नेपाली कविता को बिशाल संग्रह
मनु ब्राजाकी – चिता नै दियालो भयो
घुम्टो अब उघार न रात सारै कालो भयो
लाज ढाक्ने लुगा सबै च्यातिएर टालो भयो।
आत्मज्योति निभेपछि सिरेटोले काम्छ मुटु
चिता बाली ताप्नेलाई आज नै उज्यालो भयो।
वन–जंगल Continue reading “Manu Brajaki – Chita Nai Diyalo Bhayo (Nepali Gajal)”
आँखाभरि खोलानाला ताल राख्याछु
हृदयमा समुद्रको छाल राख्याछु ।
आँसु पुछ्न अब भने सजिलो भयो,
गोजीभित्र उसैको रुमाल राख्याछु ।
सुरक्षाका लागि तरबार बोकेछौ,
मैले भने आफ्नो लागि ढाल राख्याछु ।
तिमीलाई माया यति धेरै गरेछु,
मैले आफ्नो नाम नै नेपाल राख्याछु ।
फेरि पनि बिर्सिदिने हौ कि भनेर,
मैले आपुनो नाम नै नेपाल राख्याछु ।
एक्लो ठानी हेपौला कि भन्ने सम्झेर,
मैले पनि ‘मनु’को बगाल राख्याछु ।
ऐना हेरी कराउन थाले मान्छे
आफूसँगै डराउन थाले मान्छे
मसानमा बसे बरू ढुक्क होला
घरबाटै हराउन थाले मान्छे
हाँस्दाखेरि रगतमा भिज्नुभन्दा
आँसु मनपराउन थाले मान्छे
चराएन पशुले त पशुलाई
अब मान्छे Continue reading “Manu Brajaki – Aina Heri Karauna Thale Manchhe (Nepali Gajal)”
मनु ब्राजाकी – पानी खाँदा सर्किएला (गजल)
मधुपर्क २०६६ भदौ
पानी खाँदा सर्किएला होस गर
तीर्खा फेरि फर्किएला होस गर ।
बाँचेजस्तो मर्न कहाँ सजिलो छ,
काल पनि झर्किएला होस गर ।
हिमालको मुनि बस्दा ओत होला,
पहिरो पो घर्किएला होस गर ।
उकालोमा दुवै गोडा ठीक थिए,
ओह्रालोमा मर्किएला होस गर ।
ऐना हेर्दा सम्हालेर हेर्ने गर्नु,
आफ्नै रूप चर्किएला होस गर ।
दुवै गाला अझै पनि सुख्खा नै छन्,
हृदयमै दर्किएला होस गर ।
ढुङ्गालाई धेरै माया नचढाऊ,
तिम्रो ‘मनु’ तर्किएला होस गर ।
-सैँबु, भैँसेपाटी, ललितपुर
मनु ब्राजाकी – पाइँदैन केही भन्ने थाहा हुँदाहुँदै (नेपाली गजल)
पाइँदैन केही भन्ने थाहा हुँदाहुँदै, पाउने आशा अझै पनि लागिरहेछ,
तिमी सुत्यौ मुटुभित्र मेरो निदाएर, ञमनु अब रातभरि जागिरहेछ ।
समयको साथ सबै मेटिएर जान्छ, भन्ने कुरामाथि कति भर परुँ म,
कस्तुरी झैं तिम्रो मायाँ मनमा रहेछ, सुगन्धको खोजी गर्दै भागिरहेछ ।
जाँदाजाँदै फर्किफर्कि हेर्ने बानी त्यो, तेही नजरलाई अझै सम्झिरहेछ
तिमीसँग भेट हुने कल्पनाले नै, विषलाई अमृत झैँ चाखिरहेछ ।
