होमनाथ सुबेदी – पेन आसाम च्याप्टरमा
१
अमेरिका र आछाम एकै लाग्यो झरीभरिभिर
पेन हुँ जातले आएँ घुम्दै यो क्षेत्र-मा-धुरी ।
२
अन्तरसाजालमा मेरो स्थान माउसले लियो
स्क्रिन आसामको आयो पीडा प्रदीपको थियो Continue reading “Homnath Subedi – Pen Asam Chapter Ma”
R M Dangol – Ichchha Patra
आर.एम्. डंगोल – इच्छा-पत्र
ढोकैमा थियो
इच्छाको बीभत्स लास
हत्यास्थलमा
हुलिया नरोकिकन बहिरहेको
बासी हावा पनि थियो
घरको भित्तामा थियो
समयसंग गरिएको इच्छाको हस्ताक्षर
कसरी मारियो
एउटा जिउँदो इच्छा दिनदहाडै
सिङ्गो दिन
साक्षी भएर उभिँदाउभिँदै पनि कसले रोक्यो
घृणाको आवाज, क्रोधको आवेग
दमनको प्रतिक्रिया
संविधान किन बोल्दैन अहिलेसम्म ?
समयसंग यसरी भ्रमित छन् मानिसहरू
सत्ताका मतियारहरू
जो ओहोर-दोहोर गर्दैछन्
शून्य सडकपेटीमा
पाप पखाल्न
मन्दिर परिक्रमाको परम्परा छ यथावत्
यथावत् छ
भजनकीर्तनको आलाप राग
जयगानको दुन्दुभि क्रीडा छ निरन्तर
मानिसहरू
हेरिरहेछन्- समयको भित्तामा यो सिनेमा दृश्य ।
अँध्यारो कोठामा बसेर
ज-जसले सत्ताको सिनेमा हेरे
उनीहरूले हर्ेर्नुछ- अझै अँध्यारिँदै गएका
आफ्नै भग्न सपनाहरू
छेउमै उभिएका
लुइ चौधौं
र अट्टहास हाँसो हाँसिरहेका
सत्ताका मतियारहरू ।
यतिबेलासम्म
समयले लेखेको
जुन इच्छा
जीवित छ
उसले शासन गर्नु छ अब
सिनेमाहल बाहिर ।
Basanta Biwas Acharya – Geet Ko Banduk
बसन्त “विवश”आचार्य – गीतको बन्दुक
सुस्ता र कालापानीको आँसुले
कुलेखानी भरेर
मलाई उज्यालो बनाउन नखोज
जून पहेलिएर सुन बन्न सक्तैन
समयले बुढ्यौली ओढाएको पल
म अँध्यारो जिन्दगी बाच्नँ चाहन्छु
बोकेर गीतको बन्दुक
दौडिरहेका छन् सहस्र परेवाहरु
बुद्ध खोज्नलाई
हटाउन कालो साम्राज्य
लास जलाई रहेका छन्
अनि,
मुर्दा डढाएर न्यानो तापिरहेका छन् उनीहरु
अहँ
यो भूमिगत उज्यालोभित्र
म सपनाको रथ हाँक्न सक्तैन
सीमापारिका भाकाहरुमा
म क्लिीयोपेट्रा बनेर नाच्न पनि सक्तैन
फेरि पनि
सिसिफसहरु
लामबद्ध छन्
उठाउन परिवर्तनको ढुङ्गा
र, आईन्स्टाईनहरु
एटम विछ्याईरहेका छन् छातिभरिभरि
स्याउफूलजस्तै
लटरम्मै फुल्छन्
छातिभरि फुलमायाहरु
डोको ,डोकोमा राखेर
युक्लिप्टसका रुखहरुझैँ
नङ्गाईन्छन् , बेचिन्छन्
सडक ,मेला अनि पर्वहरुमा उनीहरु
बचेरालाई चारा खोज्न
मिर्मिरे पछ्याउदै हिडेकाहरु
गोधुली भेट्नै पाउदैनन्
यो पल
म कसरी
इन्द्रेनी सपनाको बाँसुरी बजाउन सक्छु ?
