Sujan Budhathoki – Aama ani sapana haru

आमा अनि सपनाहरु

मेरो घरमा एउटा ठूलो अनि फराकिलो
सफा एक कागज छ,
जहाँ हरेक दिन बिहान
खेतबारी, पाखापखेरा अनि घरागनभरिका
सारा बिम्बहरु ,
एउटा गहन राष्ट्रभक्त्ती भाबलाइ बोकेर
अनि गगनका सारा जुनताराहरुलाइ लिएर
अचानक सबेरै ब्युझिएर उठेर
उढेर आउछन
अनि सुनोउलो घामको किरण जस्तै गरेर
अनि कागजभरी पोखिएर
फुलबारिका पुस्परुपी सब्दहरु मिसिएर
मानोउ कि अनि एउटा मीठो कबिता बन्छन ।

यत्रो दिन बर्सोउबर्ष सम्म पनि म बाचेर
मेरो जिवनमा,
मनमा,
या भनोउ त्यो कागजको पानामा,
कसैले पनि नलेखेको कबिता
वा मैले कैले पनि यो सन्सारमा नदेखेको कबिता
सायद,
कसैले पनि लेख्नै सकेको थिएन
जो
यो कलाकार प्रकृतिले नै हर्दम
एकैछिनमा लेखिदियो
स्वयम् मेरै घरमा आज!

तर अफसोच,
जुन कैले पनि कसैले देख्नै सकेनन यहाँ नयनमा
मनमा,
या
अवलोकनमा,
किनकी त्यसलाइ टासेर सजाइएन कैले पनि
घरको मुलद्वारमा
वा भित्ताभित्ताका प्लष्टरमा
रहरमा…………………….
अनि पुजिएनन कैले पनि
भडार कोठाका भगवानहरु सङ्गै
साहेद, ढुङगा अनि पथ्थरका मिर्तिहरुमा
कुद्न नसकिने सब्दहरु थिए त्यहा
कि एक्दम कठोर र घनघोर्‍र
जटिल अनि
मुस्किल
जहाँ उसैले दुख गरेर
बनाएर दुस्मन जस्तै गरेर
पठाइदियो पृथ्बिमा ।

मेरो कागज…………..
कबिताहरुले
भरिएर
अनि कुनै एउटा असफल प्रेमपागल जस्तै
पिडाका पिलपिल आसुहरुले पुरिएर
लोउरोको भरमा
साझमा अलिअलि
साफा आकास मुन्तिर हिन्न खोज्छ
तर सधै सधै गाउँ घर सहरका गल्लिहरुबाट
बनमान्छे जस्ता देखिने
देस्द्रोही अनि आतङ्ककारी कुकुरहरु आएर
जिस्काएर
गिज्याएर
अनि खिज्याएर
अनि खेदाइ खेदाइ
कुनै बालकको चङ्गालाइ
हावाहरुले लखेटे झै
लखेट्छ
जुन यहाँ कत्तिको जाहज छ?
हो जिन्दगिमा कैले पनि युवक बन्न नजान्ने
मेरो घरमा तेस्तो एउटा कागज छ ।

जस्ले जति सुकै मिठा सब्दहरु
लेखाएर कबिता
सुनाएपनि
अनि गृहत्याग गरेर माया ममता देखाए पनि
आखिर मेरो घरको कागज
आकास हो जहाँ एकैछिनमा कालो
बादल छाएर अँध्यारो हुन्छ
अनि
सिसाको काच जस्तै चर्किएर
अनि सारा सपनाहरु पनि रुवा झै
धुजा धुजा हुन्छ
अनि एकैछिनमा बतासको एकझोका स्पर्समै पनि भुवा जस्तै
भत्किएर
पवनकै गतिले च्यातिएर
हुरहुरी हावामा अनि उढेर जान्छ कतै
वा एकदिन रक्सीकै नसाले मातेर
मेरै घरको मान्छेहरुले जस्लाइ
बुडो भएर बोउलाएको अनि
अपेछ्यापुर्बक पालिएको कुत्ता जस्तै
मारेर फालिदिन्छ् जङ्गल वा नदिकिनारका फोहोरहरुमा
भगवानहरु भएका चिहानघारिमा
या हैरान भएर थारो गाई जस्तै गरेर एकदिन मुसलमानहरुलाई बेचिदिएर
दिल्ली,इरान,इराक, र पाकिस्तान पुर्याइदिन्छ
अनि अनायसै सस्ता रुवाइ
रुन्छ अनि भन्छ कि उ
आखिर यो दुनियाजगत के नै पो रहेछ”
पैसाको कागजमा मात्र किन तेस्तो तागत छ
जुन ममा छैन?”
हो मेरो घरमा यस्तो एउटा कागज छ।

