कोमल श्रेष्ठ मल्ल – देश बोक
मैले बोक्ने देश तिम्रै
दाजुभाई बोक्न आउ
तिम्ले बोक्ने देशलाई
मलाई पनि बोक्न लाउ
हात हात जोडे पछि
सगरमा देश पुग्छ
काध काध जोडे भने
स्वर्ग सरि देश हुन्छ
नेपाली कविता को बिशाल संग्रह
कोमल श्रेष्ठ मल्ल – देश बोक
मैले बोक्ने देश तिम्रै
दाजुभाई बोक्न आउ
तिम्ले बोक्ने देशलाई
मलाई पनि बोक्न लाउ
हात हात जोडे पछि
सगरमा देश पुग्छ
काध काध जोडे भने
स्वर्ग सरि देश हुन्छ
सुलोचना मानन्धर – धिताल बाटो
शून्य ठाउँमा
एउटा बाटो बनाएँ
बाटो न हो, त्यसलाई कुल्चेँ
हिँडे
गन्तव्यमा
म पुगेँ कि पुगिन
कुन्नि
म आफैँ नै बाटो भइसकेको पाएँ ।
कोमल श्रेष्ठ मल्ल – नआएनी हुन्थ्यो अव
अहो अहो !
थरि थरि ????
भाषा यसरी लेखिन्छ अब
भेष यसरी फेरिन्छ अब
जात उर्लेको बाढीमा
मानौ निरिह पशु झै
आमा रेटिन्छीन अब
यो बेमानी अब नआएनी हुन्थ्यो अब
रगतको Continue reading “Komal Shrestha Malla – Naayeni Hunthyo Aba”
गोपाल झापाली – पोट्रेटकी क्लियोपाट्रा
भितामा निर्बस्त्र पोट्रेटमा टाँसिएकी किल्योपेट्रा
मलाई गिज्याई रहन्छे,
म पुरुष हुनुको परीक्षा लिईरहन्छे ।
मस्त निदाएको बेला उ,
बिरालाको चालमा मेरो ओच्छ्यानमा आउछे ।
जस्तो म उस्तो उ अर्थात जस्तो उ उस्तो म
कामुक स्पर्स उस्को निधार हुदै गोडामा बिट मार्छे ।
मेरो धैर्यता लाई नामर्द ठानि उ छिल्लि रहन्छे ।
रङ्ग उडेको म, रङ्गिन उ,
रस नभरिएको फोस्रो म,
रस भरिएकि पोटिलि, पुष्ट उ ।
मेरो निरसता संग उस्को रसिलो केमिष्ट्रि नमिले पछि
सिथिल हुदै पुन पोट्रेटमा उक्लन्छे
अनि सुरु गर्छे उहि उत्तेजक हेराई,
अनि सुरु गर्छे उहि कामुक गिज्याई ।
मेरो माटो दुखेको बेला,
आमा लाई ऐठन भएको बेला,
धमनीले उत्तेजक रगत बोकेको बेला,
म कहाँ लहसिन सक्छु किल्योपेट्रा तिमी संग ?
म किन देखाउ तिमीलाई मेरो पुरुषोत्व ?
बलेंसी भत्किएको बेला, धुरि उक्लिएको बेला ।
दमक झापा
भ्रष्ट प्रशासन व्याप्त अशान्ति
क्षुब्ध लोकमत उन्मुख क्रान्ति
पोथी पत्रे दण्डित दण्डित
महल अटारी खण्डित खण्डित
तरुण रगतले आँखा हे¥यो
युगले आफ्नो कोल्टो फे¥यो
वचन नपाई आत्तिन थाले
देश चुसाहा नृपका Continue reading “Yuddha Prasad Mishra – Dushman Haruko Lash Nikala”
कोमल श्रेष्ठ – किन तमसुक ? (मुक्तक)
कस्लाई के दिऊ
भए पो दिनु ?