आफ्नै घरमा सलाई कोरेर
पराईको गुहार गर्नेहरुलाई
मुटु टुक्राएर
जीवन खोज्नेहरुलाई
दशरथ र बलभद्रका सपनाहरु
सुस्ताइरहेका छन् रगतको शयनकक्षमा
कुहिरोको घुम्टोबाट उन्मुक्त भएर
अहँ अझै आकाश उघ्रेको छैन
रगतले नुहाएको माटो
भिजेको भिज्यै छ अझै पूर्ववत्
पीडाको सिस्नेघारी
फैलिरहेकै छ पूर्ववत्
के अब त्यो घाम लाग्न सक्तैन
जसले,
माटो कहिल्यै रगतले नभिजोस्
थाहा छ मलाई
कुपोषणग्रस्त मष्तिस्कहरु
कहिल्यै सुन्दर माटो सोच्दैनन्,
कहिल्यै ममतामयी आमा सोच्दैनन्
थाहा छ मलाई
फूलको मेरो नियतिलाई
पाईला र चुम्वनका डोव छोडेर निमोठ्नेहरु
क्रसमा चढ्ने जिसस अनि
हेमलक पिउने सोक्रेट्स बनिरहन सक्तैन
काडाँ पनि बन्न सक्छु
ढुङ्गा पनि बन्न सक्छु
चट्टान पनि बन्न सक्छु
सुस्ता र कालापानीको आँसुले
कुलेखानी भरेर
मलाई उज्यालो बनाउन नखोज
जून पहेलिएर सुन बन्न सक्तैन
समयले वुढ्यौली ओढाएको पल
म अँध्यारो जिन्दगी बाच्नँ चाहन्छु
दाङ
Kamal Gurung – Birano Galli Ma Bhauntarinda Timro Yaad Ma
कमल गुरुङ – बिरानो गल्लिमा भौतारिदा तिम्रो यादमा
तलुवा खुइलिएको एक जोडी जुत्ता
लम्किन खोज्दैछ, अझै उही स्फूर्तिका साथ
आत्माबल
शोक धून संगै निरन्तर कसरतमय देखिन्छ
एक हुल कागहरु
एकजुटको नारामा परेड खेल्दैछन्, निलो आकाशमा
म भने नारिएको छु
उही पुरानै चिलौनेको हलो जूवामा
कठालोमा
नया सगरमाथाहरु जन्माउदै
निधारमा उम्रेका बक्ररेखाहरु भताभुङ्ग नहुदै
सन्तुलन बनाउन म प्रयासरत छु
तर, खुट्टामा उठेका उन्माद पाराहरुले
मूर्दाबादको मोर्चावद्ध आन्दोलन छेड्दै छन्
सम्झीरहेको छु तिम्रो नाम
मेरो जमिन डगमगाई रहेछ
उर्बर त्यो तिम्रो कोखमा
अस्थिपंजरहरु मात्र भेटिन्छन् अचेल
किन की, रोपिन्छन् दिनहू
हत्या, हिंसा र अशान्तिका बीउहरु
कहलिएका छन् कीर्तिमानधारी
लुटेरा, हत्यारा, कालो बजारीया र नेता आदि
तिम्रो अनमोल अस्मिता
ट्रकको छत माथिको च्यातिएको त्रिपाल बनेको छ l
-इजरायल
(Sent to Sanjaal Corps via Email)
Sudhir Chhetri – Shakti Pradarshan
सुधीर छेत्री – शक्तिप्रदर्शन
लेम्पपोस्टको नाकभरि मुस्लो धुँवा फ्यॉंक्दै,
तीतेपातीको शरीरमा
