Nepali Rachanakar Kavi Gopal Prasad Rimal

Gopal Prasad Rimal – Jangi Nishan Hamro

रातो र चन्द्रसुर्जे, जङ्गी निसान हाम्रो ।
जिउँदो रगतसरि यो, बल्दो यो सान हाम्रो ।।
हिमालझैं अटल यो, झुकेन यो कहिल्यै ।
लत्रेन यो कहिल्यै, जङ्गी निसान हाम्रो ।।
यो जन्मँदै जगत्मा कैयौं प्रहार आए ।
साम्राज्य दुई हारे, हारेन सान हाम्रो ।।
जबसम्म चन्द्रसुर्जे आकाशमा रहन्छन् ।
तबसम्म हुन्छ आफ्नै रातो रगत यो हाम्रो ।।
गाईसरि छन् साधु जोजो यहाँ जगत्मा ।
सबको सरन बलियो, जङ्गी निसान हाम्रो ।।

Gopal Prasad Rimal – Gopal Prasad Rimal Le Boliraheko Khas Kura

हाम्रो छाती कत्रो ? हिमालजत्रो
हाम्रो बारीको नाउँ के ? नेपाल
हाम्रो गाउँको नाउँ के ? नयाँ नेपाल
त्यसको सेरोफेरो कति ? ब्रह्मपुत्रवारि, इन्दसवारि, गङ्गावारि
हाम्रो देशको नाउँ के ? खसमीर, खुशी, खसियाशैल ।
हाम्रो उचाइ कत्ति ? नोर्के थुम्कोजति ।
हाम्रो आदर्श के ? गोरखा—
तर गाई र ब्रह्माले जस्तै ढाँट नबोलेर
बलभद्रले जस्तै साँचो बोलेर ।
हाम्रो जुक्ति के ? सकेसम्म छलफल
अनि छल
दामोदरको, भीमसेनको, जङ्गबहादुर खसको जस्तो ।
हाम्रो धर्म के ? लडाइँ—
पृथ्वीनारायण शाहको जस्तो
बहादुर शाहको जस्तो
रणबहादुर शाहको जस्तो ।
हाम्रो कला कस्तो ? अर्निकोको जस्तो
हाम्रो कैदी कस्तो ? भगवान् अरविन्दजस्तो
हाम्रो मुक्ति कस्तो ? त्रिभुवनजस्तो ।

Gopal Prasad Rimal – Timi Ra Ma

भैगो भन्या’ भैगो;
तिम्रो दया मलाई चाहिन्न;
बरु तिमीले दिएको जहर सिनित्तै म रित्याइदिउँला
तर तिम्रो दयार्को क थोपा पनि मलाई ताहिन्न ।
जब संसारबाट उप्केर मेरा आँखा
आकाशतिर हेर्न लागेका हुन्छन्;
जब Continue reading “Gopal Prasad Rimal – Timi Ra Ma”

Gopal Prasad Rimal – Dantya Katha

दन्त्यकथाकी राजकुमारी र एक गरीब
कसरी तिनका ठूला लाम्चिला आँखाहरु
एक जोडी ताराझैं माथिबाट तल झरे
र त्यो गरीबको हृदयमा स्वर्गीय जलन सल्काइदिए ?
फेरि कसरी हिलोको कमलमा परेका
दुई थोपा शीतजस्ता गरीबका आँखामा
स्वर्गले आफ्नो छाया देख्यो ?
ताज्जुबको कुरा छ,
तर यो मीठो कुरा दिन
दन्त्यकथा कन्जुसी गर्दछ
दन्त्यकथा खालि यत्ति भन्छ
उनीहरुको प्रेम प¥यो !
हो, पानीझैं प¥यो होला
अनि आगोझैं बल्यो होला ।
राजपथको छोटो हेराहेरमा
मर्यादाशीला राजकुमारीको हेराइ, चलाइबाट तेरो भोक मेट्न
जलन सेलाउने के कुरा पाउँछस् र तँ
स्वर्गको ढुकुटी नै पाएझैं गरेर शरद्को बादलझैं
शिर उच्चा गर्दै हिँड्छस्, ए गरीब !
के तँ फेरि साउनको बादलभैmँ निचोरिन्नस् ?
भेटको असम्भावनाले पत्थर भएर तेरो मुटु किच्तैन ?
आँधीको बिजुली भएर
तेरो बादलझैं बर्सने छातीलाई कोपर्दैन ?
यस्तो मीठो दर्दको कुरा दिन
दन्त्यकथा कन्जुसी गर्दछ ।
कथाको गरीब गम्भीर छ,
जादूले अर्कै भएजस्तो छ
ऊ हावाजत्तिकै हलुका भएर राजकुमारीको खोपीमा पुग्दछ
उनीहरुको बिहे हुन्छ ।