अरुले पनी केही
दिए पो लिनु ॥
त्यसैले
लिनु र दिनुको तमसुक
किन ?
के का लागी गर्नु ??
कृष्ण सेन ‘इच्छुक’ – हामी विश्वस्त छौं
बदलिंदै गरेको मलीन दिनजस्तै
उदास–उदास र सन्तप्त मन भएको क्षणिक बेला
भलै तिमी जीवनलाई निस्सारमय ठान
तर संसार चिनेर बाँच्नुको अर्थ बुझ्न सकेको दिन
तिमी पनि धर्तीलाई स्वर्णिम पार्न
कम्मर कसौंला भनेर हामी विश्वस्त छौं
ग्रहले छोएका निस्तेज सूर्य र चन्दैजस्तै
उराठ–उराठ र विरक्त भएको छोटो बेला
भलै तिमी चारैतिर धमिलो र अँध्यारोमात्र देख
तर हृदयभरिका बहलाई
उन्मुक्त हाँसोमा फेर्न सकेको दिन
तिमी पनि जिन्दगीको उज्जवल पार्न
तेजिलो साल बोकौला भनेर हामी विश्वस्त छौं
त्यसैले छातीभरि उम्रेर आएको खपिनसक्नु रहरले
चारैतिर गीत सुसाइरहेको बेला
तिम्रो गीत गाउने धोकोको तलतल मेट्न
कुत्कुताइदेला भनेर हामी विश्वस्त छौं
शुभ–सन्देश बोकी आएका दूतजस्तै
यी समयका पहाडहरुमा
यो मन फुक्का र चङ्गा भइरहेको बेला
तिम्रो गीत पनि मुक्तकण्ठले
गुञ्जिरहला भनेर हामी विश्वस्त छौं
(युगबोध पाक्षिकमा प्रकाशित, २०३६ जेठ १६)
(स्रोत : साहित्य संग्रहालय )
कृष्ण सेन ‘इच्छुक’ – माछा–माछा भ्यागुतो !
मेच उही हो पर्दा फेरिएको छ
नाटक उही हो दृश्य फेरिएको छ
नायक उही हो अभिनय फेरिएको छ
गीत उही हो भाका फेरिएको छ
‘डमडम’ बाचाहरुको विषालु धुनमा
ताण्डव नृत्यको एकछिन ताल फेरियो भन्दैमा
तिमी ठान्छौ पुरानो नौटङ्की पटाक्षेप भयो ।
रङ्गमञ्चमा थुप्रै कलाकारहरु छन्
महान् र प्रतापी नायक छ
सुन्दर परिधानमा सम्भ्रान्त नायिका छे
र, प्रतिनायकको भूमिकामा तनभिखारी जनता पनि छन्
नाटक बडो सुन्दर छ
र अझ बडो सुन्दर अभिनय गर्दै
नेपथ्यबाट आइरहेको आर्तनादहरुको कोरस् गीतमा
नरमुण्डहरुको मादल ठोकेर
नाचिरहेछ नायक र खुसीले गाइरहेछ
माछा–माछा भ्यागुतो !
माछा–माछा भ्यागुतो ! !
नाटक बडो रोचक छ
तिमी ठान्छौ यो कुनै कल्पनाशील
महाकाव्यको मौलिक प्रस्तुति हो ।
मदिरा उही हो प्याला फेरिएको छ
व्यक्ति उही हो दोसल्ला फेरिएको छ
पल्टन उही हो कवाज फेरिएको छ
धार उही हो तरबार फेरिएको छ
जल्लादहरुको उदार कृपाले
घाँटीमा टाँगेको फाँसीको पुरानो डोरी फेरियो भन्दैमा
तिमी ठान्छौ फेरि अप्राप्य जीवन
सदालाई सुरक्षित भयो ।
सम्मानित दर्शकहरु
कलाका प्रिय प्रशासकहरु
जतिसुकै प्रभावकारी होस् वा उत्कृष्ट अभिनयले पूर्ण
नाटक पुरानै र बासी छ
र, त्यो महान् प्रतापी नायक
यथार्थ जीवनमा सम्झ
तिम्रै टाउकोमाथि गिर खेल्ने
क्रूर खलनायक हुन्छ भने
र, इतिहासको प्रत्येक माछो देखाएर
सधैं भ्यागुताले जिल्याउँछ भने
त्यो तीतो सत्यबोध पनि
के त्यत्तिकै काव्यात्मक हुन्छ ?