चोटको ट्याट्टु नै ट्याट्टु खोपेर,
नयॉं लुगामा उभेकी दुबोलाई
मिचेर थिचेर
शक्तिप्रदर्शनको आत्मपरकता बोकी
घरमुनिबाट जॉंदैछन्
झण्डाहरू।
हातमा भिटामिन बोकेर उभेकी रायोसाग, पधिना।
तारमा रेलझैं कुद्ने लोथर्के।
कवच लगाएर उभिएका क्याक्टसहरू।
हातमा कोल्टे तराजु लिएकी प्रकृति।
सबै छुपुक्क। सबै अवाक् एकक्षण।
कोठाभित्र,
घरि बुशका सैनिकहरू घरप्-घरप् फ्लेगमार्च गर्छन्,
घरि नन्दीग्राम डॉंको छोडेर रून्छ,
अर्द्धनग्न आदिवासी-स्त्री कहालिँदै आउँछे।
किताबभरि भयको सस्यूरले
केवल रगतपच्छे शब्दहरू मात्र कोट्याइबस्छ।
सारङ्गी रेटिरहेका अम्लिसोका पातहरूलाई
उपहास गर्दै
रूख-टमाटरको कुण्डल लाएको
अमिलो झ्याङ्लाई झापड हानिराखेर
एउटा जुलूसमा
घरमुनि
बज्दैछ सोडापानीको फिँजजस्तो
मुर्दावाद र मागहरू।
कोठाभित्र,
घरि लौराहरू बजारिन्छन् भित्ताको ह्याकुलामाथि,
भालाहरू खोपिन्छन् कालिन र दराजको मुटुमै,
टियरग्यासले बल्बहरूका आँखा पोल्छ।
सडक जल्छ कोठा उज्यालो पारेर
कॉंचो रगतको गन्ध ठस्स नाकमा पस्छ।
चियाबारीले लमतन्न परेर
बुढ़ो करङमा
लुतो कनाइबसेको छ। कुलैनबारीमाझ पहेँला राता बनमाराका फूलहरू,
फटेङ्ग्रा, कालिज, गौंथली अनि धोबिनी चरी आदि
मेरो प्रतीकात्मक कविताप्रति
असमर्थनमा टाउको हल्लाएर
मेरो पलायनको पोल खोलिरहेछ।
(Sent to Sanjaal Corps via Email)
Saroj Dhital – Timilaai Chindaa
सरोज धिताल – तिमीलाई चिन्दा
तिमीलाई चिन्दा
के तिम्रा आखाले खोलेथे ढोका
र प्रवेश गरेथे तिम्रो सानो संसारमा ?
तिमीलाई चिन्दा
के तिम्रा स्वरहरूले खोलेथे ढोका
र प्रवेश गरेथे तिम्रो मनको विहारमा ?
तिमीलाई चिन्दा
तिम्रो ओठमा लिपेको मुस्कान
वा तिम्रो परेलीमा झुन्डिएको थकान
तिम्रो ठाडो शिरमा देखिने आत्मसम्मान
वा तिम्रो सुकोमल अनुहारमा लुकेको स्वाभिमान
केले खोलेथ्यो द्वार
प्रिये †
र मैले पाएथे तिम्रो संसार ?
आज
जब
हाम्रा स–साना संसारहरूबीच
कुनै सीमा रहेन
एकाकार भैसकेका छन् ती
अब त्यो
तिम्रो रहेन, मेरो रहेन
अझै पनि चञ्चल मन
उत्सुक छ जान्न
भन न प्रिये,
कसले खोलेथ्यो त्यो द्वार
र मैले पाएथे तिम्रो सानो संसार ?
