Tanka Subba – Manchhe Lai Manchhe Bata Banchit Garnuma

टंक सुब्बा – मान्छेलाई मान्छेबाट बञ्चित गर्नुमा

एउछा मान्छेलाई
मान्छेबाट बञ्चित गर्नु भनेको
खेल होइन दैवको
दोष होइन भाग्यको
कर्म होइन भावीले लेखेको
श्राप होइन सतिले दिएका
निर्विवाद
खेलवाड हो दोस्रो मानवको ।

एउटै पङ्तीमा उभिएको मान्छे
एउटै संसारमा जन्मेर हुर्केको मान्छे
किन ठूलो र सानो हुन्छ
किन घृणा र माया हुन्छ
किन अधिकार जन्मसिद्घ खोसिन्छ
मान्छे एउटै हुनु पर्ने हो
किन मान्छेबाट वञ्चित गरिन्छ
निर्विवाद
दुष्टचाल हो दोस्रो दानवको ।

स्वतन्त्र जिउनु नैर्सर्गिक अधिकार
किन स्वतन्त्र छैनन् जीवनहरु
किन निरीह छन् मनहरु
किन वर्वादीमा छन् खुशीहरु
किन मृत्युमात्र कुर्नु विवश छन् मान्छेहरु
त्यसैले
एउटा मान्छेलाई
मान्छेबाट वञ्चित गर्नु भनेको
खेल होइन दैवको
दोष होइन भाग्यको
कर्म होइन भावीले लेखेको
श्राप होइन सतिले दिएका
निर्विवाद
महाजाल हो दोस्रो महामानवको

Tanka Subba – Kritrim Bramha Haru

टंक सुब्बा – कृत्रिम ब्रह्माजीहरु

सृष्टिका महान् स्रष्टा
ब्रम्हाजी
उसका असंख्य पुजक मनुष्यहरु
कालो मोहले ब्युझदा
आफैंलाई ब्रह्मावतार सम्झी
जंगबहादुरले अपनाएको कोतपर्व जस्तै
हिंसा अपनाएर
तमाम मान्छेहरुमाथि
रगतको फाल्सा फाल्सामा
मनाइरहेछन् खुशीयालीहरु
मनोमानी श्रेष्ठताको पगरी गुथेर
ओहोर दोहोर गर्ने बाटाहरुमा
विछ्याइरहेछन् कुनियत
र आफैंलाई सर्वेसर्वा ठानेर
लेखिरहेछन् बठ्याईको इतिहास
तर कलियुगिन ब्रह्माजीहरु
मौकामा चौका हान्नलाई
आशिर्वाद थापेर
औकात भुलेकाछन्
र ब्युझाउन पुगेका छन्
दन्त्यकथाका मृत पात्र महिषासुर
बदलिंदो समयको धारिलो खुकुरी उचालेर
बजार्न पुगेका छन् निर्दोष मान्छेहरुको गर्धनमा
जसलाई उपलब्धी मानेका छन्
रुम्जाटारका माहुतेहरु
अनि चिथोर्न खोज्छन् विश्व मानचित्रलाई
हत्केलाले छेक्न खोज्छन् घामलाई
बलात्कार गर्न खोज्छन् समयलाई
र अवतार बदल्न खोज्छन् जीवनलाई
सृष्टिका महान् स्रष्टा बन्नलाई
तर मान्छे कहिल्यै भगवान् बन्न सक्दैन
भगवान न त मान्छे जस्तै
तैपनि युगको मजेत्रो ओढेर
कहलिएका युग पुरुषहरु
जति नै अजर बन्न चाहे पनि
कालो पाटीमा लेखेर अक्षर मेटिए झैं
मेटिएका छन्
र मेटिनेछन् समयको डष्टरले तिनीहरु
त्यसैले यहा देखिसकेका छन् सबैले
हिरोशीमा र नागाशाकीको विभत्स
यहा भोगिसकेका छन् सबैले
हिटलरको क्रुरता
अब भोग्न बाकी केही छैन
अब देख्न बाकी केही छैन
थाहा भैसकेको छ सबैलाई आफ्नो भविष्यको स्वरुप
जति नै कुशल खेल प्रदर्शन गरे पनि
वञ्चित हुनेछन् कृत्रिम ब्रह्माजीहरु
अस्वीकृत हुनेछन् सृष्टिका कृत्रिम स्रष्टाहरु ।

Tanka Subba – Ma Euta Yatri Hun

टंक सुब्बा – म एउटा यात्री हु

जन्में हुर्केर सृष्टिको श्रृखलामा
कर्तव्य बोध भए पछि
अन्तहीन सपनाको वस्तीबाट
पोख्दै रङ्गीन विचारहरु चेतनामा
गोरेटाहरु छाम्दै प्राप्तिको लागि गन्तव्यमा
सम्झौताको वेगवान नदीहरुमा
शुभमुहुर्त गरेको छु जीवन यात्रालाई
जुन यात्रा साकार पार्न
हिंडेको म एउटा यात्री