विप्लव ढकाल – बेड नम्बर मेटिएका बेडहरू
मध्ययुगीन अन्धकारको एउटा विराट शून्यतालाई चिरेर
यति अमूर्त लयमा— को रुादै छ बाहिर ?
‘हुँ हुँ हाँ ! … हुँ हुँ हाँ !!’
‘हुँ … हुँ … हाँ ! … हुँ … हुँ … हाँ !!’
कि कुनै शास्त्रीय सङ्गीतको द्रुतविलम्बित लय हो यो ?
कि असङ्ख्य जङ्गली पशुहरुको अशुभ कोरस हो यो ?
को रुादै छ बाहिर ?
सायद बाहिर मान्छेहरु, कुक्कुरहरु र
जङ्गली स्यालहरु
एउटै लयमा रोइरहेका छन् !
र भित्र तिमी यतिखेर
आर्यघाटको कुनै चिसो चितामा
कि कुनै सरकारी अस्पतालको
बेड नम्बर मेटिएको बेडमा सुतेका छौ—
देशबहादुर परियार !
‘हुँ हुँ हाँ ! … हुँ … हुँ … हाँ !!’
तिम्रो आवाज पनि बाहिर रोइरहेका
मानिस र पशुहरुको जस्तै अनौठो छ !
कि अब खोल आफ्ना आाखा
र गाउामा हराएका कवि श्याम तमोटको
जागृति गीत गाउादै गाउादै— गाउा गाउाबाट फेरि उठ !
कि अब खोल पृथ्वीका आाखा
र ताराहरु हराएको आफ्नै आकाशको सिलिङमा हेर !
तिम्रो आकाशको सिलिङमा एउटी मैच्याङ जस्तै माकुरी
आवाजबिनाका गीतहरु गाउादै बुनिरहेकी छ गलौचा !
भित्तामा हेर भित्तामा !
मानबहादुर जस्तै माउसुली
लुकीलुकी चोर आाखाले— हेरिरहेको छ उसको सारी !
माकुरीको मसिनु धागोमा झुन्डिएको छ एउटा मधुरो बत्ती !
त्यही बत्तीबाट बुरबुर बुरबुर
तिम्रो भुइामा झरिरहेको छ— उज्यालोको अन्तिम धूलो !
सिरकमा हेर सिरकमा !
कलाकार किरण मानन्धरका अमूर्त तैलचित्रहरु जस्तै
कटकटिएका छन्— पीप र रगतका उत्तरआधुुनिक टाटाहरु !
तिनै टाटाहरुबाट बनेको छ
तिम्रो नयाँ देशको एउटा विखण्डित मानचित्र !
देशबहादुर परियार !
अगाडिको बेडमा हेर—
निमोनियाले थलिएको गोर्की जस्तो एउटा बालक
चिसा आाखाहरु खुलै छाडेर पर्खिरहेको छ आमालाई !
आाखामा हेर आाखामा !
ओखती किन्न गएकी आमा— बाटामा उतै हराएपछि
उसका आाखाहरुबाट पनि बुरबुर बुरबुर झरिरहेको छ
तिम्रो छोराको पानीफोटो जस्तै
ब्ल्याक एन्ड ह्वाइट सपनाको धूलो !
दायाँपट्टिको बेडमा हेर—
बाटुला आाखा र चुच्चो नाक भएको एउटा तागाधारी बाहुन
रुमालमा पहेलो रगत बान्ता गरिरहेको छ !
