Category: 000 – General Poems

Dig Bahadur Tamang – Nepal Aama Ko Pukar

डीग बहादुर तामाङ्ग – नेपाल आमाको पुकार

मेरो अस्मिता लुटन तम्सिनेहरु
सुन म उहिले नै मुर्दा बनिसकें
मेरा स्तनहरुमा नजर लाउनेहरु
उहिले नै क्यान्सर लागेर
नौ दश बर्ष पहिलै झरि सक्यो ।

मेरा मुहारमा नजर लाउनेहरु
सुन अब म मखुन्डो झै बनि सकें
तर्साउने बस्तुमा परिणत भै सकें
अब त निश्चल कुहिन लागेको
झिंगाहरु भनभनाइएका
एउटा शास नभएको निर्जीव प्राणी
अचेत अवस्थामा चिर निद्रामा
शील ढुंगा झै बसेकी अवस्था मात्र बाँकी छ ।

कुनै दिन मुर्दाघरका मालिक आएर
मेरो दाहसंस्कार गर्लान नगर्लान
त्यहि समाचार विश्वभरी ठूलो खबर बन्ला नबन्ला ।

सायद त्यो शौभाग्य पनि मेरो मुर्दाले
नपाएर, स्याल, कुकुर र गिद्धहरुको
लुछाचुँडीमा पो पर्ने हो कि ?
मुर्दा भएको शरीरलाई के मतलब
जहाँ घोचेपनि, जहाँ काटेपनि दुख्ने होइन,
जे गरोस के मतलब आखिर मुर्दा न हो ।

तर याद गरिराख हे मुकदर्शकहरु हो
मुर्दा ब्यूँझेको दिन उनीहरुको सातो जानेछ ।

मेरिल्यण्ड, अमेरिका

Milan Limbu – Anishchit Udaya

मिलन लिम्बू – अनिश्चित उदय

घमासान युद्धमा
सुरक्षा कवज
आन्जानमा
थाहा नपाई
फुट्नु पर्छ
अनि मात्र
तिम्रो उदय निश्चित छ ।
तर,
अभागी तिमी !
जहिले नियोजनको शिकार
कवज फुट्दैन
अब तिम्रो उदय
झनै अन्योलमा
बिना कवज
युद्ध हुनै छाड्यो
आधुनिक र सुरक्षित
युद्ध कवजहरु बन्न थाले
जव सम्म
कवज कमजोर हुँदैन
कसैले युद्ध जित्न सक्दैन
युद्धवाज दुवैले होस नगुमाएसम्म
तिम्रो उदय अनिश्चित ।
अब तिम्रो उदय
युद्ध कवजकै भरमा छ
दुवै युद्धवाज
तिम्रो उदय असुरक्षित ठान्छन्
त्यसैले
तिमीलाई सुरक्षा कवजसँगै
कुनामा
भित्तामा
अन्य
एकान्त स्थानहरुमा
मिल्काइराख्न चाहन्छन् युद्धवाजहरु
यो उद्देश्यका साथ कि
तिम्रो उदय नहोस !
तिमी
दुई युद्धवाज भन्दा के कम ?
फेरि अर्को स्वरुपमा
उनै युद्धवाजसम्म पुग्छौ
अर्को घमासन युद्ध कुर्छौ
अनि फेरि पुरानै चाल
त्यसैले
तिम्रो उदय अनिश्चित ।
तिम्रो उदयका लागि त
युद्धमा सुरक्षा कवज नै
प्रयोग हुनु हुँदैन
अञ्जानमा
युद्ध कवज ध्वस्त भएर
दुबै युद्धवाज हारे भने मात्रै
तिम्रो उदय सम्भव छ
तर,
तिमीलाई सुख छैन
वैधानिक हत्याराको
प्रयोगमा उनीहरुको
प्रेतआत्माले
तिम्रो हत्या गर्न
निर्देशन दिनेछन्
त्यसैले
तिम्रो उदय अनिश्ति !