अब काराएर नरोउ ए कायर
अनि कमजोर र करुण कागजहरु हो
सितहरु झै धुलोका कणकणमा टुकृएर
रोएर हरछ्यण नचिच्याउ रणभुमिमा
मसानका मिथ्थाभास
अनि आफ्ना ईतिहासहरु
अनि नहास अट्टाहास पनि मानोउ कि कसैको उपहासहरु हो किनकी,
अब एकैछिनमा बर्सात आएर
तिमिले बोल्ने भासा पनि
अनि
तिमिले देखाएका सारा माटोको माया
र अमर प्रेमहरु भिजाएर
अनि तिम्रा आसुहरु सङै बगाएर लान्छ
भित्रका रास्ट्रभक्तीका खोक्रा आदर्स अनि
सब्दमा लेखिएका तिम्रा कहालीलाग्दा कहानीहरु
दुख र सुख ले बनेका जिनदगी
तिम्रो मरणले तिम्रा परिवारका लागि सहिद त बनाउला
तर तिम्रो चित्र कुनै पनि विश्व बिख्यात चित्रकारले
कुनै क्यानभाषमा कोर्न सक्ने छैन
न त तिमि मन्दिरमा नै उभिएर बस्न सक्छोउ?
तिमी प्रेस स्वतन्त्रताको अपहरण गरिएको कागज होउ,
तिमि सधै आन्दाहरुको भिडमा जाग्छोउ
अनि बाहिराहरुलाइ सुनाएर धाग्छोउ
भन्नेहरुले त भासणमा भन्छन कि
तिमि मेरो देसको झन्डाहरुको
चन्द्रसुरज होउ”
तर तिमी मेरो घरको एउटा फाल्तु कागज होउ
एउटा
फगट कागज
मेरि घर कि आफ्नै आमा
नेपालाआमा
जस्ले देखेका सपना
अनि दुखहरु
उन्ले स्वयम लेखेका कबिताहरु जस्तै हुन ।।

(कागज अनि कबिता)

Sujan Budhathoki – Hawa Pani Ra Gham

हावा,पानी र घाम

मानोउ कि यो जीवन शिशिर हो
जहाँ दिनभरी
हावाहुरि हुन्दरी चलिरहन्छ हरपल
र अब यहाँ एकैछिनमा घरधुरी उडाएर
अनि
मेरि सुन्दरी पृयसिका कागजका
तस्बिरहरु पनि
सिसा जस्तै
टुक्राएर ,
अनि कपास वा भुवा झै भत्काएर
मेरो रहरको घर र
पागल झै
कुनै बायुलहर वा बादलमा
पुर्याएर लान्छ अनि
मेरो परिवारको सारा सपना..हरु
बतासहरु सङ्गै कुनै अँध्यारो आकासमा बिलाएर जान्छ ।

मानोउ कि यो धर्तिको त्यो कुनै रात,,
एक विशाल बर्सात हो!
जहाँ नाङ्गो नाङ्गो
आसमान मुन्तिर
उदाङ्गो
जमिनहरुमा गाउका
गरिब रुन्चे आखाहरुबाट सारा
आसुहरु बर्सिएर हर्दम कि जसरि
झुपडीहरुमा झरी झै झरझर गर्छ्न हरघडी
मानोउ कि यो गगन
कुनै जवान बिधवाका ति
दुखेका राता नयनहरु हुन जहाँ
चहानाहरुले छाएका छाता जस्तै गरि
कि यसरी
पानीको धाराहरु चुहिएर
स्वयम
आसुका झरना झरिरहन्छन,
त कतै
सहरको
सडककिनार वा पुरानो ल्याम्पोष्टको आसपास भिखारीहरु
जागरम बसेर अनि
अनिदो जुन जस्तै रहन्छन कि हरकदम
हराएका ताराहरु सङगै टोलाएर
रातभर सहर घुमिरहन्छन!
अनि आखिर यी चोकका मन्दिरहरुमा न कैले ओछ्यान लगाएर
बाँस बस्छन
न कैले उनिहरु यी भगवानहरु सङ्गै सुत्न सक्छन
गल्लिका कुनै कात्तिके कुकुरहरु,
अनि ति दरवार र ताजमहलहरुमा
भने त्यो जोसिलो रबि झै बेहोसी बनेर बदन
सत्र सृङ्गार
तातात्ता जवानि, अनि मदोसि
मानोउ कि ओसिलो
ओढारमा
मनोमानी मेरो देस्का महराज र महारानीहरु,
पानी परेको त्यो रातलाइ कुनै सुवागरात सम्झिएर
अर्थात,
मधुमास मनाउछन !!

भोलिपल्ट बिहान मिर्मिरमा झुल्कने बिस्वासका
एक झोका
घाम
या प्रभातमा
उषा किरणका प्रकासहरु….
मानोउ कि यो जिन्दगीको त्यो रङ्ग वा
सफलता हो
जहाँ राजकुमार जस्तै गरेर
कसैका असङख्य नानीहरु….
ब्युझिएर सबेरै अनि आएर
घर आगनभरी परेवा र
भगेराका चराहरु सङ्ग खेल्छन
अनि फुलबारीभरी
सुकोमल पुस्पहरुसङै फुलेर
भमराहरु जस्तै भुलेर
दिनभरी उज्यालाहरुमा
डुलिदिन्छन ।
र साझमा स्वयम
गोधुलीबाट अधेरी हुनै नपाइ
नदिकिनार र सागर
या छितिजबाट फर्किरहेका फकिर
जुनकिरिहरु झै चन्द्रमा हेर्नलाई
पुन पृथ्बिमा फर्किएर आउछन ।

सायद यो त्यि अनन्त वसन्त हो,
जहाँ चराहरुको सुमधुर आबाज
अनि प्रकृतिको सदाबहार
सोउन्दर्यभित्र
रङ्गिन चलचित्रहरु हेर्न पाइन्छ
साहेदै
उन्का बाबाआमाको पनि आखाभरीको
यस्तै केही अभिलाशा थियो,
जस्लाइ म अहिले यो सन्सारको कुनै दिवासप्नाभाष सम्झन्छु,
जुन यो जिन्दगानिको त्यि हरियो घाम हो ।!

