Krishna Prasai – Mero Gaun

चामल गनेर धामी अझै जोखाना हेर्दैछन्।
कतै उधौली उभौली का बेला केही कसुर पर्यो कि?
या पोहोरको गोठधुपमा कुनै मुन्धुम् पुगेन कि?
सगुने र सिमेभुमेका लागि भाले त मन्साएकै हो।
बायु पस्योकी भनेर भेटी पनि पन्साएकै हो।
देवी देवतालाई भाकल पनि चढाएकै हो।
बुढीबजु त हाम्री कुलदेवी सरह नै हुन्
कस्तो लगान लागेको हो यो उमेरमा पनि?
सिकारी लाग्दा त फत्र्र्याक् फत्र्र्याक् पार्छ ,
अलिकति अक्षता फ्याकेर बनझाक्रीले―
डाकिनी साकिनीको समेत दोहोलो काढेकै हो।
“ गाउँमा अझै मसाने भुतहरु छन्”
यहाँ यस्तै यस्ता कुराको खेती हुन्छ।
तिमीले विकास पस्यो भन्दैमा म कहाँ पत्याउँछु र!
सूर्य हेरेर समय बोलिने यो ठाउँ,
मेरो आफ्नै पुरानो गाउँ हो भाई ―!
जहाँ साइत र कुसाइतहरु छन्।
जहाँ सकुनका अक्षताहरु अन्मन ,
अलिकति मन्त्र फुकिनै पर्छ
अझै पनि मेरो गाउँ बिउँझन ,
एउटा भाले बास्नै पर्छ।

Hariprasad Bhandari – Nepali

जन्मेको हुन्छ नेपाली भिजेर आफ्नै माटोमा
दुःख र सुख राष्ट्रको बोकेर आफ्नै छातीमा
अल्छी भै आफ्नो कर्तव्य भुलेर कैल्यै बस्दैनौँ
लोभ र लालच जालमा नेपाली हामी फस्दैनौँ।

विश्वका अग्ला हिमाल अम्बर चुम्न उठ्दैछन्
गण्डकी, कोशी, कर्णाली सागर भेट्न जुट्दैछन्
लाएर पर्खाल छेक्दैमा नदीको गति रुक्दैन
देखेर मोटा पाखुरा आस्थाको शिर झुक्दैन।

गुराँस फुल्छ अप्ठ्यारा पहरा–भीर फोरेर
संदेश दिन्छन् गौंथली चुच्चोमा माटो बोकेर
सानी र च्याण्टे मिलेर आस्थाको जग खन्दैछन्
स्वयम् आफ्नै खुट्टामा उभिनुपर्छ भन्दैछन्।

भिजेर आफ्नै माटोमा जन्मेको यौटा नेपाली
यै माटाको मायाम हुर्केको यौटा नेपाली
माटाको माया कहिल्यै बिर्सन उस्ले सक्दैन
सिर्जना फूल फुलाउँछ बाँधेर हात बस्दैन।

Namrata Guragain – Dashain Ra Hami

वर्षैपिच्छे आउने दशैं
घरको संझनाले
मन त्यसै त्यसै उडेको हुन्छ
मन त्यसै त्यसै गुडेको हुन्छ
अफसोच !
हामी धेरै टाडा छौं
अझै टाडा छन हाम्रँ उदेश्यहरु ।

रोटेपिङ्ग र लिंगेपिङ्ग
आखा अगाडी मच्चिरहेछन्
सायद Continue reading “Namrata Guragain – Dashain Ra Hami”

Laxmi Prasad Devkota – Chukul

क.

को यो फार्ने, को यो पार्ने
मानिस, मानिसमा अन्तर ?
यो हो चाँदी, या हो कागत,
–बाट बनेको धूर्त चुकुल,
जिउँदो निरन्तर !

ख.

यही हो नेता, यही हो विजेता,
बाहु प्रबल !
मसिनो मुखको, मोटो जीउको
घुस्न सफल !

ग.

हे बुभुक्षित ! वञ्चित ! कुण्ठित !
चिरियो तिम्रो दल !
लडाइँमा छौ नित्य विफल !

घ.

बुद्धि छ बोक्सी, चतुरी, फटाही,
सोही चुकुलको चूल !
सम्मोहनमा पर्छौ राही
स्वर्ग पुग्ने भन्छौ, उडाई
जादू–कार्पेट,
थोत्रो सुकुल !

