किने कुरा ।
तर ,
विवश छ ऊ
आफ्ना सारा चाहनाहरुको
दाहसंस्कार गरेर
परदेशको साँघुरो घेराभित्र खुम्चिन
अनि, विवश छ
मुटुमा भक्कानो फुटाएर
घरदेशको हार्दिक सम्झनामा
खजुरको बोटको फेदमा बसेर
आँखाले भ्याएसम्मका
बन्जर रेगिस्तानका
अपरिमित दृश्यहरु नियाल्दै
दुई आँखाका डीलबाट
नोष्टाल्जियाका आँशुहरु तप्प तप्प खसाल्न ।
Bikram Kangbha – Shalik
विक्रम काङभा – शालिक
भो अब, तिमी ढल्नु पर्छ ।
खियाले जिर्ण तिम्रा स्तम्भहरु
तिम्रो धरोहर थाम्न काबिल छैनन ।
मान्छेहरु
जो माथि टेकिएर
तिमी ठडिएका छौ
तर जसको रक्षा गर्न
तिम्रा डुडां हातहरु सक्षम छैन्न ।
त्यसैले, शालिक ।
तिमी अब ढल्नु पर्छ ।
तिम्रा आखांहरु
जो रोशनी गुमाएर अन्धो छन् ।
त्यसैले तिमी अब तिम्रो दृष्टि भ्रममा नपर,
तिम्रा चेतनाहरु
जो जडतामा विवेक शुन्य छन् ।
तिम्रो सिङ्गो शरिर
छिया छिया भएर
प्राण बिहिन छ र मात्र तिमी
ठिङ्ग उभिएका छौ ।
अब, कुनै पनि बहानामा
शालिक, तिमी ठडिन हुन्न ।
इतिहासमा,
धेरै शक्तीशाली शालिकहरु ढलिसके
राजा- महाराजाका, बादशाहका, तानाशाहका ।
त्यसैले, शालिक ! तिमी अब ढल्नु पर्छ ।
न इतिहासले तिमीलाई टेका लगाऊन सक्छ
ना बलि चढाएर तिम्रो आयु लम्बिन सक्छ ।
किनकी, मन्दिरहरुमा अब तिम्रा
भग्वानहरु छैनन ।
त्यसैले-
भो शालिक, अब तिमी ढल्नु पर्छ ।
किनकी, मान्छे अब
आफ्नै बलि दिएर
तिम्रो शालिक ठड्याउन मन्जुर छैनन ।
र अब, तिम्रो ठाउँमा
अर्कै एउटा नयां शालिक
ठड्याउनु छ ।
Bhim Birag – Jindagi
भीम बिराग – जिन्दगी
जति हुल भएपनि
एक्लिन सक्छ मानिस
होइन भने जिन्दगीको हाहाकार बोकेर
को बाँच्न सक्थ्यो र ?
जहाँ, बिहान, साँझ र रातहरूले
जिन्दगीलाई अजिंगरले जस्तो डसिरहेको होस्
जहाँ, खतराको आभासभित्र
मुटुले Continue reading “Bhim Birag – Jindagi”
Prashanta Kharel – Anido Ma
प्रशान्त खरेल – अनिदो म
रातको निस्तब्धतामा
एकोहोरो
जलिरहेछ दियो
झलमल झलमल ।
ओभाएको तिम्रो शरिरमा
पसिना लतपतिएको चिन्ह
मधुर उज्यालोमा
प्रस्टै देखिन्छ
उसका आयातित
बस्त्रहरू भन्दा पनि
सुन्दर देखिरहेछु म
र
हावामा फैलिएको
पसिनाको
एकतमासको गन्ध
लट्ठ बनाइरहेको छ मलाई
खै उसका अत्तरहरू
अचेल किन
उति सुवासिला लाग्दैनन् ।
तिम्रो गठिलो शरिर
ठेला उठेका
हत्केला र पाइतालाहरू
जिस्काइरहन्छन्
उसको सुन्दरतालाई
टाढै बाट
र
ताता स्वासहरू
न्यानो सामिप्यताको
भोक जगाउन
सक्षम छन्
चिमोट्दै उसको
न्यानो आलिङ्गन ।
तिम्रो थकित वय
निस्फिक्रि विस्तारामा
तृप्त छ
ललकार्दै उसका
रातका छटपटिहरू
र
सन्तुष्टिका रेखाहरू
चम्चम् चम्किरहेकाछन्
तिम्रा निधारमा
खिज्याउँदै उसका, मेरा
अनगिन्ति अतृप्त
भोकहरूलाइ, सपनाहरूलाई ।
उफ् ! यो रात
विहानी कहिले होला ?