Purna Biram – Yo Samaya Hamro Nimti Ghatak Chha
पूर्ण विराम – यो समय हाम्रो निम्ति घातक छ
(मधुपर्क असार, २०६८)
धूवाँका मुस्लाहरूले छोपेका छन् आगोलाई
र बजाउन सकेको छैन आगोले नगरा
यदाकदा बज्ने आगोको सुसेलीलाई
बहिरहेको हावाले उडाएर लग्छ
यो समय हाम्रो निम्ति घातक छ
अहिले पोलियोको थोपा चाटिरहेछ शिशु मुसोलोनीले
भोलि मस्तिष्कमा नित्से र जेन्टाइल च्याप्छ
फासीवादको कुलो बन्छ र तन्क्याँदै आफूलाई नदीको आकारमा समावेश गर्छ
सूर्य खोज्दाखोज्दै मृत्युले अँगालोमा लिन्छ हामीलाई
यो समय हाम्रो निम्ति घातक छ ।
प्रत्येक झाडीमा सर्पहरूले आश्रय पाउनु
र डस्नका निम्ति झाडीको झण्डा समातेर
मानिसका बस्तीहरूमा घसि्ररहनु
सहरहरूमा कार्लमाक्र्सको सट्टामा
तेरानले पाइपबाट धूवाँ फुक्नु
बलभद्रहरूले एक मासा खोले पाउन
एक तोला छापावाल सुनको मूल्य तिर्नु
रोएर सकिदोरहेनछ आफूसँग भएको आँसु
यो समय हाम्रोनिम्ति घातक छ ।
हरेक पल्ट ट्राटस्कीले लेनिनको मुकुण्डो लगाएर
भी.सी. तक्माको तौलको अपमान गर्नु
खाली गोडा लिएर अमर सिंहले वगुवामा सहिदको गीत गाउनु
अक्टरलोनीहरू नयाँ जुत्ताका साथमा नयाँ कोट लगाएर
गोरखा बजारमा हरपल दौडिरहनु
दसौं सङ्गीनले छातीमा घोचेर पनि मृत्युले नअँगालेको
खोक्पाजस्तै यो समय हाम्रो निम्ति घातक छ ।
युगकै जिउँदो मानिस मुर्दामा अनूदित हुनु
र कागले लिएर आएका हाडहरू एकत्रित गरेर
विशाल किस्ती बनाउने अभियानमा संलग्न हुनु
र किस्तीमा देखापरेको व्यञ्जनमा
सहिदका रगतका थोपाहरू तपतप चुहिनु
चातकले ठाडै ब्रहृमपुत्रको पानीमा चुच्चो डुबाएर
आफूलाई वातावरणमा उद्घाटित गर्नु
आवहवाले लेख्न नसक्नु
चातकको निम्ति एउटै पनि पतिया पुर्जी
यो समय हाम्रोनिम्ति घातक छ ।
यात्रामा नाइलजत्रो भएर तुवाँलो जम्मा हुनु
र यात्रुहरू एउटा फोहोर खाल्डोमा निसास्सिएर
निभाइएको आगोभित्र मुच्र्छनामा पर्नु
खपेर मौसमका मारहरू
ढुङ्गाका कापहरूमा फुलेका मकरकाँचीहरू कापमै सड्नु
र अत्तर बनाउन कोही कतैबाट ननिस्किनु
यो समय हाम्रोनिम्ति घातक छ ।
बजारमा दुर्वासा भनेर दर्ताको पुस्तिकामा दर्ता भएको दुर्वासाले
दुष्टहरूलाई श्रापित गर्नु सट्टा
एक थोपा महका निम्ति आफ्नो तपस्यालाई तिरोहित गरेर
डुँडमा आफ्नो मुखलाई राख्नु
र जिब्रोले महलाई कुकुरले आफ्नो घाउलाई
चाटेजस्तै चाट्नु
महको मातमा मेलामा देखापर्नु
र तपस्यालाई स्वाहा बनाएर
घामकै अगाडि नर्तकीसँग मेलैमा नाच्नु
यो समय हाम्रोनिम्ति घातक छ ।
नीला रङहरूले डेरा जमाएका ओठहरूबाट
कहिल्यै डेरा सारेन नीलो रङले !
परदेशिएको मौसम कहिले आउँछ ?
सूर्य खोज्दाखोज्दै मृत्युले अँगालोमा लिन्छ हामीलाई
यो समय हाम्रोनिम्ति घातक छ ।
सलह पनि देखिन्छ अब लगाउने वाली खान आतुर
इन्द्र हुँ भनेर घोषणा गर्ने भीडहरू
कौरवको लामभन्दा कम्ती छैन
ढक्की बनाउने भनेर बुन्न थालेको छ भकाभक
आफ्नोनिम्ति मात्रै चल अचल-सम्पत्ति सुरक्षित राख्ने दराजहरू
यो समय हाम्रोनिम्ति घातक छ ।
– ३३, काठमाडौँ
Bimal Nibha – Mero Sansad Mitra
मेरो सांसद मित्रलाई
अचेल के भयो ?