Sujan Budhathoki – Aksar Maile

अक्सर मैले अन्धकार एकान्त रातमा,
नदिकिनारहरुमा
गएर हेरे,
एकनास एकनजर
मेरो सास
अनि देखे कि
आखिर एकसाथ
कसैको तस्बिर वा आकृती जस्तो
एक अनोउठो अनि
अद्बभुत अनुहार,
हेर्दा हेर्दै, जुन
होसहवास उढाएर
हावाको लहरहरुमा
एकैछिनमा हराएर गयो
अनि कुनै चिहानको परि झै गरि
अनि मेरो मन पनि तर्साएर उड्यो कतै
कुनै छितिजको बादल
या,
बायुमन्डलका धुवालोहरुमा,?
जमिनमा ज्वारभाटाहरु भने
अनन्त..
उठिनैरह्यो….
र अझै उठिनैरहेछन…
सायदै…
जिवनमा;
यादहरु पनि यस्तै केही थिए!!!

Suwas Khanal – Sambodhan

सुवास खनाल – सम्बोधन

यो सम्बोधन
तिम्रै निम्ति हो
ए मान्छेहरू
जो बोल्नै निम्ति
ओठ खोलेर ठीक परिरहेका छन्
यो सम्बोधन
तिम्रै निम्ति हो
ए रहरहरू
जो हावाको मसिनो झोक्काजस्तो
मनको कुनाहरूमा बयेली खेल्छ
यो सम्बोधन हिसाबकिताब नभएका
अथाह सपनाहरूलाई पनि
जुन क्षितिजमा उदाउँछ
एउटा हैसियतवाल सूर्य

सम्बोधनै सम्बोधन
यो मौनजस्तो समयलाई
जसमाथि उफ्रिरहेछ
एउटा लठैत वर्तमान

पैह्रो खसिरहेको पहाड
बहिरहेको आँधिको एक लप्को
फक्रिँदै गरेको फूलको सुगन्ध
पँखेटा फडफडाउँदै उडिरहेको पुतलीको लयमग्न नृत्य
हजार गुणा सम्बोधन
साराका सारा प्रकृतिवत चञ्चलतालाई

यो मान्छेहरूको सहरमा
म दोभासे कविता पढ्न आएको होइन

म मल्हमजस्तो
घाउहरूमा लेपिन चाहन्छु
म सुख वा दुखजस्तो
मान्छेहरूसँगै डुल्न चाहन्छु
बोली नहुनेहरूलाई
मौनताको अन्तिम अर्थहरू बुझाउन चाहन्छु
दृष्टि नहुनेहरूलाई
मनको दियालो बालिरहन भन्छु
मेरो सम्बोधन
युगयुग हिँडिरहनेहरूलाई पनि हो
मेरो सम्बोधन
युगयुग कुरिरहनेहरूलाई पनि हो
मेरो सम्बोधन
काँडाहरूलाई पनि हो
मेरो सम्बोधन
फूलहरूलाई पनि हो
मेरो सम्बोधन
जीवन गीतका गाउन बाँकी
हजारौँ हजार लय र धुनहरूलाई नै हो
मेरो सम्बोधन
सम्बोधित हुन योग्य
साराका सारा सम्बोधनहरूलाई नै हो

हे सम्बोधित सम्बोधनहरू
लेखिदिऊँ न एउटा समयको शाश्वत कथा
जसको बाटैबाटो
हिँडिरहोस् अनन्तसम्म यो युग
र यो युगका सारथीहरू ।

Damodar Pudasainee – Jerusalem Ko Koseli

दामोदर पुडासैनी किशोर – जेरूसलेमको कोसेली

जेरूसलेम
समयले कसैलाईपनि
एकै ठाउँमा बस्नदिदोरहेनछ
भेट्नेबित्तिकै किन हतार भएकोछ छुट्टिन ?

कति छिट्टो चिनजान गर्यौँ हामीले
कति छिट्टो आइसकेछ छुट्टिने समय
तिमीले आफ्नो मन देखायौ
केही रूप र रँग देखायौ
मसँग जे थियो
त्यो सबै दिएँ तिमीलाई

आखिर सँझना मात्र त रहेछ नि
जिन्दगीसँगै हिँडिरहने
तिमीले मेरो मुटुमा रोपिदिएका
पहाडी अक्षरहरू सँगालेर
फर्कने उदास बाटाहरू गनिरहेछु

जिन्दगी
किन चिन्न हतार छ
र किन हतार छ बिर्सन
तिमीलाई छामेर सोचिरहेछु

रित्तो आएको थिएँ
केही लिएर जाँदैछु तिम्रा कोसेली
कोसेलीनै त हो रहेछ
जिन्दगीको खुशी भन्नेकुरा
तिमीसँगका खुशीका कोसेली कहाँ सजाऊँ
योजना बुन्न जुटिरहेछु

२०७५ फागुन २९(२०१९ मार्च १३)
जेरूसलेम,इजरायल

Komal Shrestha Malla – Rastraghaati Mafia

कोमल श्रेष्ठ मल्ल – राष्ट्रघाती माफिया

पार्टि पार्टिबाट
एउटा नवीन बिधानमा
भाषा भाषीको
जात जातीको
बर्ग बर्गको जुलुस
गाउ गाउ लम्कदैछ
देश भित्र देश खोजेर…..