समयको तन्दुरुस्त घोडाहरु माथि
आसिन भएर
धकेल्दै जादा जीवनरथ
कहीं बग्दै जान्छ सलल पानी झै
कहीं मोडिदैं जान्छ विकट भै
कहिले उज्यालोमा कहिले अध्यारोमा
कहिले एकान्तमा कहिले समूहमा
कहिले हासोमा कहिले रोदनमा
गुज्रदैं जान्छन् ती क्षणहरु
यी क्षणहरु किन नहोस् असम्भव
चाल्न थालेको छु उत्साह वाधेर पाइलाहरु
जुनपाइला सफलतामा टेकाउन
हिंडेको म एउटा यात्री ।

असीमित यात्राहरुको दौरानमा
उभ्छन् अग्लिएर बाधाका पहाडहरु
असीम वेदनाको सागरमा
अनायस थपिनु पुग्छन् नीरका थोपाहरु
पर्खदा पर्खदैं गोधुली साझमा
अस्ताउन पुग्छन् निर्मम दिनहरु
समयको उतारचढावमा
विछोडिदै जान्छन् सहयात्रीहरु
विवशताको बज्रपातमा
टुट्दा रहेछन् धैर्यताका बाधहरु
छुट्दा रहेछन् कसम खाएका वाचाहरु
तर पनि
घाइते भएको मनलाई
घिस्याउनु पर्दोरहेछ विश्वासको वैशाखी टेकेर
असहज बन्दारहेछन् यात्राहरुमा
सहज देखिएका गोरेटाहरु
त्यसैले चपाउन थालेको छु कठिनतालाई
जुन कठिनता सहजै पार गर्न
हिंडेको म एउटा यात्री ।
बढिरहे निरन्तर यसरी निःसंकोच पाइलाहरु
टाढिने छैनन् अवश्य ती गन्तव्यका गोरेटाहरु
भङ्ग हुने छैनन् मोहमा बाधिएका मोक्षहरु
मरुभूमि बन्ने छैनन् आत्मामा बाचेका विश्वासहरु
त्यसैले बुन्न थालेको छु यावत सपना
जुन कठिनता सहजै पार गर्न
हिंडेका म एउटा यात्री ।

बढिरहे निरन्तर यसरी निःसंकोच पाइलाहरु
टाढिने छैनन् अवश्य ती गन्तव्यका गोरेटाहरु
भङ्ग हुने छैनन मोहमा बाधिएका मोक्षहरु
मरुभूमि बन्ने छैनन् आत्मामा बाचेका विश्वासहरु
त्यसैले बुन्न थालेको छु यावत सपना
जुन सपनालाई जीवन्त पार्न
हिडेको म एउटा यात्री हु ।