ङ.

सच्चा दिन के शक्ति होइन ?
के जनताले राज हुँदैन ?
माटोले के घर बन्दैन ? आगो पसीकन, हेरन मोल !
अविश्वास हो भयङ्कर भूल !
किन हालेका होउ छातीमा,
सुनको चुकुल !
आर्तदत हो ! किन चिरिएका ?
मुटुले खाई,
झूठो कबूल ?

च.

जनतन्त्रलाई पूँजी राज्दछ !
पूँजी विभाज्दछ !
नेता भैकन पूँजी गाँज्दछ !
हाय ! सहेको किन यो भूल ?
मिल ए गरीब ! मिल ए दीन !
मिल ए दुःखी ! मिल ए हीन !
फ्याँक, उखेल
चुकुल !

छ.

यो पहाड हो, खाल्डाबीचको !
यो चुकुल हो डँडाल्नाबीचको !
तिम्रो भयङ्कर शूल !
बेहोश ! हटाऊ भूल !

Laxmi Prasad Devkota – Raja Kewal Ek Kalam Deu

क.

राजा, केवल एक कलम देऊ !
सावनमा !
क¥याङकुरुङको प्वाँखको डन्डी,
हिमाली बादल छोएको,
मानसरोवर सलिल उछाली,
धोएको !
निर्जन–बासा, एकलासी,
प्रेमको बिन्दु रोएको,
जीवनमा !

ख.

राजा, केवल एक कलम देऊ !
सावनमा !
घामछायाको विशाल वनमा,
इन्द्रेणीको लच्कनमा,
किरण–कणीको सुन्दर, सुन्दर,
मिश्रणमा !
सुन्दरताको मिश्रणले बरबर, बरबर,
क्वै भावुकको रोदनमा,
मुजूरहरुको नर्तनमा,
कमलको भाउ कीचडका,
रमरममा

ग.

तित्रा बादल
तित्रा बादल
तीन–तारे तितिरबितिरमा
बोलिरहेको पक्रन्छु
थोपल पङ्खी गगनमा,
बेच्छु जुगान्जुग जनजनमा
बोलुन् बराबर क्षणमा !
विजय धनुष तब लच्केला
कालउपर !
कुवेर दीन हुन्, इन्द्र डाहामा,
हाँस तिमी
भर्दै उर, हे भर्दै उर !

घ.

अमरत्वको ली झम्के परेली
कविता
बोल्ली मलाई, “श्रृगार किन्दिनोस्
बाबा सविता ! ”

ङ.

धाई बनाउँछु त्यल्लाई
तालिम नरमले
काँढा मरुन् सब पृथिवीका
शीतल मलमले !
तीन–तारे तित्रा मर्दैनन्
बोल्छन् जगजुग
मर्दछ काल शरमले !
साँची राख्दछु आजको ढुकढुक,
आजको बरबर,
राजा !
कवि भै साउनचरी
केवल एक कलमले !

Shyamal – Aba Kahan Jane

अब कहाँ जाने ?
केश बनाइसकिएको छ
र दलिसकिएको छ अनुहारमा क्रिम
कपडामा छरिएको छ सेन्ट
र ऐनामा सयौँ पल्ट जुधेका छन्
आफ्नै आँखाहरू
शृङ्गार सकिएको छ
सुन्दरी, अब कहाँ जाने ?
सडकमा
सलबलाइरहेछन् युवाहरू
सिकारको खोजमा
तिम्रो शरीरको आरोपित सुगन्धको
विषालु उन्माद
छरिनेछ हावामा
र पुग्नेछ उनीहरूको नाकसम्म
शृङ्गार सकिएको छ
सुन्दरी, अब कहाँ जाने ?
जताततै फोहोर छ
भोकै छन् मानिसहरू
र तिम्रा बहिनीहरू सस्तोमा बेच्छन्
आफ्नो जवानी
मानिसहरू पछारिएका छन्
सडकमा
र झन्डा उठ्दै छ सहिदको
निर्जीव हातबाट
जताततै फोहोर छ
तिमी जति छर्क
आयातित पफ्र्युम अनुहारमा
जतिसुकै छर्क
झन्– झन् कुरूप हुँदै गइरहेको देख्दै छु म
भित्रभित्र धमिराले खाएको
काठको सुन्दर मूर्तिझैँ तिमी र यो देश
दुवै छन् यहाँ
तिम्रो शृङ्गार सकिएको छ
सुन्दरी, अब कहाँ जाने ?