अफशोच !
देश सल्कदैछ
यो कस्तो धन्दाको जुलुस ??
यो कस्तो फन्दाको जुलुस ??
पार्टि वजारमा बाल्टी भीत्र लोटाको ??
देश मेटाउने ?
पेरीस डाडामा हल्लीएको वजार
बल्खु र सानेपा दरवारमा सर्दैछ
समथरका जुँघा
ताउ र दाउमा
ढुङ्गा फोड्न हिउमा चढन
चक्रब्यूहका कवाज खेल्दैछ .??
हरेक दिन
हरेक रात
आकार र संरचना बदलीमा
राष्ट्रघाती माफिया सारेर

Bikram Subba – Astra

विक्रम सुब्बा – अस्त्र

बाल्यकालको अस्त्र रुनु रहेछ
जवानीको अस्त्र मुस्कान रहेछ
युवतीको अस्त्र लजाउँनु रहेछ
युवकको अस्त्र साहाश रहेछ
माइतीको अस्त्र माया रहेछ
आमाको अस्त्र ममता रहेछ
बाबुको अस्त्र स्नेह रहेछ
छिमेकीको अस्त्र सहयोग रहेछ
साथीको अस्त्र सहकार्य रहेछ
विद्वानको अस्त्र अनुसन्धान रहेछ
पुरेतको अस्त्र कथा वाचन रहेछ
मानिसको अस्त्र दान गर्नु रहेछ
सामन्तवादको अस्त्र किसानको शोषण रहेछ
पुँजीवादको अस्त्र मजदुरको शोषण रहेछ
खुला बजारको अस्त्र नाफा रहेछ
विस्तावादको अस्त्र घुसपैठ र ध्वस्त रहेछ
साम्राज्यवादको अस्त्र
युद्ध जित्नु कब्जा गर्नु
र आफ्नै कठपुतली सरकार स्थापना रहेछ
समाजवादको अस्त्र समता रहेछ
साम्यवादको अस्त्र वर्गबिहिनता रहेछ
अब, तिमी आफै रोज
जिन्दगीमा कुन कुन बेला
कुन कुन अस्त्र चलाएर
गुजारा गर्न चाहान्छौ?

Ashank Upadhyaya – Urath (Nepali Gajal)

आशांक उपाध्याय – ग़ज़ल – “उराठ”

चरी आयो उडी गयो पन्जा छाप मात्र यहाँ ||
हुरी आयो छाडी गयो चिसो धाप मात्र यहाँ ||

वन पनि शुन्य हुन्छ कोइलीको धुन बिना,
मृग आयो गाडी गयो खुर नाप मात्र यहाँ ||

कस्तुरीको सुगन्धमा मग मग बास्ना थियो,
शिकारीले तीर छाड्यो बोक्यो पाप मात्र यहाँ ||

उल्लु रोयो मन छोयो सुँगा, मैना डराएका,
दाउरेले हाँगा काट्यो रह्यो खाप मात्र यहाँ ||

बन्चरेले रुख ढाल्यो जंगल नै थर्काएर,
गोठालोले आगो बाल्यो आयो राप मात्र यहाँ ||

Ramkumar Shrestha – Prabhu Ashirbad

रामकुमार श्रेष्ठ – प्रभू आशिर्बाद

प्रिय,
मैले त भनेकै थिएँ नि
कुनै दिन औंसी र पूर्णिमा एकै दिन हुन सक्छ भनेर
तर तिमीले कहिल्यै पत्याइनौ
ल तिमी आँफै हेर त
कसरी आज औंसी र पूर्णिमा संगसंगै भैरहेछ
तिमी भन्छौ कस्तो निस्पस्ट अन्धकार रात
रातो पिरो दौरा सुरुवाल गुरु भन्दैछ –
टहटह जुन लागेको कस्तो रमाइलो रात
उस्को कुराले तिमी भने “मूर्ख” भन्दै अट्टहास छाड्छौ
ऊ भने झसंग झस्केर आत्मग्लानी पूर्वक
देखाउनकै लागि भने पनि सकी नसकी मुसुक्क हाँस्छ
होइन के हो यस्तो यो ?

प्रिय,
तिमीले बुझिनौ
रात र दिनको यो दिग्भ्रम कहाँबाट कसरी आयो ?
यस कारणले कि प्रभूको अपरंपार लीला बिचित्रैले छायो ,
परेवादेखि चतुर्दशीसम्मको चौध दिन नै गायब
तीन चित खाइरहेको रातो पिरो दौरा सुरुवाल गुरुको लागि
चिताउँदै नचिताएको कुरा पनि कति पायक ?,
प्रभूको आशिर्बाद पाए औंसीको रात पनि पूर्णिमा बन्ने
स्वाभिमानीको लागि औंसीको रात नै धन्य धन्य ।