Tanka Subba – Prasanta Mahasagar Ko Chhal Sanga

टंक सुब्बा – प्रसान्त महासागरको छालसंग

सगरमाथा झैं अग्लिएर
प्रसान्त महासागरको छेवैमा उभ्दा
पाइतालाहरु सुम्सुम्याएर
भाग्छन् अनायासै छालहरु
र छलाङ्ग मार्दै जिस्क्याउछ
उत्ता गहिरार्इमा पुगेर महासागर
उसको वालुवासरिको वक्षस्थलमा
गर्मी छल्ने अनगिन्ति मान्छेहरु
सागरको मोहकतामा डुवेका पर्यटकहरु
र आलिङ्गनमा बाँधिएका प्रेमीप्रेमीकाहरु
हराएकाछन् सवै महासागरको अङ्गालोमा
त्यसवेला लाग्यो मलाई
कसैलाई कसैको पर्वाह छैन
समयको कुनै मतलव छैन
किनकी दृश्यहरु अवलोकन गर्दा
त्यहि यथार्थ झल्किरहेछ
यसरी प्रसान्त महासागरको अङ्गालोमा
सवै हराउँदा म पनि हराएछु
तर उसको चिसो स्पर्शले थाहा पाए
महासागरको माधुर्यता
हो त्यसै वेला मेलै देखे
मुस्कुरार्इरहेको प्रसान्त महासागर
अथाह नीलो आँखाहरुमा
र उर्लिदै आउँने अनगिन्ति लहरहरुमा
तव सम्झे छङछङ गर्दै वग्ने
जरुवा खोलाको साङलो पानीलाई
तव सम्झे हिमालसँग विछोडिदै भाग्ने
हरियो तम्मोर नदीलाई
र सम्झे सवै खोलानाला र नदीहरुलाई
किनभने उनीहरुको गन्तव्य
यहि महासागर हो भनेर
र चित्त बुझाए
महासागरको नुनिलो स्वाद चाखेर
अनि महासागरको फैलावटलाई नियाल्दा देखे
व्हेल माछा झैं डुवुल्कि मार्दै आउँने
अजङ्गको पानी जहाजलाई
जो क्षणभर मै मेरै नजिक भएर
पौडिदै गयो अर्को महासागरतिर
तव मलाई पनि जीन्दगीको महासागरमा
त्यसरी नै पौडीन मन लाग्यो
समुद्र माथिको निलो आकासलाई हेरे
त्यहाँ स्वतन्त्र उडेका चराहरुलाई देखे
तव त्यसरी नै उड्न मन लाग्यो
आफ्नै स्वतन्त्र आकासभरि
यसरी प्रसान्त महासागरसँग झुम्दा
एउटा अपरीचीत मान्छेले सोध्यो
के तिमी प्रसान्त महासगरसँग
प्रेम गर्न चाहान्छौ ?
उसको सोधाइले मेरो अग्लिनुको स्वभिमान
त्यसै होचीएर गयो
किनकी मेरो देशलाई महासागरले
कतै मायाँ गरेको छैन
भूपरीवेष्ठित देश हुनुको पीडाले
त्यसै घोचिरह्यो
मैले सानो छँदा प्रसान्त महासागर ठानेको
त्यो गरम खोला काली दह
यौवनमा नाउ खियाउँदै डुलेको फेवाताल
त्यो भन्दा विशाल सम्झेको
सप्तकोशी प्रवाह
यीनै हुन् भूपरिवेष्ठित आँखाले देखेका
महासागरहरु
यीनै हुन् मैले देखे र जानेका महासागरहरु
किनभने आज मलाई त्यहि महसुस भैरहेछ
महासागरको न्यानो अङ्गालोले वाँधीदा
सोचे प्रसान्त महासागरले
सगरमाथालाई अलिकति मायाँ गरेको भए
सायद हाम्फाल्थे होला सगरमाथावाट
प्रसान्त महासागर गहिराईमा
र छलाङ्ग मार्दै पौडिन्थे होला
उसको न्यानो अङ्गालोमा
यसरी महासागरको अनगिन्ति छालहरुसँग
हराउँदै टोलाई रहदा
सम्झेँ यहाँ पो रहेछ सारा जीन्दगी
तव प्रत्तिउत्तरमा भन्न मन लाग्यो
त्यहि अपरीचित मान्छेलाई
के तिमी सगरमाथालाई प्रेम गर्छौ ?

Tanka Subba – Bipatti Ma Pareka Chhan Chara Haru

टंक सुब्बा – विपत्तिमा परेका छन् चराहरु

फूलहरु
टिपिएकाछन् विषालु हातहरुले
र कुल्चिएका छन् भूइभरि थुङ्गाहरु
चैत्र वैशाखको विकराल मौसम जस्तै
पिउदैछन् फसादी करेसावारीहरु
तसर्थ
बिताइरहेछन् संक्रामक क्षण
दिनहरु अनायस
फूलसंग रमाउने चराहरु
हिंसामा अनुवाद भएपछि
अनिदो भोग्दैछन्
आफ्नै वासस्थानमा चराहरु
व्यथित छन्
समयको प्रदूषित आचरणले
किनभने रुखहरु विरुप भएर
हरियालीबाट बिछोडिएका छन् वनपाखाहरु
उजाडिएका छन् परिवेशमा
संगिनीहरुको भाका संगीतमा नउनिए पछि
दुख्दा रहेछन् छातीहरु
त्यसैले क्षणहरु सन्त्रासमय बनेका छन्
किनकी शिकारीहरु
बन्दूक भिरेर वन पसेपछि
विपत्तिमा परेका छन् चराहरु

Tanka Subba – Akash Manchhe Ra Bwansa Haru

टंक सुब्बा – आकास मान्छे र व्वासाहरु

मौन मौन आकास
हुडुलिएर कालो बादलसंग
रोइरहेथ्यो परिवेशको माथि- माथि
थाहा थिएन कसैलाई
के भएको हो कुन्नी
रिसाएको हो कि बादल ?
भन्नेहरु भन्थे
यहाको रीत हो भनेर
व्यस्ततामा हराएका
मान्छेहरु
पर…… जंगलमा
धारिलो नड्ग्रा फिजाएर
खित्का छोड्दै थिए
हुचिलहरु
तल…….चौरभरि
त“छाड मछाड गर्दै
लुछाचुडिमा मस्त थिए
व्वासाहरु
अमुक थिए दर्शकहरु
हेर्दै सन्त्राशमय दृश्यहरु ।

Tanka Subba – Gorebahadur Haru

टंक सुब्बा – गोरेवहादुरहरु

हिजो तागाधारीको विरुद्धमा कलम समाउनेहरु
जनजाति हु भनेर उत्ता हिन्दुधर्म मान्नेहरु
दशै हाम्रो चाड हुदै होईन भनेर
खुसुक्क दशै मनाउनेहरु
विजया दशामीको दिन निर्धक्क
पुरेतहरु Continue reading “Tanka Subba – Gorebahadur Haru”

