Tanka Subba – Pyaro Gaun Ko Samjhana Ma

टंक सुब्बा – प्यारो गाउको सम्झनामा

कसरी बाचेको होला
त्यो मेरो प्यारो गाउ कुरुले तेनुपा
वर्षौं भयो अलग्गिएर न्यानो काखबाट
आस्थाको उज्यालो खोज्दै हिडेको
धकेंलिदै विवशताको हुरीसंग
पुगेछु बिरानो देशमा
त्यहा पनि
सपनामा सधैं देख्छु विपनामा धिक्कारिदा
दिनरातसंगै हुन्छु यादहरुमा अल्मलिंदा
इच्छा थिएन मलाई
आफ्नो गुडलाइै छोडेर मुङ्लान पस्नु
उद्देश्य थिएन मेरो
मातृवात्सल्यबाट टाढिनु
तैपनि मनमा जागर बाधेर
छाम्दैछु मीठो सपनाको आकास
हिमशिखर जस्तै विश्वास पालेर
फक्राउदैछु ओंठमा लालीगुरास
तर क्षितिज पारी बनेको छ आफ्नै गाउ“
जुनवेला
थाहै भएन बालापनबाट तन्देरीमा उभिएको
थाहै भएन वात्सल्यप्रेम मुटुमा झ्याङ्गीएको
अब म कसरी पल्टाउ
अतीत बनेका ती क्षणहरु
बरु एकान्तमा सधैं दुःख्छन् घाउ बनेर
नसम्झुभन्दा पनि देख्छु झल्झली
रुझ्दै बिताएका साउने झरीहरु
देख्छु अझै झरना समीप नाच्दै गरेका परीहरु
झझल्को बनेर सताइरहन्छ
यो छातीभरि
त्यसैले माटोको मायामा भिजेर
बाचिरहेछु प्यारो गाउको सम्झनामा
मेरो जिन्दगी लेखिदिने
स्वर्गद्वारी कुरुले तेनुपा
बिरानो नसम्झे हुन्छ मलाई
तिम्रो वेदना पोखिएको छातीभरी
छरिदिनेछु खुशी ल्याएर
तिम्रो उजाड मुहारभरी
छाइदिनेछु हरियाली वसन्त भएर
तिम्रो प्यारो काखभरी
आउने छु तातो माया सम्हालेर
परदेशी नसम्झे हुन्छ मलाई
आउने छु भोलि बिहानको न्यानो घाम बोकेर ।

Tanka Subba – Paitalaharu

टंक सुब्बा – पाइतालाहरु

आजभोलि म सँग सम्वन्धित
मेरा एकजोर पाइतालाहरु
स्वतन्त्र मार्गमा गतिशील भैरहेकाछन्
जुनवेला उसको स्वतन्त्रता खोसीएको थियो
त्यो स्वतन्त्रता अहिले प्राप्त भएकोछ
त्यसैले पाईतालाहरु
आयतनको खोजिमा दौडीरहेकाछन्
पहिचानको खोजिमा लम्किरहेकाछन्
गाउँवाट विलाएका पाइतालाहरु
शहरवाट हराएका पाइतालाहरु
आज पाईतालाहरु कै कोलाहलबाट
नयाँ यात्राको तय गरीरहेछन्
हिजो विर्सीएका पाइतालाहरु
हिजो छोडिएका पाइतालाहरु
आज परीवर्तनको वाटोमा
हुरीवतास भएर वेगीदैछन्
जो यहि देशमा उपेक्षित थिए
तीनै पाईतालाहरु
आज हरेक ध्रुववाट
आज हरेक दिशावाट
आज हरेक स्तरवाट
केन्द्रतिर क्रमश नयाँ सोच लिएर
निरन्तर वढीरहेकाछन्
नयाँ घामको उज्यालो वोकेर
निरन्तर उदाईरहेकाछन्
जुनवेला यिनै पाईतालाहरु
शासकहरुको कालो नियमले
निषेधित थिए
वाञ्चित थिए
पीडीत थिए
तर तिनै शासकहरुको विरुद्धमा
आन्दोलन छेडे पछि
र्इतिहासले नयाँ मोड लिएकोछ
त्यसैले त ती नदेखिएका पाईतालाहरु
आफ्नो अस्तित्व खोज्दै
आफ्नो र्इतिहास खोज्दै
मुल सडकमा आईपुगेका हुन्
त्यसकारण प्रत्येक पाईतालालाई
पाईतालाको सरोकार वढेकोछ
प्रत्येक पाईतालालाई
पाईतालाको अधिकार चाहिएको छ
किनकी पाईतालाहरुलाई थाहा छ
पाईतालाहरुको सम्मान हुनुपर्छ भनेर
पाईतालाहरुको स्थान हुनुपर्छ भनेर
यसरी मसँग सम्वन्धित
मेरा एकजोर पाईतालाहरु पनि
आजभोलि यहि सडकमा मिसीएकाछन
किनकी यो सडक सम्म आईपुग्नलाई
पाईतालाहरुले वलिदान चडाएकाछन्
त्यसैले अव यो सडकमा
हरेक पाईतालाहरुको उपस्थिती
अनिवार्य भएकोछ
यर्सथ यो सडक
हरेक पाईतालाहरुको लागि हो
त्यसैले त पाईतालाहरु
कहिल्यै नटेकिएका ठाउँहरुमा टेकिएकाछन्
कहिल्यै नपुगेका ठाउँहरुमा पुगेकाछन्