देख्यौ त प्रिय,
मैले जे जे हुन्छ भनेको थिएँ त्यही त्यही भयो कि भएन
मैले साँढे ब्याउँछ भनेको थिएँ आखिर ब्याएरै छाड्यो,
गंगा उल्टो बग्छ भनेको थिएँ आखिर बगेरै छाड्यो,
यहाँ के हुन्न प्रिय
यहाँ त सबै थोक हुन्छ
संसारमा कहीं संभब नहुने कुरो यहाँ संभब हुन्छ –
रात दिन हुन सक्छ अनि दिन रात
औंसी पुर्णिमा हुन सक्छ अनि पुर्णिमा औंसी
केबल प्रभूको आशिर्बाद चाहिन्छ प्रिय
सबैको कल्याण गर्ने पशुपति र तेत्तिस कोटी देबी देबताहरुले
अल्छि गरेर के हुन्छ र
अहो रात्र दौड धूप गर्ने प्रभू भएपछि
जाबो गाइजात्राको लागि बर्ष दिन कुर्नु पर्छ र प्रिय
जुन बेला जस्तो आवश्यक पर्छ त्यस्तै गाइजात्रा मन्चन भै हाल्छ
पुन्पुरो बलियो नहुनेहरुले उजुरी हाले हाल्छ ।

लोक लाजको पनि कुनै अर्थ हुन्छ र प्रिय
यहाँ लाज त लोकलाई पो हुने भयो त
लोकको तोक शोकमा किन पर्दैन त प्रिय
चौबिसै घण्टा ब्यस्त प्रभूसंग
नारी खौंचेर लिन खोजेपछि टक्कर
आइपर्छ नि त नसोचेको अक्कर
प्रभूको आशिर्बाद पायौ भने त प्रिय
तिमी लाटो, लंगडो, खोरण्डो, कानो, बहिरो, लठेब्रो
जे भए पनि केही फरक पर्दैन नि प्रिय
जब लोकतन्त्र प्रभूतन्त्रमा परिणत हुन्छ भने
लोकतन्त्र प्रभूतन्त्रमा
औंसीको रातमा
टहटह जुन लाग्न थाल्छ प्रिय
टहटह जुन
त्यसैले प्रभू आशिर्बादको मर्म बुझ प्रिय
प्रभू आशिर्बादको मर्म ।

Sarubhakta – Kalo Mrityu Ra Mithakiya Awasad Haru

रातका आँखाहरुः अचानोपीडा ग्रस्त छन्
सिंहहरु कहाँ निर्दयी हुन्छन् ? सिकारलाई
कति चाटीचाटी माया गरीगरी खान्छन्
राष्ट्रिय गिद्धभोजः अडियल प्रजातिका नरवानरहरु
महान क्रान्तिका तुच्छताग्रस्त छन्
शरणार्थी देशका शरणार्थीहरु
धु्रुवीय अरोराका कवितारचना गर्दैछन्
कालोमृत्युः विभीषिकाका युद्धहरु
स्वप्नचित्र वीथीहरु निर्माण गर्छन्
खोई कहाँ हराए तारापद चौधरीहरु ?
प्रत्येक दिन हामी वुद्ध जन्माउँछौ वुद्ध वलि दिन्छौं
अप्सरा आधातः मेगावक् ईश्वरहरु
हाइटेक प्रेम प्रणयग्रस्त छन्
साइवरयुगका नचिकेताहरु
प्रेतवाधा फुकाउँदैछन्
सुदूर सम्वेदनः सातौ इन्द्रिय उपासनाहरु
गोस्टापो संक्रमण व्यस्त छन्
उप्m ! सहीदका मृत्युवरणहरु
आर कि पारका संगणनहरुमा
जिवरिस् भायरस ग्रस्त छन्
ए धनकुवेर दार्शनिकहरु कता लागे
खट्खट् खट्खट् काठका घोडाहरु चढेर ?
उ ! जन्मान्ध यायावरहरु
तेजाब छर्किएका मनहरु हाँस्दैछन्
लोहोरो पाक्यो ? खाने कि पकापक्
आह ! मिथकीय अवसादहरुमा
साङलेकीराहरुको आक्रमण जारी छ
दुर्भाग्यका परिभक्षकहरुः कुन दायर
रीटका निरीहताहरु सुन्दैछन् ?
गजव विश्व, रोटीबाबाहरु मुसालाई रोटी
ख्वाउँछन् मान्छेलाई दोटी ख्वाउँदैनन्
त्रासदी समयः दादा अमिनहरुका
पुरातन प्रजातिहरु
आउ, हामी जन्मजात कमाण्डोहरु
टर्सो टाइगरमा आइस्टाइन गिदीहरु
मांशल पारौं
किलर निमोनियाः ताराहरुको भीडमा
पृथ्वी हराएकी छ
यसर्थ नारावाजी गरौं – कुकुरमन्त्री कोडाहरु
जिन्दावाद !
जिन्दावाद !
जिन्दावाद !