ऊ दुवै आँखा चिम्लेर मुस्कुरायो
अहिले पनि यो देशमा केही हुनसक्छ
ताराहरु झरेर आकाश रिक्त भयो
उज्यालो हरायो
कम्युनिष्ट पार्टीहरुलाई
यसको कुनै खबर छैन
सबै महत्वपूर्ण Continue reading “Bimal Nibha – Mero Sansad Mitra”
Damodar Pudasainee – Mai Khola Ko Tunwalo
दामोदर पुडासैनी किशोर – माइखोलाको तुवालो
तुवालोहरू
सालिक बन्ने अभियानमा छन्
तुवालोकै सहाराले
अक्षर र आवाज कोर्न खोज्दैछ समय
अकस्मात बिजुली चम्केको छ
नरिवलघारीका चार दिशामा
चट्याँग ,
बेसार फूल बनेर फक्रेको छ
आवाजहरू
चियाका बुटा उम्रन खोजेका छन्
जोगमाई र देउमाई तिरबाट झरेका नदीहरूका
तीर्खा मेटाउँन खोज्दैछन्
समथर फैलेका मनहरूले
घामसँग लेखापरीक्षण गराउँन
डोकोमा हरहिसाब बोकेर
धमिलिँदै सँलिँदै
म्याराथुनरत छ माइखोला
माइखोला वारिपारी ओहोरदोहोर गर्नेहरू
निर्माण गर्न खोजिरहेछन्
जिन्दगीको सम्पत्तिसाली वासलात
उत्तिसघारिबाट आँखाहरू
ब्युँझिरहेकोबेला
बेसारको नयाँ चित्र
निर्माण गरेका छौँ तिमीले र मैले
तुवालोको आधारभूमिमा
अनुरागको छुर्पी चुस्न खोज्दैछौँ दुबै मिलेर
दुबै किनारहरू
नदी बन्ने अभियानमा छन्
एकाकार रूपमा
अम्रिसोघारी माझमा
उठ्न खोजिरहेछ
ध्वनीको मानचित्र
त्यही मानचित्रमा खोज्दैछ एउटा माझी
डुँगा चढनेहरूको
एक ढाकर सुस्केरा
माइखोलाकै दायाँ बायाँ त हो
हामीहरू अलमलिएको पनि
चियाका मुहुनाहरूमा
सुस्केराहरूको मेला चलिरहेछ
कुरूसका प्रत्येक डोबहरूले
चित्र कोर्न खोजिरहेछन्
चित्रमा किन कोर्न सकेका छैनौ
नयाँ गोरेटाहरूका
नयाँ अम्मलका कथाहरू
धूलाबारीमा अलिकति जमिन दिनु
मैले उमार्नेछु
तुवालोका बिराट बिरूवाहरू
-२०७५ माघ २० गते आइतबार
माइखोला,इलाम
Ramesh Khakurel – Dashain
रमेश खकुरेल – दशैं
(Source : Himal Khabar)
गइन् वर्षा नानी खुलुलुलु पखालेर धरती
शरत् हाँस्तै आयो सबसित लगाएर पिरती
सफा चिल्ला राम्रा तरुवनहरू पात हरिया
फलेका छन् नाना फलफुलहरू टम्म रसिला।
Biplav Pratik – Nahareko Manchhe
बिप्लव प्रतिक – नहारेको मान्छे
मैदानमा म एक्लै छु
र झयाल थुनेर घरहरूको
च्याइरहेछौ तिमीहरू ।
मलाई मान्छेहरूले तमासा हेरेको मन पर्छ
र मलाई लाग्छ
मान्छेहरू तमासा हेर्ने केवल एक हूल भीड मात्रै हुन्
मलाई गर्व छ
मैदानमा म एक्लै छु ।
रुन्छु म, मलाई पनि दुःख छ
चोट, प्रहार अनि विचारको दुःख
तर गौरव छ मलाई, मैदानमा म एक्लै छु ।
आँधीसँग सामना गर्ने कुनै युवक
प्रहारसँग सामना गर्ने कुनै युवती भेट्ने रहर छ
आँसुका थोपालाई मोतीका रूपमा सजाएर
रत्नजडित किस्तीमा पेस गर्ने रहर छ ।
तर, मैदानमा म ए क्लै छु