बोल्नु परे एउटै शब्द बाँकी रहेथ्यो, त्यही भन्न खोज्दाखोज्दै घाम अस्तायो
धेरै धेरै कुरा भए तर पनि त्यो, एउटै कुरा मनले अझै राखिरहेछ ।
बादल झैँ टुक्रा टुक्रा छरिदै म हिँडे, आकाशमा लाखलाख ताराहरु छन्,
मन गगनले एउटा सानो जूनमात्र, अन्धकार मेट्न भनी मागिरहेछ ।
प्रतीक्षाको वेदनाले नसताओस् भनी, मनलाई ञमनु जस्तै ढुङ्गा बनाएँ,
हुँदाहुँदै यसैगरी हीरा भएछु, नभनिदेऊ हीरा पनि दागी रहेछ ।
गएपछि आउँदैन कोही फर्केर
नजानु है कसैसित पनि झर्केर
घुइँचोमा एक्लै हुनुपर्छ कहिले त,
कहिले हिँड्नुपर्छ आफूदेखि तर्केर ।
आफूलाई मात्र हेर्न खोज्नेहरूको,
आफ्नै घरको ऐना पनि फुट्छ चर्केर ।
दिनभरि बटुलेको दुःख नै त हो,
त्यही पनि रातभरि बग्यो दर्केर ।
चोखा नै छन् ‘मनु’हरू दैवभन्दा त,
के हुन्छ र व्यर्थै सुन-पानी छर्केर ।
गुन गरी फर्किजाने त्रि्रो हात रै’छ,
फुलेपछि झरिजाने पारिजात रै’छ ।
हाँसीहाँसी लोभ्याउने जिन्दगी यो हाम्रो,
काँढामाथि सजिएको फूलपात रै’छ ।
र्सर्ूयसित रिसाएर हिँड्नेहरूलाई,
माया गरी फकाउने कालो Continue reading “Manu Brajaki – Gun Gari Farki Jane (Nepali Gajal)”
रुन पनि पाइएन, हाँस्न पनि पाइएन।
रोई-रोई आँसुले मन धुन पनि पाइएन।
तिमीलाई छोयो भने छोइछिटो लाग्नेहोला,
फूलजस्तो आत्मीयता छुन पनि पाइएन।
कतैतिर नलागेर आफूभित्रै बसेपछि,
दोष पनि पाइएन, गुन पनि पाइएन।
खोलाजस्तो बग्छ आँखा, बगरमै बसेको छु,
बालुवा त बग्यो सबै सुन पनि पाइएन।
गीत लेखी पठाएछौ नफर्किने बाचा गरी,
एकान्तमा गाऊँ भने धुन पनि पाइएन।
भौँतारिँदै टाढाटाढा जतिसुकै पुगे पनि,
तर यहाँ ‘मनु’जस्तो हुन पनि पाइएन।
जता हेर्यो सक्रिय छन् डोके हुक्के छातेहरू
जता हेर्यो सडकभरि माग्ने बेस्या खातेहरू
हुरी आयो गयो पनि हावा बग्न छाडी सक्यो
अझै पनि फिरिफिरि नाँच्छन् पीपलपातेहरू
अरुको नै साहारामा उभिएर भए पनि
बसभित्र घुईँचोमा दगुर्दैछन् तातेहरू
उकालोमा बुई चढ्ने ओह्रालोमा चिप्लिदिने
भएका छन् यस्तै यस्तै हाम्रा नेता नाथेहरू
आगोले त पोल्छ-पोल्छ पानीले झन् पोल्छ
बोल्नेले त बोल्छ-बोल्छ नबोल्ने झन् बोल्छ ।
आफूलाई बेच्न खोज्यौ भने बुझिराख
किन्नेले त मोल्छ-मोल्छ नकिन्ने झन् मोल्छ ।
मनमा पर्दा लगाएर बसेका छौं किन ?
