Tanka Subba – Samaya

टंक सुब्बा – समय

समय अविरल आइरहन्छ
विना मुहानको पानी जस्तो
पर्खदैन डुवी जाने घाम जस्तो
प्रकृतिले प्रदान गरेको निःशुल्क उपहार
प्राप्त भइरहन्छ
बाच्नको लागि प्राण जस्तो
तर थाहा हुदैन हामीलाई
सहज असहज बनेर पाइलाहरुमा
गतिशील भएर उर्लिदिंदा
बनिदिन्छ सृष्टिको नियम जस्तो
विद्यमान बगिदिने नदीहरुमा
जन्म र मृत्यु दुइ किनारा भएर बगे जस्तो

समय
बलवान हुन्छ
रोकेर रोकिदैंन/छेकेर छेकिदैन
त्यसैले घाम बन्छ कहिले सफलताको
औंसीको रात बन्छ कहिले असफलताको
फक्रिन्छ कहिले रङ्गीविरङ्गी फूल भएर बसन्तहरुमा
पोलिन्छ कहिले आगोको राप बनेर छातीहरुमा
धड्कन हो कि कुन्नी
खुल्दुलीमा आखा
जति च्यातेर हेरे पनि
देखिंदैन कहीं
हतारिएर जति भेट्न खोजे पनि
भेटिदैन कही
व्यस्त व्यस्त भइरहन्छ हरपलमा

समय
छाइरहन्छ सदैव दिनहरुमा, रातहरुमा
र स्पर्श गरिरहन्छ अनुभूतिहरुमा
विना आकृतिको भावना जस्तो ।
वर्तमान छचल्किरहन्छ भविष्यको पानीमा
रोकिदैन भूतकाल पहिरो गए जस्तो
पर्खदैन डुवी जाने घाम जस्तो

Tanka Subba – Sammohan

टंक सुब्बा – सम्मोहन

हरेक दिन यो सडकमा ओहोर दोहोर गर्दा
थुप्रै थुप्रै र्इच्छा आकांक्षहरु फूलेको देख्छु
सपनाहरु झुलेको देख्छु
त्यसै वेला मैले टेक्दै गरेका सडकहरुले
आकार वदल्न थाल्छन्
दिशा परिवर्तन गर्न थाल्छन्
तव मैले नसोचेको परिस्थिती
मडारिएर आईदिन्छ
अनि त्यसले वेस्सरी कुल्चिन्छ
थाहा थिएन यहाँ यस्तै होला भनेर
तर हिड्दै जाँदा
अनगिन्ति चोटहरु सहन पुगे
अनगिन्ति दुखहरु भोग्न पुगे
लाग्थ्यो अव कसरी हिड्ने होला
यी सडकहरुमा ?
जहाँ अनेकौ वाधाहरुछन्
जहाँ अनेकौ अड्चनहरुछन्
तर त्यसलाई पन्छाएर हिड्नै पर्दोरहेछ
यसरी अप्ठ्याराहरुसँग
कतै ठोकिएर पनि
कतै चोईटिएर पनि
यात्राका क्रमहरु जोड्नै पर्दोरहेछ
लाग्थ्यो खुशीहरु कहिल्यै उदाउँने छैनन्
लाग्थ्यो आकांक्षहरु कहिल्यै छोइने छैनन्
तर उज्याला दिनहरुको आगमनले
सपनाहरु फूल्न थालेपछि
मैले नाप्दै गरेका सडकहरुले
आकार वदले पनि
दिशा परिवर्तन गरे पनि
मेरो उत्साह मरेन
मेरो यात्रा विथोलिएन
समयले अनेकौं प्राहार गरे पनि
मेरो बाच्ने र्इच्छा घटेन
वरु झन आशाका मुनाहरु पलाईरहे
तव नयाँ दिनहरुसँग सम्झौता गरेर
म हाँस्न मञ्जुर भैदिए
त्यसैले त विवशतामा पनि
सम्मोहित भएका छन् मेरा जिजीविषाहरु