पाईतालाहरु हिजो सम्म
सपनाको खोजीमा थिए
स्वधिनताको खोजीमा थिए
स्वतन्त्रताको खोजीमा थिए
तर आज तिनै पाईतालाहरु
सफलताको मार्गमा पुगेकाछन्
अव मसँग सम्वन्धित
मेरा एकजोर पाईतालाहरु मात्र नभएर
सवै पाईतालाहरुले यो सडकमा हिड्ने
समान अधिकार पाएकाछन्
त्यसैले यो सवैको साझा सडक हो

Tanka Subba – Mero Desh

टंक सुब्बा – मेरो देश

अहमता बोकेर जलभण्डारको
व्यर्थै बगिरहेछ मेरो देश
खोलानाला र नदीहरुमा
ऐलानी बढिरहेछ
जल प्रवाह अङ्गालेर
घाटी सुकिरहेछ मेरो देशको तिर्खाहरुमा
नागबेली आकारले अग्लिएका
महाभारत र चुरे Continue reading “Tanka Subba – Mero Desh”

Tanka Subba – Bidambana Bhitra Ko Ma

टंक सुब्बा – विडम्वनाभित्रको म

खुल्ला- खुल्ला परिवेश
उज्याला उज्याला दिनहरु
त्यसभित्रको म
बाटो हराएको बटुवा झैं
हराएको हुन्छु शून्यतामा
र समयको पावन्दीसंगै
बगिरहेको हुन्छु खोलाको पानी झैं

पीडा ग्रस्त छु आफैं
पिंजडाभित्रको सुगा झैं
तर म भाग्न अभ्यस्त छुइन
ब्रह्माण्ड भन्दा कहीं टाढा
माटोको प्रेमले हो कि ?
बेहोसी छु होसमा आखा खोले पनि
उज्यालो छैन अन्धकार ओछ्याएर पनि
आभाष छैन दिनहरु सारा बदलिए पनि
दिगभ्रम जस्तै लाग्छ
आफूले आफैलाई भुल्दा
हल्लै हल्ला झैं लाग्छ एकान्तमा ब्युझदा
विडम्वना छाएको हो कि कुन्नी ।
थाहा छैन
निर्मोही बनेका छन् आफन्तहरु
एक्लो बनेका छन् हुलमा रहने प्राणीहरु
उपस्थिति आफैमा दुष्ट बनेको छ ।

यहा
मान्छे हुनुको अर्थमा
पर्खाल अर्कै छ वास्तविकताको
अब कसरी साटौं विषम परिस्थितिमा भावनाहरु
अब कसरी टेकौं जोखिम ठाउमा पाइलाहरु
जहा सुरक्षति रहनको लागि
यताउति आखा डुलाउदा डुलाउदै
पर्दा खस्छ अध्यारोको
जसले छोपिरहन्छ मलाई
र सधैं छट्पटिहन्छु
विडम्वनाभित्रको म ।

Tabka Subba – Prem Sagar

टंक सुब्बा – प्रेम सागर
जब म ति म्रो हातेमालो बनेर
किनारा लाग्छु, समुद्रको
तब हल्लन थाल्छन् केशराशीहरु
सुमधुर पवनले
सुस्तरी सुस्तरी खुल्ला हिडाइ
प्रेममा चुर्लुम्म डुबेको जीवन
सुवास्ना चारैतिर फैलिएको यौवन
उदाउन लागेको घाम जस्तो मुस्कान
मोहनीले लठ्ठ परेको यो मन
भुलिरहेछ तिम्रो प्रेमको सहरमा
झुलिरहेछ तिम्रो वैंशको उन्मादमा

समुद्रको अनगिन्ती तरङ्ग जस्तै
नरित्तिने मायाको भण्डार
फैलिएर हृदयको नजिक आइपुग्छ
अनायस हराउछु तिम्रो सौन्दर्यमा
मृगनयनका लज्जालु हेराइ
मुलायम मुलायम हातहरुको स्पर्श
पग्लिएर यो मन तिमीसम्म पुग्दा
सल्बलाउन थाल्छ यो छाती
कोइली हरियाली वसन्तमा हराए झैं
भमरा फूलमा भुले झैं
म हराएको छु तिम्रो मदमस्त जीवनमा
म डुबेको छु तिम्रो प्रेमको सागरमा