दियोको तेल
निख्रदैछ
विस्तारै विस्तारै
तैपनि
एकोहोरो
जलिरहेछ दियो
झलमल झलमल ।।
गौरादह ४, झापा
R M Dangol – Dash Gajaa Wari
आरएम डंगोल – दशगजावारि
एकजना जँड्याहाले मेरो हातबाट
मेरो कविताको एउटा शिर्षक खोस्यो
र, ठूलो स्वरले पढ्यो-
दसगजावारि …
र, थप्यो एक हरफ-
‘कालापानीपारि’
म झस्किएँ
मेरो अधुरो कविताको शिर्षक
र उसको संवेदनशील मस्तिष्क
सम्भवतः ऊ जाँड खाएको अभिनय गर्दै छ
मैले बुभेँ
उसले जाँड खाए पनि नखाए पनि
ऊ पनि एक नेपाली नै हो
त्यसपछि मैले सुरु गरेँ…
दसगजावारि
हामी मेलम्चीको बिम्बले तिर्खाएका मानिस
हामी कारगिलको बिम्बले आतङ्कित बस्ती
आफ्ना घाउको डिलमा उभिएर
बेवारिस नदीमा डुबुल्की मारिरहेका
हामी, हाम्रो बाँकी दुनियाँसँग बेखबर
धेरै टाढा छौँ जस्तो लाग्छ
तर सुदूर अर्को किनाराको घाउ
हामीलाई नै किन दुख्छ हँ ?
किन कोसोभोको घाउले हामीलाई नै चहर्याउँछ –
अभावको यो हीनग्रन्थि पालेर
हाम्रा खुकुरीको धारबाट
स्वार्थको नदी बगिरहेको बेला
हामीलाई हाम्रो आकाश हेर्ने फुर्सद छैन
सत्ताक्रीडाको यी आकाशे पुलहरूमाथिबाट
हामीभन्दा माथि देखिने
ती विदेशी हार्मोनले अग्लिएका झैँ देखिने सगरमाथाहरू
‘कामसूत्र’ विज्ञापनबोर्ड बोकेर
हामीमाथि लादिएका ती स्वयम्भू डा“डाहरू
यी हल्लाका हावा
यी खान्दानी सा“झ
रगतमा हार्मोनको कमीले पहेँलिएका
हाम्रो शिरमाथिको अस्ताउँदो घाम
हामी प्रौढावस्थामा झैँ घाम ताप्दै छौँ
दसगजावारि
पीडा र व्यथाका यी मट्टितेल लाइनहरूमा
खै हाम्रा पाइतालाहरू कहाँ छन् !
हाम्रा लहराजस्ता सपनाहरू
टेको लगाउने ती थाँक्राहरू कहाँ छन् !
थाहा छैन
हाम्रा जराहरू दसगजावारि छन् कि पारि छन्
सत्ताक्रीडाको यो अगम्य जङ्गलबाट
वर्षौँ अघिदेखिको उही पुरानै नालायक नारा
हामी भीमसेन थापाको काँधमाथि
सत्ताक्रीडाको भर्याङ चढिरहेछौँ
दसगजावारि, कालापानीपारि
खै हामी कहाँ छौँ ?