Tanka Subba – Bishwas Bhitraka Biddhaman Kshanharu

टंक सुब्बा – बिश्वास भित्रका बिद्यमान क्षणहरु

मपार्इत्वले पराकाष्ठ नाघेपछि
संवेदना भत्किएकाछन्
आस्था पुरीएकाछन्
त्यसैले त हामी विच
परिचय हराएको हो
सम्बन्धका हातहरु छुटेपछि
हाम्रा आँखाहरु मात्र आँखा भएकाछन्
जहाँ देखेर पनि देखिहेका छैनौ
मात्र औपचारीकताको हेरार्इ छ
यसरी हामी मान्छे भत्किएकाछौ
त्यसैले वेखवर भएकाछौ एकार्कामा
अपरिचित भएकाछौ एकआपसमा
फलस्वरुप मान्छेका कुरा मान्छेमा पुग्दैन
मान्छेको आवाज मान्छेले सुन्दैन
एउटालाई चोट लाग्दा अर्कोलाई दुख्दैन
यसरी हामी भातृत्व प्रेमवाट
हराएकाछौ
विलाएकाछौ
टाढीएकाछौ
एउटै आकास ओढेर वाँचेका
हामी उस्तै मान्छेहरु
वाडिएकाछौ
चुडिएकाछौ
छुट्टीएकाछौ
जस्ले मान्छे भित्रको मानवत्व हराएको छ
किनकी मान्छे बेग्लिएकाछौ
परिस्थितीले
बिचारले
भावनाले
यसर्थ स्वार्थ पूर्तिको लागि
मान्छेहरुले मान्छेहरुको
अस्तित्व मेटेकाछन्
बिश्वास कुल्चेकाछन्
आस्था च्यातेकाछन्
अव मान्छे मान्छे विचको
घनिष्टता वाँकी छैन
मान्छेलाई मान्छेको मान्यता छैन
र्इर्श्याले
द्वशले
द्वन्दले
एकले अर्कालाई बिर्सी दिएकाछन्
हो त्यसैले हाम्रो शुन्दर जीवनको
आभा हराएको छ
नाता टुक्रिएको छ
फगत एक्लो बनेको मान्छेले
मान्छेको सीमारेखा नाघेपछि
भावनाका साघुहरु भत्किएका छन्
आस्थाका गल्लिहरु पुरीएका छन्

Tanka Subba – Jastai Jastai

टंक सुब्बा – जस्तै जस्तै

सोचाइहरुको समस्थलीमा उभिएर
अन्दाज गर्दा उस्तै-उस्तै
जीवनको गहिराइमा डुबेर वास्तविकतलाई छाम्दा
त्यस्तै-त्यस्तै
अब भिन्नता के भनौ
समान मान्छे भएर जिउदाका क्षणहरु
एउटै आकास सबैले ओढे जस्तै-जस्तै
समयको चाल्नोबाट भाग्यवस
छानिएर बाच्दा
आशाहरु बाधिन्छन् धेरै
जहा रङ्गीने सपनाको दुनिया
झन् हुन्छ उस्तै-उस्तै
र व्यवधानको सागरभरी मडारिने ज्वारभाटा
त्यो पनि हुन्छ त्यस्तै-त्यस्तै
अपवादमा यो मन मुस्कुराउदा
लाग्छ मलाई सारा मुस्कुराए जस्तै-जस्तै

परिस्थितिवस वर्वादिएका पलहरु
अतीत बनेर भोग्नु पर्ने पीडाहरु
हुन्छन् त्यस्तै-त्यस्तै
आफ्नाआफ्नै स्वाद हुन सक्ला
अनुभूतिहरुमा
तर दोहोरिएर आउने दिनहरु
हुन्छन् सधैंको जस्तै-जस्तै

नदीको प्रवाहसंग चालेका पाइलाहरु
यात्रामा अघिपछि भए पनि
हिंड्ने गोरेटोहरु हुन्छन् उस्तै-उस्तै
गाउवस्ती सहर जहा रहे पनि
प्रत्येकले व्यहोर्नु पर्ने अड्चनहरु
हुन्छन् त्यस्तै-त्यस्तै
अन्तराल नै के छ भनौं
मैले जिएको जिन्दगी तिमीले भोगे जस्तै-जस्तै ।

Tanka Subba – Samaya Ko Dunga

टंक सुब्बा – समयको डुङ्गा

जिन्दगीको महासागरमा
समयको डुङ्गा चढेर
हुइकिरहेछौं हामी नाघेर अनेकौं छालहरु
बटुल्दै छौं हामी तलासीको अनेकौ पलहरु
र धकेल्दै छौं भविष्यको सुदूर आगनतिर
जहा उत्तारचढाव छ महासागरको
जहा सम्भावना छ आधीवेरीको
सजिलो छैन तिनीहरुको सामना
डुङ्गामाथिको यात्रु भएपछि
व्यवधानको उपस्थितिलाई व्यहोर्दै जानु
कर्तव्यलाई कर्तव्यनिष्ठ भएर निभाउ“दै जानु
भूमिका हुन्छ सबैको
यहा आपतविपदमा टर्छन् कति बसन्तहरु
यहा आफैभित्र पर्छन् कति ज्वारभाटाहरु
यही आरोह अवरोह पार गर्नु नै त
उपलब्धी रहेछन् यात्राको
तर थुप्रै क्षणहरु गुजार्दा पनि
देखिएका छैनन् कुनै अर्को ठाउको निशानी
भेटिएका छैनन् कुनै अर्को क्षितिजको बिसौनी
लाग्दो हो समयको डुङ्गामा चढ्ने
प्रत्येक यात्रुहरुलाई
अब त नजिकिनुपर्ने हो गन्तव्य
तर यहा लम्बिरहेका छन् विना सूचना यात्राका दूरीहरु
कुनै सार्थक आभासहरु छैनन्
केवल
अनुभूति मात्र संगालिरहेछौं टाढा पुगेको
जीवन गतिलाई मात्र अंगालिरहछौं आशाको
समयको डुङ्गा
भोलि कहा पुग्ने हो थाहा छैन
के हुने हो थाहा छैन
तर पनि महासागरको किनारासम्म पुग्ने
अठोट बाधेर
अभिभारा बोकेका छौं-डुङ्गा चढ्नुको
त्यसैले त हामी माझी मात्र भएका छौं-समय खियाउनुको