Shiva Prakash – Sukha Ko Paryaya

मात्तिएका यौवनहरु
पात्तिएका जीवनहरु
आधुनिकता भित्र
यौनका नवीन सँस्करण
घामजूनको पर्वाह छैन
वसन्तको उन्मादलाई जिस्क्याउँदै
छताछुल्ल पोखिन्छन्
सभ्यताको आडम्बर ओढेको
सभ्य शहरभित्र
समय
आधुनिकतको
उत्ताउलो Continue reading “Shiva Prakash – Sukha Ko Paryaya”

Rabindra Nath Thakur – Apaharan [From Geetanjali]

त्यस दिन उनी मेरो घरमा आए अनि भने,
‘हामी एक कुनामा बसिरह्यौ ।’
उनले यस्तो भने, ‘देवतालाई अर्पण गर्दा म तिम्रो सहायता गर्छु,
अनि पूजाको जो प्रसाद पाइन्छ त्यही ग्रहण गरेर सन्तुष्ट होऔँला ।’

यसरी नै ती दरिद्री, क्षीण, मलिन, वस्त्रधारी मेरो घरको कुनामा बसे,
तर, रात बितिसकेपछि तिनीहरु प्रबल भए, मेरो देवालयमा
जबरजसती पसे अनि तिमीहरुले मलिन हातको देवताको पूजाका
नैवेद्य खोसे ?

Bikram Subba – Euta Dantya Katha

विक्रम सुब्बा – एक दन्त्य कथा

सुनाउँने पालो आयो आमाको
र सुनाउँनु थाल्नु भयो दन्त्य कथा –
‘उहिल्यै दरबारमा एउटा बच्चो जन्मियो’रे
उमेर खाँदै जाँदा ऊ दगुरिहिँड्ने भयो’रे
खान-पिन र स्याहार पुगेकोले
बच्चो औधी फूर्तिलो र रहरलाग्दो थियो’रे
एउटा चित्रकारले बच्चो देखेपछि बिर्सनै सकेन
तसर्थ, उसले बच्चोको दुरुस्तै चित्र बनायो’रे
र दंग परेर, राख्यो’रे शिर्षक – ‘देवता !’

कालान्तरमा त्यो नावालक ‘देवता’
छातीभरि अनेक महत्वाकांक्षाहरूसँगै छिप्पियो
जतिजति आकांक्षाहरू झाँगिँदै गए ‘देवत्व’ घटदै गएछ
र एक दिन सम्पूर्ण देवत्व त्यागेर ऊ राजा भएछ

ताहाँ उप्रान्त राजाले
कहलिएका सामन्तहरूलाई आफ्ना भारदार बनायो’रे
गाउँ-ठाउँका परपिडकहरूलाई प्रशासनमा नियुक्त ग-यो’रे
थुप्रै सेना र हातहतियार जोडेर उसले दसतिर युद्ध थाल्यो’रे
एकबारको जुनी पाएका मानिसहरू लाखौँ मारिए
रगतको खोला बग्यो
अनेक स्वतन्त्र राज्यका अनुहारहरू बगेर विलय भए
युद्धहरू जिते पछि त्यो राजा बन्यो’रे – महाराजा !

यी सबै ईतिहास हेर्दै पाको भएको उही चित्रकारले
महाराजाको रंगीन चित्र बनाउँदा क्यानभासमा
मानिसजस्तो लाग्ने एक क्रुर तस्बिर उत्रेछ
र चित्रकारले राखिदियो’रे शिर्षक – ‘दैँत्य !’

कथाको अन्तिम अध्याय पनि आमाले सुनाउँनु भयो –
परन्तुमा ‘देवता’ र ‘दैँत्य’का चित्रहरू सँगसँगै टाँगिए’रे
र प्रदर्शनीमा लाखौँले ती दुई चित्रलाई गजबले हेरे’रे
आफ्नो तस्विरको शिर्षकले महाराजलाई रातभरि निद्रै लागेनछ
‘शिर्षक-अपराध’मा चित्रकारलाई जेलमा कोचेछन्
आफुले बनाएका चित्रहरूको विचित्र शक्तिको सम्झना गर्दै
जेलमै एक दिन चित्रकार म-यो’रे
तर, ती दुई चित्रले भनेको कथा कण्ठ भएर
चित्र हेर्ने लाखौँ मानिसको मन-मस्तिस्कमा बसेछ ।

त्यसपछि –
त्यो कथा बा-आमाहरूले छोरा-छोरीहरूलाई,
र, छोरा-छोरीहरूले –
फेरि उनका छोरा-छोरीहरूलाई सुनाउँदै-सुनाउँदै ल्याउँदा
एक दिन मेरै आमाको पनि पालो आयो
आमा बितेर गइसके पछि अब मेरो पालो आएकोछ –
‘दैँत्य’हरूबाट मानिसलाई मुक्त गर्नेभए
यो कथा धेरैलाई सुनाउँनु पर्छ
जस्तो कि तपाईँलाई म यो कविता सुनाउँदैछु ।
एक पुरानो कथा/मिथमा आधारित

Laxmi Prasad Devkota – Kamjori

क.

कमजोरी हुन् दुःखकी बहिनी,
श्रमकी छोरी !
दिनभर, दिनभर मन्थन गर्दै मानव स्नायु
फींज सोहोरी,
विधिले रचे रे कमजोरी !
इन्द्रधनुषको रङ्ग क्यै जोरी !
साँवली छन्, छैनन् गोरी !
तैपनि छन् फेनील हुरी Continue reading “Laxmi Prasad Devkota – Kamjori”

Bibek Dulal Chhetri ‘Damak’ – Timi Prati

बिबेक दुलाल क्षेत्री “दमक” – तिमीप्रती

पानीको मूल जस्तै
कहिल्यै नसुक्ने भित्रैबाट
आइ रहने जल भएर
हरदम मेरो आखा अघि आइ रहेकि छौ तिमी