जून एक्ली, सूर्य एक्लो, पृथ्वी एक्ली
मैदानमा म एक्लै छु ।
Aman Maharjan – Bhugol
अमन महर्जन – भूगोल
भन्न त सबै पृथ्बी गोल छ नै भन्छन,
त्येसैले होला मान्छे भन्नेहरु
सुखको खोजिमै बिलाउँछन
सदा बिचरित मनहरू
यदि ताँतिमै टुंगिँछन भने
कसले पो सोच्छ र आजको
पराई कुन आफन्त
यो धर्तीको भार तिर्ने क्रम मै
पराधीनमा भास्सिएका जिबित लासहरू
आशा कै त्यांद्रोहरुमा जीबन बाचेका आत्माहरू,
निराशामै होमीएकाहरु
कहिले पो बिश्राम पाउने हुन
कहिले पो एक मुठी हाँसोमा जिउनेहुन
कहिले बिजय, कहिले पराजयको मत्यांग्रोमा
कहिले पो परेवा उडनेहो यो आकाशमा
मरिरहेछन दिन प्रतिदिन लालाबालाहरू
त्यसैत्यसै कुनै न कुनै बाहानाहरुमा
न देशले गति लिए न जनताले अघि बढ़ने जमर्को भरे
यो ढक्कन बिनाको टोकरिमा थुप्रियेका गंगाटाहरु
माथि उठन दिने कसैले कसैलाई कुरै भएन
झन सतीले सरापेको देशमा ठीक र बेठीक बुझने
कुनै साहसी मानब देखिने छाँटै छैन
आफै नियम बनाउने, आफै बिगार्ने,
आफै बोल्ने अनिं आफै सराप्ने
यो अचम्मको अनकंटार भूगोल
गोलै भए त दिन र रात, सुख र दुख हुनुपर्ने हो
तर अभाब माथि बिस्मात थोपरिने
बिस्मात माथि भूकंप मच्चिने यो भूगोल
बिश्राम को पर्खाइ मै आफ्नो अस्तित्वों मेटीने
यो कस्तो देश, अनि यो कस्तो भूगोल
Manu Brajaki – Chita Nai Diyalo Bhayo (Nepali Gajal)
मनु ब्राजाकी – चिता नै दियालो भयो
घुम्टो अब उघार न रात सारै कालो भयो
लाज ढाक्ने लुगा सबै च्यातिएर टालो भयो।
आत्मज्योति निभेपछि सिरेटोले काम्छ मुटु
चिता बाली ताप्नेलाई आज नै उज्यालो भयो।
वन–जंगल Continue reading “Manu Brajaki – Chita Nai Diyalo Bhayo (Nepali Gajal)”
Mina Bantawa ‘Mridu’ – Mero Dosh [Nepali Muktak]
मेरो दोष थियो तिमीलाई आफ्नो सोची बोल्न
हृदय भरिका सारा कुरा तिमि सामु खोल्न |
तिमीलाई पहिलो भेट मै विस्वास अनि माया दिई
हरेक मेरो आफ्नै शब्दहरुले मलाई लागेको छ पोल्न |
Shyamal – Layabraham
आमाले लोरी सुनाउँदैनथे
आफ्ना शिशुलाई
गीत नभएको भए,
नीरस हुन्थ्यो प्रेम
र भुत्ते खुकुरीझैँ काम नलाग्ने
हुने थिए शब्दहरू
सङ्गीत नभएको भए
प्रणाम, लयका पिताहरू ।
जीवन हिउँदको नाङ्गो रूखझैँ
हुने थियो
गीत नभएको भए ।
गाउँछन भोको पेट हुनेहरू
खोक्रो सारङ्गीको नसाबाट
धुन निकाल्दै
र गुन्गुनाउँछन् नाङ्गहरू पनि,
फरक छ
कसैले गाउने भजन छ
र कसैले निकाल्ने
पीडाको सुस्केरामा
जति फरक छ
ब्रुनाइ सुल्तानले रुचाउने गीत
र सुकुम्बासी युवतीले
सुनाउने गीतमा
प्रणाम लोकगायकहरू हो !
कसले सुनिरहन सक्थ्यो
रेडियोको सरकारी समाचार
सङ्गीत नभएको भए ?