मेरो कविता अझै अधुरो छ,
त्यो जँड्याहाको हातमा पर्यो भने
मेरो यो कवितामा अझ धेरै कुरा थपिनेछन्
म उसैलाई पर्खिरहेछु ।
Rakesh Karki – Mero Sanhilo (Nepali Geet)
इन्जिनियर राकेश कार्की – मेरो साहिँलो
बगेको खोलो हजुर फर्की आउँदैन
बितेपछि जोवन हजुर लर्की आउँदैन
मेरो साहिँलो कता गयो लाहुरे भएर
बनाउँछु भन्थ्यो झुप्रो चाँडै आएर
टाढा टाढा उदङ्गीएको बन फाँडेर
आयो कि त भनि हेर्छु आँखा तानेर
बगेको खोलो हजुर फर्की आउँदैन
बितेपछि जोवन हजुर लर्की आउँदैन
कमाउँदैमा बिर्स्यो होला खबर गरेन
बिहे त गर्यो मन पर्यो परेन
मासिएछ कोइली पनि शुन्य बनैमा
आई साथै लान्छ कि त आशा मनैमा
बगेको खोलो हजुर फर्की आउँदैन
बितेपछि जोवन हजुर लर्की आउँदैन
– लस् एन्जेलस्
Rakesh Karki – Chari Kati Ramri (Baal Gajal)
इन्जिनियर राकेश कार्की – चरी कति राम्री (बाल-गजल)
लु खेलु यता आउ चरी कति राम्री
चिटिक्क अहो सुन्दरी कति राम्री
ति रङ्गिन मोहक सबैतिर झलझल
सजाइ पखेटा भरी कति राम्री
कुरा अति प्यारो सुनाइन चिरबिर
छ गुञ्जन नानाथरी कति राम्री
फुरुक्क हुदै फुर्र फुर्र उडेको
बतास चलाइ सरसरी कति राम्री
बसेछ नि हातमा मुलायम कस्तो
खुशी कि तिमी हौ परी कति राम्री
——————————————
(बहर : मुतकारिब मुसम्मन् मक्बूज ख
सूत्र : फऊलु++ + फऊलुन् + फऊलु++ + फऊलुन्++++
ISI ISS ISI ISS )
——————————————
Sangeeta Ghimire – Man Lage
सङ्गीता घिमिरे – मन लागे
(मधुपर्क २०६६ चैत)
धेरै भयो छुट्टीएको सँगै बस्न मन लागे
औँसीको रातमा आउनु अरु कसैको लाज लागे ।
बर्षौं बित्यो बिपनीमा एकसाथ नभएको
सपनीमा आउनु है त्यो समाज धक लागे ।
मीठामीठा Continue reading “Sangeeta Ghimire – Man Lage”
Laligurans – Jali Maya
लालीगुराँश – जाली माया
समाजको बन्धन छोडी
नाता सम्बन्ध सारा तोडी
साथ दिएँ उसलाई
सुखी जीवन बिताउँला भनी
तर निर्दोष मेरो मायामा
बिना बर्षातै पहिरो गएछ
उसका सबै वाचा र कसम
तृष्णाको भेल भै बगेछ ।
Kewalpure Kisan- Ghorindai Ghorindai
केवलपुरे किसान – घोरिँदै घोरिँदै
के दिनमा पसेछु सहर, सहर पस्न मलाई थिएन रहर
लाउन खान टिबिल टिबिल छेलोखेलो होइन
पाखोबारी राम्रै थियो धान फल्ने चाहिँ होइन
गुजारा चाहिँ चल्थ्यो चल्थ्यो मरिहत्ते गर्दा
त्यहाँ बस्न मन लागेन बूढी थला पर्दा
अहिले पनि सम्झना भैरहन्छ मेरो केवलपुर
त्यतैतिर फर्कौं क्यार के छ तिम्रो सुर ?
अहिले पनि उस्तै छौ कि अलि राम्री भयौ
मैले छोड्दा तिमी अलि साँक्क सुँक्क रोयौ
आजसम्म जिउँदै छ है तिम्रो कोखको घाउ
तिमीसित झुम्मिनलाई गर्दै छ है दाउ
बेला बेला सम्झना भैरहन्छ सम्झना भैरहन्छ
मुटु केवलपुर म आउँ क्यार तिमीतिरै के छ तिम्रो सुर
आजसम्म उस्तै छन् कि ती बारिका पाटा
मेटिएका छन् कि छैनन् रगतका टाटा
दुइतिरको चेपुवामा कसो परिनछौ
त्यत्रो गडबड हुँदा पनि तिमी मरिनछौ
कोल्पुखोलो सोधिरहन्छ भन्थ्यौ तिमी पैले
पौडी खेल्न सिकाउँथ्यो सम्झना छ अैले
सलिन डाँडो के गर्छ हँ गाई चराउने पाखो
छहारीमा सुत्दा सुत्दै म गोठालो भा’को
ऐँसेलु खुब खाको
मेरो मुटु केवलपुर
फाल हालौँ कि कुनै दिन के छ तिम्रो सुर
नागढुङ्गाको छेडोबाट चियाउँदै हेर्छु
बाहिरतिर जाँदा बढी सास लामो फेर्छु
धार्के पुग्दा त्यै उकालो उक्लौँ उक्लौँ जस्तो
बुढेसकालको फितलो मन केश पाके जस्तो
कठैबरी माया लाग्छ मेरो केवलपुर
हस्याङफस्याङ आइपुग्छु कि पर्ख केवलपुर
बुढो कैले खुर्मुरिन्छ मन्मा कुरा खेलाऊ
Gokul Bhandari – Hami Mare Pani Hamro ANESAS Rahi Rahos
गोकुल भण्डारी – हामी मरेपनि हाम्रो अनेसास रहिरहोस्
“नेपाली खसको मात्रै, अरुले बोल्नु हुन्न त्यो
पञ्चायती प्रशासन्को कालो षड्यन्त्र मात्र हो
लादियो यो जबर्जस्ती, गोली ठोकेर माथमा
नबोल्ने जतिलाई चै, बांधियो नेल हातमा “
यस्ता विद्वेषले व्याप्त हल्लाले देश ग्रस्त छ
देश टुक्राउने तत्व यस्तैमा आज व्यस्त छ
अस्ती सम्म थिए हाम्रा देवकोटा, महाकवि
उनै व्यक्ति भए आज, सामन्ती खसका कवि ?