Tanka Subba – Ma Madan Ra Meri Muna

टंक सुब्बा – म मदन र मेरी मुना

उता नेपालबाट म मदन र मेरी मुना
सपनाहरू खोज्दै
अर्को भोट हङकङ टेकेको पनि
बर्षौ वितिसकेछ
तर म मदन र मेरी मुनाका
सपनाहरू
सपना बनेर अझै आएका छैनन्
घाम भएर अझै उदाएका छैनन्,

हङकङमा हामीले
परीपरीका सपनाहरू देख्यौ
तर मात्रै देख्यौ
थरीथरीका सपनाहरू भेट्यौ
तर मात्रै भेट्यौ
किनकी यहाँ त ती सपनाहरू
देख्ने र भेट्ने संयोग मात्र मिलेको छ
तर पनि त्यसको मोहले
छुन खोज्दा
यहाँको अग्लो महलहरू भन्दा माथि
अग्लिएकाछन् सपनाहरू
चुम्न खोज्दा
यहाँको भूमिगत रेल भन्दा
तिव्र गतिमा
हुईकिएकाछन् सपनाहरू
भेट्न खोज्दा
यहाँको दुईतले गाडीभन्दा
हतार-हतार
गुडेकाछन् सपनाहरू
त्यसैले म मदन र मेरी मुना
सपनाहरूको रमिते मात्र भएकाछौँ
तै पनि हाम्रा मनहरू
त्यसै त्यसै लोभिएकाछन्
सपनाहरूलाई देखेर
यसकारण सपना खोज्नेहरूको
भीडमा धकेलेर
हङकङ शहरमा
बर्षौदेखि हराई रहेकाछौँ
उत्ता गाउँलेहरू सोच्दै होलान्
मदनले
सपनाको महल ठड्याई सक्यो
उत्ता शहरका
आफन्तहरू भन्दै होलान्
मुनाले सपनाको भकारी
भराई सकि
तर यता हङकङ शहरमा
म मदन र मेरी मुना
जीउँनुको बाध्यताले
जीवन यन्त्रवत बनाई रहेकाछौँ
किनकी दिनभरीको
जोखीम र हैरान मोलेर
हरेक साँझ लखतरान
निदाएका हुन्छौँ
र हरेक विहान
अल्लामको घण्टिले
शिथिल जीउलाई उठाईरहेका हुन्छौँ
यो यन्त्रवत जीवनको भोगाईहरूमा
खोई कहाँ छ र ?
बिहानीको त्यो मीठो निंद्रा
खोई कहाँ छ र ?
मखमलको त्यो नरम ओछ्यान
खोई कहाँ छन् र ?
ती आफन्त जनहरू
यहाँ त सपनाले सवै सुखशान्ति
र चयनहरू
निर्मम लुटि दिएको छ
निर्मम खोसी दिएको छ,

हङकङका चाईनिज सिफुहरू
सपना दौडेको देख्छन्
घोडारेसमा
र घोडासँगै दौडाउँछन्
महिनाभरी कमाएको सपना पनि
तिनै सिफुहरू
सपना नै छापीएको देख्छन्
मार्क सिक्समा पनि
र स्वास्नीको सपनाले
किनी दिन्छन् मार्क सिक्स
तर, जब घोडा दौड सकिन्छ
र मार्क सिक्स खोलीन्छ
तब उनीहरूको हातबाट
सपना टाढी सकेको हुन्छ
तत्क्षण पाश्चातापले पोलिँदै
रीसले मुर्मुरीदै
र्फकन्छन् खाली हात आफ्नै घरतिर
यसरी सपनाले
म मदन र मेरी मुनालाई
मात्र नभएर
चाईनिज सिफुहरूलाई पनि
छक्याउँनसम्म छक्याएको छ
तै पनि हामीले
सपनालाई खोज्न छोडेनौँ
खोजीरहेकाछौँ
यता हङकङ पसेदेखि
त्यसकै पछिपछि दौडिरहेकाछौँ
थाहा छैन सपना कहिले भेटिने हुन् ?
थाहा छैन सपना सपना भएर
कहिले आउँने हुन् ?
तर पनि खोज्ने क्रम निरन्तर जारीछ
यसरी हङकङमा
म मदन र मेरी मुनालाई
वर्षौ देखि सपनाले अल्मल्याएकाछ ।