Tanka Subba – Manko Ruprang Dekhindaina

टंक सुब्बा – मनको रुपरङ्ग देखिदैन

मनको रुपरङ्ग देखिदैन
केवल हृदय भित्र
सल्वलाईरहन्छ /छचल्किरहन्छ
त्यसैले मन सधै
के गरु कसो गरु भईरहन्छ
मनको कुनै प्वाख हुदैन
तर उडि रहन्छ जताततै
मनको कुनै पाईला हुदैन
तर डुलिरहन्छ सारा संसार
कहिले दुख कहिले सुख
अनुभव गरीरहन्छ
पदचाप दिईरहन्छ मुटु भित्र निरन्तर
अनि पानी झैं कहिले कहि
छयालब्याल वाटो भरि पोखिन्छ
उन्मत भएको मन
सम्झना र तिर्सनाको दोसाधमा
फूलिरहन्छ जीन्दगी संग
समयको घोडा माथी चढेर
आकाश पाताल हुइकीरहन्छ
पलपल छातीमा
धड्कन झैं धड्किरहन्छ
कहिले निभ्छ कहिले वलेर आगो झै
दन्दनी पोल्छ /जलाउछ
परिवर्तित मौषम जस्तो
मनको
कुनै अङ्ग हुदैन
कुनै रङ्ग हुदैन
त्यसैले त क्षण क्षण मै मोडिन्छ/ तोडिन्छ
कहिले तितो कहिले मीठो
भोग्छ भोगीरहन्छ
मनले
कहिले आशु कहिले हासो
टेक्छ मनले
कहिले आफ्नो कहिले पराई
देख्छ मनले
जीवनको उचाई र गहिराई
नाप्छ मनले
त्यसैले त मनको रुपरङ्ग देखिदैन
केवल हृदय भित्र
सल्वलाईरहन्छ /छचल्किरहन्छ

Tanka Subba – Jiunu Ka Kram Upakram Haru

टंक सुब्बा – जिउनुका क्रम उपक्रमहरु

पछ्याउँदा पछ्याउँदै
गोरेटाहरुले
आफ्नो स्वरुप बदल्न थालेपछि
अनगिन्ति उकाली र ओह्रालीहरु आउन थाल्छन्
अनगिन्ति घुम्ती र मोडहरु छाउन थाल्छन्
तव जिउने क्रमका सीधा धर्साहरु
अस्वभागिक रुपले
बाङ्गोटिङ्गो बन्न थाल्छन्
अनि नचाहेरै पनि संकट मोलेर
कठिनाईसँग पौँठेजोरी खेल्नु पर्छ
र झेल्नु पर्ने अनेकौ पाटाहरु पार गर्दै
समय सापेक्ष बन्नको लागि
तिनै स्वरुप बद्लिएका गोरेटाहरुलाई
पछ्याउन विवश बन्नु पर्छ
सहज यात्राको खोजीमा
जब पाईलाहरु अगाडि बढ्न खोज्छन्
तब तिनै जिउनुका क्रम उपक्रमहरु
मडारिन थाल्छन् अनेकौ समस्याहरुको हुरी बताससँग
तै पनि जोखिम यात्रालाई पछ्याउनु परेकै हुन्छ
यसरी नै हरेक मान्छे
जीवन जिउनुको नाममा
फँस्दै जान्छ कहाली लाग्दा गोरेटाहरु पछ्याउँदै
सवैलाई लाग्छ यस्ता गोरेटाहरु नाँघ्दै जाँदा
गन्तव्यमा पुगिन्छ
आखिर कहाँ छ त्यो गन्तव्य ?
किन कसैले किटान गर्न सक्दैनन् ?
कि, त्यो नै अन्तिम गन्तव्य हो ?
यहाँ त अन्तिम भन्नु पनि झुटो मात्र रहेछ
किनकि अन्तिमपछि पनि
अनगिन्ति अन्तिमहरु हुँदारहेछन्
अब कुनलाई अन्तिम गन्तव्य ठान्ने ?
जब कि, अन्तिम सोंचेको र ठानेको गन्तव्य नै
अन्तिम नभई दिएपछि
जीवन यसरी नै सत्यताको खोजीमा
झुटोको आवरणभित्र फँसिरहेको हुन्छ
तर पनि बाँचुन्जेल अनेकौं आँधी-वेहेरीको सामना गर्दै
अगाडि बढ्नुलाई जीवन ठान्दछ,
वास्तवमा त्यो त जिउनुको क्रम-उपक्रम मात्र रहेछ
आखिर पछ्याउँदा पछ्याउँदैका
गोरेटाहरुले
आफ्नो स्वरुप बदल्न थालेपछि
अनगिन्ति उकाली र आरालीहरु आउन थाल्छन्
अनगिन्ति घुम्ती र मोडहरु छाउन थाल्छन्
तव जिउने क्रमका सीधा धर्साहरु
अस्वभागिक रुपले
बाङ्गोटिङ्गो बन्न थाल्छन् ।