नेपाली जनजिब्रोले मालती मंगले टिप्यो
मुना मदनको रोदन् कस्बाट, कहिले छुप्यो ?
यी दुबै कृति लेखीए नेपालीमै भनेपछी
आज चांहि् अकस्मात, किन दुर्दुर् छिछि छिछि ?
यो सबै क्रोध, अज्ञान, स्वार्थका वशमा परि
प्रतिक्रिया त्यसैको नै देखिदैंछ घरी घरी
फर्की हेर्छन् कुनै जाती, एक् डेड् सौ सालका कुरा
कोही देख्छ्न् कबिलामा हिडेको बन टाकुरा
आफ्नो संस्कृति, भाषाको मोह गर्नु गलत् कुरा
नलागोस् अर्थ यस्बाट, बुझ्ने हो कि पुरा कुरा ?
जगेर्ना संस्कृति भाषा गर्नु् ज्यादै जरूरी हो
किन्तु हौं अग्रगामी र सापेक्षी बर्तमानको
बद्लिदै जान्छ भाषा र संस्कृति, देश कालमा
पैलेकै रुपमा फर्कौं भन्नेको आज जालमा
पर्यौं हामी भने हुन्छ, देश टुक्रा छरिबरि
त्यो बेला क्वै हुने छैन, फगत् शत्रु वरिपरि
इन्टर्नेट र कम्प्युटर् टिभी सर्वत्र फैलिए
के सक्छौं झिक्न तिन्लाई ? सबैको बोली भैसके
कर्णालीबाट निस्केको खस् भाषा यसरी बढ्यो
अरुलाई लडाएर न कैल्है उच्च यो बन्यो
गुछ्छा हुन् फूलका हाम्रा सयौं भाषा र भाषिका
नेपाली हो सबैलाई बांध्ने धागो समष्टीका
बिना धागो, बिना मियो एकता हुन्छ के गरी ?
टुक्रिए देश जिब्रोमा, आंखामा – जोडनु के गरी ?
आफ्नो सम्बृद्धीको निम्ति आफ्नै देश फुटाउने ?
भाइको रिसले गर्दा, शत्रु ल्याई लुटाउने ?
यो भन्दा दुर्नीति के छ ? विरोधाभास झन् कति ?