– वुधबार, 22 आश्वीन, 2071

Rajeshan Rai – Prashna

प्रस्न


बुद्धको देश नेपाल भन्छन्
शान्तिको देश नेपाल रे
तर आज के हुदैछ यहाँ
उथलपुथल किन हुदैछ यहाँ ।
जनताहरु भोकभकै किन मर्दैछन् यहाँ

म जवाफ चाहान्छु
म जवाफ चाहान्छु उहि संग
जसले यो देशको नेतृत्व गर्छन्
जो यो देशको अग्गरज हरु हुन

म जान्न चाहान्छु
किन विद्धवानहरु खाडि लाग्न बाध्य छन्
के उनिहरुलाइ आफ्नो देश घांडो भकै हो त
के उनिहरुलाइ आफ्नो मात्री भुमीको साृप लागेकै हो त

म बुझ्न चाहान्छु
अयोग्य,अन्पढ नेताहरुसंग
किन स्वर ठुला हुदैछ दुइ पास नगरेको मान्छेको
किन देश हाक्दैछ सिमा थाहा नभएको मान्छेले
किन हेपिदैछ मान्छे बाट मान्छे

जात,रङ्ग,बनावट
के यति नैहो बद्धले दिएको ग्यान
धनी गरिब
के यहि हो बुद्धको शिक्छ्या

म फेरि सोध्न चाहान्छु
के यहि हो बुद्धको देश

Indira Gautam – Lauro

इन्दिरा गौतम – लौरो

दैलाको कुनामा ऊ निर्ढुक्क छ
पुस माघको कठिड्ग्रिने जाडो
बर्षायामको घाम र पानी
केटाकेटी, जवान र बृद्धकोतनाव र सहारा
मानिसका हरेक विडम्बना सहन्छ।

खेत – बारी, गोठ, अड्डा – अदालत धाउँदा
गाउँ, बस्ती, शहर जाँदा
साहुबाट ऋण खाँदा
भन्ने गर्थे……
खै, म सँग अब यही त छ,
बाँचे तिरौला,
मरे त कस्को के लाग्छ र !

हिजो देखि बा सिकिस्त छन्
ऊ दैलाको कुनामामूकदर्शक बनि
साह्रै दुखी छ, पीडित छ।
अचानक बाको शरीर……
मानिसको घुइँचो छ।
कोही शोकमा डुबेका छन्,
कोही शुभ चिन्तक छन्,
कोही जाय जेथो सोध्ने छन्
त कोही ऋण फिर्ता माग्ने।
आमैको सहज सरल अबोध मन
मात्र आँशुका धारा बगिरहन्छन्
खै बा अझै बौरेनन?
इनै प्रश्न छन् बारबार,
सबैका नाना थरिका प्रतिकृया,
सुझाव सुन्दा सुन्दा
उसका कान थोत्रा भए।

ट्वाक्क ढाडमा कस्सेर हान्ने
बाका हात आज निर्जीव भए
शोकाकुल परिवेश
आमै करुण ब्यथा पोख्तछिन्।
शङ्ख ध्वनि भयो
अन्तिम श्रद्धान्जलीको कोकहोलो छ।

बाले चलाउने गरेका धेरै सामान
घाट लैजान तैयार गरे,
ऊ झसङ्ग झस्कियो, मनमनै सोच्यो…
म पनि बा सँगै जल्ने रहेछु
पौराणिक युगका नारी सती भए जस्तै।

आमैलाई चाहिन्छ…… भन्यो कसैले
फेरि त्यही कुनामा राखि दिए
ऊ ट्वाल्ल परेर हरि रह्यो ।

दश दिनमा गउँत खाए, छर्किए
सोझै ऊ पनि चोखियो
उसले आज लामो सास फेर्यो
अब उसो आमैको सहारा हुने भो ।
तेह्रौं दिनमा टिकोटालोमा
गुरुजीको दानमा पो परेछ-
लौ, अचम्म!
ऊ भावुक हुन्छ।

बाकोअ बुढेसकालको एकमात्र साहारा
आज श्रद्धांजलिको तस्बिरमा
आफैलाई बाको साथी देख्छ।
हो ऊ त्यही दैलाको कुनामा बस्ने
चुपचाप बिभिन्न चरित्रका मानिसलाई
नजिकबाट जान्ने नियाल्ने
अशक्तहरु अनि बाको बिश्वासी लौरो हो

आज बिधिको बिधानलाई स्वीकार्दै
गुरुजीको हातको सहारा बन्दै
आफैंलाई श्रद्धा सुमन चढायो,
लामो निस्वास फेर्दै
जिउँदो लाश सरि
नयाँ बाटो हुँदै नयाँ घरतर्फ लाग्यो।

