नेपाली कविता को बिशाल संग्रह
हेमन्त परदेशी – मरुभूमिको क्याक्टस
तिमी कल्कलाउदो गुलाबको फूल
म आधा सुकिसकेको मरुभूमिको क्याक्टस
अब आफै भन तिमी –
कहाँ छ हामीमा समानता?
हो, प्रेमको कुनै परिधि हुँदैन
उमेर र आयूको सीमा हुँदैन
तर Continue reading “Hemanta Pardeshi – Marubhumi Ko Cactus”
हेमन्त परदेशी – नोष्टाल्जियाका आँशुहरु
खजुरको बोटको फेदमा बसेर
आँखाले भ्याएसम्मका
बन्जर रेगिस्तानका
अपरिमित दृश्यहरु नियालिरहेको
बिचरा दिलबहादुर !
सधैँ झैँ यसपल्टको दशैँमा पनि
घर जान सकेन ।
ठ्याक्कै तीनसाल भो
घर / परिवार छाडेर
मुग्लान भासिएको ऊ
अनि , त्यति नै भो
यो सुख्खा मरुस्थललाई
उर्बरभूमिमा रुपान्तरण गर्न
नुनिला पसिनाका बुँदहरु
बगाउँन थालेको उसले ।
हो,
रहर पटक्कै थिएन उसलाई
आफू जन्मेर हुर्केको गाउँ-घरलाई
चटक्कै मायाँ मारेर
सात समुन्द्रपारिको बिरानो देशमा
खेतालो / गोठालो बन्ने
तर ,
सक्दै सकेन हेर्न उसले
बाबाको शीरको फाटेको टोपी
आमाको आङ्को टालेको चोली
अनि ,
अग्नीलाई सातफेरा मारेर
भर्खरै घर भित्र्याएको
श्रीमतिको मुहारबाट
अनायसै अस्ताएको पूर्णिमाको जून ।
धेरै सोच्यो, धेरै सम्झ्यो
अनि, सोध्यो आफ्नै मनसित
र, एकदिन
समयसुनामीको छालसँगै
दिशाहीन गन्तब्यको पोको बोकेर
बाटो लाग्यो ऊ
भक्कानो फुटेको मुटुलाई
धैर्यताको तुरुङ्गमा हालेर
लुखुर लुखुर सहरतिर ।
अनपढ थिएन
त्यति अन्जान पनि थिएन ऊ
तीरमा बगाएर शीरमा खोज्ने
चलायमान यो दुनियाँदेखि
तर,
अल्मलियो बिचरा !
कथित आधुनिक सहरको
दुर्भेद्य एवं दुर्बोध्य भीडहरुमा
यता गयो उता हरायो
उता गयो यता अल्मलियो
जापान, कोरिया, अष्ट्रेलिया
सिङ्गापुर , मलेसिया, अमेरिका
इराक अनि अफगानिस्तान
कहाँ कहाँ पुगेन र ऊ ?
दलालका नक्कली कुराहरुमा l
तर पनि,
हिम्मत हारेन उसले
अर्थात, बाध्यता र विवशता
उसको हिम्मतको रक्षा कवच बनेर
ठिङ्ग उभियो ऊ सामु l
चुहिएको घरको छानो
नछाइ हुँदै भा’थिएन
धमिराले भित्रैसम्म खाएर मकिएका
घरका खाँबा र बलोहरु पनि
नफेरि पटक्कै धर थिएन
त्यसैले,
दासता र पराधिनता नै सहि
सुदुर भविष्यको सुन्दर परिकल्पनामा
झोलाभरि निला सपनाका
कलमी बोटहरु बोकेर
बालुवाको देशतिर उड्यो ऊ
हवाईजहाजमा सररर ।
हो,
आतुर थियो ऊ
आफ्नै पसिनाको जलले
मरुस्थलको बन्जरभूमिलाई
हराभरा बगैँचामा रुपान्तरण गर्न
र ,
सपनाका निला फूलहरु फूलाउँन
त्यसैले ,
दिन-रात भनेन कहिल्यै
आँधी , हुरी र खप्नै नसक्ने
चर्को घाम पनि भनेन उसले ।
तर बिडम्बना !