खुट्टा काटेर उभ्भिन्छु भन्ने मूर्ख कति कति
नेपाली हौ् सबै हामी, छरिए जुन् कुना पनि
भाषाको सेतु चाहिन्छ, बोली बेग्लै भए पनि
एकताको बनोस् केन्द्र, सबैको उन्नति गरोस्
हामी मरेपनि हाम्रो अनेसास रहिरहोस्
विण्ड्सर्, क्यानाडा
कृष्ण जन्माष्टमी, २००९
Komal Bhatta – Sirjana Lai Khoji Khoji
कोमल भट्ट – सिर्जनालाई खोजी खोजी (गज़ल)
सिर्जनालाई खोजी खोजी चोर्न थाले अचेल भरी
लुटाहारले लुट्दा जस्तै सोर्न थाले अचेल भरी
प्रस्तोता लाई हटाएर लाज र शरम पचाउँदै
आफ्नै नाम र ठेगाना पो कोर्न थाले अचेल भरी
दुनियाँका आँखा भित्र छारो हाल्दै पित्तलमा
सुनको जलप लगाएर मोर्न थाले अचेल भरी
नभन्दानि अचाक्लीभो भन्दा रिसले भुत्भुताउँदै
मित्रतालाई झर्ल्यामझुर्लुम फोर्न थाले अचेल भरी
नैतिकता र इमान्दारी रछान माथि मिर्काएर
सच्चा होइन झुट्टा नाता जोर्न थाले अचेल भरी
पुरानो नैकाप,काठमाडौँ
हाल:-न्युयोर्क,अमेरिका
Chandra Kumar Ghimire – Mansoon Kavita
चन्द्रकुमार घिमिरे – मनसुन कविता
(असोज मधुपर्क, २०६८)
पानी र बैँस
मनसुनले भिसा के पायो
आकाशको मचानबाट
बादल फत्केर पानी
छानामा
छानाबाट बलेँसीमा
बलेँसीबाट करेसामा
मकैका पल्टनहरूमा
इस्कुसे आरोहणहरूमा
तप-तप-तप-तप
चुहिँदै
वाह ! छेड्यो पानीले शास्त्रीय राग
“झमझम पानी पर्यो असारको रात”
सुनेर मास्टर रत्नदासलाई
– ओदानमा सुतेकी दिलमाया
व्यूँझी
र अरब भासिएको लोग्ने सम्झेर
रोमाञ्चित भई
आँगनमा देखेर उसलाई
तर भ्रममा ।
– मध्यरातमा ब्यूँझेर
उमेरले खर्किएकी बिन्दुले
डिभी भरेको रात
हर्षको पँधेरामा गाग्रो भरी
मलेसियाबाट चाँडै फिर्छु भन्ने
पागल-प्रेमी सम्झेर ।
– नव-तन्नेरी दीपेश
अमेरिकी भिसाको भोलि अन्तर्वार्ता
नतिजाको अम्लीय-भय बिर्सिएर
त्यसैत्यसै भयो लीन
मिसिसिपीको सेरोफेरोमा
छुटेकी प्रेमिका भेटेर
तर मृगमरिचिकामा ।
– बूढा भक्तमान बमजन
लाहुरे बिदामा गाउँ फिर्दा
बँैसका मास्टरकार्ड च्यापेर
भरेका
पान्धारेका हाटहरू
मस्सऽऽमस्सऽऽ पिएका जाँडहरू
छिल्ल्िाएका मनसाइँलीहरू, सम्भि”mदै
गँडयौलोझैँ गुडुल्कियो विगतको ओढारभित्र
र खोक्दै बाथरुम जान लाठी खोज्न लाग्यो
तर नभेटेर अड्कियो ।
मनसुन जस्ौ के आयो
हुलिया गुमेको श्यामश्वेत तस्बिरमा
रूप फिर्यो
रंग फिर्यो
यो धर्तीको औकात फिर्यो
अहा ! यो के छुमन्तर भयो ?
जस्तो कि बूढो भक्तमानले
भुक्तान गरेको बैँस एकाएक फिर्ता पायो
युवा बैँकर भएर ऊ, कर्पोरेट अफिसभरि छरियो
ब्यूँझेर छाम्दा
भक्तमानलाई बूढो उमेर झन् घाँडो भो ।
Pratima KC – Jeevan Mrityu
प्रतिमा के.सी. – जीबन मृत्यु
ईश्वरको बरदान् मानिस जीवन् चैतन्य रुप गरी
मिल्दछ एकदिन् गएर उसैमा उडेर हावा सरी
जन्म मृत्यु बीचमा बग्ने समय त्यही हो हाम्रो जीवन्
भूतकाल र भबिष्य बीचको वर्तमान हो जीवन
बुझिन्छ जीबन् मृत्युका पनि सार आत्मदर्शन गरे