__असम

Rajeshan Rai – Saathi

साथि

तिमी संगको याद
मनमा संहालेर राखेको पनि धेरै बर्ष बितिसकेछ
सधै संगै जानिजानि गल्ति गरेको पनि
मनमा ताजै झल्किरहेछ
तिमीलाइ याद होला नहोला
यो नटुङगिने गोरेटो सङ्गै तिम्रो यात्रा कहा पुग्यो होला
ति हाम्रा अतित आजको तिम्रो हासोमै बिलिन भयो होला
तर
त्यो समय त्यहि छ
त्यो याद उस्तै छ
तिमी मैले गाउने गीतको भाका उहि छ
मात्र बद्लियौ त तिमी र म
स्वतन्त्रमा रमाउने मन
जिम्मेवारि र जागिरमा बाधियौ तिमी र म
समाज र सस्कृतिको नियमले बाधियौ तिमी र म
त्यसैलेत भयो होला हाम्रा ति निर्मल सम्झनाको धुन मधुरो
रहे होलान् धेरै सपनाहरु अधुरो
समय धेरै बितिसकेछ
सम्झनाका मात्र केहि टुक्रा विलिन हुन खोज्दै कताकता अल्झिरहेछ

Rajeshan Rai – Jiwan

जिवन


हुरहुर बलेको परालकाे आगो जस्तै
एकै छिनमा सक्किजाने जिवन
छ्यातछुल्ल भएको गाग्रिको पानी जस्तै
एकै छिनमा रित्ति जाने जिवन
हिजो जन्मियर आज हुर्कि भोलि माटो भइ जाने जिवन
सास फेर्दा फेर्दै दुइ मुठ्ठी सास अचानक सक्कि जाने जिवन

खै कुन अर्थमा व्याख्या गरु जिवनलाइ
व्याख्या गर्दा गर्दै ढलि जाने पाे हाे कि जिवन
ढले पछि युगयुग सम्म नउठ्ने पो हो कि जिवन

थोरै उमेर बा-आमाको हातमा बित्ने जिवन
थोरै उमेर बिद्धालयमा गरुबा-गुरुआमा संगै बित्ने जिवन
थोरै उमेर मायासंग रमाउदा रमाउदै बित्ने जिवन
अनि थोरै उमेर साथि भाइसंग कुराकानि गर्दै बित्ने जिवन

यति चाडै बित्ने उमेर देखेर कल्पना गर्छु
अजम्बरि भइदिएको भए कस्तो हुन्थ्यो होला जिवन
सधै बा-आमासंग बिताउन पाए कस्तो हुन्थ्यो होला जिवन
सधै मायासंग बिताउन पाए कस्तो हुन्थ्यो होला जिवन
सधै साथि भाइसंग बिताउन पाए कस्तो हुन्थ्यो होला जिवन

हुन्थ्यो होला धेरै दुख कष्ट
तापनि दुख कष्ट संग जुधी
खुसी हुन सक्थ्यो होला यो जिवन ।

Rajeshan Rai – Maya Ra Ma

माया र म

अन्धेरो रात, एकान्त अनि म
जुनको किरण बनेको आफ्नै छाँया संगै कुरा गर्दै बसेको छु
तिम्रो माया, मिठास अनि म
तिम्रो पहिलो स्पर्स यादमा सम्हालेर राखेको छु

रातभरको फोनमा मिठो बोलाइ
अनि बिहानभरको मिठो सपनामा तिमीलाइनै देखेको छु
केहि नबोलि मनै मनबाट नै
यो जिवन तिमीलाइनै सुम्पी सकेको छु

त्यसैलेत विश्वास छ मलाइ
हुनेछै मात्र मेरी तिमी
हुनेछौ सधै संगै तिमी

टाढा दुरि, समय अनि हामी
एक अर्काको फोटो हेरि फोटोसंग झगडा गर्दैछै हामी
मनभरि माया, याद अनि हामी
टाढैबाट हात हल्लाएर एक अर्कालाइ इसारा गर्दैछै हामी

त्यसैलेत विश्वास छ मलाइ
हुनेछैँ नजिक एकदिन हामी
हात समाइ हिड्नेछैँ जुन दिन हामी

त्यसैलेत विश्वास छ मलाइ
हुनेछैँ नजिक एकदिन हामी
हात समाइ हिड्नेछैँ जुन दिन हामी

Rajeshan Rai – Mero Gaun

मेरो गाँउ


हेर्दा कति सुन्दर छ, सुन्दा कति मिठ्ठो छ
दिक्तेल मेरो गाँउ
मेवा, साप्सु, दिखुवा खोलाले सल्लाह गरेर
माया गरि बिचमा राखेको ठाउँ
पारिबाट टेम्के र मेरुङ
माथिबाट मुढे र देवीस्थानले
काखमा राखेको नाम
आहा कत्ति राम्रो ठाउँ
दिक्तेल मेरो गाँउ

धेरै जातजाति, धेरै भेषभुषा र धेरै संस्कृति
समेटि छुट्टै इतिहास भएको ठाउँ
दिक्तेल मेरो गाँउ