पिँध छेडिएको भाँडो
चुहिएको चुहियै
न कहिल्यै भरियो
न त केही अडियो नै
बरु उल्टै,
अर्थशास्त्रको नियम र परिभाषा भन्दा
बिल्कूल फरक सिद्धान्तमा प्रतिपादित
माग, आपूर्ति, बितरण र उपभोग-को
क्रय, बिक्रय र मोलतोलको जालसाँजीमा
आफैले आफैलाई बेचेको
आफ्नै मूल्यको शोधभर्ना गर्न समेत
हम्मे हम्मे परिरहेकोछ उसलाई ।
दशैँ आयो !
दशैँ आयो !
सबैको मुखबाट सुनिरहेकोछ ऊ
र ,
सुनिरहेकोछ
बा-आमा र मान्यजनहरुको हातबाट
टीका, जमरा र आशिर्बाद थाप्न
अनि,
आ-आफ्ना जीवनसङ्गिनी
र,
बालबच्चाहरुलाई
पोहोर साल दिएको
“अर्को सालको दशैँमा भेटौँला”-को
आश्वासन पूरा गर्न
परदेशीहरुको
घरदेश फर्किने कुरा ।
तर ,
विवश छ ऊ
आफ्ना सारा चाहनाहरुको
दाहसंस्कार गरेर
परदेशको साँघुरो घेराभित्र खुम्चिन
अनि, विवश छ
मुटुमा भक्कानो फुटाएर
घरदेशको हार्दिक सम्झनामा
खजुरको बोटको फेदमा बसेर
आँखाले भ्याएसम्मका
बन्जर रेगिस्तानका
अपरिमित दृश्यहरु नियाल्दै
दुई आँखाका डीलबाट
नोष्टाल्जियाका आँशुहरु तप्प तप्प खसाल्न ।
हेमन्त परदेशी – म अक्षर होइन
बिष=बिख ।
अर्थात “ष” ले “ख” र “य” ले “जे” उच्चारित हुनुपर्ने ,
अथवा, निराकार ब्रम्हा , बिष्णु र महेश्वरलाई समेत –
जबर्जस्ति “ॐ” को एउटै शब्द भित्र अटाउन बाध्य हुनुपर्ने ,
नियतिको शीकार ।
अर्थात , कसैको मनोखुशी उच्चारित हुने अक्षर होइन म ।
त्यसैले मेरो अस्तित्व माथि धावा बोल्न सक्दैन कसैले ,
न त मेरो बहावहरुमा बाँध बन्न नै सक्छ कोहि ।
अर्थात बग्नु मेरो स्वकीय धर्म हो ,
र निरन्तर बगिरहेकोछु यसरी नै ।
कहिले खहरे बनेर उर्लिन्छु ,
त कहिले फेवाको शान्त छाल बन्छु ।
अनि कहिले सुनामी बनेर फैलिन्छु ,
त कहिले आफैले आफैलाई शमन गर्छु ।
किन कि स्वकीयताको अधिपति ,
अर्थात , कसैको मनोकांक्षामा सजिलै लेखिने र मेटिने अक्षर होइन म ।
हो , समयको बहाव संगै यूग बद्लिँदो छ,
अनि बद्लिँदो यूग संगै समय ढल्दो छ ।
र यही परिवर्तित यूग सामु उभिएर म भन्दैछु –
मान्छे भन्दा श्रेष्ठ अरु कोहि हुन सक्दैन ,
अर्थात सृष्टि सापेक्ष यूगद्रष्टा मान्छे नै हो ।
मान्छे ! द्वन्दात्मक भौतिकबादको ब्याख्या गर्छ ,
मान्छे ! चरम बैज्ञानिक समाजबाद र साम्यबादको खाका कोर्छ ।
अनि मान्छे ! उच्चतम प्रबिधिको बिकाश संगै ,
धर्तिमा मात्रै नभएर-
चन्द्रमा र मङ्गल ग्रहमा समेत आफ्नो नयाँ संसार निर्माण गर्छ ।
नयाँ संसार !