फूलको बास्ना जस्तै
बगैचा ,उद्दान ,आगन र करेसाबारीमा
फक्रिएका चमेली ,सयपत्री र पारीजातको
लोभलाग्दो महक लिएर
हर पल मेरो अघि धाइ रहेकी हुन्छौ तिमी

चुरे पहाड ,हिमचुलीको चिसो बतास जस्तै
भित्रै सम्म छुने
स्पर्शरूपी पवन भएर
मेरो अंग प्रत्यङ्गमा छोई रहेकि हुन्छौं तिमी

अब तिमी अबला , अलिच्छिना र अनौठी हुदै होइनौ
तिमीलाई सुन्दरता भन्दै ढोंगी सुन्दरी प्रतियोगिता गर्नै पर्दैन
तिमीलाई थाहा छ – सेतो या कालो छाला मात्र भएकै भरमा
कोहि यो धर्तीमा सर्बश्रेष्ठ हुदैन भन्ने कुरा
कतिपल्ट मुहारमा मानवताको सुन्दरता लिएर मेरो अघि उभिएकि छौ तिमी

मनको सुन्दरता मुटूमा हुन्छ
मुटुको सुन्दरता बोलीबचनमा हुन्छ
अनि त्यो बोली बचन ब्यबहारमा झल्किनु पर्छ
मेरा नबाटेका रहरहरुमा श्रमको पोयो लाउदै मेरो खुशी बाटिरहेकि छौ तिमी

अस्तु:
दमक , झापा
हाल :अबुधाबी ,यू ऐ इ

Laxmi Prasad Devkota – Gaunthali Ra Devkota

क.
गौंथली र देवकोटाको
एउटै गुँड छ ! एउटै गुण छ !

ख.
यस घाटमा क्या बाघ र पाठो पानी पिउँछ !
प्रकृति बसेर, दुइटैको दिल,
एक धागोमा सिउँछ, सिउँछ !
त्यो तर्सिन्न, म शङ्किन !
मध्यरातमा एक कोठामा
दुइटै जीवको जाग्ने निहुँ छ
तलतिर लागे यस संसारमा
आगो, आगो,
मास्तिर ज्यादा लागेदेखिन्
यशको चिसो हिउँ छ, हिउँ छ !
बीच बासो,
फ्यारफ्यार मध्यम,
रसले जिउँछ, रसले जिउँछ !

ग.
बिजुलीको तार लामो, मसिनो,
तानिएको हेर ! यहाँ छ !
तरङ्ग, लहर क्यै त्यसमा जिउँछ !
त्यसमा गौंथली रातमा रुँग्छ,
कविको मन पनि त्यस्तै उँग्छ !
स्वर्गले रोई हेरिरहेको
भिजेकी पृथिवी मनले सुँघ्छ !
दिनभर, दिनभर,
दिलले, साधन त्यस्तै हिलोमा
प्यारका एउटा महल बनाउन,
ठुँग्छ, ठुँग्छ !
सूनसानमा निशिको, सुत्दा
सारा संसार, जागी, जागी,
कल्पनाको आँखा उँग्छ !

घ.
सुहृद्मधु छन्, कविता, पोथी,
सँगकी ज्योति !
यस जगत्मा खँदिलो बासो
निम्ति, उनको ‘चिउँ’ छ ! ‘पिउँ’ छ !
मधुमास बिताउन नेपाल छान्यौं,
विवाहपछाडि,
स्वस्थ र अग्लो ठाउँ जुन छ ।
गौंथली र देवकोटाको
अध्यात्म मितेरी चुपचाप रुन्छ !
सृष्टिको हाम्रो पीडा देखी,
करुणादृग झैं तारामय नभ,
करयाइँबाट झ्यालमा चिहाई,
एक तारमा गुड्छ गुड्छ !
गौंथली र देवकोटाको
एउटै गुँड छ ! एउटै गुण छ !

ङ.
वसन्त पछाडि लागी आयौं !
स्वपनाको फुल बिपना हुन्छ !
गौरी–शङ्कर गाना गायौं —
प्रकृति पुरुषको जुहारी परस्पर,
गाना जुन छ !
त्यो चुच्चाको, यस रसनाको,
गाउँदो रचना हाम्रो घर हो !
युगका बच्चा आँखा उघार्लान्,
हेर्दै पर हो !
दिनभर, दिनभर,
जगत्ले कुल्ची हिंड्ने हिलोमा,
हाम्रो नजर छ
त्यही हो हाम्रो घरको साधन !
यस्तो ईँट र यस्तो माटो, नेपालभर छ !
पृथिवीभर छ !
दिनभर, दिनभर, फ्यारफ्यार, भुर्भुर,
माटोको गन्ध नाकले सुँघ्छ !
स्वर्ग रोई, गीला, बनेका हिला चुचाले
उचाल्न खोजी ठुँग्छ, ठुँग्छ
गौंथली र देवकोटाको
एउटै गुँड छ ! एउटै गुण छ !

च.
बच्चा काढी यस गुँडमा जब
तिनको पखेटा उम्रन्छ !
वनमा लगीकन तिनलाई उडाउन,
हाम्रो मीठो मनसूब छ !
त्यसपछि प्यारा, प्यारी हामी
कविकविताको गौंथली जोडी
उड्छ, उड्छ !
सागर–किनार पुग्छौं, फ्यारफ्यार
एक बार फर्की,
आँसुले हेर्न,
मानिसहरुको जङ्गल जुन छ !
डुब्छौं, दम्पति सागरमा तब,
सुखमा हाम्रो आत्मा बुड्छ !
प्रसव–वेदनाको यो सदनको
पीडा उड्छ !
गौंथली र देवकोटाको,
एउटै गुँड छ ! एउटै गुण छ !