एउटा अवर्णनीय बिहार जस्तो
खुल्ला-खुल्ला मैदान जस्तो
नलेखिएको खुल्ला कागजको पाना जस्तो
तिम्रो नजिक उभेर
क्षितिजसम्म आखा फैलाउदा
निशानी कही नदेखिए जस्तो अवरोध कही नभेटिए जस्तो
अथाह समतल समतल फैलिएको छ
प्रेम सागर ।

Tanka Subba – Ma Ra Manchhe

टंक सुब्बा – म र मान्छे

सजिव मांसपेसीले छोपीएको
जीवित अस्थिपञ्जर

मान्छे
केवल एउटा मान्छे हुनु भन्दा पर
अरु साइनो छैन केहि
मान्छेले ग्रहण गर्नु पर्ने त्यो जीवन
म संग विल्कुलै छैन
खोक्रो अत्यान्तै खोक्रो
केहि नभए जस्तो
शुन्यतामा पाइरहेछु आफैलाई
जो हुनु पर्ने सुन्दर जीवन
जो पाउनु पर्ने अशल जीवन
म मात्र देख्छु
वारम्वार देखिरहन्छु
तर त्यो आफ्नो वन्दैन
अथवा म हुदैन त्यो
केवल छचल्किरहन्छ मेरै नजरको सम्मुख
र कता हो कता वतासिन्छ
म भन्नु मात्र प्रतीक भएको छु
मान्छेको
म मै बाट वाहिरीए पछि
म मै बाट हराए पछि
म मान्छे देखिनु
केवल त्यो मान्छे भएर मात्र हो

मान्छे भएर
मैले चाहे जस्तो जीवन कहाँ पाएको छु र?
मात्र जीवन जीएकोछु
त्यसैले अहिले सम्म मैले
मान्छे हुनुको अनुभव गरेको छैन
म भित्र भएको मान्छेलाई
खोज्दै हिड्दा
कुल्चेको छु मैले
समयका अप्ठ्यारा लेकवेसी र कुइनेटाहरु
र सहेको छु त्राणको लागि असैह्य पीडाहरु
तर खोई त्यो मैले खोजेको मान्छे ?
काहा छ ?
वरु खोज्दा खोज्दै म
हराएकोछु आफैसंग
कराएकोछु आफैसंग
नपाउनुको चोटले
घाइते भएकोछु आफैसंग
तर मैले देखेको छु
मान्छेले आफ्नो जीवन पाएको
सुन्दर
सुखी
हुन सक्छ जस्ले त्यस्तो जीवन भोगेकोछ
उसलाई जीवन जस्तो नलाग्न सक्छ
त्यो त थाहा भएन
किनकी मैले उसको जस्तो जीवन पाएको छैन
अथवा मेरो जस्तो जीवन उसले देखेको छैन
मात्र त्यो मेरो अन्दाज हो
कि त्यो जीवन यस्तै होला भनेर
त्यसैले
म मात्र म हु
सजिव मांसपेसीले छोपीएको
जीवित अस्थिपन्जर

मान्छे
केवल एउटा मान्छे हुनु भन्दा पर
अरु साइनो छैन केहि
तर पनि धुइपताल खोजीरहन्छु
म भित्रको मान्छे
अथवा मान्छे भित्रको म