हेर्दै हेरौ हेरौ लाग्ने
साकेला नाच
राईहरुको मौलिकता बोकेको नाच
उधौली उभौलि नाच्दै प्रकिति पुजा गर्दै नाच्ने नाच
ढोल झा्म्टा बजाएर उफ्रिदै नाच्ने नाच
रमणीय दृश्य साथै झिलीमिलि हरेक साझ

सुन्दा नै रमाइलो लाग्ने
लाख्खे नाच
नेवारहरुले नाच्ने गरेको धर्मीक नाच
मुकुट र बेग्लै भेषभुषा लाइ नाच्ने नाच
ढोल झा्म्टा बजाएर उफ्रिदै नाच्ने नाच
रमाइलो गर्दै संस्कृति बचाउदै हामि माझ

आहा कति धेरै संस्कृतिले सम्पन्न भएको गाँउ
मिलीजुली समाजमा सबलाइ एउटै ठान्ने ठाउँ
आहा कत्ति राम्रो ठाउँ
दिक्तेल मेरो गाँउ

Rajeshan Rai – Byatha

व्यथा

त्यो दिन यदि तिमी मेरो भेट नभैदिएको भए ।
सायद देख्दिन थिए होला ठुलाठुला सपना
सायद रोज्दिन थिए होला फराकिला गोरेटो
त्यहि झुठा सपनामा रमाउदैनथ्यो हाेला मेरा आँखा
त्यहि काँडासरि गाेरेटाेमा लरबराउदैनथ्याे हाेला मेरा पाइला

सायद हुदैनथ्याे हाेला मनभरि अनेकौ साेच
सायद हुदैनथ्यो होला मुटुभरि अनेकाै बाेझ
त्यहि अनेकौ साेचमा डुबेर बिलिन हुदैनथ्याे हाेला मेरा माया
त्यहि अनेकौ बोझमा उकुस मुकुसभइ फांसि लाउदैनथ्याे होला मेरा रहर

तिमीलाइ पो गर्न सहज छ ।
तिमीलाइ पो भन्न सहज छ ।
मेरो अर्थहिन बकम्फुसे जवानीको काहानी
मेरो लाजमर्दो जिवनको काहानी
मेरो पिडादाइक यात्राकाे काहानी

तर मलाइ त्यसमा केहि अापत्ति छैन
किनकी मलाइ मात्र थाहा छ मेराे
अर्थपुर्ण जवानिको गोरेटो
खुसिले भरिएको जिवनको पाटो
मनमोहक यात्रा साथै सधै हिड्ने त्यो बाटो

त्यो दिन यदि तिमी मेरो भेट नभैदिएको भए ।
सायद हुदैनथ्यो हाेला यी पिरमा परेका मेरा शब्द
सायद हुन्थे होला मेरा काहानी लेख्ने मन स्तब्ध।

Rajeshan Rai – Man

मन

याद मात्र ..तिम्रो
याद मात्र ..तिम्रो आउछ अचेल
किन होला थाहाछैन
सायद पुराना कुराहरु अत्तिनै गहन थिए
उचालेर फ्याक्न सकेन मनले ।
सम्झनामा अल्झिएर बाकी रहेका
केहि स-साना यादका चैटाहरु झट्टै पन्साउन सकेन मनले ।
तिम्रो झुठो माया र बाँकी सबै सम्झनाहरु
जरैसंग उखालेर फाक्न तम्सन्छु म
तर कता कता फेरी तिम्रै नाम पुकारि दिन्छ मनले

यो सब मैले जानेर गरेको हैन
यो सब मैले जानेर गरेको हैन
यो सब मनैले आफ्फै गरिदिन्छ
र तिम्रो मुहारको तस्बिर फेरी एक पटक झल्काइदिन्छ

झल्किएको तस्विर सहित याद फेरी झल्किदिन्छ
अनि हिजोको याद एकचोटि फेरी आज भैदिन्छ
अनि भनत कसरी भुल्न सँकु हाम्रा ति अतित
कसरी वयान गरु हाम्रा यी आज

तिमीले त मलाइ न-घरको न-घाटको बनायै नि लाटी
ठुलो भुल मैले गरेछु
चोखो मन तिमीसंग साटी
अहिले मेरो मनले तिम्रो मनलाइ नै खोज्दछ
मेरो अतितले तिम्रो नामलाइ नै रोज्दछ
कसरी मेल गँराउ यो हुन नसक्ने कुरा
कसरी याद गरु त्यो धारिलो छुरा
जस्ले मेरो मन जोडिनै नसक्ने गरि हजारैको सङ्ख्यामा टुक्क्राइ दियो।