Tanka Subba – Bhawana Ko Canvas Ma Duniya Lai Potda

टंक सुब्बा – भावनाको क्यान्भासमा दुनियालाई पोत्दा

हृदयको सुन्दर छटामा
यर्थाथको क्यान्भास उभ्याएर
अंगाले जति अन्तरआत्माले
भ्याए जति नाङ्गो आखाको ज्योतिले
कल्पनाको समतल भूमिबाट
कोर्न थाल्छु दुनियाका Continue reading “Tanka Subba – Bhawana Ko Canvas Ma Duniya Lai Potda”

Tanka Subba – Ihalila

टंक सुब्बा – इहलीला

अपरिचित परिवेशभित्र
जीवन पाएर एक्कासी
धरतीमा पाइला टेक्दा
एउटा नाबालक
तर्सिएको हुन्छ उज्यालोसंग
लखेटिएको हुन्छ नौलो आभाससंग
र बेस्सरी चिच्याएको हुन्छ
अबोध संसारसंग
थाहा हुन्न मातृवात्सल्य
सम्झौता गरेको हुन्न समयसंग
तर जीवन ग्रहण गरे पछि
हात फैलाएर आफन्त बन्छ
आत्मीयता गास्छ
क्रमशः
दिनहरुसंग हातेमालो गर्दै
ऊ एउटा सशक्त मान्छे बन्छ
अनि सुनियोजित विचार उभ्याउछ
मियो बनेर सिङ्गो अस्तित्व जमाउछ
र मान्छे हुनुको प्रमाण पत्र ओढेर
सल्बलाउन पुग्छ आफन्तहरुको भीडमा
जहा” परिचित हुदाको परिधि
अपरिचित बन्छ
बिरानो हुनुको पीडाले
कोलाहलभित्र चिच्याउछ
कसले सुन्दो हो, बुझ्दो हो
चित्कारहरु
मूर्खता संज्ञा दिनु सिवाय
दुनियाको आखामा केही हुन्न
अब मानवताको लामो इतिहास बोकेर मात्र के भो ?
एकले अर्कालाई नचिने पछि
उज्यालो मात्र देखेर के भो ?
भविष्य अन्धकारतिर धकेलिए पछि
आश्वासन मात्र ओढेर के गर्नु ?
अर्थविहिन जिन्दगी भएपछि
औचित्य के रह्यो र ?
इहलीलाको
तर पनि दुनिया कै लागि
हास्नु पर्ने/बाच्नु पर्ने
एकमुठ्ठी श्वास फेर्नलाई
जोखिम सहनु पर्ने
मृत भएर जाने
इहलीलालाई
बाचुञ्जेल

Tanka Subba – Pahad

टंक सुब्बा – पहाड

उ……त्यो पहाड
मेरा बा ‘ ले देखाएका हुन्
म सानो छदा
अग्लो कहिल्यै नझुक्ने
त्यो पहाड
सायद बालाई पनि
हजुरबाले देखाएको हुनुपर्छ
किनभने उनले देखे र त मलाई देखाएका हुन्
त्यसैले Continue reading “Tanka Subba – Pahad”

Tanka Subba – Abhiyan

टंक सुब्बा – अभियान

अहिले हामी अभियानमा छौ
त्यो कसैलाई थाहा होला
कसैलाई थाहा नहोला
कुन अभियानमा छौ
वा कस्तो अभियानमा छौ भनेर
तर हरेक मान्छेले
चाहेर होस् या नचाहेर होस्
आफ्नो जिन्दगीको
अभियानमा Continue reading “Tanka Subba – Abhiyan”

Tanka Subba – Aaunuhos

टंक सुब्बा – आउँनुहोस्

एकैछिन भए पनि
आस्था र विश्वास रोपीएको चौतारीमा
भलाकुसारी गरौ
सन्चो र विसन्चोको
अनि चर्चा गरौ विद्यमान परिस्थितीको
गाउँ ,वस्ति र शहरमा वसोवास गर्ने
उस्तै हामी नेपाली
समयको काँटासँगै हतारमा
कति भागदौड मात्र गर्ने ?
एकैपल भए पनि
पीडाग्रस्त मनहरु विसाएर
अलिकति सोचौ
हाम्रो सुन्दर भविष्यको वारेमा
र छलफल गरौ
देशले भोगेका दुर्गतिहरुको वारेमा

एउटै देशका हामी बहुल जनता
बहुल संस्कृति भाषा र लिपिहरु
तर सवैको उस्तै पीडा र भोगाईहरु छन्
तर सवैको उस्तै कथा र व्यथाहरु छन्
त्यसैले साझा यो चौतारी जस्तै देशलाई
कसैले विखण्डन गर्नु हुदैन
कसैले बाड्नु चुड्नु हुदैन
कसैले विरुद्धमा सोच्नु हुदैन
किनकी देश हामी सवैको साझा हो
देश भएर हामी छौ
हामी भएर देश छ
त्यसैले हाम्रा समान विचारहरुको
सम्मानमा एकले अर्काको गर्नु पर्छ
समान छन् हिड्ने वाटाहरु
समान छन् हेर्ने समान दृष्टिहरु
समान छन् पुग्ने लक्ष्यहरु
समान छन् जिउँने आधारहरु
तसर्थ अस्तित्वको हिफाजत गरौं
र हामी रमाउँने माटोको रक्षा गरौं