Tanka Subba – Uhile Ra Ahile

टंक सुब्बा – उहिले र अहिले

उहिले
अहिलेको जस्तो थिएन
अमनचयन थियो
न्याय निशाफ थियो
जीवनको मुल्य थियो
त्यसैले
अघाउन्जेल हाँस्न पाइन्थ्यो
कुनै व्यवधान थिएन
बाचुन्जेल जिवन
बाँच्न पाईन्थ्यो
अहिले
एक्कासी बद्लिएकाछन्
समयका अनुहारहरु
र वेग्लिएका छन्
वर्तमानले वोल्ने भाषाहरु
त्यसरी नै विचारहरु पनि
वाडीएकाछन्
चुडीएका छन्
फुक्लिएकाछन्
फलस्वरुप
मानविय आस्थाहरु भत्किएकाछन्
मानविय विश्वासहरु लच्किएकाछन्
मानविय संवेदनाहरु हराएकाछन्
मात्र स्वार्थ व्युँझिएकोछ
मान्छेहरुमा यसरी मानवत्व लोप भएपछि
यहाँ हिंसा बढेकोछ
यहाँ हत्या बढेकोछ
त्यसैले मान्छेहरुको मन दुख्दैन
किनकी उनीहरुको मुटु ढुङ्गा जस्तै भएकोछ
त्यसकारण मान्छेले मान्छेलाई
हेर्ने दृष्टि र दृष्टिकोण
जङ्गवहादुरको जस्तै वनेकाछन्
अचेल यी आँखाहरुमा
दृष्टिप्रेम छैन
अचेल मान्छेहरुको हृदयमा
भातृत्व प्रेम छैन
आधुनिकताको नाममा
विकासको नाममा
मान्छेहरु यान्त्रिक बनेकाछन्
त्यसैले मान्छेले मान्छेहरुको
अस्मिता लुटेकाछन्
आकांक्ष थुतेकाछन्
यसरी मान्छेले मान्छेलाई
निर्मम शिकार वनाएकाछन्
यहाँ दृश्यहरु देख्ने आँखा मात्र छन्
सहयोगका आँखाहरु छैनन्
सद्भावका आँखाहरु छैनन्
त्यसैले ती आँखाको कुनै काम छैन
किनकी आँखा भित्र आँखाहरु छैनन्
अहिले
यसरी परिभाषीत भएकोछ
उहिले त्यस्तो थिएन
जो अहिले भैरहेकोछ
उहिलको र अहिलेको परिस्थिती
यहाँनेर यसरी छुट्टीएकोछ
यहाँनेर यसरी वेग्लिएकोछ
यहाँनेर यसरी निर्जीव वन्दै गएकोछ
अहिले
सुनियोजित ढङ्गले
लुटिनु र भुटिनुको खेल खेलिन्छ
त्यसैले अहिलेसँग
न्याय गाँसीएको छैन
निशाफ जोडिएको छैन
मात्र महत्वकांक्ष छोडिएको छ
मात्र स्वार्थ गोडीएकोछ
जस्ले वर्वरता थपीरहेकोछ
जस्ले क्रुरता निम्त्याईरहेकोछ
अहिले यसरी वौलाहीरहेछ
अहिले यसरी मौलाईरहेछ
तर उहिले
त्यस्तो थिएन
अमनचयन थियो
न्याय निशाफ थियो
जीवनको मुल्य थियो
त्यसैले
अघाउन्जेल हाँस्न पाइन्थ्यो
कुनै व्यवधान थिएन
बाचुन्जेल जिवन
बाँच्न पाईन्थ्यो

Tanka Subba – Desh Ko Atma Katha

टंक सुब्बा – देशको आत्मा कथा

संकल्पको पहाड चढ्नलाई
भीमफेदीवाट
आस्था र प्रतिष्ठाका पाइलाहरु
चाल्दै जादा क्रमशः
एकदिन शिखर भएर उभिदिए म
जहावाट दृष्टिहरु फैलाउदा
देखें देशलाई
पढें उसका मुहारहरु
मौन थियो धुम्मिएको बादल जस्तै
निहाले सर्वाङ्ग
देखें प्रत्येक गोरेटोहरुमा
लाठी र बुटहरु क्रुरताले बज्रिएका
अधिकारहरु खोसिए निर्ममताले बाच्नेका
कोही विनाकसुर
सहदै थिए कृतिम यातनाका चर्का कोर्राहरु
भोग्दै थिए राक्षसीपनका सजायहरु
दृश्यहरु फेरे अर्कोतिर
त्यहा
एउटा पाइतालाले असंख्य टाउकाहरु
कुल्चने नियत पालेर
बोल्दै थिए पाल्छी भाषामा
षड्यन्त्रका सम्वादहरु
घन्काउदै थिए खोक्रो आदर्शका नाराहरु
उतार्दै थिए देशका अस्थिपन्जरहरु
अब म नागरिक हुनुको पराकाष्ठामा बाधिएर
लेखौं कसरी आत्मा कथाहरु
धेरै पीडाले विह्वल छ देश
आफै भित्र गुम्स्याएर व्यथाहरु
वर्वराउछ आफै सत्यताका कथाहरु
त्यसैले
यस बेला म सिङ्गो देशको दर्दमा उभेको छु
तर पनि स्वीकारेको छुइन हार
बाधाहरुले परेको छुइन दोधार
बरु उत्साह बाधेर
स्वाभिमानले भिजेको देशलाई
विश्व मानचित्रको पृष्ठभूमिमा
कुदिरहेछु सुनौलो अक्षर
वीरताको छिनोले
निको पार्न खोजिरहेछु देशको घाउ
स्वतन्त्रताको मलमले
लेख्न लागिरहेछु देशको आत्माकथा
समयको कलमले

Tanka Subba – Manchhe Adambari Huna Sakchha

टंक सुब्बा – मान्छे आडम्वरी हुन सक्छ

सेवामा
श्रद्घाले शिर झुकाएर
कसैले पाउ छुन्छ भने
अथवा
निश्वार्थ प्रेमले ओतप्रोत भएर
सच्चा हृदय कसैले देखाउछ भने
सायद कोही नहोला
यस जगतमा
प्रश्न चिन्ह खडा Continue reading “Tanka Subba – Manchhe Adambari Huna Sakchha”