सायद ऊ कर्नालीको किनारैकिनार खसी बेच्न झरेको
तिम्रै मीतबाबु हरिप्रसाद पन्त हुनुपर्छ !
बायाँपट्टिको बेडमा हेर—
चिम्सा आाखा र थेप्चो नाक भएको एउटा मतुवाली युवक
हत्केलामा आफ्नै कलेजो राखेर चिरिरहेको छ !
सायद ऊ तिम्रै दु:खको कविता लेख्न हिाडेको
कुनै सुदूर किनाराको कवि— देवान किरााती हुनुपर्छ !
कालो वर्णको एउटा सिकुटे मधेसी
सलाइनका बोतलहरुमा निधार ठोकेर रुादै छ अर्को बेडमा !
नजिकै उसकी पगली औरत
ओखतीका बिलहरुले पुछिरहेकी छ
आफ्नो आासु !
नियालेर हेर उसलाई—
सायद ऊ तिम्रै बिग्रिएको रेडियो बनाउने
मिस्त्री मगनीलाल थारु हुनुपर्छ !
पर कुनाको अर्को बेडमा
तातो झिरले दुवै आाखाहरु फुटाइएकी
मदर टेरेसाजस्ती बूढी आइमाई
‘म बोक्सी होइना’ भन्दै
समयका कपालहरु लुछीलुछी रोइरहेकी छ निरन्तर !
सायद ऊ आफ्नै छोराको मलमूत्र खुवाइएकी
कल्लीकुमारी कि मरणीदेवी हुनुपर्छ !
पछाडिपट्टिको आध्यारो बेडमा हेर !
मगज बिग्रिएको आधुनिक कवि
गोपालप्रसाद रिमालजस्तो एउटा अनाम विद्रोही
घरी आफैंलाई, घरी सरकारलाई गाली गर्दै रोइरहेको छ !
सायद ऊ कुनै भूमिगत पार्टीबाट निष्कासित
कमरेड तुफान विक्रम केसी हुनुपर्छ !
‘हुँ … हुँ … हाँ ! … हुँ हुँ हाँ !!’
यो किनाराको आवाज हो कि मूलधारको आवाज हो ?
यो तिम्रो समयको सक्कली आवाज हो
कि मसानका खरानीहरु मिसिएको कृत्रिम आवाज हो ?
आवाजै आवाजहरु पोखिएर बनेको
यो जङ्गली कीराहरुको अनौठो कोरस के हो ?
देशबहादुर परियार !
समय हेर समय,
यो भूतबङ्गालाको पर्खालभित्र कि पर्खालबाहिर बसेर
यति क्लिष्ट र अमूर्त लयमा— को को रुादै छन् यसरी ?
बिरामी सुतेका बेडहरुमा मेटिएका छन् बेड नम्बरहरु !
आवाजका असली पहिचानहरु— हराएका छन् आवाजभित्रै !
मध्ययुगीन अन्धकारको यो विराट शून्यतालाई चिरेर
को को रुादै छन्— यति अस्पष्ट, जटिल र अमूर्त लयमा ?
पहिचानवादीहरु रुादै छन्
कि पहिचान विरोधीहरु रुादै छन् ?
कि दुवैथरी मिलेर— लगाइरहेछन् एउटै नारा ??