आउँनुहोस्
यो समानताको घरमा वसेर
हामीले महत्वपूर्ण निर्णयहरु गर्नु छ
हाम्रो भविष्य हाम्रो देशको लागि
र सद्भावको पारीलो घामहरु बोकेर
एकअर्का विचको वैमान्यस्यताका हटाउँनु छ
भ्रष्ट विचारहरुलाई कुल्चनु छ ।
द्वन्द र द्वेशलाई विर्सीनु छ
भातृत्वको अङ्गालो हाल्नु छ
किनकी हामी एउटै देशका उस्तै जनता हौं
सुन्दर विचारको मुहान खोलेर
आपसी हितकै कुराहरु गर्नुपर्छ
द्वन्दका घाउहरुमा मल्हम लगाएर
पहिरो गएको आत्मीयतालाई जोड्नु पर्छ
सुमधुर सम्वन्धका पुलहरु बनाउँनु पर्छ ।
केहि क्षणको आवेगमा
आफ्नै घरको सर्वनाश गर्नु
कदापी उचित होईन
वरु सोचौ अलिकति भएपनि
आफ्नै घर निर्माणको वारेमा
आफ्नै देश विकासको वारेमा
किनकी हामी एउटै घरका
एकै परिवार जस्तै हौं
अव हामीले वुझ्नु पर्छ घरको गरिमालाई
अव हामीले सोच्नु पर्छ परिवारको महत्वलाई
मपाईत्वको ताण्डप नृत्य गरेर
कलहको वीउ रोप्नु
केवल निरर्थक छ सवैको लागि
किनकी हाँस्नको लागि देशमा शान्ति चाहिन्छ
बाँच्नको लागि स्वतन्त्र देश चाहिन्छ

त्यसैले
आउँनुहोस
एकै पलक भए पनि
उदेश्यका घुम्टोहरु ओढेर
पुनर्संरचना गरौ यो सुन्दर देशलाई
त्यागौ युद्धका मोर्चाहरु
र अङ्गालौ वुद्धका सन्देशहरु
सगरमाथा जस्तै अग्लो नेपालको गौरव
हामीले विश्व सामु वचाउँनु छ भने
हो यहि कुरा सोचौं हामी सवैले
एकैक्षण भए पनि
शुन्दर शान्त यो मातृभूमिको लागि
शुन्दर शान्त यो देशको लागि

Tanka Subba – Sapana

टंक सुब्बा – सपना

म संग एउटा यस्तो सपना छ
जुन सपना रातको क्षणिक निद्रामा
झुल्किएको सपना होइन
समयसंगको बलियो सम्झौतामा
कठिनले उभ्याएको सपना हो
उज्यालो घाम जस्तै हुन्छ
कहिल्यै नसिद्घनिे युग जस्तै Continue reading “Tanka Subba – Sapana”