Tanka Subba – Ma Ra Sapanaharu

टंक सुब्बा – म र सपनाहरु

मेरा कुमारी सपनाहरु
हरेक दिनको आगमनलाई पछ्याउँदै
मेरै सामु आईपुग्छन्
र न्यानो स्पर्श गर्छन्
सुकोमल ओठहरुले चुम्छन्
अनि हृदयलाई सुम्सुम्याएर
आलिङ्गनमा वाँधिन्छन्
तव म सपनाको मायाँ जालमा फसेर
एकहोरिन्छु
तर सपनाहरु अनायासै
टाढीन्छन्
विछोडिन्छन्
यसरी सपनाहरु मसँग टाढिए पनि
मेरो मनले सधै
ती सपनाहरुलाई छुन खोज्छ
तर सपनाहरु हुदैनन्
तव प्राप्तिको लागि
अनेकौ मनका प्वाँख फैलाउछु
र सोच्छु उड्दै
सपनाको देशमा पुग्न पाए हुन्थ्यो
तर मैले सोचे जस्तै
सपनाको संसार कहाँ भेटिएला र ?
मात्र सम्झन्छु
सपनाहरुका न्यानो स्पर्श
सपनाहरुका सुकोमल चुम्वनहरु
र आलिङ्गनहरु
अतितहरुले यसरी समाउँदा
सपनालाई चौतर्फी खोज्छु
समयलार्इ पछ्याउँदै दगुर्छु
तर सपनाहरु भेटिदैनन्
नपाउँनुले थाकेर हैरान हुन्छु
तर पनि सपनाहरु संग भेट्ने
रहरहरु मर्दैनन्
आकांक्षाहरु टर्दैनन्
सपनाहरु सुकोमल वनेर
नआई दिए पनि
वाँचेकैछन् यी मनहरु
आशा र भरोसाहरु
म सधै देख्छु सपनाहरुलाई
देखिरहन्छु
परीपरीका सपनाहरु
थरीथरीका सपनाहरु
रङ्गविरङ्गका सपनाहरु
तर अनुभव गर्न सक्दिन
अङ्गाल्न पाउँदिन
तव सोच्छु
कस्का लागि हुन यी सपनाहरु ?
केका लागि हुन यी सपनाहरु ?
त्यसै रुमलिन्छु
सुन्दर सुन्दर सपनाहरुको
प्रतिविम्व देखेर
उत्साहित हुन्छु
कुनै न कुनै सपना
मेरो पनि त होलान् भनेर
खोज्न थाल्छु
सपना हिड्ने गोरेटाहरु
जहाँ एउटा सपनालाई
देख्दा नदेख्दै
धेरै धेरै सपनाहरु पो देख्न पुग्छु
तव यस्तो लाग्छ
सपनाहरु केवल सपनै मात्र हुन्
जो भेट्नै नसकिने
जो अङ्गाल्ने नसकिने
तर पनि अनवरत
हिउँद वर्षा खपी दिन्छु
दुख सुख व्यहोरी दिन्छु
तै पनि सपनालाई भेट्न सकिएन
यतिका उमेर वितिसके
खोई कहाँ सपनाहरु आफ्ना वनेकाछन् र ?
तर पनि कुमारी सपनाहरु
हरेक दिनको आगमनलाई
पछ्याउदै
मेरै सामु आईपुग्छन्
र स्पर्श गर्छन्
ओठहरुले चुम्छन्
अनि हृदयलाई सुम्सुम्याएर
आलिङ्गनमा वाँधिन्छन्
तव म सपनाको मोहमा फसेर
सम्मोहित भैदिन्छु
तर सपनाहरु अनायासै
टाढीएर जान्छन्
विछोडिएर जान्छन्

Tanka Subba – Mahashaya

टंक सुब्बा – महाशय !

महाशय !
किन अपमान गर्दै हुनुहुन्छ कवि र कविताको ?
के एउटा कविता च्यातेर,
कविको विचारलाई च्यातिदिएँ भन्ने ठान्नुहुन्छ ?
देश र जनता हुन्
कवि र कविता ।
के सारा जनतालाई दमन गरेर
सत्ता टिकाउन सक्नुहुन्छ एक्लै ?
के देश र जनताको साथ चाहिन्न र महाशयलाई ?

महाशय !
कवि, कवितामा बाँचेको हुन्छ ।
कवि, कविताको सुन्दर छटामा हाँसेको हुन्छ ।
के कविको सुन्दर कवितालाई च्यातेर न्याय गरेझैं लाग्छ ?
कविको एउटा कविता च्यातेर,
महान नठान्नु होला महाशय !
किनकि कविसँग अनेकौ शक्तिशाली र खतर्नाक कविताहरु हुन्छन्,
एउटा सुन्दर र निर्दोष कवितालाई च्यात्न सक्नुहोला
तर खतर्नाक कवितालाई कहिल्यै च्यात्न सक्नुहुन्न ।
किनभने त्यो कविता निडर हुन्छ, व्रिद्रोही हुन्छ,
बरु उल्टै महाशयलाई च्यातिदिन सक्छ,
आफैले कविता च्यातेझैं,
किनकि कविको खतर्नाक हतियार हो कविता ।

महाशय !
राम्ररी सोँच्नुहोला,
कविताको हत्या अपहरण किन गर्दै हुनुहुन्छ ?
महाशयलाई थाहा छ, कविता सबैलाई मनपर्छ
र कविता महाशयलाई पनि मनपर्छ,
तर किन क्रुर बन्दै हुनुहुन्छ,
कवि र कविताको लागि ?
महाशयलाई थाहै होला,
अस्तिको जनआन्दोल-२ मा
कति कविताहरु कुटिए / लुटिए / भुटिए
कति कविताहरु शहीद भए,
के त्यसको लेखाजोखा छ महाशयसँग ?
नहुन सक्छ,
किनभने आदेश मात्र पालना गर्नुहुन्छ महाशयले ।
के यो देशको सच्चा नागरिक भएर,
कहिल्यै सोँच्नुभएको छ,
कवि र कविताको सम्मान गर्नुपर्छ भनेर ?