Gopal Prasad Rimal – Hosh

म मानिस आफ्नो खुशीले जन्मेको होइन,
आफ्नो खुशीले मर्ने पनि होइन ।
यो ज्ञान कसलाई भएको हो साथी ?
यो संसार सपना हो,
जीवन पानीको फोका हो,
यहाँ कोही पनि आफ्ना छैनन्,
जो छन् तिमीजस्तै नै जन्मेका हुन् ।
तिमीजस्तै नै मर्ने हुन् ।
यो वैराग कसलाई भएको हो साथी ?
म सर्वसम्पन्न अर्थात् ईश्वर हुँ,
म भोगी हुँ,
म सिद्ध हुँ,
मजत्तिको अरु कोही छैन,
म मोज गर्छु ।
यस्तो मोहजाल, यस्तो प्रकारको अज्ञान
कसलाइृ भउको हो साथी ?
म मानिस न त आफ्नो खुशीले जन्मेको हुँ,
म आफ्नो खुशीले मर्ने हुं ।
यस्तो मोहजाल, यस्तो प्रकारको अज्ञान
कसलाई भएको हो साथी ?
कामी क्रोधीहरु आफ्नो मनोकामना
पूर्ण गनका लागि अन्यायपूर्वक
धन जम्मा गर्ने चेष्टा गर्छन्,
काम, क्रोध र लोभ यी तीन तमेद्वार हुन्,
यो होश कसलाई भएको हो साथी ?
म त न आफ्नो खुशीले आँखा खोल्ने हुँ,
न आफ्नो खुशीले आँखा चिम्लने हुँ, साथी !
यो होश कसलाई भएको हो साथी ?

Gopal Prasad Rimal – Ek Geet

केही आहझैं केही चाहझैँ
सौरभ छरी वरिपरि
तिमी प्रतीक्षामा झैं कसको
भन न भन कली !
जब भिखारीको हातसरि
फुक्नेछ तिम्रो सुन्दर तन
के ठानी के दिऊँ तिमीलाई
भन न भन कली !
समीप छ हेर्छु देख्छु
तिमी फुले झरेमा
रोए हाँसेझैं गर्छु
तर यै हाँसो यै आँसु
यै समीपताको जीवन–जलमा
तिमीले प्रतिबिम्बित पायौ आफूलाई
भन न भन कली !
सन्देह चियाउँछ जब यो विश्वबीचमा
तिमी दूर हुन्छ्यौ ताराझैं;
दूर हुनाले चाह गरेको
त्यै तारासित तर फिराद यही छ—
किन त्यो मेरो कलीझैं
रोइने हाँसिने भएन
समीप भएन ?
भन न भन कली !
क्षणभरको छोटो जीवन
वसन्त लाख फुलाउँछ !
शिशिर लाख सुकाउँछ !
अनादि भूत अनन्त भविष्यको
कहालीलाग्दो फैलावटबीचमा
कस्तो यो जीवन–काल कली ?
भन न भन कली !

Gopal Prasad Rimal – Aamako Bedana

रात अज्ञानझैँ अँध्यारो थियो;
स्वर्थजस्तै चिसो बतासको हुरी थियो;
अहङ्कारझैँ मेघ गर्जिरहेको थियो;
कुच्रिँदाकुच्रिँदै मेरो छातीमा
अकस्मात् बिजुलीझैँ झिलिक्क भो ।
एउटा आगो,
एउटा रश्मिपुञ्जको उदय भइदिए कस्तो हुन्थ्यो,
जसले यस तमलाई ज्योतिर्मय तुल्याइदेओस् !
कस्तो हुन्थ्यो !!