त्यसो त सुनिन्छन् कति
कीर्तन र अश्लील गीतहरू पनि
दरबारको नृत्यशालामा गाइने गीत
र जुलुसले गाउने क्रान्ति गीत
छन् फरक–फरक
शाही कविले रचेको गीत
र सडकमा यात्रा गरिरहेको
गाइने दाइको गीत
छन् फरक–फरक
म्याडोनाको मादक स्वर
र हरिदेवीको तीजको गीतका अर्थ
छन् फरक–फरक
तैपनि कहाँ सुनिन्थ्यो
राजबन्दीको स्वर जेलबाहिर आइपुगेको
गीत नभएको भए
प्रणाम, लयका ब्रह्महरू !
प्रणाम, लोकस्वरका जननीहरू !
हामीले कहाँ गाउन सक्थ्यौँ
महान् ‘इन्टरनेशनल’
साँच्चै, गीत नभएको भए !
Kusum Gyawali – Maun Dharan
वियोगको असीम पीडा साँचेर छाती भरि
सदियौ देखि मान्छेहरू
मौनधारण गर्ने गरेका छन्
वाफिएका आक्रोसका नीर विन्दु भित्र
निथु्रक्क रूझेका परेला मुन्तिर
अथाह कोलाहल हुनुपर्थ्यो वियोगको मध्यान्हमा
प्रतिशोध Continue reading “Kusum Gyawali – Maun Dharan”
Saroj Dhital – Vijaya
सरोज धिताल – विजय
होला त भनी
मैले तिम्रो कुरा सुनें
मेरो हिरो !
मिल्काएं आफ्ना आग्रहहरू
र तिमीले दिएको झोला भिरें
झोलामा एउटा कलम थियो
र थियो
एउटा बन्दुक ।
तिमीले भन्यौ–
‘कलमलाई हतियार बनाऊ
र संहार गर
गन्हाएको, कुहिएको पुरानो संसारको ।’
तिमीले फेरि भन्यौ–
‘लेख नौलो सुनौलो संसारको कविता
बन्दुकले ।’
अल्मलिएका मेरा औंलाहरूलाई
अल्मलिने समय थिएन
जिल्लिएको मस्तिष्कलाई मेरो
निमेष मार्ने फुर्सद थिएन
केही खोज्दै थिए आंखाहरू
तिनलाई डुल्ने आकाश थिएन
मेरा आंखाहरू, औंलाहरू
मनभित्र अटाउने सबै चीजहरू
बन्दुक खेलाई रहे
कलम चलाई रहे
आखिर त्यो चीर प्रतिक्षित पल आयो
प्रलय नादझैं केही गड्गडायो
र
घोषणा गर्यौ
तिमीले
विजयको
‘खै त विजय ?’
–मैले सोधें ।
तिमीले सायद केही देखाउन खोज्यौ
पछ्याइरहे“ म तिम्रा औ“लाहरूलाई
जो हावामा अल्मलिएर एकछिन
चुपचाप लुत्रुक्क झुन्डिए ।
मेरो हिरो !
सोध्दैछु म अझै
खै, कहां छ त्यो विजय ?
तिमी भने
अझै टोलाइरहेका छौ
केही देख्दैछौ तिमी ?
परपरसम्म पनि
म त एउटै परेवा देखिरहेको छैन
धुवां अझै उडिरहेको छ
पोलिएको मासुको गन्ध बोकेर
मान्छेको अर्को कुनै आकृति भेटिएको छैन
कतै नजिकबाट आइरहेछ
कसैको आर्तनाद
जो तिम्रै पीडाजस्तो लाग्छ
कतै टाढाबाट आइरहेछ
कसैको चित्कार
जो मेरै सपना रोए जस्तो लाग्छ
फगत् तिमी र म
उभिइरहेका छौं
धरतीको डढेको ढाडमाथि
भन त !
द्वापर युगमा पनि
के तिमी र म यसै गरी
टोलाएका थिएनौं
महाभारत पछि ?
Rabindra Nath Thakur – Prem Sanket [From Geetanjali]
प्रियतम ! म जान्दछु, यो तिम्रो प्रेम हो जो पात–पातमा स्वर्णाभा
बनेर चम्किरहेछ !