Rakesh Karki – Prakriti

इन्जिनियर राकेश कार्की – प्रकृति

प्रकृतिको नियम हुन्छ
जीवन जन्मन्छ अनि मर्छ
समयमै जन्माउछ प्रकृति
समयमा नै मार्छ

प्रकृतिका भक्षकहरु
महत्वांकाक्षी त हुन्छन्
जतिखेर पनि मार्नसक्छन्
जन्माउन सक्दैनन

बदलिदिन्छन् प्रकृतिका नियम
बन्दुकको नालले
मारीदिन्छन् समय अघि नै
निरीहलाइ कालले

जन्माउनलाइ बा आमा
मार्नलाइ जो कोही पात्र
बचाउनलाइ कति कठिन
मार्नलाइ एक्कैछिन मात्र

हांस्नेहरु हांस्या हास्यै छन्
अरुलाइ हांस्न दिंदैनन्
थोरैले मात्र हांस्छन्
धेरै धेरैलाई रुवाउछन्

प्रकृतिमा प्रभुत्व जमाउनेहरु
प्रभुत्व जमाउन खोज्नेहरु
प्रकृतिको नियम त बदल्छन्
तर आफूपनि त्यहीं परिधिभित्र छन्

Sujan Budhathoki – Yo Sansar Bhanda Bahira (Nepali Gajal)

यो सन्सारभन्दा बाहिर
त्यो निलो आकासनिर

दिनहु दोउडिरहेछु म कि,
सागर र नदिकिनारतिर
यो सन्सारभन्दा बाहिर

जति नै आफ्नो अनुहार हेरे पनि,
फेरिन्न कैले निधारको तक्दिर
त्यो निलो आकासनिर

पिठ्युमा प्रहार के गछोउ यार तिमि,
चक्कुनै दिन्छु बरु यो छाती चिर
यो सन्सारभन्दा बाहिर

घरखेत बन्धकि राखेर जिन्दगी हैन,
बाचिरहेछन बाबु झन्झिर
त्यो निलो आकासनिर

आसु र पसिनाले भिजेको सरिरमा,
मैले कैले देखिन आमाको पिर
यो सन्सारभन्दा बाहिर

कुकुरलाइ घरभित्र सुताएर पुजारी,
भन्छ जानै दिन्न दलितलाइ मन्दिर”
त्यो निलो आकासनिर

हामी पानीको फोकालाइ छोएर सोद्छोउ
जिन्दगानि के नै पो रहेछ आखिर?

यो सन्सारभन्दा बाहिर:
त्यो निलो आकासनिर:

Rabindra Nath Thakur – Jeevan Pokhari [From Geetanjali]

जब जीवनको पोखरी सूखा हुन्छ, ह्दय कमलका पखेटाहरु
खुम्चिन्छन्, त्यस वेल तिमी करुणाका बादलहरुसँग उड्दै–घुम्दै
आउनू !
जब जीवनको सम्पूर्ण मिठास भएको कटुताको सुक्खा मरुस्थलमा
बदलियोस्, त्यस वेला तिमी गीतहरुको सरस गंगा बनेर आकाशबाट
झर्नु !
जब सांसारिक कामको कोलाहल दश दिशाहरुबाट उठेर गर्जिरहेको
होला अनि मलाई आङ्खनो सीमामा ने बन्दी बनाउला, त्यसैले हे
प्रशान्त
नाथ ! मेरोमा शान्ति र विश्राम–दूत बनेर आउनू !

जब मेरो दीन–हीन ह्दय आफैँ समातेर कुनामा बसिरहेको हुँला,
त्यस वेला हे उदार नाथ ! मेरो ढोका खोलेर राजसी–उत्सवसँग,
मेरो घरमा प्रवेश गर्नु !

जब प्रलोभनहरु आङ्खना उग्र धूलि तथा चम्किला वंचनाहरुले
विवेकलाई अन्धो पारिदिन्छन्, त्यसवेला तिमी हे नाथ ! आङ्खनो
तेज र आजस्वी ज्याति लिएर आउनू !
भाग्यहीन
उ मेरो छेउमा आएर बस्या, तथापि म बिउँझिनँ
भाग्यहीन ! तिमीलाई यस्तो निद्रा कसरी आयो ?
उ आउँदा प्रशान्त रातको वेला थियो, उसको हातमा वीणा थियो,
मेरो स्वप्न उसको झङ्कारको स्वरमा रुमयिल्लएको थियो !
जागा भएपछि मैले देखेँ, दक्षिण दिशाका हावा चारैतिर अन्धकारमा
आङ्खना गन्ध प्रसारित गर्दै चलिरहेका थिए ।
मेरो सम्पूर्ण रात यसरी नै बित्यो ?
किन हो, उसको सासको स्पर्श त भयो तर दर्शनचाहिँ भएन ?
भाग्यहीन ! उसको कण्ठ–मालाले छाति स्पर्श गर्यो तर अङ्कमाल हुन
सकेन !