आहा कति सुन्दर ?
मेरो परिकल्पनाको स्वप्निल संसार ।
र त ,
भुइँमा उज्यालो खसे देखि,
साँझमा बस्ती नसुते सम्म ,
निरन्तर गाइरहेको हुन्छु म नयाँ संसारकै गीत ।
नयाँ संसारको गीत !
अनायसै पुरानो हुन्छ मेरा लागि ,
अर्थात बासी समाचार-पत्र जस्तै बेअर्थको बन्छ मेरो गीत ।
कति गाउँनु अब?
कति सुनाउँनु अब?
धोबि चरीको गीत जस्तै ,
अर्थात बेमौसमी सारेगमपधनिसा ।
फेरि नयाँपनको खोजिमा –
भास्कोडिगामा र कोलम्बस बन्छु म ।
खोज्छु नयाँ संसार , नयाँ सोच र नयाँ बिचार ।
तर उहि पुरानै दृस्यहरु दृष्टिगोचर हुन्छन् मेरा आँखामा ।
अर्थात ष=ख र य=जे ।
बिभ्रमण र बिपर्यताले मितेरी लगाउँन खोज्छ ,
आफैले आफैलाई संहाल्छु म ।
अनि अक्षरहरुको नियतिबाट मोक्ष प्राप्त गर्न ,
सिङ्गो ब्रम्हान्ड भरि बितन्तु-सन्देश फैलाउँछु-
कसैको मनोखुशी उच्चारित हुने अक्षर होइन म ,
न त कसैको मनोकांक्षामा सजिलै लेखिने र मेटिने अक्षर नै हो म ।
अर्थात, मानव अस्तित्वको अनुप्राणितामा ,
सिङ्गो ब्रम्हाण्ड चाहारिरहेको मान्छे हुँ म , एउटा मान्छे ।
हेमन्त परदेशी – सगरमाथा उक्लिंदै
तिमी आऊ या नआऊ ,
मेरो साथ देऊ या नदेऊ ,
त्यो तिम्रो कुरा हो ।
तिमी भित्रको अन्तर्बोधी अवचेतनको ,
तिमी भित्रको स्वकीय दृष्टिबोधको ,
अनि ,
तिम्रो आत्मनिर्णयको अधिकारको ।
तर, यथार्थ यही हो-
कि, मैले – नाङ्गै खुट्टा सगरमाथा आरोहण गर्न सकिन्छ
-लाई-
आफ्नो जीवनदर्शन बनाउने हिम्मत गरिसकेकोछु ।
हो, मैले पनि बुझेकोछु,
बिल्कुल तिमीले बुझे जस्तै-
अर्थात ,
नाङ्गै खुट्टा सगरमाथा उक्लिने –
साहासिक एवम् प्रगल्भ अभियानको बिरुद्धमा ,
थुप्रै दृष्टिविक्षेप र उपहासका अमार्जित कैरनहरु कथिनेछन् ।
अनि ,
आधार शिविरभरि धोबी चरीको गीत बनेर-
द्वेषजनित कायरताका निरर्थक बखानहरु पनि गुन्जिनेछन् ।
किनभने ,
नाङ्गो खुट्टा हिउँ कुल्चनु –
प्राकृतिक बिशृङ्खलता र ,
निराकृतताको पराकाष्ठा मात्रै होइन ,
अग्राह्य मानव उद्वीपनको उपज पनि हो ।