Tanka Subba – Paitalaharu

टंक सुब्बा – पाइतालाहरु

आजभोलि म सँग सम्वन्धित
मेरा एकजोर पाइतालाहरु
स्वतन्त्र मार्गमा गतिशील भैरहेकाछन्
जुनवेला उसको स्वतन्त्रता खोसीएको थियो
त्यो स्वतन्त्रता अहिले प्राप्त भएकोछ
त्यसैले पाईतालाहरु
आयतनको खोजिमा दौडीरहेकाछन्
पहिचानको खोजिमा लम्किरहेकाछन्
गाउँवाट विलाएका पाइतालाहरु
शहरवाट हराएका पाइतालाहरु
आज पाईतालाहरु कै कोलाहलबाट
नयाँ यात्राको तय गरीरहेछन्
हिजो विर्सीएका पाइतालाहरु
हिजो छोडिएका पाइतालाहरु
आज परीवर्तनको वाटोमा
हुरीवतास भएर वेगीदैछन्
जो यहि देशमा उपेक्षित थिए
तीनै पाईतालाहरु
आज हरेक ध्रुववाट
आज हरेक दिशावाट
आज हरेक स्तरवाट
केन्द्रतिर क्रमश नयाँ सोच लिएर
निरन्तर वढीरहेकाछन्
नयाँ घामको उज्यालो वोकेर
निरन्तर उदाईरहेकाछन्
जुनवेला यिनै पाईतालाहरु
शासकहरुको कालो नियमले
निषेधित थिए
वाञ्चित थिए
पीडीत थिए
तर तिनै शासकहरुको विरुद्धमा
आन्दोलन छेडे पछि
र्इतिहासले नयाँ मोड लिएकोछ
त्यसैले त ती नदेखिएका पाईतालाहरु
आफ्नो अस्तित्व खोज्दै
आफ्नो र्इतिहास खोज्दै
मुल सडकमा आईपुगेका हुन्
त्यसकारण प्रत्येक पाईतालालाई
पाईतालाको सरोकार वढेकोछ
प्रत्येक पाईतालालाई
पाईतालाको अधिकार चाहिएको छ
किनकी पाईतालाहरुलाई थाहा छ
पाईतालाहरुको सम्मान हुनुपर्छ भनेर
पाईतालाहरुको स्थान हुनुपर्छ भनेर
यसरी मसँग सम्वन्धित
मेरा एकजोर पाईतालाहरु पनि
आजभोलि यहि सडकमा मिसीएकाछन
किनकी यो सडक सम्म आईपुग्नलाई
पाईतालाहरुले वलिदान चडाएकाछन्
त्यसैले अव यो सडकमा
हरेक पाईतालाहरुको उपस्थिती
अनिवार्य भएकोछ
यर्सथ यो सडक
हरेक पाईतालाहरुको लागि हो
त्यसैले त पाईतालाहरु
कहिल्यै नटेकिएका ठाउँहरुमा टेकिएकाछन्
कहिल्यै नपुगेका ठाउँहरुमा पुगेकाछन्

पाईतालाहरु हिजो सम्म
सपनाको खोजीमा थिए
स्वधिनताको खोजीमा थिए
स्वतन्त्रताको खोजीमा थिए
तर आज तिनै पाईतालाहरु
सफलताको मार्गमा पुगेकाछन्
अव मसँग सम्वन्धित
मेरा एकजोर पाईतालाहरु मात्र नभएर
सवै पाईतालाहरुले यो सडकमा हिड्ने
समान अधिकार पाएकाछन्
त्यसैले यो सवैको साझा सडक हो

Tanka Subba – Hami

टंक सुब्बा – हामी

हामी
उस्तै आकास ओढेर
एउटै ब्रह्माण्डमाथि
व्यस्तव्यस्ततामा हराएका उस्तै मान्छेहरु
प्राणको थमौतीमा
अस्तित्वलाई कुल्चदै समयको चौतारीमा
भागवण्डा गरेर सुख-दुःखलाई
कार्यक्षेत्रको Continue reading “Tanka Subba – Hami”

Tanka Subba – Yo Jindagi Ko Nasha

टंक सुब्बा – यो जिन्दगीको नशा

रुमल्लिदै प्रत्येक गोधुली साझ
क्षत-विक्षत आफ्नै आशाहरुको माझ
खन्याउदै विवशताको बोतलबाट
समयको रित्तो प्यालाभरी-भरी
झुम्दै यथार्थको वरिपरि
बेमञ्जुर पिइरहेछु म
यो Continue reading “Tanka Subba – Yo Jindagi Ko Nasha”

Tanka Subba – Harke

टंक सुब्बा – हर्के

विवशताको कालो बादल मडारिने
आकास ओढेर कहाली लाग्दो
निराकार झुप्रोमा व्युझिएको
हर्के
जीवन छाम्न पाएर पनि
आज व्यवधानको शिकार भैरहेछ एकलाशमा
मुखुण्डो ओढी मान्छेको
जोगाउनलाई दुइमुठ्ठी प्राण आज
डुबुल्कि मार्दै आहतको पोखरीमा
बिरानो भैरहेछ आफ्नै आगन
खोजी गर्दा बासको
सहारा नपाएर आफन्तहरुको गुल्जारमा
हिडिरहेछ मलामी भएर गल्लीगल्ली
आफ्नै जिउदो लाशको

उसले पनि देख्यो सबैले देखेको जूनघाम
सबैले रङ्गीने क्षणहरुमा ऊ पनि रङ्गीयो
व्यहोर्योग लान्छनाहरु पनि सबैले व्यहोर्ने ठाउहरुमा
तर मरुभूमिको यात्री जस्तै
छट्पटिनु पर्दा अभावहरुमा
अर्थ व्यर्थ छ
हर्के हुनुको
निरीह मन बाधेर आशाहरुले
गर्न खोज्यो सम्झौताहरु धेरै समयसंग
गर्न खोज्यो संघर्षहरु धेरै बाध्यताहरुसंग
तर जन्मन सकेनन् विकल्पहरु
दिगो हुन पाएनन् उपायहरु
खर्चिनु पर्योप उपलब्धी विहीन पलहरु
त्यसैले हुन सकेन, कुनै रङ्ग
हर्के जिउनुको

