Rajeshan Rai – Sapana

सपना

पोहोर सालको नयाँ बर्षमा
आमाले आफ्नो बुलाकि राखि
छोराछोरिलाइ लगाइ दिएको नँया लुगाको
रिण कसरि म तिरौ
त्यहि बुलाकिको ब्याज आमाले तिर्न नसक्दा
साहुले ढोका ढक ढक गर्दै बजाएको
ढोकाको आवाज कसरि म बिर्सौ
त्यहि साल बाबाको बिहेको अौठि राखि
दसैमा मिठ्ठो मसिनो खुवाएको
अन्नको तिरो कसरि म गरौ
अनि बाबाको रित्तिएकाे खालि गोजि
कसरि र कैले म भरौ

त्यहि त हो सपना मैले देखेको
त्यहि त हो सपना मैले देखेको
अामाको बुलाकि र
बाबाको औठि उकास्ने
अझै पनि कहिले काँहि ढक ढक
गर्दै बज्ने त्यो ढोका बनाउने
बाबा को रित्तो गोजिमा सारा
खुसि खन्याउने
अनि ढिडो र गुन्र्दुकको हरेक भेट त्यागि
धानको भातसंग परिचय गराउने

त्यैसैले हाक्किए म परदेश तिर
कसैको करले होइन
कसैको डरले होइन
मात्र आफ्नो सानो सपना पुरा गर्न

हाक्किए म परदेश तिर

Rajeshan Rai – Prashna

प्रस्न


बुद्धको देश नेपाल भन्छन्
शान्तिको देश नेपाल रे
तर आज के हुदैछ यहाँ
उथलपुथल किन हुदैछ यहाँ ।
जनताहरु भोकभकै किन मर्दैछन् यहाँ

म जवाफ चाहान्छु
म जवाफ चाहान्छु उहि संग
जसले यो देशको नेतृत्व गर्छन्
जो यो देशको अग्गरज हरु हुन

म जान्न चाहान्छु
किन विद्धवानहरु खाडि लाग्न बाध्य छन्
के उनिहरुलाइ आफ्नो देश घांडो भकै हो त
के उनिहरुलाइ आफ्नो मात्री भुमीको साृप लागेकै हो त

म बुझ्न चाहान्छु
अयोग्य,अन्पढ नेताहरुसंग
किन स्वर ठुला हुदैछ दुइ पास नगरेको मान्छेको
किन देश हाक्दैछ सिमा थाहा नभएको मान्छेले
किन हेपिदैछ मान्छे बाट मान्छे

जात,रङ्ग,बनावट
के यति नैहो बद्धले दिएको ग्यान
धनी गरिब
के यहि हो बुद्धको शिक्छ्या

म फेरि सोध्न चाहान्छु
के यहि हो बुद्धको देश

Rajeshan Rai – Saathi

साथि

तिमी संगको याद
मनमा संहालेर राखेको पनि धेरै बर्ष बितिसकेछ
सधै संगै जानिजानि गल्ति गरेको पनि
मनमा ताजै झल्किरहेछ
तिमीलाइ याद होला नहोला
यो नटुङगिने गोरेटो सङ्गै तिम्रो यात्रा कहा पुग्यो होला
ति हाम्रा अतित आजको तिम्रो हासोमै बिलिन भयो होला
तर
त्यो समय त्यहि छ
त्यो याद उस्तै छ
तिमी मैले गाउने गीतको भाका उहि छ
मात्र बद्लियौ त तिमी र म
स्वतन्त्रमा रमाउने मन
जिम्मेवारि र जागिरमा बाधियौ तिमी र म
समाज र सस्कृतिको नियमले बाधियौ तिमी र म
त्यसैलेत भयो होला हाम्रा ति निर्मल सम्झनाको धुन मधुरो
रहे होलान् धेरै सपनाहरु अधुरो
समय धेरै बितिसकेछ
सम्झनाका मात्र केहि टुक्रा विलिन हुन खोज्दै कताकता अल्झिरहेछ