त्यसैले त ,
आज सम्म जतिले सगरमाथाको चुचोरोमा पाइला राखे
अथवा राख्न खोजे,
तिनीहरुले कहिल्यै नाङ्ङो खुट्टा हिउँ कुल्चने हिम्मत गरेनन् ,
अर्थात नाङ्गो खुट्टा हिउँ कुल्चनुलाई –
प्राकृतिक उत्क्रमको सिद्धान्तले रोक्यो / छेक्यो ,
अनि,
परास्त गर्यो / अर्हतारहित बनायो ।
एसो भनिरहँदा-
तिमीलाई लाग्न पनि सक्छ,
कि, म – तेन्जिङ शेर्पा र एड्मण्ड हिलारीहरुको उपहास गरि रहेकोछु ,
जुन्को ताबेई र पासाङ् ल्हामुहरुको साहसको खिल्ली उडाइ रहेकोछु ।
तेसैले म तिमीलाई भन्दैछु –
तेन्जिङ र एड्मण्डको गौरबमयी गाथालाई मात्रै होइन-
आप्पा , आङरिता र सुन्दरेहरुको इतिहाँसलाई समेत जीवन्त राख्दै ,
अनि ,
पासाङ र जुन्कोका साहासहरुले आफुमा अनुप्राणिता भर्दै ,
बिल्कुल नाङ्गो खुट्टा ,
अनि ,
बिना अक्सिजन र बिना हिउँ निरोधक परिधान ,
म सगरमाथा आरोहणको यौटा नयाँ ,
एवं ,
प्रायोगिक यात्रामा निक्लिंदैछु ।
हो, म नाङ्गै खुट्टा सगरमाथा उक्लिंदैछु ।
हेमन्त परदेशी – तिम्रै आस्थाको विजय हुनेछ
बम र बारुदले उडाउन सक्दैन ,
न त फलामे सांग्लाहरुले नै बाँध्न सक्छ ।
आगोको ज्वालाले जलाउन सक्दैन ,
न त हिटलरी शासनहरुले नै गलाउन सक्छ ।
मानवरुपी भौतिक शरीर मरेर जान्छ ,
तर आस्था सधै अमर रहन्छ ।
त्यसैले शहीद!
तिमीले रुनु पर्दैन ,
मृत्युको ग्लानिबोधले रत्तिभर छट्पटिनु पर्दैन ।
भौतिक शरीर बिलाएर गयो त के भयो ?
तिम्रो आस्था अझै मरेको छैन ,
र युगौ युग मर्ने पनि छैन ।
बस् फरक यति छ –
आज तिम्रो त्यही आस्था माथि स्वघोषित ठुलाबडाहरुले ,
मनपरि रत्यौली खेलिरहेकाछन् ,
मृत्यु पर्यन्त परलोकमा समेत् –
ब्रम्हलुट् मच्चाउने दिवासपनामा ,
तिम्रै आस्थाको पुच्छर् समातेर –
बैतरणी पार गर्न खोजिरहेकाछन् ।
तर ढुक्क बन शहीद!
तिम्रो आस्था अब एक्लै छैन ,
शदीयौ देखि मुकदर्शक बनेर –
इतिहासको गवाह बन्दै आइरहेको यो देस ,
अब त्यसै चुप लागेर बस्ने छैन ।
भन्नैपर्दा………….