Sarubhakta – Samprati Mrityu Utsab Haru

जिन्दगी
एस्–ट्रेभित्रका विद्रोहहरु
ताप्केबाट उम्कन खोज्दा भुङ्ग्रोमा
शुभ–साइत दुर्भाग्यहरुको
च्याउको रुख चढ्दै
गलगाँड सुन्दरीहरु रगतको नदीमा
माछामार्दै छन्
वन्दी प्रत्यक्षीकरण रिटः मिसिलविना
औद्योगिक जोगीहरु सुरुङभित्र धरहराहरु
उत्पादन गर्दैछन्
अवशिष्ट गौरवगाथाः जाउँ वरु भाडाका
टट्टु वनी विक्नलाई
हामीसित देशमा वालसैन्य छँदैछ
काञ्जीहाउस इफेक्टः सन्निकट शनीका घेराहरु
टेलिस्कोपमा आँखालाई हेर प्रत्यक्षकृत
हुनेछन् – अन्तरिक्ष गोरुगाईहरु
ग्रामिण महाभारतः एउटा सिङ्गो जाती
देश छोडेर कता जाँदैछ ?
सम्प्रति मृत्यु उत्सवहरुमा के जिन्दगीका
भाउ लाइदैछन् ?
जिन्दगीको हाटबजारः सस्ता बमहरु विक्रीमा छन्
के गर्ने, रानीपोखरीहरु देखिन्छन्
आँसुपोखरीहरु देखिदैनन्
द सेकेन्ड सेक्स – भाइटल नापका विस्फोटनहरु
किन एउटा सिङ्गो मानवमा
गुणसुत्रहरुमा विभाजित छ ?
नकरा !
कति ‘बुद्ध ! बुद्ध !’ कराइरहेको
आजभोलि बुद्धभन्दा कम्प्यूटरहरु
ज्ञानी छन् ।

Bikram Subba – Barnan

सुन्दर छ जवानी चढेको तिम्रो जिउ
तिम्रो काखीका ढिस्कोमा उम्रेका सग्ला पाखुरा
सलक्क पाखुरामा फलेका हत्केला
र सलसलाउँदा औँला फलेका हत्केलाहरू
जसले बोकेका थिए – इन्क्लाबी झण्डाहरू !
हातहरुलाई लाठ्ठीले गोदेर भाँचिदिए
यत्तिबेला तिम्रा हातहरूमा
डम्म बाँधिएकाछन् प्लाष्टर–ब्यान्डेज
प्लाष्टरले बेरबार गरेपछि पनि तिम्रा हातहरु
नेपालको ईतिहासमा
राजाका शासनजति भद्दा देखिएकाछैनन् ।

हात्तीका सुँडझैँ मिलेर सर्लक्क झरेका तिम्रा खुट्टा
त्यहाँ जडित् इमान्दार तिघ्रा, घुँडा, पिँडुला र पाइताला
जो सम्पूर्ण शक्तीसहित आन्दोलनमा हिँडिरहेका थिए
खुट्टाका आँख्ला-आँख्लामा गोली हानेर भाँचे
तर अझै पनि तिम्रा खुट्टाहरु
यो मुलुकको गोठालो बिहिन सम्बिधानका
दफाहरुझैँ छियाछिया भएका छैनन् ।

दुनियाको सबैभन्दा सुन्दर चित्र भन्नु
ढकमक्क यौवन फक्रेको अनुहार हो
हेरिरहुँ… लगातार हेरिरहुँजस्ता
आँखा, नाक र गाला जडित तिम्रो वैसालु अनुहार
मसालझैँ धपक्क बलेर
नयाँ युगको नारा वातावरणमा फालिरहेथ्यो
सृष्टिको त्यो कञ्चन फूललाई
मुक्का र लात हानेर रक्त–रञ्जीत तुल्याए
नील-डाम र घाउहरू देखिन्छन् मुखैभरि
तर अझै पनि तिम्रो अनुहार,
पार्टीका बाँदरहरुले लुछेर थाङथिलो पारेको
यो मुलुकको लोकतन्त्रझैँ कुरुप देखिएको छैन ।