Rajeshan Rai – Jiwan

जिवन


हुरहुर बलेको परालकाे आगो जस्तै
एकै छिनमा सक्किजाने जिवन
छ्यातछुल्ल भएको गाग्रिको पानी जस्तै
एकै छिनमा रित्ति जाने जिवन
हिजो जन्मियर आज हुर्कि भोलि माटो भइ जाने जिवन
सास फेर्दा फेर्दै दुइ मुठ्ठी सास अचानक सक्कि जाने जिवन

खै कुन अर्थमा व्याख्या गरु जिवनलाइ
व्याख्या गर्दा गर्दै ढलि जाने पाे हाे कि जिवन
ढले पछि युगयुग सम्म नउठ्ने पो हो कि जिवन

थोरै उमेर बा-आमाको हातमा बित्ने जिवन
थोरै उमेर बिद्धालयमा गरुबा-गुरुआमा संगै बित्ने जिवन
थोरै उमेर मायासंग रमाउदा रमाउदै बित्ने जिवन
अनि थोरै उमेर साथि भाइसंग कुराकानि गर्दै बित्ने जिवन

यति चाडै बित्ने उमेर देखेर कल्पना गर्छु
अजम्बरि भइदिएको भए कस्तो हुन्थ्यो होला जिवन
सधै बा-आमासंग बिताउन पाए कस्तो हुन्थ्यो होला जिवन
सधै मायासंग बिताउन पाए कस्तो हुन्थ्यो होला जिवन
सधै साथि भाइसंग बिताउन पाए कस्तो हुन्थ्यो होला जिवन

हुन्थ्यो होला धेरै दुख कष्ट
तापनि दुख कष्ट संग जुधी
खुसी हुन सक्थ्यो होला यो जिवन ।

Rajeshan Rai – Maya Ra Ma

माया र म

अन्धेरो रात, एकान्त अनि म
जुनको किरण बनेको आफ्नै छाँया संगै कुरा गर्दै बसेको छु
तिम्रो माया, मिठास अनि म
तिम्रो पहिलो स्पर्स यादमा सम्हालेर राखेको छु

रातभरको फोनमा मिठो बोलाइ
अनि बिहानभरको मिठो सपनामा तिमीलाइनै देखेको छु
केहि नबोलि मनै मनबाट नै
यो जिवन तिमीलाइनै सुम्पी सकेको छु

त्यसैलेत विश्वास छ मलाइ
हुनेछै मात्र मेरी तिमी
हुनेछौ सधै संगै तिमी

टाढा दुरि, समय अनि हामी
एक अर्काको फोटो हेरि फोटोसंग झगडा गर्दैछै हामी
मनभरि माया, याद अनि हामी
टाढैबाट हात हल्लाएर एक अर्कालाइ इसारा गर्दैछै हामी

त्यसैलेत विश्वास छ मलाइ
हुनेछैँ नजिक एकदिन हामी
हात समाइ हिड्नेछैँ जुन दिन हामी

त्यसैलेत विश्वास छ मलाइ
हुनेछैँ नजिक एकदिन हामी
हात समाइ हिड्नेछैँ जुन दिन हामी

Rajeshan Rai – Mero Gaun

मेरो गाँउ


हेर्दा कति सुन्दर छ, सुन्दा कति मिठ्ठो छ
दिक्तेल मेरो गाँउ
मेवा, साप्सु, दिखुवा खोलाले सल्लाह गरेर
माया गरि बिचमा राखेको ठाउँ
पारिबाट टेम्के र मेरुङ
माथिबाट मुढे र देवीस्थानले
काखमा राखेको नाम
आहा कत्ति राम्रो ठाउँ
दिक्तेल मेरो गाँउ

धेरै जातजाति, धेरै भेषभुषा र धेरै संस्कृति
समेटि छुट्टै इतिहास भएको ठाउँ
दिक्तेल मेरो गाँउ

हेर्दै हेरौ हेरौ लाग्ने
साकेला नाच
राईहरुको मौलिकता बोकेको नाच
उधौली उभौलि नाच्दै प्रकिति पुजा गर्दै नाच्ने नाच
ढोल झा्म्टा बजाएर उफ्रिदै नाच्ने नाच
रमणीय दृश्य साथै झिलीमिलि हरेक साझ