अब सगरमाथाको शीखरमा पनि –
तिम्रै आस्थाको झन्डा फहराउनेछ ,
तिम्रो आस्थाको पुच्छर समातेर,
बैतरणी तर्न खोज्नेहरु –
बीच बाटोमा पुग्न नपाउदै ,
समुन्द्रमा अकल्पनीय सुनामी आउनेछ ।
र त्यो दिन………
सुषुप्त ज्वालामुखीको बिष्फोटसँगै ,
कहिल्यै हारमा अनुवाद नहुने –
तिम्रै आस्थाको विजय हुनेछ ।
हेमन्त परदेशी – तिम्रो अभागी प्रेमीको कथा
यता तिमी बैंशालु गुराँश बनेर
लेकाली पाखाभरि ढकमक्क फूलिरहँदा
उता रेगिस्तानको बन्जरभूमिमा ‘नोष्टाल्जिया’का हाँगाभरि
मरुभूमिको ‘क्याक्टस’ फूल्न विवश तिम्रो अभागी प्रेमी
कति फिक्का र निरस जीवन बाँचिरहेको होला l
हुन त पैतलामा काँडा बिझ्दा मष्तिष्क दुख्छ मान्छेको
त्यसैले, आफ्नो अभागी प्रेमीको पीडामय जीवनकथा सुनेर
तिम्रो छातीभित्र पनि अदृश्य घाऊको खिल पल्टिएको होला
अनि दिनरात आँशुको सागरमा डुबुल्की मार्दै
तिम्रो कोमल हृदय बेस्सरी तड्पिरहेको होला l
तर, आँशुले दु:ख धुन सकिँदैन -ले
मलाई चट्टान जस्तै दह्रिलो मन बनाएर भन्न मन लागेकोछ
कि, सबथोक गुमाएर पनि-
फाटेको मन टाल्ने एक टुक्रा आफ्नै माटो त छ नि तिमीसंग
अनि, आँखाका डीलबाट बगिरहेका आँशुलाई धोई पखाली गर्ने
आफ्नै हिमालको चिसो पानी पनि त छ तिमीसंग l
साँच्ची आफ्नो माटोको सुगन्ध कति मिठो हुन्छ है
कल्पना मात्रै गरेर त हेर एकपल्ट
तिमीले कोशेली स्वरुप पठाइदिएकी
गुन्द्रुक र अकबरे खुर्सानीमा
तिम्रो अभागी प्रेमीले कति मिठो सुगन्ध अनुभूत गर्दो हो
पराईभूमिमा पनि आफन्त र आफ्नो देशको माटोको l
यीनै पाखा, पखेरा र सौलुङ्गको दृश्यानुभूतले
कति बिक्षिप्त बन्दो हो उसको मन ?
कति बगाउदो हो तिम्रा यादहरुलाई आँशुका भेलहरुमा ?
तर बिडम्बना !
न आँशु पखाल्ने हिमालको चिसो पानी छ ऊसंग
न सिंचित हुने एक टुक्रा आफ्नै माटो नै ।
तर पनि ऊ निरास बनेको छैन रे !
धेरैपल्ट चिठ्ठीमा लेखेको छ उसले –‘जिन्दगी दिन र रात जस्तै हो l’
दिन पछि रात आए, रात पछि दिन पनि अवश्य आउछ
बस् खाँचो छ त केवल सकारात्मक सोच सहितको समयको सही उपयोगको
अनि, साथ, सहयोग र सद्भावपूर्ण सहयात्रामा
एक अर्का प्रतिको अपरिवर्तनीय बिश्वास र साझा समर्पणको l
हेमन्त परदेशी – कहाँ जाऊँ म देश खोज्न
देश नै जनता
र,
जनता नै देश !
कहिँ सुने जस्तो
कतै पढे जस्तो
तर बिस्मृत छन्
मेरा मानसपटलहरु
सुषविताबाट
क्षयग्रस्त बने जस्तै ।
तपाईलाई थाहा छ?
तपाईलाई पो थाहा छ कि?
सडक सडक
र
गल्ली गल्लीहरुमा
एक्लै भौतारिँदै
प्रश्नै प्रश्नहरुको
तुल टाँग्दैछु म l
सहरका होर्डिङ्गबोर्डहरुमा
बियर र चाउ चाउको
बिज्ञापन टाँगे जस्तै ।
सामयिक खोज
समादृत प्रश्न
हार्दिक बधाई दाइ/भाइ !
बधाई र शुभकामनाका
अनगिन्ती शब्दका पोकाहरुले
टन्न भरिएको
गह्रुँङ्गो झोला
पिठ्यूँमा बोकेर
यौटा अपरिमित
सडकको दुरी
निरन्तर नापिरहेकोछु म
ओलाङ्चुङ्ग गोलाका
खम्बा भोटेहरुले नुन बोकाएर
उकाली ओराली गराइरहेका
लेकाली ‘याकहरु’ जस्तै ।
ए मूर्ख मान्छे !