रितु आसिक – वासिङ्टन
वासिङ्टन आफूभित्र ज्वालामुखी घोप्ट्याएर
स्वतन्त्रताको सपना बुनी रहेको थियो
किल्ला किल्लामा बैरीहरुलाई सोत्तर पार्दै,
स्वतन्त्रताको गीत गाउदै
वासिङ्टन उठयो |
जताततै मुक्तिका धुनहरु बजे
अमेरिकाले आफूलाई दासता चुडाल्दै
स्वतन्त्रताको घोषणा गर्यो
मेरील्यान्ड,डेलावेर र न्यूजर्सी कानेखुशी गरेर
वासिङ्टनलाई सधैं सधैं फुर्काएर
आफ्नो दुनो सोझ्याउछन् |
वासिङ्टन आफूमा बैभव रोपेर
न्यूयोर्कको चाकडी गर्न थालेको छ |
आकाश छुने होड गर्ने न्यूयोर्क
नुन खाएको कुखुरा जस्तो भएको छ |
पराधिनताको बिरुद्ध स्वतन्त्रता उठ्यो
स्वतन्त्रता सधैं पराधिनता हुँदैन
स्वाधिनता वासिङ्टनमा पोखिएको छ |
स्वतन्त्रताका फूलहरु यसबेला फक्रिएका छन्,
वासिङ्टनको सातो गएको छ
संवृद्धी र बैभवको
स्वतन्त्रताकी प्रतिमुर्ती तर्फ
एकटक लाएर दिनैपिच्छे हेरिरहन्छ |
वासिङ्टन मन थाम्न नसकेर
भालेको डाँकमा हिंडेर
श्रद्धाका फूल चढाएर
साँझमा आफ्नै थालोमा फर्किन्छ ।
अशोक राई – थाहा नपाएको वैंश
वैंश नचिनेर उसबेला
म त भुसुक्कै !
हाँसखेलै भएन
मन खै किन हो कसैप्रति
एकोहोरो नै भएन ।
धेरैले माग्यो मेरो वैंश
जागिरेले माग्यो
मास्टरले माग्यो
प्रोफेसरले माग्यो
नेताले माग्यो
अलाहुरेले माग्यो
देशी विदेशी लाहुरेले माग्यो
कसैलाई दिन मन लागेन
मेरो वैंश ।
मनको धनी म
धन देखाउने सित त अझ
वैंश साट्न मनै लागेन
त्यसैले
‘लाहुरेको’ सुनमा त
मेरो वैंश साट्नै मन लागेन ।
तर……..
तर अहिले लाग्छ
ऊ सित मनपनि थिएछ ।
घर मास्तिरको जूरे काफल र
देउरालीमा फूल्ने लाली गुँरासले
मलाई सम्झा’कै हो
“कान्छी !
एकबारको जूनी दिईहाल उसैलाई”
साँच्ची उस्ले मायाको कसम खाँदै गर्दा
त्यो दिन
आँगनको गुलाब धपक्क फक्रेको थियो ।
वैंश नचिनेर उसबेला
म त भुसुक्कै !
खै अहिले
वैंश फर्केर आए त
त्यो बेँसी खेतै बेची दिन्थेँ ।
डा. संगीता स्वेच्छा – आँखाहरू अनि मन
अनिंदो रात बोकेको आँखा
अनि,
पर्खाइमा थकित मन
तर्क र वितर्क बीच
भलाकुसारी गर्छन् ।
सहमतिको बिन्दुमा पुग्न
सकेनन् सायद ।
असमञ्जसमा छन्
सम्झौताको मझधारमा
अल्झिएका छन् ।
लामो सुस्केरा सहित
चीर निन्द्रामा जाने रहरमा
यि दुबैलार्इ
उठ्ने जाँगर लाग्दैन ।
किनकि, रहरहरू आशा बन्छन्
आशाहरू सुनौलो सपना
अनि, सपनाहरू त
केवल सपना नै हुन् ।
बिउँझेपछि
मात्र पीडाहरूको
भग्नावशेष बन्छन् ।
क्रमश
जीवन फूल जस्तै
ओइलीएर
झर्छ पात जस्तै
फूल जस्तै।।
मिठो मृत्यु
स्वदिलो
स्तब्ध, स्पन्दन मुटुको।।
अनिल
अमर अनन्त
अविनाशी आत्माको।।