Lakshmi Mali – Chhadma Aatankakari

गाउँको एउटा लाटो छोरो
लट्टाई घुमाउँदै
आकाशतिर चङ्गा खोज्दै
कुनै पनि बेला हिँडेको हुन्छ
बालसुलभ खेलयात्रामा
बारीका डिलहरुमा
खेतका आलीहरुमा
भिडन्त र भोकमरीहरुमा
न चासो, न गुनासो
रोल्पा–रुकुमको नरसंहार
हुम्ला–जुम्लाको अनिकाल
वल्र्ड ट्रेड सेन्टर टावरको धुँवाको मुस्लो
अफगानिस्तानको गोलाबारुद
केहीमा विस्मात छैन
बस् !
उसलाई चङ्गा हेर्ने रहर
आँखा जुधाउनेसँग हाँस्ने रहर
न कुनै पूmलको कथासँग सहमति
न कुनै बूटको व्यथासँग विमति
एक्लै बनचरीजस्तै
स्वतन्त्रतामा रुपान्तरित जीवन उसको
एकदिन एकाबिहानै
गाउँको त्यो लाटो छोरोको
मृत्युको समाचार आउँछ
समाचारमा
आतंककारीको नाउँ छ ।

Harihar Dahal – Salaam Gorkhali

लेकली स्याउ का बगैंचा र आलुका बुँङ्हरुमा-
ब्वाँसाको अतिक्रमण बाट थकित् हुँदै,
मलसाप्रे र डेंडुले बालिहरु सखाप पारेको झोंकमा,
ठुलेकान्छो हिजो मलाया भर्ती लागेछ।
अभावमा बाँचेर दिनदिनै मर्नु को औचित्य खै?
आलु र पिंडालु मात्रा जीवन हो भने
एक पटक मर्नै पर्ने ध्रुबसत्य
हङ्कङको सेकङ डाँडाँमा प्रमाणित किन नहोस्!
नानी- बाबु लाई पापा र बुबुमा अल्मल्याएर
ठुलिकान्छी झुम्केफुली र मारबाडी मा रनभुल्ल भएपछी
एउटा थोत्रे थैलोमा-
तिनै फाटेका जिर्ण फेरुवा हरु
कम्मरमा भोजपुरे खुकुरी
अनी कुइरे काट्ने साहष बोकेर
काइतक बिमानास्थलमा ओर्लिएछ।
एउटा सेतो मान्छे ,तर साहेब
हार्दिक स्वागत गोर्खालिका नाममा
अनी भोलिपल्ट सेकङ डाँडामा राइफल ट्रेनिङ सकिएपछी
फोक्लेन्ड टापुमा ठुलेकान्छाको डफ्फा
उतातिर बाट अर्जेन्टिनाको एटमबम
तर के डेर्थे हाम्रा बिरहरु!
पर्सिपल्ट ठुलिकान्छिका नाममा एउटा पत्र
लेखिएको थियो-
ठुलिकान्छी !मिठो खानु झुम्केफुली झुन्ड्याएर
आलु र पिंडालु सँग एक छाक डिंडो पनि।
यँहा बिरगती पायो तिम्रो पतिदेबले।

(युद्ध हुदै गर्दा लेखिएको कबिता)