सडक र गल्लीहरुमा
खोजेर पनि पाइने चिज हो र ?
देश र जनताको
अर्थ र परिभाषा ?
म भित्रको ‘म’ ले
मलाई नै प्रश्न गर्छ
अनायसै झस्किन्छु म
आफ्नै प्रतिविम्वसँग l
आफ्नै छाँया देखेर तर्सिएको
खरायो र सिंहको कथाको
मूख्य पात्र बुद्धु सिंह जस्तै ।
पुग्छु म सिंहदरबार
नियाल्छु एक एक दृश्य
खोइ देश?
कहाँ छन् जनता?
सबै अरुकै ईशारामा नाँचिरहेका
नर्तकीहरु देखेर
आश्चर्यचकित हुन्छु म
अब कहाँ जाऊँ?
के गरौँ म?
बेस्सरी अलमलिन्छु l
मेरा थकित पाइलाहरु
पुन: लम्किन्छन्
आफ्नै गाउँ-बस्तीतिर
आहा ! जनता नै जनताको लस्कर
भावमङ्गित हुन्छु म अनायसै
र ,
नियाल्न थाल्छु
प्रत्येक अनुहारहरुलाई l
तर अफसोच !
कहिँ कतै देशको चित्र देख्दिन म
ती अनुहारहरुमा l
मिथ्या लाग्छन् मलाई
देश नै जनता
र ,
जनता नै देश-को परिभाषा l
मानौ जनता हरु
फगत न्यूरोडमा बेच्न राखिएका
बिभिन्न मानवाकृतिमा कुँदिएका
हस्तकलाका सामानहरु मात्रै हुन् ।
अब कहाँ जाऊँ म देश खोज्न ?
सडक?
गल्ली?
सिंहदरबार?
मेरो गाउँ-बस्ती?
अझै अनुत्तरित छन्
मेरा प्रश्नहरु आफैसित ।
हेमन्त परदेशी – ज्वालामुखी बनेर उठ !
बर्षातको अभावमा –
बर्षौँ देखि बाँझा रहेका हाम्रा खेतहरुमा,
यस पल्ट पनि ब्याड राख्न सकिएन ।
अर्थात ,
मुठ्ठी खाएर मुरी उब्जाउने धपेडिमा-
कसैले पाइतलामा फोका र Continue reading “Hemanta Pardeshi – Jwalamukhi Banera Utha”
हेमन्त परदेशी – आउ एउटा संकल्प गरौ
सुनौलो बिहानीको स्वागतार्थ
बस्तीहरुमा गुन्जिएको भालेको डाकसंगै
धर्तीलाई छाद हाल्न आइपुग्ने
उषाको पहिलो किरणसँगै
उठ्ने जमर्को गरौ
अधुरो यात्रा पुरा गर्नको निम्ती
अनि जुट्ने संकल्प गरौ
राष्ट्रिय एकता र सामाजिक मुक्ति सहितको
संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र निर्माणको निम्ती
नत्र हाम्रा यी ब्युझाईहरु
फेरी पनि कुम्भकर्णकै निंद्रामा परिणत हुनेछन्
कहिल्यै अन्तिम बन्न नसकेका हाम्रा यात्राहरु
गन्तब्यमा पुग्न नपाउदै बीचैमा अधुरो बन्नेछन्
किनभने, ऊ, तँ र म को राजनीतिबाट बिखन्डित हाम्रा मानसिकताहरु
अझै पनि हामी र हाम्रो भावनाहरुमा अनुवाद हुन सकिरहेकाछैनन्
अस्तित्वबिहीन हाम्रा मुर्दा जिन्दगीहरु
जन्तीको जमात अथवा मलामिको ताँतको सार्थकता भन्दा
अलिकति पनि माथि उठ्न सकिरहेकाछैनन्
त्यसैले आऊ सहयात्रीहरु हो!