ज्योति
जीवन हो
जग कान्तिको कालो।।
फगत जीउनु
मृत्युञ्जय जीवन
ढोकामा।।
क्रमश जीवन
फूल जस्तै फक्रीएर। ।
बिकु लामा – देश खोजिरहेछु
गौंथलीका बच्चाहरू
गुँड छाडेर कतै
अस्थायी बसाइँ सरेका छन
गुँड छाडनु अघि
चराले पनि मन दुखाउँदो रहेछ ।
जस्तो कि
आँखाबाट सपना हराउँनु
मनबाट समवेदना हराउँनु
गीतबाट लय हराउनु
शायद लाग्दो हो मलाई जस्तै
जुन र घामको झैं दुरीको आभास
देशछाडी जानेहरूलाई
अब ऊ
देशको नक्साबाट ओझेल पर्दैजान्छ ।
यो सपनाको शहर
मेरो घर जस्तो लाग्दैन मलाई
घरवार बिहिन भएकोछु म तिम्रो देशमा
तिम्रो गगनचुम्वी महलहरूको देश
तिम्रो समुन्द्र नै समुन्द्रको देश
मलाई कहिल्यै छुदैनन यी कृत्रिम सौन्दर्यताले
हो यतिबेला
म मेरै देशको
सगरमाथा सम्झेर रोइरहेकोछु ।
तिम्रो आधुनिक शहरमा
कहिल्यै फुल्दैनन लाली गुँरास
कहिल्यै उड्दैनन शान्तिका परेवा
कहिल्यै बज्दैन सदभावको गीत ।
एउटा सपना पुरा गर्न पनि
हजारौ सपनाहरूको विनिमय गर्नुपर्छ यहाँ
तिम्रो देशमा त
पत्थर जस्ता मान्छेहरू
मेरा पीडामाथी अट्टाहस गर्छन्
कागजका फुल जस्तै मान्छेहरू ।
अव म,
हतारिएको छु देश फर्कन
राष्ट्रियता भन्दा ठुलो
हैन रहेछ सुनको दरवार
हैन रहेछ पैसाका बिछ्यौना
झिलिमिली रोबर्ट्को देशबाट
देखिरहेकोछु म हरेक रात
मेरी आमाको सपना
साँच्चै म यो परदेशबाट
मेरो देश खोजिरहेछु ।
वैद्यनाथ उपाध्याय – जीवनको बालि
यो देह को त
कुरै के गरूँ?
यो त आफ्नै यात्रा हिंडिंरहेछ ।
साथमा छ
कालो पोतिए जस्तो
असन्तोषले भरिएर
दूखीरहने मन..
अनि
अगाडि छ
एउटा अनन्त यात्रा..
जीवन के हो?
यो हिंडाई हो
या कि बाटो !
अनुभव भन्दछ-
‘जे हुनूपर्ने छ
त्यही हुन्छ
मैले चाहनु
न चाहनुले
केही फरक पर्दैन ।’
कल-पूर्जा जस्तै
जुटेको छू म
दिन-रात
उद्यमले रंग ल्याउँछ रे भन्थे
बालि सुकेर आँफैं
शर्मसार छ
जीवनको फाँटभरी !
मनोज बोगटी – कुवाको स्वर
१.
मलाई तिम्रो कुवा मनपर्यो
तिमीले त्यहॉंबाट कराइरहेको पनि मन पर्यो।
मैले मन पराएर तिम्रो कुवा संसार हुँदैन
के गर्छौ
मैले मन पराएर तिम्रो कुवा जीवन हुँदैन।
तिम्रो स्वर पनि राम्रो छ
संगीत पनि राम्रो छ
लय पनि राम्रो छ।
सप्पै राम्रो छ
के गर्छौ
सुन्ने स्पेस फराकिलो छैन
कुवाको भित्ता छेड़्दैन।
तिमी त्यहीँ बसेर फुल्लिनू
र त्यहीँ फुट्नू।
तर याद राख तिमी फुट्दा निस्कने आवाज
कुवा बाहिर उछिटिनेछ
त्यो आवाजले सुनाउने छ सबैलाई
कुवाको मर्म र मृत्यु।
के गर्छौ
त्यतिबेला तिमी नै हुनेछैनौं।
भ्यागुतालाई भन्ने कुरा यो भन्दा ठूलो हुँदैन।
२.