हर्के, आज परिस्थितिको ज्वलनमा
ह्वारह्वार्ती जलिरहेछ भावनाको चितामाथि
खोज्दा खोज्दै शीतल छहारी
बूढो भएर एउटा रुख बज्रिएछ आफैंमाथि
खुशी चुडाएर हास्न खोज्दा
बल्झीएका व्यथाहरुले
दुःखिदिन्छ कोमल छाती
रहर कति-कति कुल्चिएर उभ्दा पनि
पटक-पटक मर्दै जिएको छ, वर्वादीहरुमाथि

तसर्थ हर्के
जीवन छाम्न पाएर पनि आज
व्यवधानको शिकार भैरहेछ एकलाशमा
मुखुण्डो ओढी मान्छेको
जोगाउनलाई दुइमुठ्ठी प्राण आज
डुबुल्कि मार्दै आहतको पोखरीमा
बिरानो भैरहेछ आफ्नै आगन
खोजिगर्दा बासको
सञ्जीवनी नपाउदा आफन्तहरुको बजारमा
मृत्यु घोषण गरिरहेछ गल्ली-गल्ली
आफ्नै जिउदो लाशको ।

Tanka Subba- Bibhajit Chhan Akash Haru

टंक सुब्बा – विभाजित छन् आकासहरु
आकांक्षहरु
थोपारेर आफ्नै उजाड छातीमाथि
एक डंगुर
बा“धिएका छौं हामी समयसंग
सम्मोहनमा
न्यानो आभाषले नछुट्ने गरी
थुम्थुम्याउछौ दुःख सुखलाई
समयको आलिभरी
फोडिरहेछौ दुःखको पहाड
कर्तव्यको आवादी खेतहरु बिराउन
असारमासको रोपाहार झैं
हस्याङ्ग फस्याङ्ग गर्दै
धरतीको वक्षस्थलमा
रोप्दै छौं विश्वासहरु
समयको पाखाभरी
खण्डित जीवनका कालखण्डहरु
कुल्चदैं प्रतिवद्घताले
बोकेका छौं आखाभरी
भविष्यका सुन्दर प्रतिविम्वहरु
आस्थाको खलेगराबाट
आत्मसाथ गर्दा जीवन
भोग्न बाध्य हुन्छौं व्यवधानको उत्तारचढावहरु
अब यहा जीवन मुहर्तलाई
जुनसुकै परिवेशबाट
इतिश्री किन नगरौं
संसार हो त्यो मानवताको
देश हो त्यो बन्धुत्वको
तर यहा विभाजित छन् आकासहरु
उस्तै जिजीविषाहरु उभिएको
ब्रम्हाण्डमाथि
उस्तै मान्छेहरुको शीरमाथि

Tanka Subba – Kun Utsav Ko Tayari Ma

टंक सुब्बा – कुन उत्सवको तयारीमा ?

दरिद्रताको टापुमाथि
चुहिएको फगत रगत र पसिना
हुस्की र ब्राण्डीसंग प्याला भरी भरी
मद्होस् हुदै मध्यानी रातमा
निर्मम उठाएर ओंठसम्म मदिरा
सल्बलाइ रहेछन् यत्रतत्र तिनीहरु
कुन उत्सवको तयरीमा ?

हर्षोल्लास छैन यहा कुनै विजयको
मौसम छैन यहा कुनै चाडपर्वको
तर पनि मनाइरहेछन् प्रत्येक साझ
रहस्यमय उत्सवहरु
अनभिज्ञ छन् उत्सवमा जुटेका पाहुनाहरु
अस्पष्ट छन् रमझममा उभेका आफ्न्तहरु
भोज र मोजमा छरिएको रौनकताले
बिर्सिएर आफैंलाई
कोलाहल भित्रबाट
बिष्फोटित
चियर्स आवाजहरुसंगै
मिस्सिदा
निरवताको छाप्रोमाथि
चुहिएको फगत रगत र पसिना
हुस्की र ब्राण्डीसंग प्याला भरी भरी
मद्होस् हुदै मध्यानी रातमा
निःसंकोच उठाएर ओंठसम्म मदिरा
खोजिरहेछन् झुम्न तिनीहरु
कुन उत्सवको तयरीमा ?

पोखिएर असमानता छ्यालव्याल
घाइते भएको देश
चर्मराइरहेछ प्रत्येक दुर्घटनाहरुले
आर्तहरुको घाउ झैं
छट्पटाइरहेछ बेदनाहरुले
रोगी मान्छेको पीडामय छात्ती झैं
तर अझैं सक्षम भएका छैनन्
मल्हम पट्टी बाध्न
उपचारार्थक देशभक्तिहरु
अझै बढ्न सकेका छैनन्
सिमा सिमामा रक्षार्थको लागि
पुरुषार्थका कदमहरु
केवल दीनताको मझेरीमाथि
चुहिएको फगत रगत र पसिना
हुस्की र ब्राण्डीसंग प्याला भरी भरी
मद्होस् हुदै मध्यानी रातमा
निःसन्देह उठाएर ओंठसम्म मदिरा
सोचिरहेछन् तिनीहरु
कुन उत्सवको तयरीमा ?