प्राणीहरु सबमा अति उत्तम मानव् जीवन् नै छ रे
नास र अविनासी तत्व मीलि मानब् शरीर बन्दछ
जन्मेर यस धरती मा उसले कसरी त्यो भुल्दछ
रीस राग मोह लोभको खेती गरेर जीवनभर
आउनु छ एक्लै जानु छ एक्लै लानु आखीर के छ र
अमूल्य रतन हो मानीस जीवन् मिल्दैन बारम्बार
पर्दछ जीवन सफल पार्न भए नि भवसागर
जन्मिन्छौ यस धरतीमा जसै बोल्छिन् आमा प्यारले
गर्नु के थियो किन जन्मियौ भुलिदिन्छौं सब साराले
बाबा आमा दाजु भाई बहिनी नाता र कुटुम्ब भनी
गाउँ समाज देश वरिपरी घुमेर बित्छ जीबनी
शैशबकाल सबै बितेर जान्छन् माटोमा खेली खेली
आमा बाबा मामा अनि बुबु पापा सिक्दैमा तोतेबोली
आउँछ बालककाल क ख रा एक दुई सिक्नै पर्ने
थाहै नपाई सिकाउछ यौवनले मायाप्रीति गर्ने
घुम्दछ मानवचक्र जगतमा बालक बृद्ध गरी
बालक फेरी बन्दछ बाबुआमा थपिन्छ जिम्मेबारी
पुरा गर्छु भन्दै कर्तब्यहरु लागेर जीबनभर
नबुझिकनै गुम्दछ यो जीबन पराई हुन्छ घर
बांच्दछौं जतिनजेल, त्यसको आधा निद्रादेबीलाई
बांकी रहन्छ जो हामीलाई संसारमा जीउनलाई
आधामा आधा खेलेर हांसेर गैहाल्छ जीबन फेरी
शेष समय जे रहन्छ उर्बर बनाउँ केही गरी
कहिल्यै नमर्ने म अजम्बरी भनेर गरे नि ढिपी
पापी कालले आएर एकदिन् लैजान्छ टपक्क टिपी
के गर्नु खै तेरो र मेरो जगमा यो मानिसको चोला
मिलेर बसनु हासेरै बोलनु यसैमा बेश होला
न भन्छ उसले बालक युवा न बृद्ध निरोगी पनि
दुखी सुखी लैजान्छ सब्लाई क्षणभरमै गनी गनी
सवार गर्दछ पवन रथमा अदृश्य भई कन
नाता कुटुम्ब धन सबबाट चुडाईदिन्छ जीबन
जब छुट्दछ प्राण देहबाट नीर्जिब् शरीर बन्दछन्
पारी खरानी नदी किनारामा मृत्यु घोषित गर्दछन्
यही सत्य राखेर मनमा सत्यको नजिक रहनु
धुलाई सारा मनका बिकार हृदय पबित्र हुनु
नियमै उसको दुख र सुखमा संझौता गर्दैन त्यो
बाटो नै हो उसको मानब देह टारेर टर्दैन त्यो
लिएपछि जीबन हामीले गर्नै पर्दछ मृत्यु धारण
त्यसैले असल सेवामा गर्नु पर्छ जीबन अर्पण
हाल: बेलायत
१८ डिसेम्बर २०१०
(Sent to Sanjaal Corps via Email)
Rajendra Pahadi – Shuvakamana Kheti
राजेन्द्र पहाडी – शुभकामना खेती
एक ठेली शुभकामनाका
प्रचार सामग्री
काखी च्यापेर
ऊ हतार र बेहोशी दौडिरहेछ
चोक, गल्ली र खुल्ला सडकमा
दशैं, तिहार, महः पूजा,
नेपाल सम्बत्, छठ,
बकर इद, क्रिस्मस र आदि इत्यादि
सुभेच्छा बा“ड्ने बहानामा,
आफ्नै प्रचारको खेती गर्न
कार्ड छपाउ“छ ऊ
हुलाक कामविहिन भएको देखेर
दुईबीस कार्ड जिम्मा लगाउ“छ
टा“चा लगाएर
ठालूहरुको ठेगानामा,
र मेट्छ शुभकामना बा“ड्ने प्यास ।
ऊ अर्थात् ऊहरु
पत्रिकाका पानामा आफ्नो फोटो छाप्छन्–
खिसिक्क नक्कली मुस्कान सहितको
र दुनियालाई उल्लु बनाउ“छन् ।
शुभकामना र बधाईको बहानामा
फेसबुकको भित्तो टालेर
बेतुक प्रचार सामग्रीले
आत्मरतीमा बा“च्छन् ऊ र ऊहरु ।
प्रचारको फाइदा जानेका यिनीहरु