अनि एक झिसमिसे बिहान,
जब सूर्यले आप्mनो पहिलो सुनौलो तीर
अन्धकारतिर हानेका मात्र के थिए–
मलाई मीठो थाहा भयो ।
मभित्र एउटा आगो जन्मेको छ,
जो बिस्तारै रूप पाउन लागिरहेछ ।
यस ज्ञानले मेरो मस्तिष्कमा
सपनाको वसन्त ओइरिदियो,
आशाको साउने भेल पोखिदियो;
मेरो खुट्टा भुइँमा रहेन ।
साथसाथै त्यस आगाको आहारा भएर बेह्रिनुपरेकाले
म संसारको निम्ति
पलमा देखिने पलमा हराउँने
बिजुलीझैँ भएँ ।

त्यसले रूप पाउन थाल्यो;
घाम–जून, जल–थल, आकाश–समीर सबले
त्यसको स्याहारमा सगाइदिए ।
कैयौँचोटि थाहा पाएँ ।
मेरो मुटुको ढुकढुक
सिर्जनाको स्पन्दनसँग दयालु भएर चलिरहेछ ।

त्यो जन्म्यो ।
मैले थाहा पाएँ, संसारमा किन पूmल फुल्दछन् !
त्यसको निम्ति मेरो स्नेह दशधारा भएर बह्यो ।
ताराहरूले
रातमा सुतेकी वसुन्धरालाई जगाउँने
झोलुङ्गे गीत मलाई सिकाइदिए ।
त्यो हुक्र्यो ।

म आमाको आशिष्
आकाशजत्तिकै प्रशस्त छ–
उता जीवनको औँसीमा कल्पित त्यो आगाको झिल्को
मेरा मनका लहरहरूसित खेल्दै
शुक्लपक्षको
चन्दमाजस्तै भएर बढिरहेछ ।
यता त्यसलाई जन्माउँदा हुर्काउँदा भोगेको
सारा वेदना
छातीभित्र रहीरही चिच्याइरहेछ ।
के त्यो भनेजस्तो होला !!

Gopal Prasad Rimal – Fool Ra Kschhan

“फूल झर्दछ, फुल्दछ
फुल्दछ, झर्दछ”
तर त्यो फूल जसले
छाती थापी फक्रेथ्यो
त्यो थोपालाई तृप्ति दिने
जब जगमा अमृत झरेथ्यो
के त्यो फूल फुल्यो ?
“क्षण आउँछ, जान्छ
जान्छ, आउँछ”
तर त्यो क्षण जसलाई
भाग्यचक्रले विरही दिनमा
सात समुद्रपारिकी
परीलाई झैं ल्यायो
के त्यो क्षण आयो ?
स्वर्गयुगझैं अङ्कित स्मृतिमा
त्यो क्षण कृष्णयुगझैं फर्केन
अमृत–प्यालाझैं पाएको त्यो फूल
हलाहलझैं बारबार मिलेन !

Gopal Prasad Rimal – Prashna

नेपाली तिमी यहाँ किन आयौ ?
गो–रखाली हौ,
गो–रक्षाको भार लिई
बढ्दैबढ्दै आयौ ? नेपाली…
तिम्रै गुफा कन्दराहरुमा
देखेथ्यो जगले पहिलो सपना,
तिम्रै वनमा पलेटी कसेर
सफल भएथ्यो ऋषिहरुको जपना,
पाएथे अन्धजगत्मा
बल्दो उज्वल दीप—
के त्यही दीप लिई तिमी
बढ्दै आयौ दुनियाँमा ? नेपाली…
आदर्शझैँ उच्च,
विस्तृत विशाल हृदयझैँ,
सत्य छुन बढेका,
या सतयका रुप भै उठेका
मनका लहरझैं सुन्दर
हिमालको रुपमा
अमरापुरीको पथ तिम्रै–
के सबैले स्वर्ग पुगेर
स्वर्गको सुन्दर कहानी भनेर,
फूलको माला लिन
घुम्दै आयौ यहाँ ? नेपाली…
या बिजुलीका कणझैं प्राण वरिपरि
पञ्चभूतको आवरण बेह्री
तिमी बर्सने बादलझैँ
आह्र्लँदा कर्म–जगतमा,
कुनै विपरीत हुरीले
फेरो मार्यो र पथमा ?
नेपाली…

