Laxmi Prasad Devkota – Manis Birat

क.
सहस्रशीर्ष, सहस्रपाद !
झल्किरहेछ एक विराट् !

ख.
अल्प सहस्र संवत्सरले केवल, जिनतिन,
अल्पोच्चोरित,
उसका इङ्गित
हामी सारा नेपाली हुँ !
हाम्रो देश छ हाल,
एक अनाविष्कृत केवल,
एक अनुच्चारित, कल्पनु
परको, लोक कमाल !
अदृष्ट विशाल ! नेपाल !

ग.
नागहृद्मा वनकणीमा,
मानिस जन्म्यो,
हरियो फूल !
सम्भावनाको क्षितिजद्धारमा,
प्रथम पर्वतको यो किनारमा !
माछो, कछुवा, वराह र वामन,
बन्दै दारमा !
सिंढी चढ्दो, बढ्दो अगाडि,
पूर्ण पछाडि, पुकारमा !

घ.
माटो फूल भो
ओठको लागि !
बास्नी खुल्न !
फूल, चरा भो,
उड्न र बोल्न !
पछि भो पन्छी,
सुन्दरलाई,
पिउन, उछल्न !
मानिस हुन गो !
मुटु विराट्को
छाम्न, छिचोल्न !

ङ.
कोरा मानिस, हिउँको थुप्रो !
खाडी, बाढी !
मानव–पदार्थ सब–माटो, हावा,
अग्नि अनादि !

च.
विकृत मानिस, सर्प, भ्यागुता,
गोही, डाँस !
घूँघा, गधा !
या सिस्नो, बाँस !
मानिस एउटा बनिरहेछ !
‘सोऽहं, सोऽहं !’ भनिरहेछ !

छ.
हामी तारा धूली धुलेका,
मन्दोष्ण कणी,
ताराका हुँ हामी पनाति,
नेबुलाका हामी जनाति,
सूर्यका नाति,
पृथ्वीका छोरा ।
चन्द्रका भाइ, बहिनी पनि !
स्वर गङ्गामा !
पछिको पोषण सार यहाँ छ !
पृथिवीमा !
यहाँ विराट्को एउटै मुटुको
ढुकढुक चल्छ !
कोटी पादले कोही चल्छ ।
कोटी शीर्षले कोही टटोल्छ ।
कोही बोल्छ ।

ज.
बहिनी रेणु ! दाज्यू हिमाल !
हामी उसका जीवकणी हुँ !
एउटै मानिस सबमा दुगुर्छ,
प्रति चेष्टाले उसका, हामी,
एक एकमा एक अनन्त,
अखिल धनी हुँ !

झ.
मिरमिर मानिस माटोमा छ !
तिरमिर मानिस सूर्य किरणमा !
छिरबिर मानिस वनमा त्यहाँ छ !
एउटा मानिस झल्किरहेछ,
सब वस्तुमा, सब जनमा !

ञ.
पूरा, अधूरा
मिरमिर ! किरमिर !
एउटा मुटुको ढुकढुक, ढुकढुक !
एक कल्पना, छिर िबर, छिरबिर !
एक रुधिरको धावन, सिरसिर !

ट.
विश्वहरुको जोड गरीकन,
एउटा विश्व बन्यो !
विश्वहरुका राजा मिलीकन
एउटा राजा बन्यो !

ठ.
एउटा मानिस ढाक्दछ नेपाल !
थल, जल, आकाश !
निल्दछ देश र निल्दछ काल !
बन्छ विशाल !
विश्व जीवनीको गाना गाउँछ !
मीठो ठाँट !
मानिस विराट् !