Nawaraj Subba – Prem Sambandhi Chhota Kavita Haru


एउटा तारा हो
टाढा भए शीतल
र नजिक भए गर्मी दिन्छ ।


देउताहरू स्वर्ग जाँदा
छाडेको एउटा नासो ।


सुनको जलप लगाएको
बन्धकी राखिएको
एक पित्तले औंठी ।


फूल जो आफू अनि
अरु पनि जन्मिएको
अनुभव गर्दछ ।


हृदय
जो न्याउलीझैं बास्छ
र झरनाझै बग्छ ।


त्यो वस्तु
जो उमेरले चिनाउँछ
अनि एकान्त मन पराउँछ ।


एउटा देउराली
कसैले टेक्छन्
कसैले ढोग्छन् ।


चलचित्रमा अनुमान गरिएझैं
उही दोहोरिने कथा ।


यताबाट हेरे बादल
उताबाट हेरे इन्द्रेनी
यो घामपानीको खेल ।

Bikram Subba – Okhar

छामेर हेरेँ
तिम्रो मुटु
ओक्खर आकारको छ ।

म्वाई खाएपछि था’भो
ओखरको गुदीभन्दा’नि
स्वादिष्ट रै’छ तिम्रो माँया ।

हाड नभा’कोभए ओक्खरको
स्वाद कहाँ सुरक्षित बस्थ्यो होला?
छातीभित्र मुटु नचलेकोभए
जीवन-सङ्गीत कहाँ धड्‍कन्थ्यो होला?
नारी र पुरुष नभा’काभए
मायाँको गीत कसले सुरु गर्थ्यो
र कसले अन्त्य गर्थ्यो होला?
हाम्रा यी लालावाला नभा’काभए
कुन घरले मात्र हामीलाई थुन्थ्यो होला?
घरै नभए, देश नै किन चाहिन्थ्यो?
ऊफ !
यहाँ, घर हुनेको देश छैन
देश हुनेको घर छैन
तसर्थ म एत्तिबेला
ईतिहासमा नयाँ चार किल्ला गाडेर
एकैचोटी देश र घर खोज्दै आन्दोलित भएर
रगतले नयाँ मुलुकका सिमाना लेखिरहेछु ।

मैले फेरि पनि छामेर हेरेँ
तिम्रो मुटु ओक्खर आकारको छ
म्वाई खाएपछि था’भो
ओक्खरको गुदीभन्दा पनि
स्वादिलो छ आफ्नो मुलुकको माँया ।

Sarubhakta – Sashakta Aina Haru : Ragatka Nadi Haru


कालो कालखण्डः दिब्योपदेशका क्षतविक्षत आत्माहरु
कुहिरो दूर्घटित छन्
अनिदो मनको देश चितास्तम्भ जलेका छन्
खोई कहाँ लागे हाम्रा राष्ट्रनिर्माताहरु ?
सम्यताहरुको युद्ध: ढुङ्गा वर्सिने घरहरु
हेर ! हेर ! वाइबल हातमा लिइहिड्ने जुगाहरु
भागवत् व्यापारमा व्यस्त छन्
ब्रेनड्रेनः गुरुकुलीय व्यामोहहरु
हामी जीउमा मइलका कत्ला बोकेर सेतो
मत्स्येन्द्रनाथको महास्नानमा ब्यस्त छौं
भुरेटाकुरे भावुकता त्रिशंकुयुगीन धुपधवाँर
मस्तिष्कहरु मस्तिष्कहरुको युद्धमा छन्
विश्वलाई हामीले सम्वुद्ध दियौ
सट्टामा विश्वले हामीलाई डलर र येन दिदैछन्
राइटर बाजेः के हाम्रो सगरमाथा विदेशतिर विक्रीमा छ ?
हामी हरुवा तर वीर सत्रुका सन्ततिहरु
कुन आठपहरिया कमाण्डो जागिरमा छौं ?
आह ! अग्निपरीक्षाहरु अग्निपरीक्षामा छन्
यसर्थ आजभोलि देशमा शक्तिहरु हिड्छन्
नागरिकहरु हिड्दैनन्
सत्रुहरुको देश कहाँ छ ? त्यही जहाँ हामी
एकअर्काका मित्र छैनौं
देशमा नरसंहार चलेको छ त्यसैले आउ
सस्ता खप्परहरुका महङ्गा प्लान्चेट खेलौं
ए ! के सुरक्षामा छन् असुरक्षित सुरक्षाकर्मीहरु ?
जाउँ वरु खाडीतिरै, भविष्य भेटिन्छ कि ?
वेल्जियमबाट आयातीत सशस्त्र ऐनाहरु
हिमालवाट बग्दैनन् रगतका नदीहरु ।