Tanka Subba – Hatar

टंक सुब्बा – हतार

हरेक दिन हाम्फाल्दै कुदिरहेछु म हतार हतार
कुन्नी के लाई हो हतार
थाहा छैन
तर पनि हतार छ
एकदमै साह्रै हतार छ
एकैछिन थकाई मार्ने मौका छैन
कतै पुगि हाल्नु छ कतै पुग्नु छैन र पनि
केहि गरी हाल्नु छ केहि गर्नु छैन र पनि
विना वित्थामा हतार छ
जव घडीको काँटा हतार हतार कुदेको देख्छु
जव डुव्दै गरेको घामलाई देख्छु
र मेरो अगाडी हिड्दै गरेको मान्छेलाई देख्छु
तव झन झन हतार लागेर आउँछ
समयको काँटा कुद्नुले
घाम डुव्दै जानुले
र मेरै अगाडी मान्छे हिड्दै जानुले
एउटा अर्को हतार जन्माउँछ
सायद त्यसैले होला हतारले हाल्फाल्दै कुदाईरहेछ
यहाँ सवैलाई हतार छ
मलाई मात्र होईन
किनकी म देखिरहेछु
सवै कुदिरहेछन् हतारहतारमा
हाम्फाल्दै हाम्फाल्दै कहाँ पुग्नलाई हो थाहा छैन
सोध्दा मात्र हतार छ भन्छन्
कसैलाई फुर्सद छैन भलाकुसारी गर्ने
हतारै हतार छ सवैलाई
हतार भन्दा अरु केहि छैन जस्तो छ यहाँ
किनकी हतार हुनुले यहि कुरा दर्शाउछ
आखिर यो हतार किन सवैलाई ?
हिजो पनि त थियो होला हतार
आजको जस्तै
त्यसैले भोलि पनि हतार नहुने कुरै भएन
ए ! बाबा यो हतार केलाई हो ?
बाह्रौकाल हतार
हामी के सम्झौता गरेकाछौ र हतारसँग ?
हतारले हतार लगाउँछ
हामीलाई थाहा छ
समय आउँछ रोकिदैन
निरन्तर गईरहन्छ
कस्ले रोक्न सक्छ र समयलाई ?
कस्ले भेट्न सक्छ र समयलाइ ?
मात्र हामी अनुभूति गर्र्छौ ती सवै समयको
सायद त्यसैले हामीमा हतार जागेको हुनुपर्छ
ओ हो यो कस्तो हतार ?
के लाई हतार ?
किन हतार ?
हिजो भन्दा आज हतार
आज भन्दा भोलि हतार
रफ्तार झन झन बढीरहेछ हतारको
हाम्फाल्दै जति कुदे पनि
हतार लागि रहन्छ
लौ हजुर केहि गर्दा भएन
हतार कहिल्यै रोकिएन
हतार कहिल्यै सकिएन
हतार पछि हतार आईरहेछ र गईरहेछ
के हो यो हतार ?
चाहे जे सुकै होस्
दुनियाँलाई हतार छ ले हतार लगाएको छ
समयको काँटा भन्दा पनि हतार
हाम्फाल्दै कुदने वनाएको छ
हतार भन्दा हतार

Tanka Subba – Naya Prayas Haru

टंक सुब्बा – नया प्रयासहरु

दुःख र सुखका
ती दुइ पथहरु पहिल्याएर
प्रशन्नतालाई वास गराउनु छ भने
अथवा प्रतिष्ठालाई
सगरमाथा झैं उभ्याइ राख्नु छ भने
पहिचान ओढेर सगौरव उभिनु छ भने
प्रत्येकको धड्कनमा
नबीन प्रयासहरु जारी गर्नु
नितान्तै आवश्यक हुन्छ ।

डुबेर जिन्दगीको गहिराइमा
आशाका मोतीहरु टिप्नुछ भने
अथवा समयको पुरै मुटु छाम्नु छ भने
भावनाको आगनमा
सफल योजनाहरु अंगाल्नुछ भने
अमृतसरी कठिनतालाई
नवीन प्रयासहरु गतिशील तुल्यानु
अत्यन्तै जरुरी हुन्छ ।

विवशताको सागरमा उभिएर
परिस्थितिका छालहरु सहजै कुल्चनुछ भने
अथवा लम्केर आकासगंगालाई छुनुछ भने
यात्राका हरेक मोडहरु साहसले नाघ्नुछ भने
बाधाहरुको बन्धनलाई तोड्न
नवीन प्रयासहरु जाग्नु
ज्यादै आवश्यक हुन्छ ।

जिएर भावनालाई बचाई राख्नुछ भने
अथवा अध्यारोलाई कुल्चेर उज्यालो ल्याउनुछ भने
लक्ष्यहरु संगालेर गन्तव्यमा पुग्नुछभने
किंकर्तव्यविमूढ मनहरुमा
नया प्रयासहरु समेट्नु
सदैव आवश्यक हुन्छ ।
अमानवीयताको कोलाहलमा
मानवतालाई जोगाई राख्नु छ भने
अथवा महानतालाई घामसंग बाधी राख्नु छ भने
तुषारापातले ओइलाएका आत्माहरु
लालीगुरास झैं फुलाउनु छ भने
त्याग र तपस्यामा अजेय साहस बटुलेर
नया प्रयासहरु हृदयमा झ्याङ्गीनु
नितान्तै आवश्यक हुन्छ ।

Tanka Subba – Jiunu Ko Anekaun Chhal Haru

टंक सुब्बा – जिउनुको अनेकौं छालहरु

छाल उपछालहरु
केन्द्रित हुदै
समुद्रको भीषण छालसरी छचल्किने
जिउनुको अनेकौं छालहरु
किनारासम्म नपुग्दै जिन्दगीको
किनारासम्म नछुदै भावनाको
दुर्घटनामा फस्छन् सग्ला Continue reading “Tanka Subba – Jiunu Ko Anekaun Chhal Haru”