काचुली फेरिएर आदिम समाजबाट
क्रमशः हुदै गयौं प्रवेश
सशस्त्र युगको भीडतिर
उज्यालो पाउ”दा अलिकति विवेकको
कुल्चिरहेछौं निर्मम
आफ्नै वस्तीहरुलाई
जहा असंख्यौं चित्कारहरु छन् मानवताका
जहा असंख्यौं नाङ्गा आङ्हरु छन् स्वाभिमानका
तर चिहाएनौ कहिल्यै
यी परिवेशहरु
बरु मूर्ति झैं नतमस्क
कुल्चिएर दुनियाको उज्वल भविष्यलाई
उभिरहेछौ मपाईंत्वले
त्यसैले
दरिद्रताको टापुमाथि
चुहिएको फगत रगत र पसिना
हुस्की र ब्राण्डीसंग प्याला भरी भरी
मद्होस् हुदै मध्यानी रातमा
निर्धक्क उठाएर ओंठसम्म मदिरा
ओढ्न चाहिरहेछन् महानता तिनीहरु
कुन उत्सवको तयरीमा ?

Tanka Subba – Bartaman Paristhiti Ko Ramite Hami

टंक सुब्बा – वर्तमान परिस्थितीको रमीते हामी

हामी रमीते मात्र भएकाछौ
वर्तमान परिस्थितीको
किनकी हाम्रै आँखाको सामुन्ने
भयानक घट्नाहरु
श्रृङखलावद्घ घटीरहेकाछन्
दर्दानक दृश्यहरु
चरणवद्घ देखिरहेकाछौ
यिनै Continue reading “Tanka Subba – Bartaman Paristhiti Ko Ramite Hami”

Tanka Subba – Athaha Prashna Chinha Haru

टंक सुब्बा – अथाह प्रश्न चिन्हहरु

अथाह
रहस्यमय एउटा पिण्डलाई
उर्बर देखेर
हरदम अंगाली रहेछैा हामी
आवास सम्झेर जसलाई
आदि अनादि कालबाट आजसम्म
आजबाट क्रमशः अस्तित्व रहुञ्जेलसम्म
जुनबेला आवादी थिएन Continue reading “Tanka Subba – Athaha Prashna Chinha Haru”

Tanka Subba – Lali Gurans

टंक सुब्बा – लालीगुरास

लालीगुरास
तिमी नफुले
फुल्दैनन् सुनगाभा र सयपत्री फूलहरु
हास्दैनन् वनपाखा र भीरपखेराहरु
किनकी सेता सेता हिमालका फेदीमा छौ
अग्ला अग्ला पहाडको टाकुरीमा छौ
छौ, सुशोभित सुनाखरी Continue reading “Tanka Subba – Lali Gurans”

Tanka Subba – Desh Ra Cross Firing

टंक सुब्बा – देश र क्रसफायरिङ्ग

उहिले लाहोरबाट
निभृत भएर फर्किएको
लाहुरेले
आफ्नो स्मृति कथा सुनाउँदा
क्रसफायरिङ्गका कुरा गर्थे
हामी केटाकेटी
रोमाञ्चित भएर सुन्ने गर्थ्यौ
र सोध्थ्यौ
क्रसफायरिङ्ग Continue reading “Tanka Subba – Desh Ra Cross Firing”

Tanka Subba – Atma Bishwasko Ujyaloma

टंक सुब्बा – आत्मा विश्वासको उज्यालोमा

अन्धकार फैलिएको आत्माभित्र
विश्वासको राको बालेर
कर्तव्यलाई छाम्दा
देखिन्छन् थुप्रै हराएका गोरेटाहरु
बाधिन्छन् थुप्रै नबाधिएका लक्ष्यहरु
तर जीवनको शाश्वत पक्षलाई अङ्गालेर
प्राप्तिको लागि
गन्तव्यतिर हुइकिनु पर्दा
जतिसुकै रुझ्नु परे पनि साउने झरिमा
जतिसुकै कठाङ्ग्रिनु परे पनि हिउदको जाडोमा
साकार सपनाको पहाड
छातीमा उभ्याएपछि
अथवा युद्घभूमिको सिपाही भैसकेपछि
बाच्नु हुदैन कहिल्यै
इच्छाहरु बन्दकी राखेर
बरु कठिनले विजयका क्षणहरु उभ्याएर
बाच्नुपर्छ अटल हिमाल झै
किनकी जीवन भनेको
दीप हो उज्यालो
अन्धकारमा पनि बलिरहने
आकांक्षा हो बलिया
जीउनको लागि प्रयासरत भैरहने
यान हो जीवित
एकयुगबाट अर्को युगमा अवतरण गराउने
आभाष हो समयको
परिवर्तित अनुभूतिमा छाइरहने
तर कहिलेकही नित्य आउने दिनहरुसंग
अपरिचित बन्न पुग्दा
विना कम्पास हिडेको दिशाविहीन यात्री झै
अन्योलको भुमरीमा फस्नु पर्दा
सहासले आत्मा विश्वासको दियो लिएर
उज्यालो पाउदा
भेटिन्छन् अनगिन्ती नभेटिएका गोरेटोहरु
बाधिन्छन् अनगिन्ती नबाधिएका लक्ष्यहरु
बग्छन् अनगिन्ती नबगेका खोलाहरु
देखिन्छन् अनगिन्ती सफलतामा हिड्दै गरेका मान्छेहरु ।