Sarubhakta – Itar Samaya

मृत्युमहोत्सव
पीडाहरुको कोलाहल वगेर
आखेटिक विश्वासहरुमा
धुमकेतु उदाएको वेला
म हब्वलका आँखाहरुले हेर्दैछु
मान्छेका अन्तरिक्षहरु
उन्मीलित ताराहरुको देश
च्याउ फुलेका ब्रह्माण्ड वीथीभरि
किरणस्नान गर्दै
कुन जम्बालहरुमा चिप्लन्छन्
मेरा पयरका विश्वासहरु ?
म अन्धकूप अन्तरिक्ष पोखरीमा
माछामार्न हिडेको छैन
आह ! गिद्धहरुको दाहसंस्कार
अन्तरिक्ष अकाल धर्तीभरि
म सप्रसङ्ग षड्ऋतुहरुमा
आयामहरुको टोष्ट खाँदैछु
विगब्याङ्ग
विगब्याङ्ग
सुपरनोमा विस्फोटनका हल्लाहरु
कन्ट्रोल– सिद्धान्तहरुको लाममा
म कतै तानिएको छु
ब्लेकहोल – कृष्ण विवराकृत मनहरु
आफ्नै गुरुत्वपीडित छन्
यसर्थ सापेक्षिततामा नरभक्षी बाघ आतङ्कहरु
आफ्नै आतङ्कले उत्सवित छन्
इतर समय
अन्तरिक्षमा मनहरु हराएका छन्
अझैपनि म प्रेमका कविता खोज्न अभिशप्त छु

Lakshmi Mali – Ma Prayatnarat Chhu

खङ्ग्रङ्ग सुकेको माटोलाई
खनजोत गरी
निलो पसिनाले सिंचेर
हरियो भविष्य उमार्ने आशमा
मैले आफ्नो वर्तमानलाई छरें
तर
कहिले घाम नलागेर
कहिले छिमेकीको भेंडाले खाइदिएर
मेरो वर्तमान
मेरो रगत पसिना
मेरो विश्वासअनुसार
मेरो भविष्य
पलाइरहेको छैन
बनमारा झारले छोप्न खोज्दैछन्
म उखेल्दै फाल्दैछु
तर मैले हार स्वीकारेको छैन
भरभराउँदो घामसँगै
लहलहाउँदो भविष्यका लागि

मेरो बूढो वर्तमान रोप्दै
नुनिलो पसिना बगाउँदै
हरियो भविष्यका निम्ति
प्रयत्नरत छु ।

Sarubhakta – Surakchhit Awataran

आकाशका आँखाहरुले
आदम ब्रीजको खोजी
गर्दा नगर्दै
मैले आफैलाई खोजे
जिन्दगीको डुवानयुक्त वेवआइटहरुमा
उफ् ! साइवर क्याफेहरु
वम आक्रमण विध्वस्त छन्
म सुनौलीका नाकाभरि छारेरोगका
मुठभेडहरु पो भोग्दैछु
सुरक्षा Continue reading “Sarubhakta – Surakchhit Awataran”

Shreeshisha Rai – Ma Sapanaharu

मेरा हजुरबा कृषक थिए रे
मेरा बा पनि कृषक नै हुन्
म पनि कृषक नै हुँ
सपनाहरुको खेती गर्छु

त्यो पनि बाजेकै विँडो थाम्नु
कता कता
रहरलाग्दै कुरा हो
म सपनाहरु रोप्छु
विपनाहरु पलाउँछन् र पोल्छन्
सपनाहरु बुन्छु
विपनाहरु च्यातिन्छन्
सपनाघारीमा लुकामारी खेल्छु
विपनाहरुको डिलवाट खस्छु
दुर्घटनाग्रस्त हुन्छु र
दिमाग विगार्छु
सपनाहरु खान्छु
विपनाहरु ट्वाईलेट गर्छु
कहिले म रुन्छु
कहिले सपनाहरु नै रुन्छन्
विपनाहरुको नाम लिँदै कहिले
ईष्र्याले मलाई घोच्छन्
सँधै नै मेरा सपनाहरु
हुलभित्र हराउँछन्
र विपनाहरुको सन्नाटामा भेटिन्छन्
म स्वप्नँजिन्दगी वाँचिरहेछु
म घामको सवैभन्दा नजिक उभिएको
अग्लो हिमाल हुँ
बाढीमा डुब्दै गरेको घर
मेरो हो

रातमा
सपनाहरुको सिरानीमा निदाउँछु
विहान ब्युँझदा
गर्धनमा पिडा भईरहेको हुन्छ ।

Laxmi Prasad Devkota – Yatri


लक्ष्मी प्रसाद देवकोटा – कुन मन्दिरमा जान्छौ यात्री

कुन मन्दिरमा जान्छौ यात्री, कुन मन्दिरमा जाने हो?
कुन सामग्री पुजा गर्ने, साथ कसोरी लाने हो?
मानिसहरूको काँध चढी, कुन देवपुरीमा जाने हो?