सुन्दा नै रमाइलो लाग्ने
लाख्खे नाच
नेवारहरुले नाच्ने गरेको धर्मीक नाच
मुकुट र बेग्लै भेषभुषा लाइ नाच्ने नाच
ढोल झा्म्टा बजाएर उफ्रिदै नाच्ने नाच
रमाइलो गर्दै संस्कृति बचाउदै हामि माझ

आहा कति धेरै संस्कृतिले सम्पन्न भएको गाँउ
मिलीजुली समाजमा सबलाइ एउटै ठान्ने ठाउँ
आहा कत्ति राम्रो ठाउँ
दिक्तेल मेरो गाँउ

Rajeshan Rai – Byatha

व्यथा

त्यो दिन यदि तिमी मेरो भेट नभैदिएको भए ।
सायद देख्दिन थिए होला ठुलाठुला सपना
सायद रोज्दिन थिए होला फराकिला गोरेटो
त्यहि झुठा सपनामा रमाउदैनथ्यो हाेला मेरा आँखा
त्यहि काँडासरि गाेरेटाेमा लरबराउदैनथ्याे हाेला मेरा पाइला

सायद हुदैनथ्याे हाेला मनभरि अनेकौ साेच
सायद हुदैनथ्यो होला मुटुभरि अनेकाै बाेझ
त्यहि अनेकौ साेचमा डुबेर बिलिन हुदैनथ्याे हाेला मेरा माया
त्यहि अनेकौ बोझमा उकुस मुकुसभइ फांसि लाउदैनथ्याे होला मेरा रहर

तिमीलाइ पो गर्न सहज छ ।
तिमीलाइ पो भन्न सहज छ ।
मेरो अर्थहिन बकम्फुसे जवानीको काहानी
मेरो लाजमर्दो जिवनको काहानी
मेरो पिडादाइक यात्राकाे काहानी

तर मलाइ त्यसमा केहि अापत्ति छैन
किनकी मलाइ मात्र थाहा छ मेराे
अर्थपुर्ण जवानिको गोरेटो
खुसिले भरिएको जिवनको पाटो
मनमोहक यात्रा साथै सधै हिड्ने त्यो बाटो

त्यो दिन यदि तिमी मेरो भेट नभैदिएको भए ।
सायद हुदैनथ्यो हाेला यी पिरमा परेका मेरा शब्द
सायद हुन्थे होला मेरा काहानी लेख्ने मन स्तब्ध।

Rajeshan Rai – Man

मन

याद मात्र ..तिम्रो
याद मात्र ..तिम्रो आउछ अचेल
किन होला थाहाछैन
सायद पुराना कुराहरु अत्तिनै गहन थिए
उचालेर फ्याक्न सकेन मनले ।
सम्झनामा अल्झिएर बाकी रहेका
केहि स-साना यादका चैटाहरु झट्टै पन्साउन सकेन मनले ।
तिम्रो झुठो माया र बाँकी सबै सम्झनाहरु
जरैसंग उखालेर फाक्न तम्सन्छु म
तर कता कता फेरी तिम्रै नाम पुकारि दिन्छ मनले

यो सब मैले जानेर गरेको हैन
यो सब मैले जानेर गरेको हैन
यो सब मनैले आफ्फै गरिदिन्छ
र तिम्रो मुहारको तस्बिर फेरी एक पटक झल्काइदिन्छ

झल्किएको तस्विर सहित याद फेरी झल्किदिन्छ
अनि हिजोको याद एकचोटि फेरी आज भैदिन्छ
अनि भनत कसरी भुल्न सँकु हाम्रा ति अतित
कसरी वयान गरु हाम्रा यी आज

तिमीले त मलाइ न-घरको न-घाटको बनायै नि लाटी
ठुलो भुल मैले गरेछु
चोखो मन तिमीसंग साटी
अहिले मेरो मनले तिम्रो मनलाइ नै खोज्दछ
मेरो अतितले तिम्रो नामलाइ नै रोज्दछ
कसरी मेल गँराउ यो हुन नसक्ने कुरा
कसरी याद गरु त्यो धारिलो छुरा
जस्ले मेरो मन जोडिनै नसक्ने गरि हजारैको सङ्ख्यामा टुक्क्राइ दियो।