जसले लोसे मेघ आकाशमा जम्मा भइरहेछन्, सुवासित पवनले मेरो
मस्तिष्कमा जलकण छर्छ :
यमि सबै, हे मनमोहन ईश्वर ! तिम्रो प्रेम नै हो ।
आज प्रभातका आकाश–धाराले मेरा नयन भरिए :
यो तिम्रो प्रेम–संकेत हो जो जीवनका कण–कणमा व्याप्त छ ।
तिम्रो चेहरा निहुरियो,
तिम्रो नेत्र मेरा नेत्रसँग मिले :
मेरो ह्दयले तिम्रो चरणमा स्पर्श गरिसक्यो !
प्रियतम ! म जान्दछु, यो तिम्रो प्रेम–संकेत हो ।
Samarthya – Kamjori
सामर्थ्य – कमजाेरी
चिसाे मरुभूमिकाे रातबाट
प्रात हुँदाबखत शरीरबाट उडेकाे वाफजस्ताे
मन बेलाबेलामा प्रेमकाे परिभाषा जान्ने अभिलाषामा वाष्पिकरण हुनुभन्दा नाजुक केही हुन्न रैछ
कामुक केही हुन्न रैछ
हुनुभन्दा उत्तम नहुनु नै हाे कि सम्झेर
मुटुलाई बेस्मारी चिमाेटेर, निचाेरेर
सके जति जम्मै छिचाेलेर
म दिमागकाे सुन्छु
हेर्नुस्!
अब जन्मिने हर काेहीलाई मुटुले नतर्साउनु
कृत्रिम जन्माइने हरेक काेहीमा हृदय नबनाउनु!
दैनिक राशिफल पल्टाउँदा,
या उनले हात समाउँदा
अराजक आतंकै किन नहाेस्
म चाहन्न शरीरकाे कुनै अंग
लिङ्गेपिङ जसरी बेजाेडले हल्लियाेस् ,
बरु आँखाहरु हिउँदे शीतलहरझैँ रसाइरहुन् ,
गला क्रुद्ध अवरुद्ध भइजाओस् ,
गाेडा आफ्टरसकझैँ युगान्तरसम्म काँपुन् ,
तर हिमालजस्ताे अडिग उभिएकाे
चार फुटे चाैडा शिराभित्र
लुडाेकाे गाेटीजसरी नहल्लिओस् केही,
नचम्किओस् केही आकाशगङ्गाजस्ताे,
नझुण्डिओस् केही अलार्म क्लकजस्ताे
नसुनुन् युगल जाेडीले एकअर्काकाे धुकधुकी
आँखाले सपना देखाउन अस्वीकार गरून्-
प्रेममा अन्धाे हुन ईन्कार गरुन्
नछामाेस् बालकले आफैँ भित्रबाट कसैले पिटिरहेकाे
सैतानी ढ्याङ्ग्राे,
यद्यपि,
धाराप्रवाह चलिरहाेस् मानिस गिदीमार्फत- महाकविजस्ताे।
युद्धग्रस्त टाकुराका,
अक्षांस देशान्तरहरु नै बदलिदिने
भयंकर विष्फाेटनहरुकाे आवाजझैँ
घरिघरि आफ्नै मनबाट तर्सिनुजस्ताे घातक केही हुन्न रैछ
अराजक केही हुन्न रैछ
हुनुभन्दा उत्तम नहुनु नै हाे कि सम्झेर
मुटुलाई बेस्मारी चिमाेटेर, निचाेरेर
सके जति जम्मै छिचाेलेर
म दिमागकाे सुन्छु
हेर्नाेस्!
अब जन्मिने हर काेहीलाई मुटुले नतर्साउनु
कृत्रिम जन्माइने हरेक काेहीमा हृदय नबनाउनु!
Rawal Krishna – Jawaf (Nepali Gajal)
रावल कृष्ण – जवाफ (गजल)
पूर्वपश्चिम उदाउने घाम उस्तै त हो
नियतिले लखेटेको राम उस्तै त हो ।
काँडा हाँस्छ झर्दा दुख्छ मेरो पाइलासँग
रोग, भोक, शोक, प्यास अछाम उस्तै त हो ।
मनको ईश्वर कहाँ खोज्छ फूलप्रसाद टिका
पूजा गर्ने भइगो मनको घाम उस्तै त हो ।
कलम छ नि हामीसँग किताब मधुशाला
अक्षर पिई मातौँ हामी जाम उस्तै त हो ।