Bikram Kangbha – Shalik

विक्रम काङभा – शालिक

भो अब, तिमी ढल्नु पर्छ ।
खियाले जिर्ण तिम्रा स्तम्भहरु
तिम्रो धरोहर थाम्न काबिल छैनन ।

मान्छेहरु
जो माथि टेकिएर
तिमी ठडिएका छौ
तर जसको रक्षा गर्न
तिम्रा डुडां हातहरु सक्षम छैन्न ।
त्यसैले, शालिक ।
तिमी अब ढल्नु पर्छ ।

तिम्रा आखांहरु
जो रोशनी गुमाएर अन्धो छन् ।
त्यसैले तिमी अब तिम्रो दृष्टि भ्रममा नपर,

तिम्रा चेतनाहरु
जो जडतामा विवेक शुन्य छन् ।
तिम्रो सिङ्गो शरिर
छिया छिया भएर
प्राण बिहिन छ र मात्र तिमी
ठिङ्ग उभिएका छौ ।

अब, कुनै पनि बहानामा
शालिक, तिमी ठडिन हुन्न ।

इतिहासमा,
धेरै शक्तीशाली शालिकहरु ढलिसके
राजा- महाराजाका, बादशाहका, तानाशाहका ।
त्यसैले, शालिक ! तिमी अब ढल्नु पर्छ ।

न इतिहासले तिमीलाई टेका लगाऊन सक्छ
ना बलि चढाएर तिम्रो आयु लम्बिन सक्छ ।
किनकी, मन्दिरहरुमा अब तिम्रा
भग्वानहरु छैनन ।
त्यसैले-
भो शालिक, अब तिमी ढल्नु पर्छ ।

किनकी, मान्छे अब
आफ्नै बलि दिएर
तिम्रो शालिक ठड्याउन मन्जुर छैनन ।

र अब, तिम्रो ठाउँमा
अर्कै एउटा नयां शालिक
ठड्याउनु छ ।

Bhim Birag – Jindagi

भीम बिराग – जिन्दगी

जति हुल भएपनि
एक्लिन सक्छ मानिस
होइन भने जिन्दगीको हाहाकार बोकेर
को बाँच्न सक्थ्यो र ?
जहाँ, बिहान, साँझ र रातहरूले
जिन्दगीलाई अजिंगरले जस्तो डसिरहेको होस्
जहाँ, खतराको आभासभित्र
मुटुले Continue reading “Bhim Birag – Jindagi”

Prashanta Kharel – Anido Ma

प्रशान्त खरेल – अनिदो म

रातको निस्तब्धतामा
एकोहोरो
जलिरहेछ दियो
झलमल झलमल ।

ओभाएको तिम्रो शरिरमा
पसिना लतपतिएको चिन्ह
मधुर उज्यालोमा
प्रस्टै देखिन्छ
उसका आयातित
बस्त्रहरू भन्दा पनि
सुन्दर देखिरहेछु म
र
हावामा फैलिएको
पसिनाको
एकतमासको गन्ध
लट्ठ बनाइरहेको छ मलाई
खै उसका अत्तरहरू
अचेल किन
उति सुवासिला लाग्दैनन् ।

तिम्रो गठिलो शरिर
ठेला उठेका
हत्केला र पाइतालाहरू
जिस्काइरहन्छन्
उसको सुन्दरतालाई
टाढै बाट
र
ताता स्वासहरू
न्यानो सामिप्यताको
भोक जगाउन
सक्षम छन्
चिमोट्दै उसको
न्यानो आलिङ्गन ।

तिम्रो थकित वय
निस्फिक्रि विस्तारामा
तृप्त छ
ललकार्दै उसका
रातका छटपटिहरू
र
सन्तुष्टिका रेखाहरू
चम्चम् चम्किरहेकाछन्
तिम्रा निधारमा
खिज्याउँदै उसका, मेरा
अनगिन्ति अतृप्त
भोकहरूलाइ, सपनाहरूलाई ।

उफ् ! यो रात
विहानी कहिले होला ?
दियोको तेल
निख्रदैछ
विस्तारै विस्तारै
तैपनि
एकोहोरो
जलिरहेछ दियो
झलमल झलमल ।।

गौरादह ४, झापा

Sangeeta Ghimire – Man Lage

सङ्गीता घिमिरे – मन लागे
(मधुपर्क २०६६ चैत)