कुवाभित्र पसेर नहेरेको भए
मैले यो अक्षर पाउने थिइनॅं
यो साहस पाउने थिइनॅं।
कुवाबाहिर ननिस्किएको भए
कुवा निर्माता चिन्ने थिइनॅं।
कुवा नायक चिन्ने थिइनॅं।
त्यो सर्जकलाई चिन्ने थिइनॅं
जसले लेख्यो तिम्रो निधारमा
उचाल्नै नसक्ने दुर्भाग्य।
र भोग्न पाउने थिइनॅं
जीवनको यो जटिल अर्थ।
३.
कुवा, भ्यागुता र मबीचको नाता
अब त ठम्याइसक्नु भो की?
महामारी लड़ाईं र सपनाहरु
समय जंजीरले बाँधेर बन्द कोठामा थुनिएको छ
गोलो सिसाको बन्द बाकसभित्र
किलामा थुनिएका घडीका सुईहरु झैं,
मान्छे मन्द महामारीको त्रासमा रुमिएको छ
युद्धका घुवॉको छायामा रुमिएका
बालबालिका र बुढाबुढीहरु झैं ।
समयकै सांग्लोमा ऊसंगै बाँधिएर
बन्द कोठाका झ्यालहरुबाट
चियाउँदै, ति ज्यान हत्केलामा राखेर
लड्न महामारीसंग
डिउटीमा खटिएका सुरक्षाकर्मीहरु,
चिकित्सक, स्वयंसेवकहरु, संचारकर्मीहरु
जो महान छन्, आफैमा महान ।
महामारी भुसको मन्द आगोझैं
फैलिरहेछ चारैतिर
उसको देशबाट तिम्रो देश
तिम्रो देशबाट मेरो देश
उसको देशभरी
तिम्रो देशभरी
र मेरो देशभरी
हामी सबैको देश सबैको साझा देश, संसारभरी ।
टेलीभिजनको पर्दामा देखाईएका
पुर्दै गरेका लाशहरुका ढेरहरु
रेडीयोको तरंगबाट सुनाईएका
बढ्दै गरेका मृतकका गणनाहरु
देखेर, सुनेर
आत्तिन्छन् मनहरु
निसासिम्छन् हौंसलाहरु ।
तर हार्ने छैनो
डटी लड्ने छौं एकजुट भएर
यो रोगका बिरुद्ध
यो महामारीका बिरुद्ध
यो धर्तीको माटोमा हाम्रो स्वामित्वका निम्ति
यो मानवजातिको अस्तित्वका निम्ति
र एक दिन अवश्य परास्त गर्नेछौं ।
अनि हिंड्नेछौं, बिन्दास हाम्रा बाटाहरुमा
गुड्नेछौं, निर्वाध हाम्रा सडकहरुमा
र उड्नेछौं, निस्फिक्र हाम्रा हवाईमार्गहरुमा
जो भर्नुछ लाखौं सपना बोकेका
करोडौं ज़िन्दगीहरुले
हजारौं मिलको उडान ।
उहिल्यै–उहिल्यै…
फूलहरू कविता लेख्थे ।
फूलहरू–
आदिकवि थिए
महाकवि थिए
युगकवि थिए
जनकवि थिए
उहिल्यै–उहिल्यै…
एकदिन–
अनायास यौटा फूल हरायो
सारा फूलहरू रोए
असङ्ख्य भावुक फूलहरूको जीवन दुःखमा डुब्यो ।
अर्को दिन
अर्को फूल हरायो–
फूलको संसारभरि हाहाकार मच्चियो
सारा फूलहरू आगो भए
धर्तीको सौन्दर्य धुवाँ भएर अक्कासियो
फूलहरू–
राजा भए
नेता भए
किसान भए
मजदुर भए
अफसोच ! फूलले फूललाई नै शोषण गर्न सुरु गर्यो !