Gopal Prasad Rimal – Pariwartan

हिजोसम्म रोईरोई बाँचिरहेका थिए ।
आज तिनै हाँसीहाँसी मर्न तयार छन् ।
हिजोसम्म जसको बोलीमा केही थिएन;
मनको प्रतिध्वनिसम्म थिएन,
मानिसले बोलेजस्तै थिएन;
केवल शब्द थियो, अर्थ थिएन;
आज तिनैको बोलीमा प्राण Continue reading “Gopal Prasad Rimal – Pariwartan”

Gopal Prasad Rimal – Mrityu

१

पानीको छलबलमा
छरिइरहेको घामझैँ
हरियोमाथि फुलहरु तार्किएझैं खेलिरहेका थिए हावामा ।
तिनीहरुको चञ्चल छाया
मृत्युको कालो हाँसोजस्तो थियो—
त्यो दृश्य नै यही भन्दथ्यो ।
दुई दिनपछि
घाममा हाँसिरहेका ती फूलहरु
छायामा निदाउरिँदै सुक्दै गए ।

२

जब कल्पनाको सुनौलो संसार
जूनकीरीसरि अँध्यारोमा
पिलपिलिँदै हराउँदै जान्छ
अनि मृत्यु देखिन्छ— यही देखें ।

३

एउटा तोते कलिलो बादल
हाम्रो प्यारको अङ्गालोमा हुक्र्यो—
वसन्तको आगमन फुलेफलेसरि
हाँगोको अङ्गालोमा ।
तर त्यो मर्यो—
हामी मृत्युलाई त प्रेम गर्दैनौँ
जोसित प्यारो कानेखुसी गरी बढ्छौ
संसारदेखि लुकीलुकी ?

Gopal Prasad Rimal – Sapana Ma

मेरो हरघडीमा जपना,
तिमी आज सपनामा आए !
यही आशाको पिलपिले बत्ती लिएर यो आधारातमा
म आफूलाई निद्रको घोर जङ्गलमा छोडिदिन्छु
बत्ती हुरीमा निभ्ला, म अललिउँला,
केही छैन,
तिमी मेरो पुग्ने ठाउँझैँ एक्कासि देखा मात्र परे,
तिमी आज मेरो सपनामा आए !
सपनामा तिमी सुरुसुरु आउन सक्छौ,
न पर्खान, न पहरा–
बिपनाको पखेटा सपना न हो !
चाहन्छौ भने उडेर आऊ न, को रोक्छ ?
मन लागे तिमी दुष्यन्त भएर आऊ,
म शकुन्तलाझैँ फूलको सुसारमा हुन्छु ।
अथवा कथाका राजकुमारझैँ देशभूमण गर्दागर्दै
राक्षसले लुटिएको सुनसान शहरमा आयपुग,
एकलासको बगैँचामा सुतिरहेकी मलाई एक्कासि फेला पार,
मलाई बाबु–आमा भन्न कर परिरहेका राक्षसहरुबाट
छुटकारा दिन कम्मर मस,
म राक्षसहरुलाई आँसुले छकाएर
तिनीहरुको काल पत्ता लगाइदिन्छु,
तिमी उनीहरुलाई मार, मलाई हर !
अथवा मलाई झुक्यानमा पारेर यस्तो बेलामा आइपुग
जब म मेरो लाज र सङ्कोचको
पातलो घुम्टो र सप्को हाल्ने बहनासम्म गरुँ;
बल गनै नसकूँ !
तिमी आऊ—
बिपनाको हराएको मणि नै सपना न हो !
पृथ्वी पनि त निद्राजस्ता गहिरा समुद्रको पानीमा
स्वगैको दौलत चन्द्रमा र तारा पाउँछिन् ।
मेरा राजा !
मेरा परेला निद्राले भारी हुँनै लाए,
तिमी आज सपनामा आए ।