नाङ्गोले त खोल्छ-खोल्छ पर्दाले झन् खोल्छ ।
रङ्गीन यो दुनियाँमा आँसुसित रगत
घोल्नेले त घोल्छ-घोल्छ भिज्नेले झन् घोल्छ ।
दुख्ख आए पनि दुख्ख, गए पनि दुख्ख
पीर बसे पनि पिर्छ गए झन् पिरोल्छ ।
एकान्त मन पराउने ‘मनु’ घुइँचोमा,
एक्लो हुँदा आफूलाई आफैंले छिचोल्छ ।
-औरही-२, महोत्तरी
जीवन कैले लघुकथा कहिले उपन्यास हुन्छ
कहिले उर्लिदो खहरे खोला कहिले प्यास हुन्छ ।
म देखि जति टाडा जति दु.खी भए पनि
अन्तत: हामी दुबैको सम्मिल्लित इतिहास हुन्छ ।
प्रकाश होस दिनको अथवा रातको अन्धकार
जुन, तारा सूर्य उदाउने त्यो एउटै आकाश हुन्छ ।
छायाँहीन मध्यान्हको नरमाइलो खडेरीमा
तिमी जहाँ भए पनि मन सँगै उदास हुन्छ ।
आकाश कैले म हुँदा तिमी धर्ती हुन्थ्यौ कैले
ऋतु बदलिदाँ दुबैको सँगसँगै उपहास हुन्छ।
जसको मुटु ढुङ्गाजस्तो देखेँ मैले
त्यसैमाथि आफ्नो नाम लेखेँ मैले
जतातिर बल्यो आगो उतैतिर
प्रतीक्षामा आफ्नो हात सेकेँ मैले
चौबाटोमा उभिएर सोच्दै छु म
कुन बाटोमा खुट्टा आफ्ना टेकेँ मैले ?
मध्याह्नमा हिँड्दा लाग्न थालेको छ
आफ्नो छाया आफूले नै छेकेँ मैले
‘मनु’लाई भेटेपछि गन्न थालेँ
गुमाएछु जिन्दगीमा के-के मैले ?
‘मनु’ बमभोला जस्तो लाग्छ
आज केही होला जस्तो लाग्छ
फूल आहा ! कत्ति राम्रा
काँढा आई छोला जस्तो लाग्छ
तुर्तुरे यो अश्रुधारा
निकै ठूलो खोला जस्तो लाग्छ
मृत्यु आज दुरुस्त नै
मनुष्यको चोला जस्तो लाग्छ
अनि पो त राम आज
रावणसामु रोला जस्तो लाग्छ ।
मनु ब्राजाकी – जति धेरै आफुलाई केलाउँछन्
जति धेरै आफुलाई केलाउँछन्
त्यति धेरै तिमीलाई खेलाउँछन्
मरेपछि स्वर्ग जाने ढल जस्तो-
बागमतिमा आफूलाई सेलाउँछन् ।
माया भन्ने तिम्रो नासो जब मैले मासिदिएँ
एकपटक रोएँ अनि आँसु पुछी हाँसिदिएँ
जता गए पनि यहाँ बाटो कुर्नुपरेकै छ
दिक्क मानी चौतारीमै आफ्नो फोटो टाँसिदिएँ
रनवन रमाएर हिँड्नुपर्ने यस्तो बेला
एकल्काँटे आफूलाई एकान्तमै फाँसी दिएँ
यति धेरै आफन्त र आफ्नाहरू भए यहाँ
बरू एउटै शत्रुसित माया मैले गाँसिदिएँ
मिर्मिरे यो बिहानीमा पनि मैले मनको दियो
साँझ पर्यो भन्ने ठानी सलेदो उकासिदिएँ
‘मनु’ हाँसिरहेको छ दु:ख मेरो देखीदेखी
हिजो गाली गरे पनि आजचाहिँ स्याबासी दिएँ
पानी खाँदा सर्किएला होस गर
तीर्खा फेरि फर्किएला होस गर ।
बाँचेजस्तो मर्न कहाँ सजिलो छ,
काल पनि झर्किएला होस गर ।
हिमालको मुनि बस्दा ओत होला,
पहिरो पो घर्किएला होस गर ।
उकालोमा दुवै गोडा ठीक थिए,
ओह्रालोमा मर्किएला होस गर ।
ऐना हेर्दा सम्हालेर हेर्ने गर्नु,
आˆनै रूप चर्किएला होस गर ।
दुवै गाला अझै पनि सुख्खा नै छन्,
हृदयमै दर्किएला होस गर ।
ढुङ्गालाई धेरै माया नचढाऊ,
तिम्रो ‘मनु’ तर्किएला होस गर ।
-सैँबु, भैँसेपाटी, ललितपुर