अन्तरआत्माबाटै एउटा यस्तो संकल्प गरौ
पूर्णिमाको जून नउदाएको रातमा पनि
यात्राको निरन्तरार्थ हातेमालो गरेर बामे सर्ने हिम्मत गरौ
चुक घोप्टिएका घनिभूत अँध्याराहरुलाई चुनौती दिन
सुषुप्त बनिरहेका हाम्रा चेतनाका दीपहरुलाई
एउटा ज्युँदो र जाग्दो ज्वालामुखिमा पारिणत गरौ
हो, लक्ष्य चुम्न निश्चय नै भने जस्तो सजिलो हुनेछैन
तर असम्भव भन्ने कुरा पनि
लाछी र कायरहरुको मनमा बाहेक
संसारमा अन्त कही छैन
हाल: दोहा, कतार
हेमन्त परदेशी- एउटा सच्चा नवीनताको जन्म दिन चाहान्छु
आफ्नै अन्तर्बोधी अवचेतनको लम्बेतन शल्यक्रिया पछि
आज मैले मानसिक अपहिजताबाट उन्मुक्ति पाएको छु ।
अर्थात अभाव , गरिबी , कुपोषण केहि छैन अब म संग ।
त्यसैले अब मैले जीवनको निस्सारता महसुस गर्नु पर्ने छैन ,
न त फिक्का र उधारो जीवानुभूतिमा –
पटक पटक आत्महत्याको असफल प्रयास नै गर्नु पर्नेछ ।
हो अब म भन्छु – आत्महत्या गर्नु सृष्टिलाई मार्नु हो ,
र सृष्टिलाई मारेर मोक्ष प्राप्त हुँदैन ।
अर्थात मोक्षको नाममा रुक्षता र निराकृतता अस्वीकृत छन् अब म बाट ।
किन कि १ र १ , २ मात्र होइन ११ पनि हुन्छको गणितीय सिद्धान्तमा-
मैले जीवनको सार्थकता देखेकोछु ।
त्यसैले त भास्कोडिगामा र कोलम्बस बन्नु अघि –
मोहेन्जोदाडो र मेसोपोटामियाको परिभ्रमण गरिरहेकोछु म ।
अनुभूत गर्छु आफ्नै अवचेतनले ,
मनश्चक्षुको वाचलता भित्र बिशाल पिरामिडहरु ठोक्किन्छन् ,
नियाँल्छु , सुम्सुम्याउँछु अनि पटक पटक ठम्याउँछु ।
आहा ! कस्तो देदीप्यमान र उद्विप्त मानव सभ्यताका अरक्षणीय पिरामिडहरु ?
आफ्नै अभ्यन्तरिक चित्तभ्रममा नतमस्तक बन्छु म ।
थाहा पाउँछु –
सभ्यता रुख होइन , जो हरेक सालको पालुवा फेराइ संगै बुढो होस् ,
अनि सभ्यता थोत्रो घर पनि होइन , जो चाँहदैमा सजिलै भत्काउँन सकियोस् ।
त्यसैले साल फेरिँदैमा बुढो हुनुलाई अस्वीकार गर्छु म ,
अनि पुरानो हुनुको परिभाषा भित्र सभ्यताको नवीनता खोज्छु म ।
किन कि मेरो अन्तर्बोधी अवचेतनले भन्छ –
बुढो र पुरानो हुनलाई नवीनताको जन्म हुनुपर्छ ,
रुखको पालुवा फेरिए जस्तै अथवा नयाँ घडेरीहरु सम्याए जस्तै ।
तर मलाई थाहा छ आयु छोट्टिनुलाई नै बुढ्यौली ठान्नेहरु ,
अर्थात पुरातन माथिको नवीनतमको दिग्बिजय ठान्नेहरु ,
सधैँ झैँ यो साल पनि त्यसरी नै उल्लासित हुनेछन् , उमङ्गित हुनेछन् –
अनि नयाँ सालको आगमन संगै –
अरुको बुढ्यौलीमा आफ्नो जवानीको बिजयोत्सव मनाउँनेछन् ।