Tanka Subba – Yessima Tokne

टंक सुब्बा – यस्सिम्मा… टोक्ने

ठीक मेरैसम्मुख उभेको सालको बूढो रुख जस्तै
कति उभिनु ठिङ्ग स्थिर आङको खोपडीमा !
बेगवान मनहरु हुइक्याउँदै,
झापड हान्ने एक झोक्का बतासले
‘झप्पु’ हानेर जब कतै भाग्छ,
तब गाली गर्छु ‘तथानाम’ त्यसलाई
अनि मुर्मुरिन्छु रिसले चूर भएर

खै ! कता गयो त्यो पनि आ’ छैन सदाझैं ?
कति ठडिनु छेउमै अग्लिएको टावरसंग दाँजिदै ?
उमेर मात्र तन्किन्छ त्यो टावरको तलाभन्दा धेरै,
त्यसैले लाग्छ छलूँझैं बाटो कहिले, केही ‘यस्सिम्मा… टोक्ने परिस्थितिलाई ।

सकिए जस्तो छ यात्रा पनि, किनभने, प्रत्येक दिन र रात
काट्दै छु एउटै आयतनमा पत्थरको सालीक झैं,
हिउँदको कक्रिने जाडो र वर्खाको प्रचण्ड गर्मी
ताप्ने गरेको छु यथास्थानबाटै,
देख्छु पर पहाडको रङ्ग मौषमले पोते अनुसार
मात्रै स्पर्श गर्छु दृष्टिका हातहरुले त्यसलाई
र हरदिन उकाली-ओराली गर्ने दुई पाईला
सोँच्छु अब त्यहा पुग्ने छैन,
किनकि, बाँधिएको छु -फन्फनी अचेल
‘यस्सिम्मा… टोक्ने वाध्यताले ।

आफ्नै शिरमाथि जून-घाम र ताराहरु उदाएर आउनु
त्यो महत्वको विषय किन हुदैन र ?
तर सिमलको रुखझैं जिङ्गृङ उभेर
समय हाम्फाल्दै कुदेको हेर्नु बाहेक -फुर्सद छैन मलाई ।
मान्छेहरु हूलका हूल दोहोरीलत्तमा
चौतर्फी हाँकिन्छन् -उद्देश्यहरु बाँधेर
म भने, थिचिएको छु नउठ्ने गरी,
मेरैअगाडि घरको खाँबो-दलिनले थिचिएसरी
‘यस्सिम्मा… टोक्ने दायित्वले ।

यो ठाउँमा उभिन बेकार सोँचौ भने
थुप्रै-थुप्रै सपनाहरु पालेको छु यहिँबाट,
थुप्रै-थुप्रै सपनाहरु छामेको छु यहिँबाट,
तसर्थ मूर्तीको नियतिलाई कुल्चेर
प्रयोजन खोज्छु चलायमान क्षणहरुसंग
र अनुवाद खोज्छु जीवनका सही मार्गहरुमा
अन्तराल-अन्तरालहरुमै
तर यो गति, जति धकेल्न खोजे पनि ठाउँको ठाउँ
सालको बूढो रुख जस्तै मक्किँदै गएको छु म,
मेरो छेउको त्यही टावर जस्तै रित्तिँदै गएको छु म,
‘यस्सिम्मा… टोक्ने समयसंग ।।

Tanka Subba – Bideshi Premi Ka Prati

टंक सुब्बा – विदेशी प्रेमीका प्रति

प्रिय अन्ना
जुन बेला म आलिङ्गनमा थिए
भनेकी थियौ तिमीले
लेख्नेछु कथाहरु सगरमाथाका
देख्नेछु गाथाहरु वीरताका
जसले मेरो देश र मप्रतिका
त्रि्रो न्यानो आस्थाले
प्रफुल्लित भए
गौरवान्वित भए
कृतज्ञ भए

पाहुना भएर जुनदिन यो आगनमा
रम्न थालयौ हिउ संग
गम्न थाल्यौ पुर्खाको इतिहाससंग
तब मौन भएर अचानक
खिचिरह्यौं घर दैलो र वस्तुस्थितिलाई
अब म तिम्रो मनस्थितिको युगल बनेर
चिनारी गराउ कसरी जीर्ण भैसकेका स्थलहरु
सुसेली हालौ कसरी टुटेफुटेका मनहरुलाई
तर पनि हतारिरहेछु सोध्न तिम्रो अन्तर आत्मालाई
कस्तो छ प्रिये
रीतिथिति यो देशको
आकृति प्रकृति यो भेषको
अवाक भईन् मेरी मायालु
उल्लास हराएको मोडमा
केवल एकहोरो हेरिरही सुनिरही
जसले म जलिरहे
अप्रत्यासित प्रश्नहरुको आगोमाथि