Gopal Prasad Rimal – Gunaaso

म अहिल्यै त नमरुँ, नमरुँ !
मेरो यही एउटा इच्छा, यही एउटा पुकार
एउटै यो जिउँदो गुनासो, रहीरही ठुँग्ने यो
एउटै पीर—
म नमरुँ, अहिल्यै नमरुँ !
मैले नहिर्काई चित्तै नबुभ्mने गरी थाहा पाएँ—
मेरा यी पाखुरामा कुन बल लुकेका रहेछन्—
म वालिजत्तिकै बली रहेछु—मलाई हटाउन रामले जस्तै
लुकेर प्रहार गर्नुपर्ने रहेछ ।
त्यसैले मेरो यो भुजाको बलले,
मेरो हृदयमा जागेको जहरिलो घृणाले,
मेरो धारिलो मस्तिष्कको चोटले
मेरो दुश्मनमाथि म आफ्नो पनि माया मारेर
निस्फिक्री नबज्रेसम्म,
मलाई मारेर आजसम्म बाँचिरहेका दुश्मनलाई
लम्पसार पार्दै—
हत्ते देखाएर उसको मन पगाल्नपट्टि नलागेर
साथै उसले सोझै मसँग मागेको प्रहार
नदिएसम्म
म नबिलाऊँ, नडगूँ !
म अहिल्यै त नमरुँ !
मेरो एउटै यो जिउँदो गुनासो
नमरेको यो धोको, यही एउटा धीत
म अहिल्यै त नमरुँ, नमरुँ !
अहिल्यै त नमरुँ !

Gopal Prasad Rimal – Sapana Ma

मेरो हरघडीमा जपना,
तिमी आज सपनामा आए !
यही आशाको पिलपिले बत्ती लिएर यो आधारातमा
म आफूलाई निद्रको घोर जङ्गलमा छोडिदिन्छु
बत्ती हुरीमा निभ्ला, म अललिउँला,
केही छैन,
तिमी मेरो पुग्ने ठाउँझैँ एक्कासि देखा मात्र परे,
तिमी आज मेरो सपनामा आए !
सपनामा तिमी सुरुुसुरु आउन सक्छौ,
न पर्खान, न पहरा–
बिपनाको पखेटा सपना न हो !
चाहन्छौ भने उडेर आऊ न, को रोक्छ ?
मन लागे तिमी दुष्यन्त भएर आऊ,
म शकुन्तलाझैँ फूलको सुसारमा हुन्छु ।
अथवा कथाका राजकुमारझैँ देशभूमण गर्दागर्दै
राक्षसले लुटिएको सुनसान शहरमा आयपुग,
एकलासको बगैँचामा सुतिरहेकी मलाई एक्कासि फेला पार,
मलाई बाब्ु–आमा भन्न कर परिरहेका राक्षसहरुबाट
छुटकारा दिन कम्मर मस,
म राक्षसहरुलाई आँसुले छकाएर
तिनीहरुको काल पत्ता लगाइदिन्छु,
तिमी उनीहरुलाई मार, मलाई हर !
अथवा मलाई झुक्यानमा पारेर यस्तो बेलामा आइपुग
जब म मेरो लाज र सङ्कोचको
पातलो घुम्टो र सप्को हाल्ने बहनासम्म गरुँ;
बल गनै नसकूँ !
तिमी आऊ—
बिपनाको हराएको मणि नै सपना न हो !
पृथ्वी पनि त निद्राजस्ता गहिरा समुद्रको पानीमा
स्वगैको दौलत चन्द्रमा र तारा पाउँछिन् ।
मेरा राजा !
मेरा परेला निद्राले भारी हुँनै लाए,
तिमी आज सपनामा आए ।

Gopal Prasad Rimal – Timi Ko

यहाँ हामीलाई आफ्नो अशक्यता नै प्रिय छ,
त्यसलाई छोप्ने अहङ्कार नै प्रिय छ !
त्यो उदाङ्ग पार्न खोज्ने तिमी को ?
यहाँ हामीलाई यो अलमल नै प्रिय छ,
यो धरमर नै प्रिय छ;
तर, हामी त्सोलाई त्यसो भन्न चाहँदैनौं;
त्यो भन्ने तिमी को ?
यहाँ श्रृङ्खला ल्याउन खोज्ने तिमी को ?
हामीलाई हाम्रो हार नै प्रिय छ,
दुर्गति नै प्रिय छ,
यो पसारो नै प्रिय छ,
उठाउन खोज्ने तिमी को ?
हामीलाई हाम्रो सुधार चाहिएको छैन,
क्रान्ति चाहिएको छैन,
उधारो गुण र क्रान्तिको भ्रान्ति
कसैले केहीबेरको लागि दिए हुन्थ्यो भन्ने हाम्रो जपना छ,
“त्यसो नगर, आफैं योग्य बन” भन्ने तिमी को ?
आफ्नो अशक्यता, आफ्नो आलस्य, आफ्नो घीनसीन पोख्ने
हामीलाई एउटा पात्र चाहिएको छ,
हामी हाम्रो हितैषीलाई मारेर भए पनि
“हामी उसले भनेजस्ता होइनौं” भनेर
आफ्नो वीरता साबित गर्न चाहन्छौं,
“त्यो नगर” भन्ने तिमी को ?

