Narayan Tiwari – Ma Jutta Hoon

नारायण तिवारी – म जुत्ता हुँ

म जुत्ता हुँ
कोही लगाउँछ
म मर्दछु –
कोही फेरि लगाउँछ
· ·
खिइनु पनि मर्नु हो
म खिइँदै मर्छु
घिर्सार्छन् मलाई
मेरो नाम नमेटिउञ्जेल
पर्छार्छन् मलाई …
· ·
म जुत्ता Continue reading “Narayan Tiwari – Ma Jutta Hoon”

Narayan Tiwari – Man Paryo, Man Parena

नारायण तिवारी – मन पर्‍यो/मन परेन
(नेपाल साप्ताहिक ३७१)

तिमीले कोट-पाइन्ट लगाएको
मन पर्यो
राष्ट्रियता
पोसाकमा नखोजेको मन पर्यो
तर, बन्दुक बोकेको मन परेन
बन्दुकको धङ्धङीले अझै गाँजेको
मन परेन ।

तिमीले स-साना मानिसहरूको आँसु पुछ्छु भनेको
मन पर्यो
तिमीले देश बनाउँछु भनेको
मन पर्यो
तिमीले चेतनाको दियो बालेको
मन पर्यो
तर, बन्दुकले नै जितेको हो भनेको
मन परेन
बन्दुकले हारेको नस्वीकारेको
मन परेन ।

हिजो-
बन्दुक बोकेको मन परेन
आज-
बन्दुकको धङ्धङीले नछाडेको मन परेन ।

तिमीले आगो बोकेको मन पर्यो
आगो बालेको मन पर्यो
आगोले पोलेको मन परेन
त्यही आगोले डढाएको मन परेन…!

Narayan Tiwari – Sanket

नारायण तिवारी – संकेत

मानिसहरू पुरिएका छन्
र मेरो मुटु यसबेला कामिरहेको छ ।

मानिसहरूलाई गिद्ध र स्यालले लुछ्दैछन्
म सुनिरहेको छु
रेडियो खुल्ला छ-
राहतका कार्यहरूमा कुनै कमी भएको छैन

मदर टेरेसा Continue reading “Narayan Tiwari – Sanket”

Narayan Tiwari – Kaso Khera Gaiyena

नारायण तिवारी – कसो खेर गइएन

ठूलो हुरी बोकेको थिए
कसो शहीद भइएन
ठीकै भएछ–
कसो खेर गइएन …. ।

कहा“ भइरहेछ इमानको पूजा
खोइ फेरिएको छ
संस्कार ।
अहिले पनि उस्तै–उस्तै
उत्पातहरू छन्
उस्तै–उस्तै
आघातहरू छन्
मोटाउने मोटाएकै छन्
कसलाई छ चासो
दुब्लाउने दुब्लाएकै छन्
तिनका निम्ति त
दुर्लभ नै भो हा“सो
ठूलो झण्डा बोकेको थिए“
कसो शहीद भइएन
ठीकै भएछ–
कसो खेर गइएन… ।

जुलुस बोक्ने नेताहरू
कुर्सीकै होडबाजीमा मस्त छन्
शहीदका इच्छा, आकांक्षाहरू
सबै अपदस्त छन्
‘धन’ नामका लुट है
सक्ने जति लुट झन्
त“ पनि खा– मैले देखिन
मैले खाएको पनि
त“ नभन्
अहिले पनि उही–उही
उस्तै–उस्तै कुर्सीमा छन् व्यवहारहरू
नाम मात्र फरक,
लाग्छ उस्तै अनुहारहरू
ठूलो उन्माद बोकेको थिए“
कसो शहीद भइएन
ठीकै भएछ
कसो खेर गइएन…

Narayan Tiwari – Madhesh

नारायण तिवारी – मधेस
(मधुपर्क २०६५ चैत)

मधेसले मलाई गाली गर्छ
म भन्छु-
जसले सधैँ अँगालोमा राख्यो
उसलाई किन गाली
जसले गर्छ तिमीलाई गाली
उसलाई पो गर्नुपर्ने हो
तिमीले गाली
सायद मधेसलाई थाहा छैन
उसलाई र मलाई एकैपटक सराप्ने
गाली गर्ने
कालो रात थियो
‘निरङ्कुश’ जसको ‘जात’ थियो
मधेसलाई सायद थाहा छैन
स्नेहको,
आत्मियताको कुनै जात हुँदैन
प्रीति गाँसेपछि
त्यहाँ कुनै घात हुँदैन