धेरै भयो छुट्टीएको सँगै बस्न मन लागे
औँसीको रातमा आउनु अरु कसैको लाज लागे ।
बर्षौं बित्यो बिपनीमा एकसाथ नभएको
सपनीमा आउनु है त्यो समाज धक लागे ।
मीठामीठा Continue reading “Sangeeta Ghimire – Man Lage”

Laligurans – Jali Maya

लालीगुराँश – जाली माया

समाजको बन्धन छोडी
नाता सम्बन्ध सारा तोडी
साथ दिएँ उसलाई
सुखी जीवन बिताउँला भनी
तर निर्दोष मेरो मायामा
बिना बर्षातै पहिरो गएछ
उसका सबै वाचा र कसम
तृष्णाको भेल भै बगेछ ।

निरस Continue reading “Laligurans – Jali Maya”

Kewalpure Kisan- Ghorindai Ghorindai

केवलपुरे किसान – घोरिँदै घोरिँदै

के दिनमा पसेछु सहर, सहर पस्न मलाई थिएन रहर
लाउन खान टिबिल टिबिल छेलोखेलो होइन
पाखोबारी राम्रै थियो धान फल्ने चाहिँ होइन
गुजारा चाहिँ चल्थ्यो चल्थ्यो मरिहत्ते गर्दा
त्यहाँ बस्न मन लागेन बूढी थला पर्दा

अहिले पनि सम्झना भैरहन्छ मेरो केवलपुर
त्यतैतिर फर्कौं क्यार के छ तिम्रो सुर ?

अहिले पनि उस्तै छौ कि अलि राम्री भयौ
मैले छोड्दा तिमी अलि साँक्क सुँक्क रोयौ
आजसम्म जिउँदै छ है तिम्रो कोखको घाउ
तिमीसित झुम्मिनलाई गर्दै छ है दाउ

बेला बेला सम्झना भैरहन्छ सम्झना भैरहन्छ
मुटु केवलपुर म आउँ क्यार तिमीतिरै के छ तिम्रो सुर

आजसम्म उस्तै छन् कि ती बारिका पाटा
मेटिएका छन् कि छैनन् रगतका टाटा
दुइतिरको चेपुवामा कसो परिनछौ
त्यत्रो गडबड हुँदा पनि तिमी मरिनछौ
कोल्पुखोलो सोधिरहन्छ भन्थ्यौ तिमी पैले
पौडी खेल्न सिकाउँथ्यो सम्झना छ अैले
सलिन डाँडो के गर्छ हँ गाई चराउने पाखो
छहारीमा सुत्दा सुत्दै म गोठालो भा’को
ऐँसेलु खुब खाको
मेरो मुटु केवलपुर
फाल हालौँ कि कुनै दिन के छ तिम्रो सुर
नागढुङ्गाको छेडोबाट चियाउँदै हेर्छु
बाहिरतिर जाँदा बढी सास लामो फेर्छु
धार्के पुग्दा त्यै उकालो उक्लौँ उक्लौँ जस्तो
बुढेसकालको फितलो मन केश पाके जस्तो

कठैबरी माया लाग्छ मेरो केवलपुर
हस्याङफस्याङ आइपुग्छु कि पर्ख केवलपुर

बुढो कैले खुर्मुरिन्छ मन्मा कुरा खेलाऊ

Gokul Bhandari – Hami Mare Pani Hamro ANESAS Rahi Rahos

गोकुल भण्डारी – हामी मरेपनि हाम्रो अनेसास रहिरहोस्‌

“नेपाली खसको मात्रै, अरुले बोल्नु हुन्न त्यो
पञ्चायती प्रशासन्‌को कालो षड्‌यन्त्र मात्र हो
लादियो यो जबर्जस्ती, गोली ठोकेर माथमा
नबोल्ने जतिलाई चै, बांधियो नेल हातमा “

यस्ता विद्वेषले व्याप्त हल्लाले देश ग्रस्त छ
देश टुक्राउने तत्व यस्तैमा आज व्यस्त छ
अस्ती सम्म थिए हाम्रा देवकोटा, महाकवि
उनै व्यक्ति भए आज, सामन्ती खसका कवि ?

नेपाली जनजिब्रोले मालती मंगले टिप्यो
मुना मदनको रोदन्‌ कस्बाट, कहिले छुप्यो ?
यी दुबै कृति लेखीए नेपालीमै भनेपछी
आज चांहि्‌ अकस्मात, किन दुर्दुर्‌ छिछि छिछि ?