Gopal Prasad Rimal – Ek Din Ek Choti Aaunchha

एक जुगमा एक दिन एकचोटि आउँछ
उलटपुलट, उथलपुथल, हेरफेर ल्यांउँछ
लाटासुधा बोल्न थाल्छन्, चल्न ओठ दुःखको
सहे भनी सम्झिएका ईख फेर्न उठ्तछन्
गए भनी नदेखिएका फर्कीफर्की आउँछन्
सुते भनी सम्झिएका सुरुसुरु हिंड्छन्
मरे भनी फ्याँकिएका जुरुजुरु हिंड्छन्
खरानी हुन्छ भरभराउँदो, हुरी चल्न थाल्दछ
कायर पनि वीर हुन्छन्, वेग चल्छ जोशको
हाहाकार मच्छ यहाँ पाप खुल्न थाल्दछ
एक जुगमा एक दिन एकचोटि आउँछ !

Gopal Prasad Rimal – Anshu

नभन प्रिया ! यिनलाई पिन्चे आँसुकण
यही मेरो युगयुगको सञ्चित धन
होइनन् यी प्रिय ! विवशताका चिह्न
नैराश्यमा आँसु सुक्छन्, म त उत्साही अविच्छिन्न
१
म मानव, मानवताको छ सीमा ममाथि
त्यै सीमाको बाहिर पर्छ Continue reading “Gopal Prasad Rimal – Anshu”

Gopal Prasad Rimal – Bhet

पूर्नेको जूनलाई किन पर्खेको ?
भेट्ने उनैलाई हो क्यारे,
तिमी उनैलाई उनकै प्रकाशमा देख,
तिमी उनलाई आजै यो औंँसीको रातमा भेट ।
आउने त्यो वसन्तलाई किन कुरेको ?
तिमीले खोजेको फुल हो र ?
उनकै सुवासमा तिमी Continue reading “Gopal Prasad Rimal – Bhet”

Gopal Prasad Rimal – Aama Ko Sapana

आमा, त्यो आउँछ र ?
“हो, बा, त्यो आउँछ ।
तयो बिहानको सूर्यझैँ उज्यालो छर्दै आउँछ ।
त्यासको कम्मरमा झुन्डिएको शीतजस्तै टल्कने
तिमी एक हतियार देख्नेछौ;
त्यसैले ऊ अधर्मसित लड्नेछ !
त्यो आउँदा तिमी पहिले त सपना हो कि भनेर
छामछुम गर्नेछौ, तर त्यो हिउँ र आगोभनदा पनि
बढ्ता छोइने भएर आउँछ ।”
हो र आमा ?
“हो, तिमी जन्मँदा तिम्रो कलिलो अनुहारमा
त्यसकै छाया देख्ने आशा गरेकी थिएँ;
तिम्रो हिस्सी परेको हँसाइमा त्यसैको सुन्दर छवि;
तिम्रो तोते बोलीमा त्यसैको मधुर ध्वनि;
तर त्यो मीठो गीतले तिमीलाई
आफ्नो बाँसुरी बनाएनछ !
तयो तिमी नै हौला भन्ने
मेरो यौवनभरिको सपना थियो !
जे होस् त्यो आउँछ;
म आमा हुँ, सारा सृजनशक्तिको मुख भएर
म भन्न सक्तछु,
तयो आउँछ,
मैले यो कुनै अल्छी सपना देखेको होइन !
त्यो आएपछि तिमी यसरी
मेरो काखमा आएर घोप्टिने छैनौ;
सत्य कुरालाई तिमी यसरी
चुम्बकिएर कथा सुनेझैँ सुन्ने छैनौ;
तिमी त्यसलाई आफैँ नै देखन सक्ने, सहन सक्ने र
ग्रहण गर्न सक्ने हुनेछौ;
मैले यसरी धैर्य दिनुको सट्टा तिमी सङ्ग्राममा जाँदा
लाख सम्झाएर पनि नमान्ने आमाको मनलाई
सान्त्वना दिँदै बिदा हुनेछौ;
मैले यसरी रोगीलाई झैँ तिम्रो कपाल
मुसारिरहनुपर्ने छैन !
हेरौँला, त्यो हुरी भएर आउनेछ,
तिमी पात भएर पछयाउनेछौ !
उहिले त्यो जीवनलोकबाट झरेर जूनजस्तै पोखिँदा
सारा जडता सगबगाएको थियो, बा;
त्यो आउनेछ, तिमी उठ्नेछौ !”
त्यो आउँछ कि आमा,
मधुर उषाले चराहरुको कण्ठलाई जस्तै
त्यो आउन आशाले मेरो हृदयलाई कुतकुत्याइसक्यो आमा !
“हो, त्यो आउँछ,
त्यो बिहानको सूर्यझैँ उज्यालो छर्दै आउँछ ।
अब म उठेँ, गएँ ।”
०
“तर त्यो तिमी नै हौला भन्ने
मेरो यौवनभरिको सपना थियो !”
० ०