हल्लाको काइदा बुझेका यिनीहरु
कहिले हुकिचिल हुइ“किन्छन्
कहिले गुमनाम स्थलतिर सुइ“किन्छन्
अनि…
रेडिमेड समाचार छापेर छापामा
कपिड न्यूज पढाएर एफएममा
अब्बल घोषण गर्दै आफूलाई
अनन्त शुभकामना बा“डिरहेछन्
ऊ र ऊहरु ।
झिना–मसिना ठानेर अरुलाई
बेइमानी र घमण्डको लात्तो हान्नेहरु
आफ्नो ‘माल’ को गुणवत्ता
दाउमा लगाइरहेछन् सडकभरी
र निरपेक्ष मसिहा ठानिरहेछन् आफूलाई
विश्व विजेता झैं ।
सडक पेटीका दुबै किनारा
हात थापेर प्रसस्तीको
भिख मागेर अमरत्वको
श्रेष्ठ भनी माग्न
वीर भनी ठान्न
याचना गरिरहेछन्
शुभकामनाको बहानामा
अशुभ खेल खेलिरहेका
ऊ र ऊहरु ।।
कुश्मा, पर्वत
Pravin Rai Jumeli – Gaunle Gajni
प्रवीण राई जुमेली – गाउँले गजनी
जुन दिन त्यसले मेरो टाउकोमा १७७९ अगिको फ्रान्स बजारेर गयो
त्यस दिनदेखि यता म एन्टेरोग्रेड अम्नेजियाले ग्रस्त छु
म भन्न सक्तिनँ कतिबेला मेरो स्मृति जान्छ र कतिबेला त्यो फर्किन्छ
भुलेकाहरुलाई सम्झिनैलाई जिउभरि झरी र बादलहरुको टाटू खोपिराखेको छु
विपनाको पत्करहरु टेक्दै जीवनको फारम भर्न
आउनेहरुलाई म सधैँ तयार राख्छु मेरो जवाफ
पहाड मेरो आमा माटो मेरो पत्नी र पसिना मेरो सन्तान
ब्लिडिङ टेक्नोलजीको बैसाखी टेक्दै खेलहरु बेचिहिंड्ने ब्रोकरहरु झैं
भ्रमको अविराम ‘कमेडी सो’मा थप्पडीहरु खोज्दै गाईजात्राहरु
मेरो जिउने कलाको खिल्ली उडाँउदै खूब ‘मिमिक्री’ रच्छन्
अहो म तिनीहरुको समृद्धि बढाउने गाउँले गजनी सत्ते होइन
मेरो मनको हार्ड-डिस्कबाट तिनीहरुकै घमण्ड र रीसले
सन्तोक र रसमयताका फाइलहरु चुन्दै डिलिट गरेको छ
अहिले-अहिले सुन्दैछु मैले भुलेको ती स्मृतिहरु सबै
विस्मृतिको मेमोरी-चिपमा हालेर कुन्नि
समयको कमोडमा फ्लस् गरिएका छन् अरे
म एउटा रुख यो भेकको वारिपारि फैलिन सक्छु
केही घामको प्रकाश र झरीका थोपाहरु यतातिर पनि छिरिदिए
म पनि हरियै भएर झ्याँगिन सक्छु
कसले छोप्यो हँ यो अकासलाई कसले छोप्यो
कसले चुँडायो नी मेरो गाउँले-स्मृति मबाटै हँ
कसले डण्ठ्यायो मेरो गाउँले-इच्छाहरुको टाउकोमै
भनिन्छ यस्तै स्मृतिहरु खाएर मात्रै नअगाउनेहरु त कति छन् कति
फेरि भागेर आफैलाई सन्तोकको एकान्तसित
बहाल गराउने त्यस्तो मुलुक पनि खै कहाँ पाइयो र
तबै त साधु-बाक्केहरु अवसरहरुको झोलाभरि बोकी
स्मृतिको व्यापार गर्न आउनेहरुदेखि लुकिहिंड्नै पनि कहाँ सकियो र
ठूलो केही नाप्दैनस् भने किन जन्मिस् नाथे
सोद्धथे मासुले निर्मित बाबु
खै जन्मिनु अगिको अनाम र अचेतनतामा
जीवनको रहर उम्रिसकेको थियो पनि कसरी भन्नसक्छु र
त्यसरी मेरो आउनु यो संसारमा पूर्वनियोजित नै कहाँ थियो नी
यसैले भनिदिन्छु म त औल्याउँदै अनाम समयको चित्रगुप्तलाई
अब यसलाई पनि तँ एउटा षडयन्त्रको रुपमा दर्ता गर् ए
अनि भनिदे कि यो म जस्तो भएर मेरो आउनु
कतै पच्य कुरा होइन स्वागतयोग्य विषय होइन