यो सबै क्रोध, अज्ञान, स्वार्थका वशमा परि
प्रतिक्रिया त्यसैको नै देखिदैंछ घरी घरी
फर्की हेर्छन्‌ कुनै जाती, एक्‌ डेड्‌ सौ सालका कुरा
कोही देख्छ्न्‌ कबिलामा हिडेको बन टाकुरा

आफ्नो संस्कृति, भाषाको मोह गर्नु गलत्‌ कुरा
नलागोस्‌ अर्थ यस्बाट, बुझ्ने हो कि पुरा कुरा ?
जगेर्ना संस्कृति भाषा गर्नु् ज्यादै जरूरी हो
किन्तु हौं अग्रगामी र सापेक्षी बर्तमानको

बद्‌लिदै जान्छ भाषा र संस्कृति, देश कालमा
पैलेकै रुपमा फर्कौं भन्नेको आज जालमा
पर्यौं हामी भने हुन्छ, देश टुक्रा छरिबरि
त्यो बेला क्वै हुने छैन, फगत्‌ शत्रु वरिपरि

इन्टर्नेट र कम्प्युटर्‌ टिभी सर्वत्र फैलिए
के सक्छौं झिक्न तिन्लाई ? सबैको बोली भैसके
कर्णालीबाट निस्केको खस्‌ भाषा यसरी बढ्‌यो
अरुलाई लडाएर न कैल्है उच्च यो बन्यो

गुछ्छा हुन्‌ फूलका हाम्रा सयौं भाषा र भाषिका
नेपाली हो सबैलाई बांध्ने धागो समष्टीका
बिना धागो, बिना मियो एकता हुन्छ के गरी ?
टुक्रिए देश जिब्रोमा, आंखामा – जोडनु के गरी ?

आफ्नो सम्बृद्धीको निम्ति आफ्‌नै देश फुटाउने ?
भाइको रिसले गर्दा, शत्रु ल्याई लुटाउने ?
यो भन्दा दुर्नीति के छ ? विरोधाभास झन्‌ कति ?
खुट्टा काटेर उभ्भिन्छु भन्ने मूर्ख कति कति

नेपाली हौ्‌ सबै हामी, छरिए जुन्‌ कुना पनि
भाषाको सेतु चाहिन्छ, बोली बेग्लै भए पनि
एकताको बनोस्‌ केन्द्र, सबैको उन्नति गरोस्‌
हामी मरेपनि हाम्रो अनेसास रहिरहोस्‌

विण्ड्‌सर्‌, क्यानाडा
कृष्ण जन्माष्टमी, २००९

Chandra Kumar Ghimire – Mansoon Kavita

चन्द्रकुमार घिमिरे – मनसुन कविता
(असोज मधुपर्क, २०६८)

पानी र बैँस
मनसुनले भिसा के पायो
आकाशको मचानबाट
बादल फत्केर पानी
छानामा
छानाबाट बलेँसीमा
बलेँसीबाट करेसामा
मकैका पल्टनहरूमा
इस्कुसे आरोहणहरूमा
तप-तप-तप-तप
चुहिँदै
वाह ! छेड्यो पानीले शास्त्रीय राग
“झमझम पानी पर्‍यो असारको रात”
सुनेर मास्टर रत्नदासलाई
– ओदानमा सुतेकी दिलमाया
व्यूँझी
र अरब भासिएको लोग्ने सम्झेर
रोमाञ्चित भई
आँगनमा देखेर उसलाई
तर भ्रममा ।
– मध्यरातमा ब्यूँझेर
उमेरले खर्किएकी बिन्दुले
डिभी भरेको रात
हर्षको पँधेरामा गाग्रो भरी
मलेसियाबाट चाँडै फिर्छु भन्ने
पागल-प्रेमी सम्झेर ।
– नव-तन्नेरी दीपेश
अमेरिकी भिसाको भोलि अन्तर्वार्ता
नतिजाको अम्लीय-भय बिर्सिएर
त्यसैत्यसै भयो लीन
मिसिसिपीको सेरोफेरोमा
छुटेकी प्रेमिका भेटेर
तर मृगमरिचिकामा ।
– बूढा भक्तमान बमजन
लाहुरे बिदामा गाउँ फिर्दा
बँैसका मास्टरकार्ड च्यापेर
भरेका
पान्धारेका हाटहरू
मस्सऽऽमस्सऽऽ पिएका जाँडहरू
छिल्ल्िाएका मनसाइँलीहरू, सम्भि”mदै
गँडयौलोझैँ गुडुल्कियो विगतको ओढारभित्र
र खोक्दै बाथरुम जान लाठी खोज्न लाग्यो
तर नभेटेर अड्कियो ।
मनसुन जस्ौ के आयो
हुलिया गुमेको श्यामश्वेत तस्बिरमा
रूप फिर्‍यो
रंग फिर्‍यो
यो धर्तीको औकात फिर्‍यो
अहा ! यो के छुमन्तर भयो ?
जस्तो कि बूढो भक्तमानले
भुक्तान गरेको बैँस एकाएक फिर्ता पायो
युवा बैँकर भएर ऊ, कर्पोरेट अफिसभरि छरियो
ब्यूँझेर छाम्दा
भक्तमानलाई बूढो उमेर झन् घाँडो भो ।