Gopal Prasad Rimal – Rajat Jayanti

आज रजतजयन्ती ।
आँखा, तँ बन्द हो–
तेरो नक्कलझक्कलको आज के काम ?
नाक, तँ टालिई–
तेरो सुँध्ने शक्तिलाई आज विर्सिदे ।
यो उत्ताउलो पूmलले लटरम्म वसन्त त होइन ?
दशै इन्द्रियहरु, आफ्ना थान्का लाग ।
तिमीहरुको घमण्डको पखेटा
आज काटिदिन्छु ।
जोसित इच्छा छ यसैसित सोध ।
सवै एकै स्वरमा जवाफ दिनेछन्–
”आज हाम्रो आनन्द दिवस हो–
यो दिन ननिभ्ने गरी उज्ज्वल छ ;
आज रजतजयन्ती ।”
(क)

रात औसीकोलाई स्वगत !
दिन सुर्यग्रहणकोलाई !
नक्षत्र हो !
तिमीहरु आपैm विलीन हुन सत्तैनौ भने
बादलको पर्दाभित्र लुक
मुख नदेखाओ–
मन त्यसै गद्गद छ ।
छाती फुलिरहेछ ।
पृथ्वी, तँ आज खुम्चिन छाड् !
तेरो यो सानू देहले
हाम्रो छाती र कानलाई
ठाउँ पुर्याउन सक्ला र ?
‘आज रजतजयन्ती’
(ख)

स्वर्ग
के खुसियालीको घर रे ?
स्वर्ग, तँ स्वर्गै भइस् ।
जा, मनले आज बिदा दियो ।
तडागमा प्रतिबिम्बित चन्द्रलाई
टिप्न किन हामफाल्ने पानीमा ?
के आनन्दको सट्टा लिने हातभरि हिलैहिलो ?
आज हाम्रो समवेशले स्वर्ग हुन्छ अझ सुखी ।
स्वर्गका अप्सराहरु,
इन्द्रधनुजस्ता पोल्टा थाप ।
आज हामी आननद–व्यापार गर्दछौं !
हाम्रो आनन्दको लायक बदलामा दिने
छैन भने अरु केही कुरा, युगयुगको निम्ति
सापटी हामी दिन सक्तछौं ।
अरु ताहिए, सित्तैमा पनि खुशीसँग ।
फेरि, हिमालयको अग्लो टुप्पाबाट,
शङ्क आज फुक्तछु !
आनन्द लुट्न कसैलाई
इरादा छ भने— ‘स्वागतम् !
त्यो आओस् नेपालमा ।
आज रजतजयन्ती ।’
(ग)

आज हामी आनन्दी छौं !
आज हामी सुखी छौं !
संसारमा आज हाम्रै कथा छ ।
सधैं याद राखौं यति कुरा—
‘यस्तै आनन्दी आज,
र आजजस्ता भोलिले
भरिएको छ
युगयुगको नसानसा ।
आज रजतजयन्ती ।’
(घ)