महाशय !
थाहा पाई राख्नुहोस्
म कवि हु कविता लेख्ने,
त्यसैले देशको कविता लेख्छु,
र्सवाङ्गीण विकासको कविता लेख्छु,
जनचेतनाको कविता लेख्छु,
देशवासीको सुख-दुखको कविता लेख्छु,
यसरी लेखिएको कविताको दुश्मन कसरी बन्नुभयो ?
के व्यक्तिस्वार्थको लागि त्यसो गर्नुभएको त होइन ?
म बारम्बार देखिरहेछु,
कवि र कविताको विरुद्घमा हुनुहुन्छ,
देश र जनताको लागि लेखिएको कविता
के कहिल्यै पढ्नु भएको छ ?
यदि पढ्नु भयोभने,
त्यहाँ नेपाली सुगन्ध पाउनुहुन्छ,
त्यहाँ प्राकृतिक सुन्दरता देख्नुहुन्छ,
त्यहाँ जाति, भाषा, संस्कृति भेट्नुहुन्छ
त्यहाँ वहुल विचारको चौतारी टेक्नुहुन्छ,
त्यसैले कवि कहिल्यै देशद्रोही हुँदैन ।

महाशय !
कविले देश बेचेर खान जान्दैन,
कविले आफैलाई वन्दकी राख्न खोज्दैन,
कविले ऋणै ऋणको भारी बोकेर हिँड्न चाहँदैन,
कवि सधैँ उन्मुक्ती चाहन्छ,
कवि सधैँ स्वतन्त्रताको वकालत गर्छ,
त्यसैले महाशयको विरुद्घमा
कविता लेख्छ कवि,
त्यो महाशयलाई मन पर्दैन,
किनकि महाशयले च्यात्नु भएका सवै कविताहरु,
महाशयकै विरुद्घमा
लेखिएका कविताहरु थिए ।
महाशय !
२३८ वर्षदेखि थिचिँदै आएका कविताहरु,
आज आफ्नो हक-अधिकार खोज्दै उठेकाछन् ।
जाति, भाषा, संस्कृति खोज्दै उठेकाछन् ।
किनभने, यो देश, मात्र कथित जातिहरुको होइन,
यो देश, सम्पूर्ण कविताहरुको देश हो ।
महाशयलाई सपनाजस्तै लाग्न सक्छ,
किनकि, भर्खरै मात्र कविताहरुको जनआन्दोलन -२ ले
वन्दुक हारेको छ,
शासक हारेको छ,
राजा हारेको छ,
त्यसैले कविताहरु अहिले कविता भएकाछन् ।
थाहा पाई राख्नुहोस् महाशय !
कवि र कविता भनेका देश र जनता हुन् ।

Tanka Subba – Samaya Ko Naya Anuhar

टंक सुब्बा – समयको नया अनुहार

हरेक दिन नया सडकमा
जिन्दावाद र मुर्दावादको नारा जुलुस
अनगिन्ति मागहरु
पुरा गर्न भूगोलपार्कमा
जारी हुन्छन् रिले अन्सन र आमरण अन्सनहरु
दवावमूलक पर्चा पोष्टर र विज्ञाप्तिहरु
छरीन्छन् Continue reading “Tanka Subba – Samaya Ko Naya Anuhar”

Tanka Subba – Chhati Ma Daudiyeko Yo Man

टंक सुब्बा – छातीमा दौडिएका यो मन

अनियन्त्रित सोंचाइहरुको कोलाहलमा
एकरास तीव्र आकांक्षाहरु बोकेर
लामो यात्रा पार गर्दा
लखतरान भएको यो छाती
सुस्ताएको हुन्छ वेस्सरी
समयको पन्यालो परिसरभित्र
इच्छाहरुको Continue reading “Tanka Subba – Chhati Ma Daudiyeko Yo Man”

Tanka Subba – Yuddha Bhitra Ubhiyeka Buddha Haru

टंक सुब्बा – युद्घभित्र उभिएका बुद्घहरु

सर्वाङ्ग पुरिएर ठिहीले
कठाङ्ग्रिएको रात
हंगामा मच्चाएर युद्धले
प्रदुषित भएको परिवेश
जहा जिउने रहरहरु थुप्रै साचेर
कुरुक्षेत्रमा ओर्लिएका लडाकुहरु
काम्दा Continue reading “Tanka Subba – Yuddha Bhitra Ubhiyeka Buddha Haru”