कवि फूलहरूले विद्रोह गरे
न्याय र समानताको कविता लेखे
मुक्ति र स्वतन्त्रताको कविता लेखे
शोषित फूलहरू जुरमुराए
उठाए हतियार र भिरे आआफ्ना कम्मरमा
असङ्ख्य फूलहरू फूलहरूबाटै शहीद भए
सारा फूलबारी रङ्गियो प्रभाती किरणले ।
धेरै पछि–
मान्छे फेरि त्यहाँ पुग्यो
फूलहरू–
आफ्नै हृदयको रगतले पोतिएको झन्डा फरफराइरहेका थिए–
भीर
पहरा
गमला र आँगनवरिपरि…
मान्छे चुपचाप फर्कियो र भन्यो
हे ईश्वर ! सबै फूलहरू मान्छे भइसकेछन्
मैले तपाईंलाई फूल चढाउन सकिनँ !
उहिल्यै–उहिल्यै…।
हेमनाथ घिमिरे – दुःखी चेली
लहरै फुले जाही र जुही बेली र चमेली ।
फुलीनौ तिमी किन हो कैल्यै भन न ए चेली ॥
आएन बैंश लागेन मात जवानी सकियो ।
मनका ईच्छा सपना सारा मनमै रोकियो ॥ १ ॥
दाउरा घाँस मेला र वन जीन्दगी यै हो कि ।
हाँसो र खुसी उमंग सबै अरुकै पो हो कि ॥
चन्द्रमा जस्तो मुहार तिम्रो चाँदनी छाएन ।
जीन्दगी भयो औंशीको रात पूर्णिमा आएन ॥ २ ॥
छोपेर आयो बूढ्यौली कैले थाहा नै भएन ।
बैंसालु मन जवानी पन आउँदै आएन ॥
पन्ध्र र सोह्र नलागी कनै पच्चीस पुगेकी ।
संसार के हो थाहा नै छैन घुम्टो मै लुकेकी ॥ ३ ॥
बिहान साँझ ढिकी र जाँतो कुवा र पँधेरो ।
पढ्नु र लेख्नु केही नि छैन जिन्दगी अँधेरो ॥
पसिना श्रम रात र दिन अरुकै बन्धकी ।
न मीठो खाना न राम्रो नाना के यस्तो जिन्दगी ॥ ४ ॥
बाहुनडाँडा लमजुङ्
भूपी शेरचन – मेरो चोक
साँघुरो गल्लीमा मेरो चोक छ
यहाँ के छैन? सबथोक छ
असङ्ख्य रोग छ,
केवल हर्ष छैन,
यहा त्यसमाथि रोक छ
साँघुरो गल्लीमा मेरो चोक छ
यहाँ के छैन? सबथोक छ
यो मेरो चोकमा
देवताले बनाएका मानिस र
मानिसले बनाएका देवता,
यी दुबैथरीको निवास छ
तर यहाँ यी दुवैथरी उदास छन्
दुवैथरी निरास छन्
मानिस उदास छन्
किनकी तिनलाइ यहाँ
रात रातभरी उपियाँले टोक्छ
दिन दिनभरी रुपियाँले टोक्छ
र देवता उदास छन्
किनकी तिनलाइ यहाँ
न कसैले पुज्छ न कसैले ढोग्छ
त्यसैले यो चोकमा
देवता र मानिसले
एक अर्कालाई धिक्कार्दै
एकसाथ पुर्पुरो ठोक्छन्
साँघुरो गल्लीमा मेरो चोक छ
यहाँ के छैन? सबथोक छ