त्यसैले दिगभ्रमित समयको सुरुआत हुनु अगावै ,
अर्थात कुपोषित मानसिकताहरुले इन्क्लाबका नाराहरु उराल्न अगावै ,
म आफ्नै अन्तर्बोधी अवचेतनमा सभ्यता संग संभोग गर्न चाहन्छु ,
स्खलित हुन चाहान्छु ,र एउटा सच्चा नवीनताको जन्म दिन चाहान्छु ।
हेमन्त परदेशी – बिचरा काकाकुलहरु
अनाबृष्टि र खन्डबृष्टिले ,
पटक पटक उजाडिएको मेरो मनको बस्ती ।
यो साल पनि रत्तिभर ओसिलो बनेन ,
अर्थात, त्याग र समर्पणको चर्को खडेरीमा ,
बिश्वासको पालुवा फेर्न सकेन Continue reading “Hemanta Pardeshi – Bichara Kakakul Haru”
हेमन्त परदेशी – आखिर तिमी को हौ
तिमीले मलाई बहिरो भन्यौ
नसुने झैँ गरेरै सहेँ मैले
तिमीले मलाई कानो भन्यौ
त्यसलाई पनि खपेँ मैले
अर्थात,
लुलो,लङ्गडो, डुँडो, खोरन्डो जे जे भन्यौ तिमीले
ती सबैलाई त्यसरी नै पचाएँ मैले
तर आज फेरि पनि तिमी मलाई
तिनै अनेक कनिष्ठ नाम र उपनामले पुकारी रहेकाछौ
अर्थात, तिमी प्रतिको मेरो सम्मान र सहनशीलतालाई
एउटा कम्जोर छात्तीको उपज ठानेर
मेरो स्वाभिमानमाथि नै धावा बोलिरहेकाछौ
तर पनि म त्यसरी नै सहिरहेकोछु
खपिरहेकोछु अनि पचाइरहेकोछु
अर्थात,
तिमी प्रतिको अब्यक्त बिद्रोहलाई दबाएर
शालीनता र सहनशीलताको पर्याय बन्न खोजिरहेकोछु म
तर थाहा छैन,
संयमता र धैर्यताका यी बाँधहरु कतिन्जेल टिक्ने हुन्
अथवा
शालीनता र सहनशीलताले कहिले सम्म धान्ने हुन्
त्यसैले, हाइब्रीड् र कोलोनिङ् नगरिएको
एउटा बिशुद्ध प्रजातिको मान्छेको मनबाटै भन्दैछु म
मसँग त केवल बिरासतमा मिलेका
साधारण मानव क्रोमोजमहरु मात्रै छन्
अर्थात,
मेरा क्रोमोजमहरु तिम्रा जस्ता हाई-ब्रीडियन् र बिकशित छैनन्
त्यसैले त,
रङ्गीताहरु ब्रम्हपुत्र उकालो बगिसक्दा पनि
म भने आफ्नो पुरानै धारमा बग्न विवश बनिरहेकोछु
अर्थात,
उकालो बग्नुको कठिनाई र चुनौतिहरुलाई थेग्न सक्ने
सामर्थ्यता अझै पनि जुटिसकेको छैन मसँग
त्यसैले म तिमीलाई आग्रह् गर्छु
जो जसरी र जता बगे पनि
उसले स्वच्छन्द र उन्मुक्तसित बग्न पाउनुपर्छ
अर्थात,
ऊ ‘ऊ’ नै हो र म ‘म’ नै हो को साश्वत सत्यलाई
मन खोलेर पचाउनु सक्नुपर्छ
नत्र एक दिन,
अवश्य त्यो दिन आउनेछ
कि तिम्रो श्रेष्ठताको बिरुद्धमा पनि
असङ्ख्य चोर औंलाहरु ठडिनेछन्
र, तिमीलाई प्रश्न माथि प्रश्न गर्नेछन्
कि दुनियाँलाई आफू जस्तै सर्बश्रेष्ठ हुनुपर्छ भन्ने
आखिर तिमी को हौ?
पाँचथर, हाल: दोहा, कतार