-विराटनगर-७, ममतामार्ग

Narayan Tiwari – Mero Desh Anuhar Herera Banchchha

नारायण तिवारी – मेरो देश अनुहार हेरेर बाँच्छ

म मेरो देशको कथा लेख्दैछु
मेरो देश बाहिर बाहिर हाँस्छ
भित्र तिर रुन्छ
मेरो देश जो कहिल्यै शिर झुकाउँदैन
मेरो देश….
यसका असीम पीडाहरू थुप्रै छन्
यो बाहिर त हिमाल बनेर मुस्काउ“छ
भित्र आँसु खसाउँछ
आह । कति दुर्बल छ मेरो देश
म मेरो देशका खिन्यौटे अनुहारहरू
एक–एक गरी देख्दैछु
म मेरो देशको कथा लेख्दैछु ।
जुन देश आफूभरि,
आफ्नो मुटुभरि गुराँस फुलाएर हाँस्छ
जुन देश सधैं उकाली र ओराली,
बेंसी र भन्ज्याङ रमणीय दृश्यहरूमा
भुलेर, मजबुरन भुलेर
करले–रहरले होइन भुलेर,
आफ्ना तिर्खाहरूलाई, यी नै डाँडाकाँडाहरूमा
यी नै मधेशहरूमा
यी नै कोसी र कर्णालीहरूमा
यी नै मेची र महाकालीहरूमा
आफ्नो अनुहार टकटकी हेर्छ,
मेरो देश अनुहार हेरेर बा“च्छ ।
हो ! मुटुभरि भावना पगाल्न सक्नु
पनि खूबी हो
हो, यो मेरो देशको खूबी हो
उफ् ! यही खूबीमा त उसका सम्पूर्ण
रहरहरू जिउ“छन् ।
रहर–कर
कर–रहर
यो पनि एउटा कथा भइसक्यो
म यी नै भावुकताहरूलाई पगाल्दैछु
म मेरो देशको कथा हाल्दैछु ।
विरान छन् हाम्रा जाज्वल्य क्षणहरू
कहिले आउने….
कहिले पाउने, विरान छन्
केवल बिरानोको आभास छ
र छ त केवल…..
निष्ठुरी मन, जो कहिलेकाहीं कतै
देशसित प्रीति गा“सेर,
कल्पिन्छ….
रुन्छ– कल्पिन्छ
सुन्छ– अ“ध्यारोमा त मुटुभित्र न्यानो
– आभास हुन्छ
हो यो देशको मन पनि यस्तै छ
मेरो देशको मन निश्चय नै यस्तै छ ।
वास्तवमा मेरो देश फक्रिएको फूल होइन
गुरा“स फुल्छन्
चित्त भुल्छ
वास्तवमा मेरो देश
कक्रिएको फूल हो
यो कहिलेकाही“ कतै मात्र
फुलिरहेछ– फुल्छ
केही क्षण मात्र…………..
हेर्नोस् हिमाल केही क्षण
कल्पना गर्नोस्–हा“स्यो…..
कल्पना गरिरहनुस्……
हिमाल रोयो…. हिमाल,
कोसी र मेची बनेर रोयो
हिमाल कर्णाली र महाकाली बनेर रोयो
मेरो देश यी नै आ“सुहरूको मुहान हो …..
आ“सुहरूको मुहान मेरो देश
हिमाल–जो कहिल्यै हा“स्न सक्दैन,
आ“सुहरूको मुटु कहिल्यै हा“स्न सक्दैन
मेरो देश समष्टि वेदनाहरूको पोको हो
म त्यसैले यी वेदनाहरू खोतल्दैछु…
म मेरो देशको व्यथा बोल्दैछु ।
जिन्दगी केही होइन आखिर देश हो
सुकेको जिन्दगी ……
पतझडहरू …… उडाएका सुकेका पात ….
यही त यो देशको जिन्दगी हो
यही त यो देशको पीडा हो ….
वसन्त आउने केवल न्यानो प्यास
मात्र त हुन्छ
हाम्रा घर–आ“गनका फूल–पातहरू
समयमा बढ्दैनन्
समयमा फुल्दैनन्
एक– दुई बढीहाल्लान् तर
सय–सय लड्ने त यस देशको
व्यथा हो
सय– सय फूलपातहरू हाम्रा
कंचनजंघा र धौलागिरिका
पत्तै नपाई गृष्ममा जल्छन्
जाडो त केवल छल हो ….
यो पग्लिरहन्छ, मेरो देश पग्लिरहन्छ
मेरो देश यस्तै–यस्तै विसंगत
प्रकृति–धारा मुन्तिर थिचिएर कहालिन्छ
म यी नै चिच्याहटहरूको माया पाल्दैछु
कृपया विरक्त नहोइदिनुस् …
म मेरो देशको कथा हाल्दैछु ।