Tanka Subba – Jiwan Chitra

टंक सुब्बा – जिवन चित्र

यो समयको क्यान्भासमा
खै ! कसरी कोर्ने होला ?
अस्तित्वको कुचीले आफ्नै जिवनचित्र
जहाँ मैले चाहे जस्तै समयहरु
पर्याप्त छैनन्
र मैले खोजे जस्तै रङ्गहरु छैनन
म मात्र देख्छु
धमीला किरीङमिरीङ ,धर्सैधर्सा र थोप्लाहरु
मलाई लागिरहेछ मेरा लागि
पर्याप्त समयहरु यिनै हुन्
त्यसैले जीवनचित्रलाई
आफ्नै सीप र कलाले रङ्ग भर्न थाल्छु
आफ्नै मेहनत र खुशीले रङ्ग पोख्न थाल्छु
र जीवनलाई मूर्तआकृतिमा
उतार्ने प्रयास गर्छु
जीवनको फैलावटमा आउँने
दुख कष्टहरुलाई कुल्चदै
स्वतन्त्र बिचार उभ्न खोज्छु
स्वतन्त्र भावना बाँच्न खोज्छु
तर हरेक नयाँ समयले
नयाँ रङ्ग घोप्ट्याई दिन्छ
र नयाँ रङ्गीन दिनको सुरुआत गरिदिन्छ
तिनै दिनहरुसँग रम्न थाल्छु
आत्मियता गाँस्न थाल्छु
क्षणहरुसँग घोलिन थाल्छु
तव सोच्छु जीवनलाई
कस्ता दिनहरुसँग सामेल गराउँ ?
जहाँ चाहे जस्तै दिन बिताउँन पाईयोस्
जहाँ ब्यवधानहरुलाई कुल्चिन सकियोस्
यसरी म सरल ढङ्गले सोचिरहन्छु
अस्तित्व र जीउँनुलाई जीवनसँग जोडेर सोच्छु
सोच्दासोच्दै दिवास्वप्ना देख्न थाल्छु
त्यहाँ पनि यथार्थ भोगाईहरु अनुभव गर्छु
सवै कुरा उस्तै पाएपछि
लाग्यो समयको रङ्ग
जहाँ पनि उस्तै हुँदोरहेछ
तसर्थ समयको क्यान्भासमा
अनेकौं रङ्गहरुले उदाएका दिनहरु
छाम्न खोज्दा अनायासै वद्ली दिन्छन्
तर पनि आफ्नै हिसावले बाँच्नुको आयतनमा
उपायका हातहरुले निरन्तर रङ्गार्इरहेछु
आफ्नै जिवनचित्र

Tanka Subba – Limbuwan

टंक सुब्बा – लिम्वुवान

नेपाली मानचित्रमा युगौ देखि
लिम्वुवान थियो
अहिले पनि उस्तै छ
कहाँ मेटिएको छ र त्यसको अस्तित्व ?
सदैव वाँची रहने छ यो धरती रहुन्जेल

वरु लिम्वुवानलाई सत्तासीनहरुले
अनेकौ जाल विछ्याएर
नामोनिशान बनाउन खोजे
सीमा रेखाहरु भत्काए एउटै नेपाल भने
र कहिल्यै नउठ्ने गरी टाउकोमा कुल्चन खोजे
तर कहाँ तिनीहरुले सोचे जस्तै
लिम्वुवान कुल्चिईयो र ?
वरु भित्रभित्रै जीउँदो भएर
आजभोलि जागेको छ

यसरी लिम्वुवान कहिल्यै हारेन
शत्रुहरुवाट
वरु हारे लिम्वुवानसँग निहुँ खोज्नेहरु
लिम्वुहरुको पराक्रम देखेर
सम्वन्धको हातहरु बढाउनु पर्यो
राजा महाराजाहरुले
र सम्झौता गर्नु पर्यो
लिम्वुवान सदासदाको लागि स्वतन्त्र छ भनेर

लिम्वुवान छ र त
लिम्वुहरु छन्
लिम्वुवानवासीहरु छन्
अव किन तर्सिने होला
लिम्वुवान स्वायत घोषणा गर्नको लागि
वरु सोध्नुहोस लिम्वुहरुलाई
र लिम्वुवानवासीहरुलाई
कहाँ देखि कहाँ सम्म
लिम्वुवान थियो भनेर
अनि सम्झौता गर्नुहोस् लिम्वुहरुसँग
र लिम्वुवानवासीहरुसँग
लिम्वुवान कहाँ देखि कहाँ सम्म
हुनु पर्छ भनेर

लिम्वुवान लिम्वुवानवासीहरुको
आस्था वनिसकेको छ
र लिम्वुवानमा
वहुल भाषा,संस्कृति र धर्मको
स्वतन्त्रत प्वाँखहरु फैलिसकेको छन्
अव कसैले अपमान गर्न नखोज
अव कसैले वेर्इमान गर्न नखोज
लिम्वुवानको लागि लिम्वुवानवासीहरु
भोलि हतियार भएर उठ्न सक्छन्
त्यसैले लिम्वुवानलाई
आरक्षणको प्रलोभन नदेखाए हुन्छ
सहानुभूतिको माला नपैर्याए हुन्छ
किनभने लिम्वुवानले
चाकरीको भाषा वोल्दैन
चाप्लुसीको भाषा वुझदैन
मात्र लिम्वुवानवासीहरुको लागि
लिम्वुवान भएर बाच्न चाहन्छ