यसपाली
झुण्डिनन् उनी मेरो ओठमा
बाधिनन् उनी मेरो अङ्गालोमा
साटिएनन् आत्माहरु उनीसंगको साक्षात्कारमा
औंसीका रातहरु पोखिए बिदाइको क्षणहरुमा
तसर्थ
अमुक हुनुको विवशता
जुनदिन पर्दाफस भयो
त्यो दिन समाचार पत्रको अग्रपङ्तीमा
छापेको रहेछिन्
मेरो महानता र यथास्थितिलाई ।

Tanka Subba – Hatharu

टंक सुब्बा – हातहरु

हातहरु
उठार्इरहेकाछौ धेरै पहिले देखि
उनीहरुको विरुद्धमा
किनभने हामीलाई
हाम्रो हात चाहिएको थियो
हाम्रो आवाज चाहिएको थियो
हाम्रो स्वतन्त्रता चाहिएको थियो
किनकी यी हातहरु हाम्रो भएर पनि
हाम्रा भएका थिएनन्
आज तिनै हातहरु
उन्मक्तीका साथ उचाली रहेकाछौ
त्यसरी उठीसकेका हातहरु
अव कहिल्यै गल्दैनन्
अव कहिल्य ढल्दैनन्
अव कहिल्य झुक्दैनन्
अव कहिल्य फुट्दैनन्
अव कहिल्य लुक्दैनन्
किनभने हातहरु पहाड वनेर उठीसकेकाछन्

हातहरु
गाउँ वस्ति शहरवाट उठेकाछन्
हरेक तह र ताप्कावाट जुटेकाछन्
देशको अङ्ग अङ्गवाट ब्युँझेकाछन्
हिमाल पहाड तर्राईवाट जागेकाछन्
जुनवेला हातहरु सत्ताका साङलाहरुले
वाँधिएका थिए
आज तिनै हातहरु उन्मुक्तीको लागि उठेकाछन्
अव यी हातहरु यसरी नै उठ्नु पर्छ
अव यी हातहरु यसरी नै जुट्नु पर्छ
गाउँ वस्ति शहरवाट
हरेक तह र ताप्कावाट
देशको हरेक अङ्ग अङ्गवाट
वहुल विचार भएर उठ्नु पर्छ
वहुल जाति धर्म संस्कृति र भाषा भएर उठ्नु पर्छ
समावेशी र संघीयताको पक्षमा जुट्नु पर्छ
किनकी तिनै वहुल हातहरुको संरचनाले वनेको छ यो देश

हातहरु
आज अस्तित्वको युद्ध मोर्चामा छन्
आफ्नो नश्लको अभियानमा छन्
जहाँ कहिल्यै नदेखिएका हातहरु देखिएका छन्
जहाँ कहिल्यै नसुनिएका आवाजहरु सुनिएका छन्
यसरी सदियौं देखि उठेका हातहरुलाई
दमनकारी हातहरुले
दमनको ज्वालामा कतिलाई होमे
दमनको संगीनमा कतिलाई घोचे
तर हातहरु उठी नै रहे
परिवर्तनशील समयले
हातहरुका विरुद्ध
हातहरु नै उठी दिएपछि
साथहरुका विरुद्ध
साथहरु नै जुटी दिएपछि
ढलेकाछन् दमनकारी हातहरु
गलेकाछन् दमनकारी ती हातहरु
डढेकाछन् दमनकारी ती हातहरु
हारेकाछन् दमनकारी ती हातहरु
यसरी स्वतन्त्रता लागि
र्सार्वभौमको लागि
स्वभिमानको लागि
अस्तित्वको लागि
कहिल्यै नढल्नेगरि उठेकाछन् हातहरु

हातहरु
हतियार हुन् आफ्नो विरुद्धमा
उभ्नेहरुको लागि
हातहरु
कलम हुन् साँचो र्इतिहास
लेख्नेहरुको लागि
त्यसैले हरेक देशमा परिवर्तनको लागि
हातहरु उठेका हुन्छन्
त्यसकारण यो देशमा पनि हातहरु
धेरै पहिले देखि उठेका हुन्
धेरै पहिले देखि जुटेका हुन्
किनभने सवैलाई विश्वास थियो
यसरी उठि सकेका हातहरुले
देशको मुहार फेर्नेछ भनेर
देशको पुन निर्माण गर्नेछ भनेर
तर्सथ हाम्रा हातहरु आजभोलि
हाम्रै भएकाछन्
अव कसैले जोरी नखोजे हुन्छ
हातहरुसँग
किनभने हातहरु व्युँझि सकेकाछन्
गाउँ वस्ति शहरवाट
हरेक तह र ताप्कावाट
देशको हरेक अङ्ग अङ्गवाट
अव कसैले छेक्न नखोजे हुन्छ
किनकी हातहरु स्वतन्त्र भैसकेकाछन्