Narayan Tiwari – Basi Basi Khane Manchhe (Nepali Bal Gajal)

नारायण तिवारी – बसी-बसी खाने मान्छे

बसी-बसी खाने मान्छे, देख्या होलाऊ तिम्ले
काम गरि खाने पनि, लेख्या होलाऊ तिम्ले

सुति-सुति खानपाए गर्नुहुन्न काम ?
मनैमन गुन्ने मान्छे छेक्या होलाऊ तिम्ले

बिनाआर्जन पुर्ख्यौलीको हात पर्ने धन
तुजुक र फुटानी नि रोक्या होलाऊ तिम्ले

यस्तो रीति रुने थिति बदलिने पो हो कि
सबै हाँस्ने गाउँतिर टेक्या होलाऊ तिम्ले

Narayan Tiwari – Mausam Ko Kunai Bharosa Chhaina

नारायण तिवारी – मौसमको कुनै भरोसा छैन

कालो बादल मडारिंदै छ
चट्याङ पो पर्ने हो कि !
थाप्लामा हात राख्छु म
घरी शहीद सम्झन्छु
घरी शहीदका परिवार
आ“खा बारम्बार रसाउ“छन्
किन निरन्तर ओठमा मुस्कानको आशा छैन
सायद नियति यस्तै छ हाम्रो

यहा“ मौसमको कुनै भरोसा छैन…. ।
बन्द छ युद्धको शिविर यस बेला
युद्धवीरहरू बिचरा !
घामको न्यानो ताप्दै छन्
कोही कौरव छैनन्
कोही पाण्डव छैनन्
सबै अङ्कमालमा व्यस्त छन्
यस बेला
कृष्णजीहरू ‘माखन’ (सायद नौनी ?)
खाइरहेछन् खुलेआम ….
गर्व गर्दै बिचरा कृष्णहरू
कि युद्ध त सुदर्शन चक्रकै खेला हो
शहीद– प्रसङ्ग…. सब वाहियात,
बेकार झेला हो
बिचरा हुस्सू पाण्डवहरू
‘हुस्सू’ले छोप्न– छोप्न लाग्दा पनि
अन्ठाउ“छन्
बिचरा स्वनामधन्य युद्धवीरहरू
कालो– कालो घुरमैलो फोहरी मेघको
गड्याङ– गुडुङलाई
आफ्नो विजय– उत्सवको प्रतिध्वनित बाजाको
भ्रम पाल्दछन्
मानौं ‘पुसकी रात’** को जाडोमा
एउटा गरिब किसान रखवारीमा
जो रातभरि आफ्नो बाली सखाप हु“दा पनि
केही नभएको भ्रम पाल्न विवश छ
तर स्वनामधन्य हाम्रा वीरहरू
कसरी मानिहालौं निरीह छन्, विवश छन् ?

थाप्लामा हात राख्छु म
मस्तिष्क घुम्छ मेरो
जुलुस सम्झिन्छु,
शहीद सम्झिन्छु
मुटु रुन्छ, तर यो रुन्चे मनको
कुरा कसले सुन्छ ?
मनलाई बुझाउने पनि कुनै आशा छैन
दुर्गति भनौं कि नियति
यहा“ मौसमको कुनै भरोसा छैन… ।

भर्खर–भर्खर
लागेको यो पातलै घाम
छोप्न उद्यत छन् स्वयम् युद्धवीरहरू
स्वार्थको ‘न्यानो’ ताप्दै
र कुहिरो आउ“दै छ
जिस्क्याउ“दै जा“दै छ
मेघ गर्जिंदै छ
तर्साउन– तर्साउन खोज्दै
यस्तैमा म
शहीद सोचिरहेछु–
कुहिरोभित्र छोपिने स्थितिमा बिचरा
निरीह शहीद !
तिम्रो नाममा दुई थोपा आ“सु चुहाउ“दै…
तिमीले सुम्पिएको यो घाममा
दुई थोपा आ“सु चुहाउ“दै…
थाप्लामा हात राख्छु म,
घाम अझै झलमल्ल लाग्दै जाने कुनै आशा छैन
कालो बादल मडारिंदैछ
यहा“ मौसमको कुने भरोसा छैन..
(** भारतीय साहित्यकार प्रेमचन्दको प्रसिद्ध कथा)