Ashok Ghimire – Priya Najaru Ma

प्रिय नजरुमा

प्रिय नजरुमा
तिम्रो मुहार हेर्न लालायित यी आ“खाहरु
छयाप्पै भिजीसके ।
तिम्रो मृगतृष्णामा नथाकेका
लोलाएका मेरा कमजोर आ“खाहरु
दौडिरहेछन् एकोरोहो रेगिस्थानमा ।
तिमी अझै पनि सुन्दरताको
त्यही धारिलो कवचले छपक्कै ढाकिएकी छ्यौ ।
कालो बुर्कामा लपेटिएर
नछोपिएका ती दुई सुन्दर आ“खाहरुले म“लाइ
घरिघरि घुरिरहिछ्यौ ।
घरिघरि सताइरहेछौ ।
आफै“लाई लुकाएर अनि बचाएर ।

प्रिय नजरुमा तिमी किन
बुर्काको रंग घरिघरि परिर्वतन गर्दैछ्यौ
ठ्याक्कै एक फेशनेबल मोडल झै“
मेरो रोजांईको रंग ओढेर
किन फागु झै म“लाई बारम्बार हिलो छयापिरहिछ्यौ ।
लाग्दछ रातो सारी नै च्यातेर
बुर्काको लिवासमा ढिं¨ सजिएकी हौ तिमी
एक बेहुली झै“
बिल्कुलै रातो पारदर्शी बुर्का
जहा“ कुण्ठित रहरका झुमरहरु बेतोड हल्लिरहेछन ।

प्रिय नजुरुमा भो हटाइदेऊ
त्यो अनुहारको कृतिम कवच
र उडाइदेउ उन्मुक्त आकाशमा
तैरियोस् बरु त्यो हावाको तलाउमाथि
बगुन तिम्रा अनगिन्ती काला केशका राशिहरु
छरिएर हावाको लहरसंगै ।
पोखियोस् अनुहारमा घामका सुनौलो आभा
मृदुल आ“खाहरुले कोरुन् भविष्यका बक्ररेखा
गुलाबी ओठका खापा फक्रिएर उघ्रिउन
र गुम्सिएका करौडा“ै अक्षरहरु
एक रुमानी रेलगाडी झ“ै बाहिर आउन
प्रेम र विचारको गहिरो आकाशमा ।
तर अफसोच तिमी अझै पनि मौन छ्यौ
र बचाइरहेकी छ्यौ आफूलाई अजरुद्विनहरुका लागि
केही त बोल नजुरुमा
हेर न म शनै शनै मैन झ“ै गलिरहेछु
अनि लगातार दियो झ“ै जलिरहेछु
र लडिरहेछु तिम्रा लागि ।
लडिरहृछु तिम्रो अधिकारका लागि ।

Baidyanath Upadhyaya- Anuhar

अनुहार

मेरा शब्दहरूले अर्थ गुमाएपछि
म असहाय छु
म वाकरूद्ध भएको छु।
छुवा-छुत र जात-पातको
व्याधिले छटपट्टिदैं छ
समाज
ज्ञानको चिन्तन गर्ने उमेरमा
युवा जमातहरू
तास र मदिरा सेवनमै
आधुनिकता खोजिरहेछन।
सादगी छोडेर
तडक-भडक र यन्त्रनिर्भर भै
दैहिक अव्यवस्था भित्र्याई रहेछन।
यत्तिका दिनहरूमा
हामी धेरै अघिबढ्यौं
पैदल युगबाट
मोबाईल युगसम्म आईपुग्दा
उत्तर आधुनिकताको
संघारमा उभिएको समाज
गरूड पुराणको जालमा
नरक बुनिरहेको छ।
मेरा शब्दहरू
अर्थहीन नभएको भए
अक्षर र मात्राहरू बदल्दै
म तिमीलाई बताउने थिएँ
घोर अँध्यारोमा
ऐनाको सामु उभिएर
मेरो उत्तर आधुनिकता भित्र्याउन
लम्किरहेको समाज
अनुहारको कस्तो श्रृंगार
गरिरहेछ।

बैद्यनाथ उपाध्याय