Tanka Subba – Barsha

टंक सुब्बा – वर्षा

बादलको जलमग्न छाती निचोरेर
जब आकास चुहिन्छ
तब माटोमा उदाउछन् असीमित खुशीहरु
उर्वर भएर बेहुलीको घुम्टो झैं
हरियाली छाउदा मुस्कुराउछन् डाडापाखाहरु
र श्रद्घाञ्जली हुन्छ खडेरीको
त्यसैले Continue reading “Tanka Subba – Barsha”

Tanka Subba – Sagarmatha Ra Sherpa

टंक सुब्बा – सगरमाथा र शेर्पा

हिउँको थुप्रोहरुमा
प्रयासका पाइलाहरु अविरल चाल्दै
विश्वको सर्वोच्च शिखर सगरमाथा चुम्ने म
तेन्जिङ नोर्गे शेर्पा
व्रम्हाण्डको प्रथम हिममानव भएर पनि
विवशताले टाढीनु Continue reading “Tanka Subba – Sagarmatha Ra Sherpa”

Tanka Subba – Duniya Bhitra Ko Natak

टंक सुब्बा – दुनिया भित्रको नाटक

शुन्य शुन्याकासमा…..
जन्म्यो होला कसरी ?
गोल गोल ब्रम्हाण्डको सुनौलो मञ्च
उघ्र्यो होला कसरी ?
फङ्लङ्ग
आग्लो घचेटेर यो सृष्टिको ढोका
भरियो होला कसरी ?
रोशनी
चारैतिर हरियाली
आए होलान् कसरी ?
दुनिया भित्रको नाटकमा
तमाम यी पात्रहरु
मिथ्या कल्पना जस्तो
एउटा दन्त्य-कथा जस्तो
कविले लेखेको कविता जस्तो
थाहा छैन तर पनि धकेलिदैं परिस्थितिसंग
बाध्य भएका छौं भोग्न
बेकसुर सजायहरु
समात्दैं अनिश्चित दिनका फेरामा
ब्यहोरी रहेछौ नाटकीय पलहरु
बाधिदै दायित्वको डोरीले
हिंड्न शाहस गरिरहेछौ
आपत्तकालिन गोरेटाहरु
कोरिदै वर्तमानको अस्पष्ट आकृतिहरुसंग
नाटकका परिदृश्यहरुमा
दोहोरिन्छन् उस्तै क्षणहरु
पोतिन्छन् उस्तै रङ्गहरु
यथास्थितिबाट अनुवाद भएर
विडम्वनामा
हासो अनि रोदन
जन्म अनि मृत्यु
टेकिन्छन् प्रत्येक पाइलाहरुमा
सजीव नाटकका फाटकहरुमा
थाहा छैन,
पर्दा खस्ने हो कहिले ?
समयको
ढोका बन्द हुने हो कहिले ?
सृष्टिको ।

Tanka Subba – Asmita Ko Khatir

टंक सुब्बा – अस्मिताको खातिर

मुटु छेड्ने चित्कारहरुले
गाढा निद्राको तन्द्राबाट
एक्कासी ब्युझिएका छन् निद्रित मेरा आखाहरु
झस्किएका छन् भयभीत आवाजहरुले
र तत्काल दृष्टिहरु हुत्याउदा
देखे त्यहा हुलका हुल व्वासाहरु एकातिर
देखें त्यही निरीह मान्छेहरु अर्कोतिर
ढुङ्गा हानाहान गर्दैछन् तिनीहरु सडकमा
अस्मिताको खातिर

अध्यारो छैन
विडम्वना भैरहेछ मध्यदिनमा
सगबगाई रहेछन् भोको पेटमा
हिंस्रक जनावरहरु
क्षणभर मै कोतपर्व अपनाएर
बगाएका छन् रगतका नदीहरु
त्यसैले असुरक्षति भान भैरहेछ
आफ्नै धरती अस्मिताको खातिर
निरुपाय र असहयोगले
कमजोर भैरहेछन् मनस्थितिहरु
वर्वरतामा होमिएका छन् यथास्थितिहरु
जो आफ्नै देशमा पनि
बाच्नु परिरहेछ शरणार्थी झैं
त्यसैले बाध्य हुनु पर्दोरहेछ हतियार उठाउन
अस्मिताको खातिर

कोही चिथोर्दै छन् रक्ताम्मै पारेर स्वाभिमानलाई
कोही विशालु तरवार चम्काउदै छन् खतरा मोल्नलाई
वैमनस्यता बढिरहेछ मान्छेहरु बीच
सायद त्यसैले होला
तनावग्रस्त कुरुक्षेत्र जस्तै
गोलि हानाहान भैरहेछ
अस्मिताको खातिर