Narayan Tiwari – Maile DV Bharina

नारायण तिवारी – मैले डि.भि. भरिन

जसले जति उचाले पनि
मैले मन गरिन
यसपल्ट पनि मैले डि.भि. भरिन ।

सोचेँ –
विदेशमा यस्तो घाम होला ?
जे भए पनि
जस्तो भए पनि
जत्रो भए पनि
मेरो आफ्नै नाम होला ?

सोचेँ –
बरु संझिँदै स्वदेशको माटो
मन रोला…..
बन्न नसकेका अनगिन्ती कठिन जीवनको बाटो
केटाकेटीमा हिंडेको , उफ्रेको
साथीसङ्गीहरू…….
मेरो प्यारो ट्याङ्ग्रा खोला
खोलाको बाढी !
सोचेँ –
सबथोक संझिँदै फेरि यो मन रोला
के अमेरिकाको वैभवले मेरो नेपाली हृदयलाई
थुम्थुम्याउनेगरी छोला…?

सोचेँ –
किमार्थ सक्तैन
अमेरिकी सुगन्धले मेरो दुर्घन्दितै भए पनि
माटो बिस्र्याउन सक्तैन
त्यसैले जसले जति उचाले पनि
मैले मन गरिन
यसपल्ट पनि मैले डि.भि. भरिन ।

पढेको छु –
अमेरिकामा बसेका राजवका हृदयबाट प्रस्फुटित
आफ्नै माटोका सुवासनाहरू
कति राजवहरू
कति रंजिताहरू
धेरै कलममा , यहाँकै पारिलो घाम खोज्छन्
के म भेटुँला त्यहाँ डलरमा खुसी ?
चटक्क छाडेर आफ्नो माटो , आफ्नो बाटो
के म हाँसुला सम्पन्नतामा रुझी…?

सोचेँ –
जहाँ खेलें , जहाँ हुर्कें
जहाँ रोएँ , जहाँ हाँस्न सिकेँ
के त्यस्तो कुनै धाम होला ?
विदेशमा सबथोक होला ,
भौतिक सम्पन्नताले जीवनलाई पाइलै पिच्छे छोला
तर याद आउला आफ्नो माटो
इष्टमित्र , साथीसङ्गी
विताएका दिनरात
अनि रुनु सिवाय के गरूँला ?
आफ्नै हिमाल ,
आफ्नै नेपाल संझिँदै धुरूधुरू रुनु सिवाय
अरू के गरूँला ?
विदेशी नागरिकता गोजीमा घुसारेर
दंग परूँला ?
अहँ सक्तिन , अर्काको माटोलाई
जति डलर घोप्ट्याइदिए पनि आफ्नो भन्न
सक्तिन !
सोचेँ –
पराधिन घामले
डलरको जति खोलै बगाए पनि पोल्ला
आफ्नो घामले पोले पनि ,
हृदय ‘उफ्’ नबोल्ला
त्यसैले जसले जति उचाले पनि
मैले मन गरिन
यसपल्ट पनि मैले डि.भि. भरिन…. ।

Narayan Tiwari – Baa

नारायण तिवारी – बा
(हिमाल खबरपत्रिका)

बा,
एक दिन होइन
दुइ दिन होइन
तीन दिन होइन
सधैँभरि
घरिघरि
निहुँ खोज्नुहुन्छ
खाने बेलामा पनि सधैँ
अरूलाई होस् कि नहोस्
आफूलाई घिउ खोज्नुहुन्छ !

अरूले Continue reading “Narayan Tiwari – Baa”

Narayan Tiwari – Artha Khulne Kabita

नारायण तिवारी – अर्थ खुल्ने कविता

कुनै चराको चिरिबिरी जस्तै
नबुझ्ने तर मनपर्ने
हुनुपर्छ होला तपाईंका लागि कविता
कुनै सङ्गीत सुन्दाको अनुभूति जस्तो
रम–रम, आनन्दित– रमाइलो,
भए पनि हुन्छ होला तपाईंका Continue reading “Narayan Tiwari – Artha Khulne Kabita”