हाडहरूका सुन्दर खम्बा, मांसपिण्डका दिवार !
मस्तिष्कको यो सुनको छाना, इन्द्रियहरूका द्वार !
नसा-नदीका तरल तर, मन्दिर आफू अपार !
कुन मन्दिरमा जान्छौ यात्री, कुन मन्दिरको द्वार ?

मनको सुन्दर सिंहासनमा, जगदिश्वरको राज !
चेतनाको यो ज्योति हिरण्यमय, उसको शिरको ताज !
शरिरको यो सुन्दर मन्दिर, विश्वक्षेत्रको माझ।

भित्र छ ईश्वर बाहिर आँखा, खोजी हिड्छौ कुन पुर?
ईश्वर बस्तछ गहिराइमा, सतह बहन्छौ कति दुर?
खोजी गर्छौ हृदय लगाऊ, बत्ति बाली तेज प्रचुर ?

साथी यात्री बीच सडकमा, ईश्वर हिड्छ साथ
चुम्दछ ईश्वर काम सुनौला, गरिरहेका हात
छुन्छ तिलस्मी करले उसले, सेवकहरूको साथ ।

सडक किनार गाउँछ ईश्वर, चराहरूको तानामा
बोल्दछ ईश्वर मानिसहरूका, पिडा, दु:खको गानामा
दर्शन किन्तु कहिँ दिँदैन, चर्म-चछुले कानामा ।
कुन मन्दिरमा जान्छौ यात्री, कुन नव-देश बिरानामा?

फर्क फर्क हे ! जाऊ समाऊ, मानिसहरूको पाउ !
मलम लगाऊ आर्तहरूको, चहराइरहेको घाउ
मानिस भइ ईश्वरको त्यो, दिव्य मुहार हँसाऊ

Lakshmi Mali – Euta Prashna

राजाहरुको वरिपरि
मन्त्रीहरु झुम्मिन्छन्
मन्त्रीहरुको वरिपरि
हाकिमहरु झुम्मिन्छन्
हाकिमहरुको वरिपरि
खजाञ्चीहरु झुम्मिन्छन्
खजाञ्चीहरुको वरिपरि
बहिदारहरु झुम्मिन्छन्
बहिदारहरुको वरिपरि
पियनहरु झुम्मिन्छन्
पियनहरुको वरिपरि
भिखारीहरु झुम्मिन्छन्
भिखारीहरुको वरिपरि
कुकुरहरु झुम्मिन्छन्
शक्ति र वैभवसामु झुक्ने
यो संस्कार
कहिले तोडिन्छ होला ?

Laxmi Prasad Devkota – Dui Prabriti

छिः छिः जन्तु !
घीनलाग्दो तँ !
मैलो, रोगाहा, मगन्ता !
चिथ्रो कन्था !
भुस्याहा ! शण्ठ !
सिँगान कटकट, छाला चटचट
धूलो लटपट !
नाली रट् !
किंकड ! शठ ! जा !
हावा गह्नायो मेरो वरिपरि !
दूर जा ! हट् !
नभए खान,
ढुङ्गा चपा न !
या नालीमा गईकन हाम्फाल् !
झट् !
संसार केही हलुको होला,
पैसा ? धत् !
हाइ हाइ मान्छे ! मेरो भाइ !
मेरो रगत ए ! मेरो मासु !
आ ! छातीमा एकबार टाँसूँ !
तेरो दशामा मानव आँशु !
हाय ! म तृप्त ! बेपर्वामा ?
भाइ ! तँ भोको, पिपासु ?
मेरो छानो ?
तेरो आकाश ?
मेरो प्राण ? र तेरो विश्वास ?
मेरो आँखा, तिनमा चश्मा,
तेरो प्रकृत दृग पनि भस्म ?
तैँ न आफ्नो ? अरुको वशमा ?
ओह रे संसार ?
आह ! गति यो ?
धन्य थिति यो ?
मानिसप्रति के मानिस
आफैँ मानिस छैन ?
मानिस हुँदैन ?
रात सधैँभर ?
उज्यालो छैन ?
मानव जाग्ला,
दानव हुँदैन !
सडक किनारा मानव कोही रोइरहेछ,
रोइरहेछ !
बहिरो दुनियाँ अन्धो गतिमा—
सोइरहेछ, सोइरहेछ !
विभूति–ले तर पूर्व गगन यो !
छोइरहेछ, छोइरहेछ