Tanka Subba – Columbus Paila

टंक सुब्बा – कोलम्वस पाइला

हिड्दै छु म अनन्त यात्रा
पछ्याउँदै कोलम्वस पाइला
विना तयारी
विना कम्पास
विना मार्गचित्र
वढ्दैछु निरन्तर गन्तव्य छुनलाई
हुनत लक्ष्यसम्म पुग्नलाई
सम्भावनाका धेरै वाटाहरु हुन्छन्
मात्र धैर्यता खाँचो हुन्छ
मात्र आत्माविश्वासको अवश्यकता हुन्छ
चाहेपछि अवश्य पुगीन्छ
यात्राहरु वेग्ला वेग्लै हुन सक्छन्
वाटोहरु फरक फरक हुन सक्छन्
मात्र गन्तब्यमा पुग्नलार्इ
कोलम्वस पाईला पछ्याउँन सक्नु पर्छ
त्यसैले त हरेक दिन कठिनाइहरु पन्छाउँदै
तेहिँनेर पुगौ भन्छु
जहाँवाट सपनाहरु झुल्कन्छन्
कहिल्यै नपुगेको ठाउँ पुग्नलाई
अन्दाज गर्दै यहाँ सम्म आइपुगेको छु
थाहा छैन अव वाटो कतातिर मोडिने हो ?
थाहा छैन अव यात्रा कतातिर लम्किने हो ?
तर मलाई विश्वास छ
कुनै नयाँ दृश्य देखिनेछ
कुनै नयाँ गन्तब्य भेटिनेछ
त्यसैले त हतारिंदैछु
नयाँ पलहरु छुने उमाङ्ग बोकेर
म कोलम्वस पाइला पछ्याउँदैछु
अनेकौ अभिलाषा र अठोट वाधेर
पछ्याउँनुलाई जीवनसँग गाँसेकोछु
हरेक दिन कोलम्वसले झैं
गोलव्रम्हाण्ड रिङदैछु नयाँ गन्तब्यको खोजीमा
निरन्तर निरन्तर
पुग्नुको असीम तिर्खा वोकेर
हिडिरहेछु लामो यात्रामा
विना तयारी
विना कम्पास
विना मार्गचित्र
कोलम्वस पाईला पछ्याउँदै
गन्तव्यमा अवतरण हुनलाई

Tanka Subba – Naya Manchhe

टंक सुब्बा – नयाँ मान्छे

उ नयाँ युगको नयाँ मान्छे
अथवा यो देशको नयाँ मान्छे
हाम्रै समुदायवाट जन्मेको नयाँ मान्छे
जसरी परिभाषा गरेपनि
उ नयाँ युगको नयाँ मान्छे हो
हामी जस्तै भएर पनि
यो देशको लागि नयाँ भएर आएको छ
त्यसैले उसलाई नयाँ देखिरहेकाछौ
हिजो उ हामीसँगै हिड्दा
हाम्रो लागि नयाँ थिएन
तर उसले परिवर्तन हुरीवतास वोकेर आएपछि
यहाँ नयाँ मान्छे भएको हो
किनभने उसको परिवर्तीत विचारले
हामी सवै नयाँ पथमा हिडेकाछौ
उसको नौलो प्रभावले
हाम्रा दृष्टिकोणहरु नयाँ भएकाछन्
त्यसैले हामी नयाँ भएकाछौ
उसले केहि नयाँ सम्भावनाहरु
उसले केहि नयाँ लक्ष्य र उदेश्यहरु
समयको ढाकरमा वोकेर ल्याएकोछ
नयाँ युगलाई डोर्या उँदै आएको छ
त्यसैले उसको आगमन र्सवत्र नौलो वनेको हो
यर्सथ हामी प्रत्येक दिन
नयाँ योजना तय गरिरहेकाछौ
नयाँ कुराको विमर्श गरिरहेकाछौ
जो हामीले नयाँ देख्न खोजीरहेथ्यौँ
त्यहि समय नयाँ मान्छेले ल्याएको हो
अव हामी हरेक कुरा
नयाँ विचारको सामार्थ्यले
पुराना संरचनाहरु बदल्न चाहान्छौ
तिनै संरचनाहरु वदल्नैको लागि
नयाँ मान्छेको आवश्यकता थियो
हो त्यहि नयाँ मान्छेले
हाम्रो आवश्यकता पूर्ति गरिदिएको छ
त्यसैले त उसको हातेमालोमा उनीएकाछौ
किनकी हामीले नयाँ सपनाहरु देख्दै जानुछ
त्यहि सुनौलो क्षण यहाँ आईपुगेको छ
जस्ले नयाँ युगको ढोका खोलेर
नयाँ वास्तविकता पदार्पण गरि दिएकोछ
किनभने उ नयाँ युगको नयाँ मान्छे
अथवा यो देशको नयाँ मान्छे
हाम्रै समुदायवाट जन्मेको नयाँ मान्छे
जसरी परिभाषा गरेपनि
उ नयाँ युगको नयाँ मान्छे हो