Pravin Khaling – Sadak Ko Geet

प्रवीण खालिङ – सडकको गीत

जिन्दावाद
मूर्दावाद
भोक हड्‌ताल
लाट्ठी चार्ज
एक हौं
भोट देऊ अनि
होसियारहरू एक हुल भएर अघि बडिसके पछि।

गाउँको खेत बॉंझै छोडेर शहर पस्छन्‌ पसिनाहरू
जण्डिस लागेको रोजगारको हेराल्ड अनि फायल चापेको
थाइसिस खोक्ने गाउँलाई सडकले बस अड्डासम्म ल्याउँछ।

अवसादपछि आत्महत्या गरेका लाशहरू
अप्राकृतिक मृत्युको ठप्पा टासेर घर घर पुर्‍याउँछ
सडकले दिनहुँ जिउँदो लाश बोक्छ
प्रत्येक सॉंझ ढोंगी व्यवस्थालाई थुक्छ।

सडकले
युवाहरूको आत्महत्याको पोष्टमर्टम रिपोर्ट माग्दैन
ठीही र झरीमा दुध बेचेर पढाएको छोरो मर्दा
टोलभरि मरौ परेको खबर कुनै समाचारले छाप्दैन।
व्यवस्थाको तिस्कुलाले चिहान खन्छ
अनि यसैलाई उ प्रजातन्त्र भन्छ।

शहरबाट फर्केको बीपीएल छोरी
एचआईभी पोजेटिभ थियो, बुझ्दैन गाउँ
सुद त कता हो कता हराई पठाउँछ सॉंउ।

आम हड्‌तालको दिन पनि सडकले छुट्टी पाएन
आफ्नो पीर र व्याथाहरूको गीत उसले कहिले गाएन
तर
भक्सवागन बिट्टल र पजेरोहरूका टायरले कुल्चिएको भन्दा
देशको मानचित्र कोरिएको कुर्कुच्चाले कुल्चिन्दा
साह्रै दुख्छ सडकको छात्ति।

निर्धक्क बोकेर हिँड्‌छ
भ्रष्टाचार गर्न नपाएपछि
जुलुस निकाल्ने व्यवस्था परिवर्तनका पक्षधरहरू
सधैं अलपत्र पार्छ त्यसैले देशका कर्णधारहरू
यो सडक तिनीहरूको लाश जस्तो शरीर छात्तिमा उभ्याएर
कुनै चौरस्तामा जनसभा गरॉंउछ
वर्तमानलाई डाकेर प्रजातन्त्र कराउंछ
सत्तामा पुगेपछि त्यो स्वर विस्तारै हराउँछ।

फेरि यो सडकमा
बीपीएलहरू झण्डा बोकेर
टाउकोमा कात्रो बॉंधेर
जिन्दावाद
मुर्दावाद
भोकहड्‌ताल
लाठी चार्ज
एक हौ
भोट देऊ
अनि होसियारहरू भएर ओर्लिन्छन्‌।

गान्तोक

Pravin Khaling – Paurakh Palayan

प्रवीण खालिङ  – पौरख पलायन

मिडास टच वर्तमानले
हरिनाथ फुटेको गाँउको गोरेटो कुल्चन्दै आएपछि
गाँउका आरूफुले सपनाहरू
एकाएक नाइटमेयर्समा परिणत हुन्छन्,
गाउँलाई ऐंठन पर्छ।

डाँडाको सिरेटो छिर्ने
पौढ़ शिक्षा केन्द्रको लालटिन जस्तो
ढिपढिप गाउँका इच्छाहरू
नटराज पेन्सिलको ठुटोले
व्यक्ताउन नसकेपछि
गाँउको अभ्यास पुस्तिका बाँझै बस्छ।

हलोको फाली भऩ्दा बलियो
गाउँको पौरख र पसिना
*मनरेगाको धुलोमा सोस्सिए पछि
आफ्नो पाखुरीमा विश्वास
हराइपठाउँछ गाँउ।

पुरानो मोडलको खपालु गाउँमा
चुरनको नोट जस्तो साहुलियत पसे पछि
नथाक्ने इलमहरू गल्न थालेको छ
गोरेटाहरूले भटाभट सेक्स चेञ्ज गर्दैछन्
धमाधम सड़कहरू बन्दैछन्।

बेला कुबेला गाउँलाई ओभरडोज भइबस्छ
साहुलियतको एडिक्सनले
मात्तिन्छ गाउँ ।
भर्खरै खोलिएको ब्युटिपार्लर
नयाँ साइबर क्याफेबाट फर्किएको गाउँलाई
धुलो लाग्नसक्छ,हिलो लाग्नसक्छ
ड्योड्रन्टले पसिना छेक्नु थालेपछि
गाउँबाट स्वनिर्भरको बस्तीमा अनिकाल लाग्छ
युगौ पुरानो त्यो छिप्पट पौरख आफ्नो प्यारो गाउँ छोड्न बाध्य बन्छ।

*मनरेगा- महात्मा गान्धी ग्रामीण रोजगार ग्यारेन्टी

गान्तोक

Pravin Khaling – Shabdako Ris

प्रवीण खालिङ – शब्दको रिस

देश हर्बलले बाड़ेको विज्ञापन
जति पनि नपढ़िने त्यसको पर्चाले
राजनैतिक नंपुसकता छर्लङ्ग पार्छ।
त्यसको पोस्टर लेख्ने हातहरूले नै
प्रजातन्त्रको बाह्रखरी मेटाउछ।

अक्षरहरूको अनिकाल परेको बेला
निरक्षरहरू महाकाल भएर
मन्दिर,गुम्पा, गिर्जा र मस्जीदहरूमा पस्छन्
शान्तिलाई गलहत्याएर
आफैलाई ईश्वर घोषणा गरेर बस्छन्।

शब्दहरूलाई नाराको कन्सर्नटेशन क्याम्पमा हालिन्छ
भकाभक अक्षरहरूको टाउको काटिन्छ
प्रजातन्त्र लेख्न बस्यो कि त्यसको निबं भाचिन्छ
वर्णमालाको आँसु बग्छ।

‘गालामा आँशुको डोब बस्दैन हजुर
पहरामा खहरेको डोब बसेजस्तो’ – पारिजात

त्यसको टुमौटे परिभाषाहरूमा
अटाउँदैन शब्दको सिद्धान्त
मान्छेको मौलिक अधिकार
त्यसको रतन्धो आँखाले ठिम्याउन सक्दैन
त्यसले शब्दको आवेग पनि देख्दैन।
हुन त
त्यसले सत्ताको कुरा गर्छ
त्यसले सत्ताको धाक लगाउँछ
तर त्यसलाई थाहा हुँदैन
शब्दको रिस
जब शब्द रिसाउँछ पानीमा आगो बल्छ
आँखाबाट आँशु होइन आगो बग्छ
संविधान र देश त ढल्छ
त्यतिबेला त्यसको सत्ता कसरी चल्छ
हो त्यतिबेला त्यसको सत्ता कसरी चल्छ ?