यसैले मलाई तँ सधैँ रिमान्डमा राखिबस्
र यो खप्परमा १९१७ अगिको रुस ठोक्दै सोधिबस् सोधिबस्
तेरो आत्मकथा के हो र चुनौतीहरु के-के हुन्
के हो तेरो उद्देश्य र के-के हुन् पहलहरु
स्वाभिमान तेरो के हो र तँ मर्ने पुर्पुरो कहाँ छ
अनि म देखाइदिऊँला त्यही समयको खोल्सातिर
जहाँ तिमीहरुको भागको समय पनि
मेरो स्मृतिको मेमोरी-चिप खोज्दा खोज्दै तुरिजानेछ।।
Gopal Kawali – Hami Dui Mili Khelna Lai
गोपाल कवाली – हामी दुइ मिलि खेल्न लाई
हामी दुइ मिलि खेल्न लाई जान्थौँ पूर्व छ कट्ठामा
लुकिडुम खेल्दा म जित्थें सधै उ जित्थी गटटामा
कहिले काहीं म नि गाई हेर्न जान्थें रुद्रेको सट्टामा
चोरेर ल्याउथि उ धुले अचार हर्लिस को बट्टामा
सुन्बर्सी थान दुध लियी जन्थौँ बैसाखे मेलामा
जेरी र बरफ किनेर खान्थौँ फर्किने बेलामा
जिस्केर मैले केहि भने भने तरक्क रोइ दिन्थी
रिसाई फेरी झर्केर मलाई लाटीको पोइ भन्थी
टाडाको स्कूल बाटो थ्यो लामो गफमै काटिनथियो
मयुरको प्वाख लुकाई भित्र नोट कपि साटिनथियो
यस्ता थिए पल बालक कालका कहाँ गए बिलाई?
सम्झेर ल्याउछु हुर्केको मेरो सुनौलो “भेलाही”
Tulasi Prawas – Timi Sanga Ta Prem Po Bhayechha
तुलसी प्रवास – तिमीसँग त प्रेम पो भएछ
प्रिय बेगनास !
तिमीसंग त पहिलो नजरमै
प्रेम पो भएछ
लामो यात्रादेखि थकित पाइलाहरु
हिउँदका उदास आँखाहरु
तिम्रो शरदीय मुस्कानमा भुलेछन्
कस्तो अचम्म बेगनास
तिमीसँग त प्रेम पो भएछ ।
आफ्ना निश्छल आँखाहरु
एकोहोरो मैतिर टोलाउँदै
प्रतीक्षारत तिमी
उपत्यकाको माझमा लमतन्न सुतेर
मेरो आगमनको ,मेरो पवित्र प्रेमको
स्वागत गरेकी रहिछौै
कस्तो अचम्म बेगनास
तिमीसंग त प्रेम पो भएछ ।
बेगनास तिम्रो वरिपरि त
हिउँदमा पनि वसन्ती हावा सुसाउँदोरहेछ
शरदीय सुुवास फैलँदोरहेछ
पानी पानी भन्दै मरेका
लाखौं मरुभूमिवासीको निम्ति
पृथ्वीको स्वर्ग बनेकी रहिछौ
त्यसैले बेगनास
तिमीसंग त प्रेम पो भएछ ।
मेरो धर्तिकी स्वर्ग तिमी
मेरो हृदयकी धड्कन तिमी
अलिकति पर हिमाल हँसाउदै
अलिकति वर आफू रमाउँदै
लाखौंको क्यामेरामा कैद भइछौ
तर पनि तिमी पवित्र छौ बेगनास
तिम्रो निर्मल प्रेमको सागरमा
डुबुल्की मार्ने मेरो धोको पूरा भयो
अचम्म बेगनास
तिमीसंग त प्रेम पो भएछ
तिमीले थाहै पाइनौ बेगनास
तिमीलाई मैले सुटुृक्क लुटिसकें
तिम्रा अधरको रस चुसिसकें
चाहे त्यसलाई तिमी स्वीकार गर
या बलत्कार भन
तिम्रा वक्षस्थलमा म रमाइसकें
अब तिमी केवल मेरी भयौ
म तिम्रो भएँ
त्यसैले त भन्छु बेगनास
तिमीसंग त प्रेम पो भएछ ।
बेगनास तिम्रो जवानी अचम्मको छ
अजीवको छ त्यो कहिल्यै बूढो हुदैन
कुनैबेला तिमीलाई लेखनाथले लुटे
कुनैबेला तिमीलाई माधवले लुटे
कुनैबेला तिमीलाई अलीदाइले लुटे
तिमीले धेरै कविबाट लुटिइसक्यौ
आज मैले लुटेँ
त्यसैले तिमी मेरी हौ बेगनास
कस्ता संयोग
तिमीसंग त प्रेम पो भएछ ।